Bezpłatny fragment - Wyspa Rodos. Niezbędnik turysty.

Tytułem wstępu

Oddaję w państwa ręce kompletny poradnik — przewodnik, który poprowadzi was od momentu podjęcia decyzji o spędzeniu wakacji na wyspie Rodos, aż po powrót z wymarzonych wakacji. Książkę tę napisałam, by wspomóc was w planowaniu wakacji, rozwiać wątpliwości i doradzić. A wszystko to z punktu widzenia mieszkańca wyspy. Dlaczego czuję się do tego upoważniona, opowiem w kilku zdaniach poniżej.

Z Grecją związana jestem od 1990 roku, a od 2007 roku jestem jej stałą mieszkanką. Na swoje miejsce pobytu wybrałam Rodos, gdzie przez początkowe lata pracowałam w hotelach i tawernach. Od siedmiu lat pracuję jako freelancer, na swoim. Od 10 lat prowadzę stronę krajoznawczą Wyspa Rodos, a od 2017 roku grupę na FB, która skupia już ponad 22 tysiące osób. Miejsca te są świetnym sposobem na darmowe zdobycie rzetelnej wiedzy o wyspie.

W 2022 roku wydałam nakładem Wydawnictwa Pascal przewodnik w serii Lajt: Rodos. Wyspa słońca. Nie jest to pozycja obszerna, jednak wypakowana wiedzą. Na tyle, ile można jej zmieścić na 152 stronach. Dzięki niewielkim wymiarom jest on lekki i poręczny. Idealny, by zabrać go na zwiedzanie. Jednak po jego napisaniu czułam niedosyt związany z ograniczonym miejscem. Dlatego powstał pomysł połączenia typowego przewodnika oraz poradnika, którego pierwowzór znajdował się na stronie, w zakładce Niezbędnik turysty. Mam nadzieję, że obecna, płatna wersja będzie dla państwa bardziej kompletna i wyczerpująca. Zabierzecie go ze sobą na tablecie lub telefonie, bo pojawił się jako e-book z możliwością druku na żądanie.

Co znajdziecie w środku?

— Krótki zbiór najważniejszych informacji o wyspie.

— Krótka historia wyspy.

— Poradnik, jak zaplanować i zorganizować wakacje na wyspie.

— Co robić na wyspie?

— Co zwiedzić na Rodos?

— Co przywieźć z wakacji?

— Rzeczy, na które należy uważać?

— Wakacje z dzieckiem.

— Informacje dla osób niepełnosprawnych.

— Propozycje tras wycieczkowych.

— Podstawowe zwroty.

— Ściągawkę kulinarną.

— Przydatne adresy, telefony i linki do aktualizowanych na bieżąco stron oraz mapki z lokalizacją najważniejszych miejsc.

Jeżeli:

— jesteś osobą, która lubi samodzielnie planować swoje wakacje

— jadąc z biurem lubisz dobrze przygotować się do wyjazdu

— jedziesz z dzieckiem i chcesz wiedzieć jak to ogarnąć

— jesteś osoba niepełnosprawną i chcesz wiedzieć, gdzie szukać pomocy na wyspie

— masz ambicję samodzielnie przygotować swój ślub na Rodos

— szukasz gotowych planów zwiedzania

— chcesz mieć dokładną mapkę z wszystkimi plażami, zabytkami, miejscami przyrodniczego piękna, czy punktami widokowymi

— chcesz poznać greckie obyczaje

— potrzebujesz wiedzieć kiedy wejść za darmo do muzeum lub gdzie znaleźć kalendarz świąt i lokalnych festiwali

To Niezbędnik turysty jest tym, czego potrzebujesz.

Będę wdzięczna za wszelkie uwagi, komentarze i opinie, które pozwolą na bieżąco poprawiać i aktualizować poradnik. Tak, by był on przydatnym narzędziem do planowania wypoczynku na wyspie słońca.

To musisz wiedzieć!

Informacje w pigułce

Oficjalna waluta na Rodos — euro (€)

Język urzędowy — grecki. Mieszkańcy Rodos używają również języka angielskiego, a wielu z nich zna inne języki, takie jak niemiecki, włoski, rosyjski, polski i inne.

Czas standardowy: UTC / GMT +2 godziny

W porównaniu z Polską różnica wynosi +1 godz.

Dokument podróżny — dowód osobisty

Konsulat Honorowy RP na Rodos — konsul honorowy Katerina Aspraki

Pracownik konsulatu: p. Maja Bejnarowicz (kontakt w j. polskim)

ul. Ioanni Kazouli 13, 85 131 Rodos Tel. +30 22410 68660

Dni przyjęć: pn. — pt. 10:00 — 14:00

e-mail: katerina.aspraki@gmail.com

Ambasada RP w Atenach — kontakt pod numerem +30 210 6797 700

Telefony alarmowe:

— Kierunkowy do Grecji +30

— Numer alarmowy 112

— Policja 100

— Policja turystyczna (numer alarmowy) 1571

— Policja turystyczna w Rodos Etnarcha Makarios i Papagos na Rodos Tel. +30 22410 27423

(w języku greckim, angielskim, francuskim i niemieckim)

— Pogotowie 166

— Straż pożarna 199

— Pożary lasu 1591

Telefony te najlepiej zapisać sobie w telefonie lub wydrukować, tak by były pod ręką w sytuacjach alarmowych.

Informacja turystyczna

Organizacją, rozwojem i promocją turystyki zajmuje się Grecka Organizacja Turystyki EOT (gr. Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού) założona w 1927 roku. Organizacja ta ma swoje przedstawicielstwa w 18 krajach na świecie.

Na stronie EOT możesz znaleźć materiały do ściągnięcia typu mapy, zdjęcia i poradniki. Z punktu widzenia turysty najważniejszym elementem są prowadzone przez EOT biura Informacji Turystycznej. W biurach tych można otrzymać potrzebne mapki, poradniki czy aktualny rozkład jazdy. Jednak najważniejsza z punktu widzenia gości odwiedzających Grecję, jest bezpłatna informacja turystyczna.

Poniżej dane teleadresowe takich punktów na Rodos.

Nowe Miasto; Mandraki, Averof 3

Tel. +30 22410 35945

e-mail: touristinfo@rhodes.gr

czynne w lecie; pn. — pt. 07:00 do 20:00; sb. od 9:20 do 16:00

w zimie pn. — pt. 07:00 do 15:00

Średniowieczne Miasto

Róg ulic Aleksandra Wielkiego i Ippoton

Tel. +30 22410 74313

e-mail: touristinfooldtown@rhodes.gr

czynne w lecie; pn. — pt. 07:00 do 20:00; sb. od 9:20 do 16:00

w zimie pn. — pt. 07:00 do 15:00

Platanakia, w pobliżu bramy D’Amboise

Tel. +30 22140 31165

Czynne tylko podczas sezonu letniego.

Faliraki, plac centralny

Tel. +30 22410 85555

e-mail: touristinfofaliraki@rhodes.gr

Czynne tylko podczas sezonu letniego.

Lindos

Centralny Plac Lindos- (Dworzec Taxi) — 85107 Lindos

Tel. +30 22440 31900

e-mail: lindostravel@hotmail.com

Czynne tylko podczas sezonu letniego.

Lotnisko „Diagoras”, Paradisi, Rodos

Tel. +30 22410 82630

e-mail: airport@rodosisland.gr

Czynne tylko podczas sezonu letniego (całodobowo).

Turystyczny Port miasto Rodos

Tel. +30 22410 75316

e-mail: touristinfoport@rhodes.gr

Czynne tylko podczas sezonu letniego.

Limity przewozowe i informacje celne

Z wakacji przywozimy sobie pamiątki, lecz także wyroby tytoniowe i alkohole. Zasadniczo wszystkie pamiątki zakupione w państwie członkowskim zakupu są zwolnione z podatku. Do użytku własnego możemy przewieźć perfumy, wody toaletowe i leki oraz towary akcyzowe, pod warunkiem że są przeznaczone do własnego użytku.

Obowiązują w tym zakresie pewne ograniczenia ilościowe, dlatego warto poznać limity przewozowe. I tak bez cła można wwieźć:

— 800 papierosów

— 200 cygar lub 400 cygaretek

— 1 kg tytoniu

— 10 litrów mocnego alkoholu (spirytus, whiskey, wódka)

— 20 litrów wina ze zwiększoną zawartością alkoholu (np. sherry, porto)

— 90 litrów wina (w tym maksymalnie 60 litrów wina musującego)

— 110 litrów piwa.

Oczywiście z uwagi na ograniczenia wagowe linii lotniczych nikt takich ilości przewozić nie będzie, lecz warto je znać. Bez formalności można również przewozić gotówkę do 10 tys. EUR.

Jeżeli podróżujesz w obrębie UE, możesz przewozić wyroby mięsne lub produkty mleczne, o ile są przeznaczone do spożycia własnego. Podobnie jest w przypadku roślin lub produktów roślinnych, takich jak cięte kwiaty, owoce lub warzywa. Można przewozić żywność dla niemowląt, mleko lub soki dla niemowląt i małych dzieci podróżujących z nami.

Nie wolno przewozić spirytusu i alkoholi powyżej 70% stężenia alkoholu, a zapałki, zapalniczkę lub e-papierosy można przewozić tylko przy sobie. Leki należy przewozić w oryginalnych opakowaniach, a strzykawki igły tylko z zaświadczeniem lekarskim uzasadniającym konieczność ich stosowania np. insulina przy cukrzycy. Leki zawierające kodeinę są w Grecji zabronione!

Płyny zakupione na lotnisku za punktami kontroli bezpieczeństwa można przewozić w bagażu podręcznym pasażera.

Jeżeli masz wątpliwości, czy możesz przewieźć dany produkt, to skorzystaj z przygotowanej przez Urząd Lotnictwa Cywilnego, wyszukiwarki przedmiotów zabronionych.

Podróżowanie ze zwierzęciem

Rzadko, ale zdarza się, że wybieramy się na wakacje z naszym czworonogiem. Warto wiedzieć, jak się do takiej podróży przygotować, zwłaszcza gdy lecimy pierwszy raz. Zwierzę może podróżować pod warunkiem, że jest zaszczepione, posiada microchip, paszport oraz aktualny certyfikat zdrowia wydany przez lekarza weterynarii. Musi też zostać odrobaczone i odpchlone. Po tych zabiegach zwierzę najczęściej jest już gotowe do podróży samolotem, pod warunkiem, że jest zdrowe i ma ukończone cztery miesiące, gdyż wówczas można wykonać szczepienie przeciwko wściekliźnie. Szczepienie to trzeba wykonać minimum na 3 tygodnie przed wylotem.

Największym problemem okazuje się znalezienie przewoźnika, gdyż nie wszystkie linie lotnicze, zgadzają się na przewożenie zwierząt. Dlatego przed lotem warto skontaktować się z daną linią, by poznać jej wymagania i uzyskać zgodę na transport zwierzęcia. Zgoda taka wymagana jest również przed danym lotem, gdyż zwykle na pokładzie samolotu może przebywać określona liczba zwierząt. Wynika to z przepisów bezpieczeństwa. Z tych też względów jeden pasażer może przewozić tylko jedno zwierzę. Zwierzę musi być przewożone w specjalnym pojemniku. Jeżeli jest ono małe, do 8 kg (waga z transporterem) wówczas jest przewożone w kabinie. Zwierzęta duże i o wyższej wadze przewożone są w luku bagażowym.

Większość linii regularnych i niektóre czarterowe pozwalają na przewóz zwierząt. Mowa tu o:

— PLL LOT

— Aegean Airlines

— Lufthansa

— Enter Air

— Smartwings

— KLM

— SKY ekspress

Z kolei tanie linie nie mają opcji przewozu zwierzęcia. Wyjątkiem może być podróż z psem przewodnikiem.

Kiedy udało nam się zakupić bilety, a zwierzę jest przygotowane do lotu, wówczas warto zadbać o dobre samopoczucie pupila. Nie każde zwierzę łatwo znosi podróż, a dla większości jest to sytuacja stresująca. Niestety nie wolno podawać zwierzętom środków uspokajających na własną rękę, gdyż może się zdarzyć, że przewoźnik nie będzie chciał przyjąć na pokład otumanionego lekami zwierzęcia. Tak jest np. w Aegean Airlines. Poza tym nie wolno karmić zwierzaczka na kilka godzin przed podróżą, a na lotnisku musimy stawić się ze znacznym zapasem czasu, najlepiej godzinę wcześniej, niż bylibyśmy lecą samotnie.

Więcej o podróżowaniu ze zwierzęciem na oficjalnej stronie europa.eu

Na miejscu najczęściej nie ma problemu z psem. W tawernach, czy kawiarniach można usiąść na zewnątrz. Na plażach pustych, odludnych żaden problem. Na zorganizowanych też nie, o ile pies nie przeszkadza innym użytkownikom plaży. Zobacz wpis Pies na plaży.

Zobacz też hotele przyjazne zwierzętom

Banki, bankomaty i karty płatnicze

W Grecji większość operacji przeprowadza się bezgotówkowo, a karty płatnicze są coraz popularniejsze. Można nimi płacić niemal w każdym miejscu, w dużych sklepach, małych sklepikach, kioskach, na stacji paliw, w tawernach, czy wypożyczalniach samochodów. Niekiedy zwłaszcza w małych miejscowościach, czy na plaży płatności kartą mogą być niemożliwe lub mogą być problemy z terminalem. Dlatego powinniśmy mieć przy sobie pewną kwotę w gotówce, na drobne zakupy.

Gdy brakuje nam gotówki, rozwiązaniem może być wypłata w banku lub bankomacie. Banki w Grecji są otwarte od poniedziałku do czwartku w godzinach od 8:00 do 14:30. W piętki pracują krócej, bo do godziny 14:00. W sobotę banki pozostają zamknięte.

Bankomaty znajdują się w wielu nawet niewielkich miejscowościach na Rodos. Część z nich jest dostępna jedynie podczas sezonu letniego, ale gdy wybieramy się na letnie wakacje, to nie stanowi to problemu. Często są to bankomaty lokalnych banków oraz międzynarodowe sieci Euronet. Wybierając gotówkę z bankomatu, musimy liczyć się z prowizją. W przypadku korzystania z bankomatów Euronet jest ona ustalana i pobierana przez bank. Dlatego, żeby sprawdzić, jak jest w twoim przypadku, skontaktuj się ze swoim bankiem lub sprawdź na stronie internetowej banku.

W przypadku banków lokalnych prowizje kształtują się następująco:

— Bank Pireus (gr. Τράπεζα Πειραιώς) — 3 €

— Narodowy Bank Grecji (gr. Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος) — 2,60 €

— Eurobank — 2,50 €

— Alpha Bank — 2,50 €

Opłaty za korzystanie z karty

Najkorzystniejsze jest płacenie kartą w punktach handlowo-usługowych. Kiedy płacisz za zakupy przy pomocy swojej karty kredytowej lub debetowej, sprzedawcy i banki nie mogą pobrać dodatkowej opłaty tylko za to, że użyłeś konkretnej karty. Zasada ta dotyczy wszystkich zakupów dokonanych kartą w sklepach stacjonarnych i internetowych we wszystkich krajach UE. Jeżeli korzystając z karty w Grecji, płacisz kartą z konta złotówkowego, wydawca karty może pobrać opłatę za przeliczenie waluty (przewalutowanie dokonywane jest przez bank według kursu sprzedaży obowiązującego w dniu dokonania transakcji). Opłaty te są ujęte w regulaminie instytucji finansowej i dotyczą korzystania z karty. Dlatego, zanim wyjedziesz, skontaktuj się ze swoim bankiem lub sprawdź wysokość opłata na stronie internetowej banku, lub w bankowej aplikacji.

Punkty wymiany walut

Na Rodos nie ma wielu kantorów wymiany walut. Najczęściej punkty wymiany walut (gr. Ανταλλακτήρια Συναλλάγματος) wymieniają dolary, funty, czy liry. Z wymianą złotówek mogą być problemy, dlatego lepiej pozostawić sobie taką opcję jako ostateczność. Jednak w kantorze nie wymienimy złotówek. Jedynym miejscem, gdzie możemy tego dokonać jest Bank of Greece w Rodos.

W mieście Rodos znajdziemy trzy takie punkty, rozmieszczone w miejscach odwiedzanych przez turystów:

— ONEXCHANGE S.A. Plac Hipokratesa 14, Średniowieczne Miasto Rodos https://www.onexchange.gr/en/

— GOLDEN DEAL ul. 28 Oktovriou 74, Niochori

— IXCHANGE ul Averof 44, Mandraki https://ixchange.gr/en/homepage/

Poza tymi punktami można skorzystać z szybkich przekazów pieniężnych MoneyGram lub Wester Union. Usługi te często dostępne są na poczcie, w agencjach turystycznych, w hotelach, czy nawet w wypożyczalniach samochodowych. Przykładem niech posłuży FALIRAKI POSTAL AGENCY.

Wyjeżdżając na wakacje najlepiej mieć przy sobie kartę lub karty płatnicze i niewielki zapas gotówki. Ile pieniędzy powinniśmy wziąć na wyjazd? Na to nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, gdzie będziemy mieszkać i gdzie będziemy się poruszać? Czy będziemy jeść w hotelu, czy poza nim? Najlepiej za usługi np. wypożyczenie samochodu, zakupy pamiątek, jedzenie w tawernie, płacić kartą. Za bilety autobusowe, drobne zakupy w periptero, czy owoce od przydrożnego sprzedawcy, lepiej płacić gotówką. Natomiast z bankomatów korzystać w ostateczności.

Poczta i telekomunikacja

Grecka poczta ELTA ma w logo żółty wizerunek Hermesa na niebieskim tle oraz biała napis ΕΛΤΑ. Na poczcie możecie wysłać paczkę, list, czy kartkę pocztową. Można też kupić tam znaczek pocztowy na widokówkę — grammatósimo, który w 2024 roku kosztuje 2 €. Znaczki można kupić też w kioskach (periptero), w agencjach pocztowych oraz w sklepach z pamiątkami. Są jednak droższe, gdyż ich właściciele mają prawo do 10% prowizji.

Skrzynki pocztowe mają kolor żółty. Jeżeli z nich korzystamy, warto sprawdzić, czy wrzuciliśmy kartki do właściwego otworu, czyli tego z napisem ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ (zagraniczne). Najlepiej wrzucać przesyłki do skrzynek znajdujących się przy poczcie, gdyż położone dalej nie są opróżniane zbyt często. Często widokówki można zostawić na recepcji hotelu i wówczas personel recepcji zajmie się ich wysyłką. Zwykle karta zostawiona na poczcie dociera do Polski po 5 do 8 dni. W przypadku pozostawienia na recepcji ten czas może się wydłużyć.

Urzędy pocztowe są czynne od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:30 do 14:00. Główny urząd pocztowy w Rodos, przy porcie Mandraki czynny jest od poniedziałku do piątku w godzinach 7:30 do 20:00, a w soboty od 7:30 do 14:00.

Na Rodos działa trzech operatorów sieci komórkowej: Cosmote, Vodafone oraz WIND. Sieć komórkowa jest dobrze rozwinięta i niemal wszędzie jest dobry zasięg. Niemal, bo zdarzają się miejsca, gdzie dana sieć komórkowa nie ma zasięgu. Tak jest np. w miejscowości Malona, gdzie jedyną dostępną siecią jest Vodafone. Z reguły Cosmote ma najlepszy zasięg i szybkość, natomiast Wind ma niskie ceny przy najmniejszym zasięgu i najniższej prędkości.

Chcąc zakupić grecką kartę SIM, możesz zrobić to sklepie operatora oraz w punktach dystrybutora np. Germanos. Aby kupić kartę SIM, zostaniesz poproszony o dowód osobisty lub paszport, ponieważ jest to wymóg prawny od 2011 roku. Osoby poniżej 18 roku życia nie mogą samodzielnie aktywować karty SIM. Jednak nie ma obowiązku zakupu, gdyż podobnie jak w Polsce, tak i w Grecji od 2017 roku zostały zniesione opłaty roamingowe, co oznacza, że opłaty są takie same jak w Polsce. Na roaming trzeba uważać przy wysiadaniu z samolotu oraz podczas rejsów wzdłuż tureckiego wybrzeża. Zdarza się, że telefon łączy się automatycznie z operatorem tureckim, co skutkuje dużo wyższymi opłatami, niż za połączenia w obrębie UE. Dlatego wysiadając na lotnisku Diagorasa na Rodos warto ustawić ręcznie sieć na grecką (Cosmote, Wind, Vodafone). Pozwoli to uniknąć sporych rachunków. Podczas rejsów również warto sprawdzić, czy wyświetla nam się grecka sieć lub włączyć tryb samolotowy.

Zobacz też więcej informacji o korzystaniu z telefonu komórkowego w UE.

Darmowy dostęp do Internetu oferują niemal wszystkie restauracje i bary, wystarczy poprosić o hasło dostępu. W wielu miejscach publicznych galeriach, sklepach dostępny jest darmowy Internet. Również w mieście Rodos można skorzystać z darmowego połączenia z siecią.

Święta państwowe, religijne i lokalne

Planując podróż do Grecji, warto wcześniej zapoznać się z kalendarzem świąt i dni wolnych. Pozwoli to uniknąć przykrych niespodzianek, a także wziąć udział w lokalnych uroczystościach. Trzeba pamiętać też, że w dni świąteczne, zarówno te narodowe, jak i religijne, wiele sklepów może być zamkniętych.

Oficjalne święta

Poniżej przedstawiam kalendarz oficjalnych świąt greckich oraz uroczystości lokalnych uznawanych przez święta na Rodos w 2024 roku.

— 1 stycznia Nowy Rok (Πρωτοχρονιά)

— 6 stycznia Święto Trzech Króli (Θεοφάνεια)

— 30 styczni Święto Trzech Wielkich Hierarchów (Tριών Ιεραρχών) — święto szkolne

— 7 marca Przyłączenie Dodekanezu do Grecji (Η Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα)

— 18 marca Czysty poniedziałek (Καθαρά Δευτέρα) — święto ruchome

— 25 marca Święto Niepodległości (Εθνική Επέτειος) oraz Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου)

— 1 maja Święto Pracy (Εργατική Πρωτομαγιά)

— 3 maja Wielki Piątek (Μεγάλη Παρασκευή) — święto ruchome

— 4 maja Wielka Sobota (Μεγάλο Σαββάτο) — święto ruchome

— 5 maja Niedziela Wielkanocna (Κυριακή του Πάσχα) — święto ruchome*

— 6 maja Poniedziałek Wielkanocny (Δευτέρα του Πάσχα) — święto ruchome

— 24 czerwca Dzień zesłania Ducha Świętego (Αγίου Πνεύματος) — święto ruchome

— 15 sierpnia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny (Κοίμηση της Θεοτόκου)

— 28 października Dzień OXI (Ημέρα του Όχι)

— 14 listopada Św. Konstantyna z Hydry, patrona Rodos (Άγιος Κωνσταντίνος ο Υδραίος)

— 17 listopada Powstanie studentów Politechniki (Πολυτεχνείου) — święto szkolne

— 25 grudnia Boże Narodzenie (Χριστούγεννα)

— 26 grudnia Sobór Najświętszej Bogurodzicy (Σύναξη της Θεοτόκου)

Święta ruchome * to zwykle grecka Wielkanoc i dni, które są z nią związane. Zobacz daty Wielkanocy, aż do 2050 roku.

Lokalne Festiwale — panigiria

Panigiri (gr. l. poj. Πανηγύρι) to rodzaj festynu, podobnego do znanych w Polsce uroczystości odpustowych. Związane są one z uroczystościami o charakterze religijnym i lokalnym. Festyny wiejskie spełniają trzy podstawowe funkcje: religijną, rozrywkową i społeczną. Najpierw występuje część religijna uroczystości, czyli nabożeństwo w kościele oraz często procesja z obrazem patrona. Charakter rozrywkowy wiąże się ze wspólną zabawą, muzyką i tańcami. Zwykle dołącza do tego czynnik komercyjny, związany z degustacją lokalnych potraw czy ze sprzedażą różnych produktów, na stoiskach handlowych.

Najważniejsze panigiria (festiwale) na wyspie Rodos to:

— 25 marca, Święto Zwiastowania

— 23 kwietnia, Św. Jerzego, w klasztorze, Lardos

— 22 i 23 kwietnia lub w Poniedziałek Wielkanocny, św. Jerzego, Pastida

— 21 maja, św. Konstantyna i Heleny, w Moni Tharri, Laerma

— Na początku czerwca (termin ruchomy) Święto truskawek, Paradisi

— 28 czerwca, Św. Pawła, w Lindos oraz w Charaki

— 6 lipca, Św. Kyriaki, Kalathos

— 16 i 17 lipca Św. Marina w miejscowości Paradisi oraz 16 lipca w Apolakkia

— W pierwszą sobotę po 17 lipca (data ruchoma) odbywa się Święto Arbuza w Apolakkia

— 19 i 20 lipca festiwal Proroka Eliasza w Ialyssos.

— 21 lipca Św. Filemona w Arnitha.

— 25, 26 i 27 lipca (weekend) Św. Paraskevi i św. Pandeleimona, Kattavia

— 25 i 26 lipca Św. Paraskevi, Ialyssos.

— 28, 29 i 30 lipca św. Silas (Soula) w Soroni

— 5 i 6 sierpnia Wniebowstąpienie Zbawiciela (Αναλήψεως του Σωτήρος), Kiotari

— 13, 14 i 15 sierpnia Wniebowzięcie NMP w Ialyssos

— 14—23 sierpnia, pielgrzymka do Matki Boskiej Kremasti

— 15 sierpnia w Asklipio oraz w Kattavia, Matki Boskiej Powszechnej

— 15 sierpnia, Zaśnięcia Matki Boskiej, Embona i Mesanagros

— 22 sierpnia, Matki Boskiej Ipseni, Lardos

— 7 i 8 września Urodziny Matki Bożej Tsampiki w Archangelos

— 8 sierpnia w Matki Boskiej Skiadeni w Mesanagros

— 13—14 września, Świętego Krzyża, Malona

— 14 września, Świętego Krzyża, w Apollona

— 18 września, Św. Łukasza, Afandou

— 23 września, Poczęcie Jana Chrzciciela, w klasztorze Artamitis

— Początek września (święto ruchome) święto wina, Embona

— 27 września, Dzień Turystyki

Oprócz ww. na wyspie corocznie odbywają się lokalne festiwale z największym, kilkudniowym Festiwalem Średniowiecznym. Oprócz tego liczyć można na cykl letnich koncertów, wystaw, czy dni otwartych, kiedy to można zaglądnąć za zamknięte na co dzień drzwi. Więcej poniżej w rozdziale Kultura i sztuka.

Obyczaje

Podczas podróży powinniśmy pamiętać, że w odwiedzanym kraju jesteśmy gośćmi i, mimo że wiele nam się wybaczy, to do dobrego tonu należy znajomość pewnych zasad. Zobacz poniższe wskazówki dotyczące ubioru, opalania się, czy przydatne podczas zwiedzania.

Zwiedzanie zabytków i fotografowanie.

Przy zwiedzaniu kościołów i klasztorów W większości klasztorów od zwiedzających wymaga się skromnego ubioru, zwłaszcza długiej spódnicy lub spodni oraz zakrytych ramion. Absolutnie nie toleruje się w tych miejscach stroju kąpielowego! W niektórych miejscach można pożyczyć odpowiedni strój (chusty, spódnice, a nawet spodnie), jednak lepiej mieć swoje.

Fotografowanie w kościołach i muzeach zwykle jest zabronione. Jednak w każdym miejscu znajdziecie tablice informujące, czy jest to dozwolone, czy nie i należy to uszanować.

Tubylcy zwykle chętnie pozują do zdjęć, zwłaszcza w tradycyjnych wioskach, ale z grzeczności należałoby zapytać wcześniej o zgodę.

Fotografowanie i filmowanie obiektów wojskowych jest bezwzględnie zabronione, pod karą aresztu. Dotyczy to również filmowania dronem.

Sjesta

Sjesta, a właściwie mesimvrinos ipnos (gr. μεσημβρινός ύπνος) to popołudniowy odpoczynek wynoszący około trzech godzin i przeznaczony na drzemkę. Zwykle przypada w godzinach od 14:30 do 17:30 lub od 14:00 do 17:00. W tym czasie większość instytucji, apteki oraz małe, prowadzone przez właściciela sklepiki, pozostają zamknięte. Nie prowadzi się w tych godzinach żadnych robót, które są hałaśliwe i ogólnie czas ten jest traktowany poważniej, niż cisza nocna. Jej naruszanie może skończyć się wizytą policji i nałożeniem grzywny. W niektórych kurortach turystycznych sjesta nie obowiązuje, podobnie jak w dużych sieciowych sklepach (patrz Zakupy). Jeżeli jednak wynajmujecie domek lub mieszkanie w tradycyjnej greckiej wsi, powinniście pamiętać, by nie zakłócać spokoju mieszkańców.

Palenie tytoniu

Obowiązuje zakaz palenia w zamkniętych miejscach publicznych, budynkach publicznych, środkach transportu, barach, restauracjach oraz w hotelach. Gestorzy miejsc o powierzchni poniżej 70 m2 mogą wydzielić miejsca dla palaczy. Za nieprzestrzeganie zakazu palenia grożą kary grzywny, dla palącego od 50 do 500 euro, a dla firmy od 500 do 10000 euro.

Toalety

W większości toalet na Rodos umieszczone są rysunki lub napisy, zakazujące wrzucania zużytego papieru do toalety. Papier taki należy wrzucać do kosza, który umieszczony jest obok muszli. W hotelach kosze takie opróżniane są codzienne.

Ubiór w hotelu i na plaży

Gdy jesteśmy na wakacjach, chcemy czuć się swobodnie i zapomnieć o nakazach i zasadach. Jeżeli jednak wybieramy hotel wyższej kategorii, wówczas powinniśmy pamiętać, że na salę jadalną nie wkraczamy w bikini, nawet przykrytym pareo. Wiele hoteli wymaga też od gości stroju formalnego do kolacji. Nie chodzi tutaj bynajmniej o jakąś wielką galę, lecz o dłuższe spodnie dla mężczyzn i lekką koszulę lub podkoszulek, byle nie na ramiączkach. Najlepiej kierować się zdrowym rozsądkiem i ubrać tak, jakbyśmy wybierali się na zewnątrz do restauracji.

Na plaży należy opalać się w stroju kąpielowym. Opalanie nago dozwolone jest tylko na plaży dla nudystów. Opalanie topless jest właściwie tolerowane na wszystkich plażach. Plaża dla nudystów znajduje się w okolicy Faliraki i nazywa się Mandomata. Jest to jedyna w pełni zorganizowana plaża dla golasów. Można też skorzystać z prawego krańca plaży Tsambika, gdzie wyodrębniono kawałek plaży dla nudystów. Można też wybrać jakiś odludny kawałek wybrzeża na południu lub południowo-zachodnim krańcu wyspy.

Napiwki

Zawsze są mile widziane i to nie tylko w tawernie. Zwykle napiwek powinien stanowić 10% od kwoty rachunku. Jeżeli chcecie liczyć na dobry serwis pokojowy, to również mile widziane są napiwki. Najlepiej w pierwszych dniach pobytu. Niektórzy zostawiają drobne kwoty codziennie, a jeszcze inni na koniec pobytu, jako podziękowanie. Nie ma tutaj żadnych ustalonych kwot.

Zakupy

Każdy sklep może ustalić własne godziny otwarcia. Zwykle otwarte są od poniedziałku do piątku w pełnym wymiarze czasu oraz w sobotę krócej. W niedzielę większość pozostaje zamknięta. Supermarkety i duże sklepy sieciowe otwarte są cały dzień bez przerwy, turystyczne sklepiki pracują przez siedem dni w tygodniu, często nawet do północy. Małe sklepy mają własne godziny pracy. Niektóre są otwarte cały dzień, inne mogą mieć przerwę, najczęściej w czasie sjesty i ponownie otwierają się po godzinie 17:00.

Drobne przedmioty użytku codziennego oraz papierosy można dostać w periptero, czyli w kiosku. Ceny papierosów w Grecji mają zawsze taką samą cenę, ustalaną odgórnie. Warto kupować na wyprzedażach. W Grecji letnie wyprzedaże rozpoczynają się 15 lipca lub w pierwszy poniedziałek, po tej dacie i trwają 6 tygodni.

Laiki agora, czyli greckie targi

Kolejnym miejscem, gdzie można kupić produkty regionalne, idealne jako gastronomiczne pamiątki, będzie targ w Rodos tzw. laiki agora (gr. λαϊκή αγορά). Znajdziemy tam świeże płody rolne i inne produkty, bezpośrednio od producentów. W mieście Rodos odbywają się one cztery razy w tygodniu, w każdą:

— środę i sobotę w Agios Dimitrios (rejon cmentarza)

— czwartek na ul. Vironos koło stadionu Diagorasa

— piątek na ulicy Konstantyna z Hydry (dzielnica Analipsi)

Przykładowe ceny podstawowych produktów:

— chleb: 1 — 2,5 €

— chleb tostowy: 1 — 2 €

— spanakopita: 1 — 1,5 €

— jajka: 2,10 — 4,50 € (10 sztuk)

— mleko 2% — 1 -2 € (1 litr)

— jogurt: 2,50 — 3,50 € (opakowanie 3 × 200 ml)

— masło: 2,50 — 3,50 (200 g)

— ser żółty: 7 — 12 €/kg

— set Feta: 8 — 15 €/kg

— oliwa: 10 — 15 € (1 litr)

— oliwki: 5 — 8 € (kg)

— jabłka: około 1,50 — 2,5 €/kg

— brzoskwinie, nektarynki: 1,50 — 2 € (w sezonie letnim)

— pomidory: 1,80 — 3 € (w sezonie zimowym)

— zgrzewka wody mineralnej: 1,50 -3 € (6 × 1,5 l)

— 1 butelka 1,5 l wody mineralnej w kiosku: 1 €

— 1 butelka 0,5 l wody mineralnej w kiosku: 0,5 €

— soki owocowe: 1,50 — 2 € (litr)

Ceny kawy i alkoholi:

Nie tylko wody człowiek potrzebuje. Często potrzebuje też kawy, a ta jest chyba najbardziej popularnym trunkiem w Grecji. Zaraz za nią plasuje się wino, a mocna alkohole i piwo są tylko dodatkiem. Jednak spędzając wakacje na Rodos, właśnie te trunki kupują turyści, by później zabrać ze sobą do domów.

Ceny win kształtują się od tanich win sprzedawanych w kartonie za 3—5 €, do markowych win, które w markecie kosztują 10 — 20 €, a w lokalu potrafią kosztować 30 — 40 € za butelkę. Nieco mniej kosztować nas będzie wino w tawernie podawane w karafkach. Za takie domowe wino o pojemności 250 ml zapłacimy około 4 €. Tańsza jest Retsina, od 1,5 € do nawet 6 € za butelkę, w zależności od jej pojemności i marki.

Ceny piwa w sklepie to koszt 1- 2 € za puszkę 500 ml, w lokalu to koszt ok. 4 €. Wybierać możemy pośród szerokiej gamy piw niemieckich i holenderskich. Wśród piw lokalnych możemy wybierać między piwami Mythos, Alfa, Hellas, Fix i innymi. Na uwagę zasługują rodyjskie, lokalne piwa Magnus i Knights Beer of Rodos z Damatrii oraz Zythos firmy VAP.

Przykładowe ceny mocnych:

— Ouzo 10 — 16 € (700 ml)

— Tsipouro 11 — 20 € (700 ml)

— Souma 7,90 € (500 ml); 10 € (700 ml); 13 € (litr)

— Wina rodyjskie 8 — 10 €

— Likier Mastixa 10 — 12 € (500 ml)

— Likier kawowy Anise 5,50 € (200 ml); 11 € (500 ml)

— Likier rum z miodem 10,60 € (500 ml)

— Koriantolino (likier z kolendrą) 9 — 15 €

— Likier Sette herbe (επτά βότανα) z klasztoru Filerimos, kilka euro w zależności od pojemności

Kupując w supermarkecie, możemy trafić na promocje, które pozwolą kupić wybrany trunek taniej. Jednak kolekcjonerskie butelki i znane marki miejscowych trunków mogą sięgać nawet 150 € za butelkę.

Gdzie kupować produkty spożywcze na Rodos?

Żywność można kupić na wyspie Rodos w wielu miejscach. Najbliżej w sklepach turystycznych, które umiejscowione są koło hoteli. Taniej będzie w greckich supermarketach np. Panagiotas, Sklavenitis, Bazaar, Flevaris, czy AB Vasilopoulos. Na Rodos są też dwa supermarkety sieci Lidl, w których często zaopatrują się turyści. Jednak kupując tam, trzeba zwracać uwagę, czy produkt na pewno pochodzi z Rodos, czy może z innego regionu Grecji. Pieczywo najlepiej regionu Grecji. Pieczywo najlepiej kupować w lokalnych piekarniach, zwanych fournos. Oprócz tego produkty rodyjskie można kupić w wielu wsiach, gdzie istnieją specjalne sklepiki z produktami regionalnymi oraz na stoiskach ustawionych często tuż przy drodze. Miody i wódkę souma najlepiej kupować w Sianie, wina w okolicy wioski Embona, dżemy w Apollonie, makarony w wiosce Kattavia, a pozostałe produkty gdziekolwiek, podczas objazdu wyspy. Miody i wyroby z miodu można kupić także w trakcie zwiedzania Muzeum Miodu, a melekouni w wiosce Koskinou. Aktualne ceny towarów w Grecji możecie też sprawdzić na tej stronie (w języku greckim).

W zakupach spożywczych może wam pomóc Minisłowniczek kulinarny polsko — grecki.

Stawki podatku VAT

Podstawowa stawka podatku VAT w Grecji wynosi 24% (od czerwca 2016 r.). Stawka obniżona podatku (na podstawowe artykuły spożywcze) wynosi 13%. Na leki, książki, czasopisma i gazety, bilety do teatru i na koncerty — 6%.

Warto też zwrócić uwagę na różnice w podatku VAT w przypadku zakupu napojów na wynos (13%) i na miejscu (24%). Dotyczy to m.in. napojów bezalkoholowych, takich jak soki, herbata, kakao, czy kawa. W przypadku napojów alkoholowych podatek VAT wynosi 24%. Nie ma przy tym znaczenia, czy spożywamy go w lokalu, czy kupujemy na wynos.

Kultura i sztuka

Rodos to miasto kultury, sztuki i muzyki. Przez cały rok odbywają się tutaj różne wydarzenia kulturalne, festiwale oraz wystawy sztuki. Jednak najwięcej tego typu imprez ma miejsce w środku sezonu letniego, jako ukłon w stronę odwiedzających wyspę gości.

Sławni rodyjczycy

Czy wiesz, że Rodos może poszczycić się wieloma poetami, filozofami i artystami. Tpo na Rodos w 324 roku p.n.e. utworzono słynną szkołę retoryki utworzył. Tutaj Pejsandr z Kamiros napisał epos „Herakles”, a Antagoras, poemat epicki „Tebais”. Mieszkali tutaj filozofowie, by wymienić Kleobulosa z Lindos uważanego za jednego z siedmiu mędrców starożytności. Wsławił się on mądrymi i sprawiedliwymi rządami oraz wybitnymi sentencjami np. „najważniejszy jest umiar”. Natomiast filozof rodyjski, Panaitios uważany jest na twórcę rzymskiego stoicyzmu. Wśród słynnych malarzy znalazł się także rodyjczyk Protogenes, jednak domeną rodyjczyków była rzeźba. Najsłynniejszym rzeźbiarzem rodyjskim był Chares z Lindos, twórca Kolosa. Rzeźbiarze Polidor, Agesander i Atenodor wspólnie stworzyli grupę Laokoona, jedno z bardziej znanych dzieł sztuki antycznej, którego oryginał znajduje się w Muzeum Watykańskim, a kopię można podziwiać w Pałacu Wielkich Mistrzów. Kolejny znany rzeźbiarz to Pytokritos, który stworzył Nike z Samotraki oraz wykuty w skale statek (tyrema), znajdujący się przy wejściu na Akropol w Lindos. Na koniec warto wspomnieć o Diagorasie z Ialyssos, pięściarzu i olimpijczyku, którego imię nosi rodyjskie lotnisko, stadion i klub sportowy.

Kino i teatr

Na wyspie Rodos na kino czy teatr można liczyć jedynie w stolicy wyspy. Ostało się tam tylko jedno klasyczne kino oraz jedno 9D.

Kino Pallas zostało otwarte w 1961 roku i przeszedł przez lata kilka innowacji. Mimo to jest to kino wiekowe, co daje się odczuć. Jest to zarazem ostatnie, klasyczne kino na wyspie i dlatego odwiedziny w nim można potraktować jako nietuzinkową rozrywkę. Ceny biletów od 6 do 10 €. Filmy wyświetlane w oryginalnej wersji językowej z greckimi napisami. Bajki dla dzieci z greckim dubbingiem. Adres kina: Rodos ul. Dimokratias 13, w pobliżu stadionu Diagoras (w okolicy kościoła św. Franciszka).

Throne of Helios to nowoczesne centrum rozrywki, który łączy w sobie kino oraz przestrzeń wystawową, na której mogą odbywać się spotkania i pokazy. Jednak przede wszystkim jest to mobilne kino 9D. Kino, w którym obraz w technologii 3D łączy się z efektami specjalnymi, takimi jak dźwięk, ruch, deszcz, śnieg, wiatr, ogień, a nawet zapachy. Wszystkie efekty odpowiadają temu, co dzieje się na ekranie. Można poczuć wstrząs ziemi, gdy zapada się Kolosos, poczuć podmuch silnego wiatru, czy ciepło od płomieni rydwanu boga słońca, Heliosa. Dzięki mocy głośników możemy posłuchać szczęku mieczy wojujących rycerzy, tak jakby byli obok nas, a zapach roślinności rodyjskiej będzie unosił się w powietrzu. 49 skórzanych foteli, opartych na podstawach hydraulicznych, zapewni realistyczne doświadczenie ruchu i nawigacji w czasie i przestrzeni.

Tron Helios oferuje fantastyczną podróż po mitologii i historii Rodos. Wszystko to w filmie opowiadającym historię wyspy, od czasów prehistorycznych do XX wieku. Film dostępny jest w kilku wersjach językowych. Ceny biletów: 10 € dla dorosłych, 6 € dla dzieci do lat 12. Kino mieści się w zabytkowym budynku przy ulicy 25 marca 2 (koło kawiarni Starbucks).

W mieście Rodos w sezonie letnim działa też kino letnie na świeżym powietrzu. Zlokalizowane jest ono za budynkiem Ratusza i może pomieścić 350 osób. Letnie kino „Rodon” znajduje się obok Teatru Miejskiego Rodos, jednak posiada osobne wejście.

W stolicy wyspy przy porcie Mandraki znajduje się duży teatr w budynku wybudowanym na początku XX wieku przez Włochów. Jednak nadal jest nieczynny, a jego remont i renowacja trwa lata i końca nie widać. Zamiast tego przedstawienia teatralne wystawiane są w Teatrze Miejskim „RODON” przy Ratuszu (ul. Efstahiadou). Teatr ma 250 miejsc i niedawno został odrestaurowany. Jest to teatr całoroczny, wystawiający przedstawienia teatralne i występy muzyczne.

W Rodos jest jeszcze Teatr Meliny Mercouri. Znajduje się on w średniowiecznej fosie, pod chmurką. W sezonie letnim odbywają się tutaj koncerty, ale też przedstawienia klasyków greckich. Opłata za wstęp jest zwykle symboliczna, a niekiedy wstęp jest wolny.

Festiwale i koncerty

Oprócz tradycyjnych panigiria na wyspie odbywają się różne imprezy cykliczne. Począwszy od kawiarni muzycznych, scen muzycznych, kin i restauracji, do barów i klubów nocnych, czy kasyna, ludzie w każdym wieku i o różnych upodobaniach, mogą znaleźć na Rodos odpowiednie miejsce do zabawy.

Terminy tych festiwali są najczęściej ruchome, jednak odbywają się w pewnych ograniczonych czasowo ramach. Teoretycznie powinny odbywać się w terminach podanych poniżej:

Luty/Marzec — karnawał w Soroni (na 50 dni przed Wielkanocą);

Marzec — Wyścigi kolarskie (South Aegean Tour; International Rhodes Grand Prix; International Tour of Rhodes);

Kwiecień — Międzynarodowy Maraton Rodos

Maj/Czerwiec — Medieval Rose, czyli Średniowieczny Festiwal Róż na Rodos. To wydarzenie prowadzone przez Medieval Rose, organizację pozarządową non-profit, w celu odtworzenia magii średniowiecznego miasta Rodos.

Czerwiec — Średniowieczny Festiwal na zamku w Kritinia. Dwudniowe wydarzenie poświęcone średniowieczu, obejmujące średniowieczne gry i zabawy, pokazy materiałów audiowizualnych, jedzenie i napoje.

Czerwiec — Sierpień — Rhodes Summer Festival w mieście Rodos. W ramach tego Festiwalu przez całe lato odbywają się koncerty muzyczne.

Lipiec — Rhodes Street Food Festival — Rodos, Mandraki;

Lipiec — Lindos Rock Festival, na którym występują najsłynniejsze na świecie zespoły rockowe i zespoły coverowe.

Lipiec/Sierpień — Rhodes Jazz Festival;

Lipiec/Sierpień — Festiwal Kulturalny w Ialyssos;

Sierpień/Wrzesień — Festiwal wina w Embonas, Festiwal Piwa w Paradisi, Festiwal Miodu i Souma w Siana, Festiwal zboża i piwa w Damatria oraz Święto Giaprakia, czyli dolmadakia w Salakos;

Wrzesień — Międzynarodowy Festiwal Rodos (ang. Rhodes International Festival) to festiwal muzyczny, który odbywa się w pierwszych dwóch tygodniach września, a koncerty mają miejsce w Pałacu Wielkiego Mistrza. Wykonywana jest głównie muzyka klasyczna, operowa, filmowa.

27 września — Dzień Turystyki. Szereg imprez oraz darmowego zwiedzania.

Wrzesień — Październik — Festiwal Muzyki Organowej w Rodos w kościele św. Franciszka;

Październik — Festiwal Europejska Polifonia (ang. Festival European Polyphony) to festiwal muzyczny, który na dwa tygodnie, przekształca średniowieczne miasto Rodos w aktywny warsztat muzyczny, umożliwiający publiczności udział w licznych interaktywnych warsztatach muzycznych i koncertach z udziałem uznanych na całym świecie artystów i zespołów muzycznych (w 2024 roku odbędzie się w dniach 1—13 października).

14 listopada — Dzień św. Konstantyna, patrona miasta Rodos;

Początek Listopada — Rodos for Life, bieg charytatywny.

Bieżące festiwale i imprezy kulturalne na wyspie można sprawdzić na stronie: https://www.visitgreece.gr/events/

Kasyno w Rodos

Kasyno w mieście Rodos ma długą historię. Początkowo mieścił się w nim hotel Rose, który został zbudowany w okresie włoskiej okupacji, gdy dowódcą był Mario Lago. Budynek może budzić zainteresowanie architekturą, ponieważ jest kombinacją bizantyjskich, arabskich, osmańskich i weneckich stylów. Budowa rozpoczęła się 26 marca 1925 i trwała ponad dwa lata. 24 maja 1927 został on otwarty, a w 1929 roku w hotelu otwarto kasyno, które przyciągało wielu odwiedzających. Powołany w dniu 22 listopada 1936 roku nowy gubernator Dodekanezu postanowił odnowić i zmodernizować hotel. Wkrótce hotel stał się ulubionym miejscem wielkich gwiazd i ważnych osobistości. Wśród gości znalazły się takie sławne nazwiska jak: Eleftherios Venizelos, Arystotelis Onassis, Konstandinos Karamanlis, Georgios Papandreou czy Winston Churchill.

Było też świadkiem ważnych wydarzeń historycznych, takich jak podpisanie Traktatu ustanawiającego państwo Izrael w 1948 roku. Po wcieleniu Dodekanezu do Grecji hotel Rose przeszedł na własność państwa greckiego. W połowie 1970 roku hotel przestał działać. Ponownie został otworzony przez firmę „Casino SA” w dniu 2 kwietnia 1999 roku, a kilka miesięcy później, w październiku 1999 roku, nabyło obecną nazwę jako „Casino Rodos”.

Hotel Rose i Casino Rodos znajduje się w mieście Rodos, na północnym krańcu wyspy, zaledwie 15 minut jazdy samochodem od lotniska Diagoras i pięć minut jazdy od portu w Rodos. Usytuowany jest w odległości spaceru od wszystkich głównych atrakcji Rodos, w tym Średniowiecznego Miasta, Akwarium, portu Mandraki, muzeów i galerii sztuki.

Na 1700 metrach kwadratowych, rozłożonych na dwóch piętrach znajdują się luksusowe apartamenty. Prócz tego znajduje się bar oraz doskonała restauracja, w której można zorganizować imprezę. Centrum rozrywkowym Hotelu jest niewątpliwie kasyno, w którym można zagrać w pokera, Texas Hold’em, Black Jacka lub w ruletkę. Casino Rodos oferuje ponad 300 automatów do gier. Więcej informacji na stronie kasyna.

Życie nocne na Rodos

Oprócz poznawania wysokiej kultury, tradycyjnych festiwali, czy gastronomicznych imprez, odwiedzający zdecydowanie powinni zapoznać się z nocnym życiem na Rodos. Epicentrum nocnego życia w mieście Rodos jest słynna ulica Orfanidi, na zachodnim nabrzeżu miasta, pełna barów i klubów oferujących różnorodną muzykę. Znajdziecie tam zarówno tradycyjną dyskotekę, jak i lokale, gdzie można posłuchać tradycyjnego greckiego instrumentu buzuki.

Jednak nie tylko w mieście Rodos istnieje życie nocne. Znane ze swoich barów, klubów i dyskotek są Faliraki. Miejsce to ożywa nocą, gdzie przy dwóch ulicach, popularnie zwanych klubowa i barowa znajdziecie odpowiedni dla siebie lokal.

Inne miasteczka, gdzie toczy się życie nocne to Lindos (Amphitheatre Club, Dreams Cocktails Bar, Lindos Courtyard Bar), Kalithea (Oasis Beach Bar), Pefkos (Eclipse Bar, Oasis Pool Bar) i Ialyssos (Amalfi, The Luna Bar, Cavo Tango Café). Zwykle miejsca te są otwarte do 2 — 4 nad ranem, a Klub Amphiteatre w Lindos otwarty jest do 8 rano.

Nie będę opisywać dokładnie każdego miejsca, gdyż szczegółowy opis poszczególnych lokali znajdziecie na stronie Nightlife City Guide.

Podstawowe informacje o wyspie

Odwiedzając wyspę, warto ją wcześniej trochę poznać, nieco poczytać i przyswoić sobie podstawowe informacje. Dlaczego? Chociażby po to, by nie czuć się rozczarowanym, w momencie zderzenia wyobrażeń z rzeczywistością, a to często się zdarza. Opinie o wyspie różnią się, tak jak różne są oczekiwania odwiedzających ją turystów.

Niektórzy narzekają, że to skalista wyspa pozbawiona zieleni, a jedyne co widzieli to skaliste wybrzeża wyspy. Inni obawiają się, że to hałaśliwe i skomercjalizowane miejsce. Ci nigdy nie trafili do małych wiosek południowego Rodos, czy ukrytych w interiorze wyspy. Szkoda, bo tam ciągle żywe są tradycje, lokalne zwyczaje i życzliwi ludzie żyjące własnym rytmem. Szukający wrażeń mogą poszaleć w klubach. Smakosze znajdą coś dla siebie wśród oferty tawern i innych lokali gastronomicznych. Miłośnicy sztuki nie będą się nudzić, a aktywni ruchomo mogą wybrać dyscyplinę sportu, nie tylko wodnego. Nawet ci, którzy szukają spokoju przy hotelowym basenie, będą mogli wybrać coś z oferty niemal 500 hoteli na wyspie.

Wyspa oprócz jedzenia i nocnych rozrywek oferuje też piękne plaże (od piaskowych, po kamieniste), zabytki i bogatą historię oraz piękne widoki. Każdy znajdzie tutaj swój mały raj i na pewno nie będzie się nudzić.

Kilka słów o wyspie

Rodos jest chyba najbardziej znaną i najchętniej odwiedzaną wyspą z wszystkich wysp na południu Morza Egejskiego. Rodos leży w archipelagu Dodekanez, a administracyjnie należy do regionu Wysp Egejskich Południowych. Jest to największa wyspa na Dodekanezie i czwarta w Grecji po Krecie, Eubei i Lesbos (Lesbos). Ma długą historię, bogate środowisko naturalne, piękne plaże i nowoczesne obiekty turystyczne, czyli elementy kluczowe dla rozwoju turystyki.

Wyspa Rodos jest podłużna i ma kształt krawędzi włóczni. Położony jest zaledwie 18 km od granicy z Turcją, około 460 kilometrów od Aten i 380 km na zachód od Cypru. Leży na styku trzech kontynentów oraz na skrzyżowaniu dwóch głównych szlaków morskich Morza Śródziemnego między Morzem Egejskim i wybrzeżem Bliskiego Wschodu, a także Cypru i Egiptu.

Na powierzchni 1.400,68 km2, znajduje się 44 wiosek i kilka osiedli miejskich. Długość wyspy wynosi 77 km, szerokość, w najszerszym miejscu 37 km, a linia brzegowa ma długość 253 kilometry. Według ostatniego spisu ludności (2022 r.), populacja wyspy to 125.113 mieszkańców, z czego 60.000 zamieszkuje miasto Rodos. Od czasów osmańskich, na wyspie jest 44 wiosek i kilka osiedli miejskich. Do dzisiaj na wyspie żyje duża społeczność muzułmańska.

Skąd wzięła się nazwa Rodos?

Nazwa wyspy pochodzi od starogreckiego słowa „τὸ ῥόδον” (róża), oznaczającego jak twierdzą niektórzy, kwiat hibiskusa, a niektórzy, kwiat granatu. Jednak przez wieki nazywano ją różnie, a nazwy zawsze związane były ze specyficznymi cechami wyspy, z roślinnością, kształtem i innymi cechami.

Nazwy jakimi określano wyspę przez wieki to miedzy innymi:

— Ofiusa, ponieważ na wyspie żyło kiedyś dużo węży

— Asteria, od gwiaździstego nieba

— Trinakria, ponieważ jej kształt składa się z dwóch połączonych trójkątów

— Telchinis, od nazwy pierwszych mieszkańców wyspy, Telchinów

— Makaria, czyli szczęśliwa kraina

— Pelagia, bo wyspa wyłoniła się z oceanu

— Pontia, czyli morska

— Ethria, ze względu na przyjemny klimat

— Ataviria, od najwyższej góry wyspy, Attaviros

— Ilias, ze względu na duże nasłonecznienie przez cały rok

Do tej pory niektórzy mówią o niej wyspa słońca, z powodu nasłonecznienia przez 300 dni w roku. Inne określenie to wyspa rycerzy, ze względu na przebywanie na niej przez wieki rycerzy z zakonu św. Jana. Popularne nazwy to wyspa kotów, z powodu dużej ilości wolno żyjących kociaków oraz wyspa róż, od rosnących tu powszechnie kwiatów ketmii.

Wiele jest legend związanych z powstaniem wyspy. Według jednej z nich wyspę tę otrzymał od Zeusa bóg Słońca — Helios i nadał jej imię swojej żony — nimfy Rode (także Rodos). Inne mity możecie przeczytać w najnowszym przewodniku Pascala (2022 r.) Rodos. Wyspa słońca.

Krótka historia wyspy

Najstarsze ślady osadnictwa na wyspie pochodzą z późnej epoki brązu. Z tego okresu pochodzą kamienne artefakty oraz skamieniałe ślady kości słoni karłowatych, które odnaleziono w jaskini Erimokastro w Kalithies, w północno-wschodniej części wyspy. Archaiczne są również pamiątki znalezione w jaskiniach Koumelos koło Archangelos oraz w jaskini Agios Georgos w Kalithies. Kamienne narzędzia, fragmenty ceramiki i kości zwierząt można oglądać obecnie w Muzeum Archeologicznym w mieście Rodos. Najstarszą odnalezioną osadę z okresu neolitu odnaleziono w rejonie Kremasti.

Dorowie

Około 1600 r.p.n.e. władali nią Minojczycy, a dwa wieki później Achajowie. Po nich około 1100 r. władzę przejęli Dorowie. To oni założyli trzy pierwsze miasta: Lindos, Kamiros i Ialyssos. W obawie przed atakami ze wschodu trzej ojcowie, założyciele, położyli w roku 408 p.n.e. kamień węgielny pod budowę miasta na północy wyspy. Wkrótce miasto zaczęło przewyższać swoim znaczeniem inne osady na wyspie. Trzy następujące po sobie wieki, to złoty okres Rodos.

Rzymianie

W 164 r. p.n.e. na mocy traktatu pokojowego władzę nad Dodekanezem przejmują Rzymianie. Początkowo były to rządy spokojne, aż do czasu śmierci Cezara i najazdu wyspy przez Kasjusza. W pierwszym wieku n.e. na wyspę przybywają apostołowie, kładąc podwaliny pod religię chrześcijańską. W 57 r. n.e. na Rodos przypływa św. Paweł, w drodze powrotnej z trzeciej wyprawy misyjnej. Przybija do brzegu małe zatoczki w Lindos, nazywaną dzisiaj Agios Pavlos (świętego Pawła). W miejscu tym stoi niewielka kapliczka. Tradycja mówi też, że Apostoł Paweł przywiózł ze sobą jednego z siedmiu diakonów, Prochora, ustanawiając go biskupem wyspy. Ze źródeł historycznych wynika, że w I Soborze Powszechnym w 325 roku brał udział biskup Rodos Eufrozynios.

Podczas wczesnego okresu chrześcijańskiego (330—650 n.e.), Rodos był częścią Imperium Rzymskiego. W 672 roku po raz pierwszy wyspę zajęli Arabowie, po nich nadeszli Wenecjanie, którzy w 1082 roku, w Lindos, założyli osadę handlową, by następnie przejąć kontrolę na Rodos. W 1090 roku Rodos zostało zajęte przez Turków i odbite przez bizantyjskiego cesarza Aleksego I w czasie I krucjaty. W roku 1261 wyspa wróciła do Bizancjum, ale wkrótce po tym, za sprawą genueńskich piratów, dostała się w ręce krzyżowców. W efekcie została sprzedana rycerzom i stanowiła ich siedzibę. W 1309 roku, po przejęciu wyspy przez zakon joannitów, skończyła się na niej era panowania Cesarstwa Bizantyjskiego.

Joannici na wyspie Rodos

W latach 1309—1522, kiedy na wyspie panowali joannici, miasto odzyskało splendor. Rycerze budowali liczne zamki i fortyfikowali miasto. Miasto podzieliło się na dwie części. Część północna z Pałacem Wielkiego Mistrza, katedrą katolicką i siedzibą katolickiego biskupa, domami rycerzy i szpitalami to tzw. Kolachium. Druga część południowa to tzw. Burg, czyli obszar zamieszkiwany przez świeckich mieszkańców i kupców. W tej części stały też budynki publiczne. W latach 1498—99 na Rodos wybuchła zaraza, która zdziesiątkowała ludność wyspy.

Rodos pod panowaniem tureckim

Turcy pod dowództwem Sulejmana Wspaniałego opanowali wyspę w 1523 roku, po 6-miesięcznym oblężeniu. Od tego czasu Rodos przez czterysta lat było częścią imperium osmańskiego. Zmieniono oblicze miasta, za sprawą nowego stylu w architekturze. Kościoły zamieniono na meczety, a wieże kościelne w minarety. Wybudowano łaźnie publiczne i rezydencje dla nowych władców. W epoce panowania osmańskiego Rodos straciło międzynarodowy charakter. Grecy musieli opuścić swoje domy w otoczonej murami części miasta Rodos. Mogli tam tylko wchodzić w ciągu dnia, do pracy. Poza miastem wyspę zamieszkiwała ludność grecka. Rodos stało się stolicą tureckiej prowincji Santzaki (gr. Σαντζάκι της Ρόδου), obejmującej Sporady Południowe.

Historia współczesna

W latach 1911—1912 trwała wojna włosko-turecka, która zakończyła się przekazaniem władzy nad wyspą Włochom. To im wyspa zawdzięcza odbudowę i rekonstrukcję Starówki. Włosi rozbudowali również infrastrukturę (drogi, elektryczność, port) oraz Nowe Miasto. Wprowadzili nowy plan miejski, przepisy budowlane i pobudowali wiele nowych budynków publicznych i prywatnych. Władzę Włoch nad Rodos usankcjonował Traktat w Lozannie w 1923 roku, na podstawie którego nastąpiła również wymiana ludności między Turcją a Grecją.

W 1943 roku, po upadku Mussoliniego, Włosi poddali się aliantom, a na wyspie powstały konflikty, które przerodziły się w zacięte walki. Ostatecznie władzę na wyspie przejęli okupanci niemieccy, którzy w latach 1943—45 zamordowali około 2 tys. żyjących dotąd na wyspie Żydów. 8 maja 1945 roku, po bezwarunkowej kapitulacji Niemiec podpisanej na pobliskiej wyspie Symi, siły zbrojne Wielkiej Brytanii wyzwoliły wyspę Rodos i rozpoczęły pomoc żywnościową dla mieszkańców.

Na mocy pokoju paryskiego z dnia 28 października 1947 roku, Rodos i cały Dodekanez został przekazany Grecji. Uroczystość przekazania przez władze brytyjskie miały miejsce w dniu 31 marca 1947 roku. Jednak oficjalna ceremonia integracji odbyła się w dniu 7 marca 1948 roku i data ta jest na Rodos obchodzona, jako oficjalne święto. Od tego też dnia historia Rodos zbieżna jest z historią państwa greckiego.

Geografia, flora i fauna

Wyspa może być opisana jako górska z najwyższymi górami Attaviros (1210 metrów), Artamytis (825 metrów) i wzgórzem Proroka Eliasza (800 metrów). Środek wyspy stanowią w większości góry, wzgórza i lasy. Na wyspie są dwa duże, sztucznie utworzone jeziora oraz kilka dużych, lecz latem wyschniętych rzek. Drogi tutaj zwykle są kręte, często żwirowe. Jednak podążając głównymi szlakami, można objechać wyspę wzdłuż i wszerz.

Zachodnie wybrzeże, które leży nad Morzem Egejskim, jest bardziej żyzne i zielone. Latem wieje tutaj silny wiatr Meltemi, który daje wytchnienie w lecie, ale i powoduje silne falowanie. Plaże zachodniego wybrzeża, poza częścią północną, są bezludne. Najczęściej kamieniste lub żwirowe. Wschodnia strona wyspy część jest mniej zielone, ale pełna uroczych zatok i plaż częściej piaszczystych, żwirowych lub mieszanych. Wiatr wiejący po tej stronie jest słabszy, a temperatury wyższe. Środek wyspy to wysokie góry, ale też lasy, jeziora, bogata fauna i flora. To także obszar, na którym królują winnice. Na całej wyspie rosną drzewa oliwne. Klimat sprzyja uprawie warzyw, które zbiera się tutaj nawet dwa razy do roku. Uprawia się je głównie na zachodnim wybrzeżu. Na południu uprawia się warzywa strączkowe, w wiosce Apollakia, arbuzy i melony, a w wioskach Massari oraz Malona znajdziemy gaje cytrusowe.

Przez większość roku na wyspie kwitną kwiaty lub drzewa. Na swej drodze spotykamy oleandry, hibiskusy, bugenwille, jaśminy i plumerie. Wiosna to czas kwitnienia smoczej lilii i dzikich storczyków. W niższych partiach gór można zbierać dzikie zioła, szałwię, rumianek, tymianek, oregano, rozmaryn i kminek. W wyższych partiach rośnie gojnik, a w dolinach drzewa truskawkowe. W lasach spotkać można kolorowe, drewniane ule, ale też rodyjskiego jelonka. Rodyjska fauna obejmuje całą gamę ptaków, z których dużym zainteresowaniem cieszą się pawie. Spotkać je można w parku Rodini, na wzgórzu Filerimos, w dolinie Siedmiu Źródeł, czy przy kościele Profitis Amos w Faliraki. W rejonach skalistych spotkać można wiele gatunków jaszczurek, wśród których wyróżnia się zwłaszcza hardun, nazywany smokiem rodyjskim. Na Rodos można też spotkać osiem gatunków węży. Na szczęście nieszkodliwych i niejadowitych. O wężach Grecji i wężach na Rodos możecie poczytać na stronie wyspa Rodos. Tam też zobaczycie, jak wyglądają węże Grecji. Specyficznym gatunkiem rodyjskiej fauny są koty, które można spotkać niemal w każdym miejscu wyspy. Na Rodos W rzekach tego regionu można znaleźć endemicznych gatunków małych ryb o nazwieGizani (Γκιζάνι), które są chronione przez prawo Wspólnoty Europejskiej. (Dyrektywa 92/43 / UE).

Pogoda — czego się spodziewać?

Rodos leży w strefie klimatu śródziemnomorskiego, łagodnego, z suchym, gorącym latem i wilgotną zimą. Lato trwa niemal siedem miesięcy, z słońce świeci przez 300 dni w roku. Pozostałe dni, zwykle zimowe są pochmurne i deszczowe, z silnie wiejącymi wiatrami. Wilgotność powietrza sprawia, że zimą mimo dodatnich temperatur na wyspie jest odczuwalne zimno.

Teoretycznie na wyspie są 4 pory roku. Jednak wiosna i jesień trwają krótko, zaledwie 4—6 tygodni. Wiosna przychodzi szybciej, a jesień później i szybko przechodzą w kolejne pory roku, tak że trudno je zauważyć. Generalnie najdłużej trwa lato, z gorącymi dniami, ciepłymi nocami i bezchmurnym niebem. Po 15 sierpnia temperatury nocą spadają, tak że starsi Grecy zaczynają sobie życzyć Kalo chimona, czyli dobrej zimy.

Powyższa tabela to wartości średnie zebrane z kilku lat. Jednak zmieniający się klimat powoduje różne anomalie pogodowe. I tak mamy temperatury sięgające latem 46 stopni, śnieżne dni zimy z temperaturą około 0 o C, deszczowe dni w letnie miesiące, co jeszcze kilka lat temu się nie zdarzało, czy wichry i trąby powietrzne na morzu. Uspokajam, że są to zjawiska wyjątkowe, jednak mogą się zdarzyć.

Na ogół pogoda na Rodos jest przyjazna człowiekowi. Najlepszą porą na zwiedzanie wyspy jest okres od maja do czerwca oraz od września do października. Dla plażowiczów najlepszą porą będzie lato, czyli od końca czerwca do początku września. Temperatura wody w morzu pozwala kąpać się już od maja do października, chociaż są śmiałkowie, którzy kąpią się w morzu również zimą.

Najlepszym według mnie serwisem pogodowym, z 99% sprawdzalnością pogody na wyspie jest grecka strona meteo.gr

Bezpieczeństwo

Rodos jest wyspą stosunkowo bezpieczną. Nie ma tutaj ciężkich przestępstw, a kradzieże zdarzają się sporadycznie. Oczywiście zawsze dobrze jest zachować ostrożność, zwłaszcza w wakacyjnym tłumie.

Wśród ludzi

W mieście Rodos należy uważać na wszelkie osoby chcące coś sprzedać, powróżyć, czy w jakiś inny sposób wyłudzić pieniądze. Uważać również na osoby żebrzące. Na Rodos są to działania nielegalne i podlegają zgłoszeniu na policję.

W hotelach kradzieże niemal się nie zdarzają, a jeżeli to są to odosobnione przypadki, które lepiej od razu zgłaszać. Nie należy też zostawiać otwartych okien do pokoju, czy niezamkniętego na klucz samochodu. Lepiej mieć też oko na pozostawione na brzegu, podczas kąpieli w morzu, cenne przedmioty. Przy niektórych zestawach typu parasol i leżaki, umieszczone są zamykane na klucz skrzyneczki, w których możemy zamknąć cenniejsze przedmioty.

Na Rodos zdarzają się też nieuczciwe praktyki wśród niektórych restauratorów np. nadmierne zawyżanie rachunku. W razie problemów można zadzwonić na policję (telefon alarmowy 100) lub na policję turystyczną (tel. 1571 — w języku greckim, angielskim, francuskim i niemieckim). Powołano ją w celu rozwiązania problemów napotykanych przez turystów krajowych i zagranicznych.

Najczęstszymi źródłami kontaktów z policją grecką jest opalanie się nago i biwakowanie na dziko. Najczęściej interwencja kończy się ostrzeżeniem i nakazem likwidacji obozowiska. Znacznie surowiej traktuje się przestępstwa związane z zażywaniem lub posiadaniem narkotyków. Trzeba uważać też gdzie latamy dronem. Nawet nieświadome latanie nad obiektami wojskowymi może skończyć się aresztowaniem.

O bezpieczeństwie na drogach przeczytacie w rozdziale o transporcie na wyspie.

Główne niebezpieczeństwa czyhające na turystów w Grecji związane są ze słońcem i kilkoma gatunkami zwierząt. Przed udarem słonecznym wystarczającą ochronę stanowi kapelusz, zimne napoje w dużych ilościach, a także dobry krem z wysokim filtrem. Powinno się pamiętać również o okularach ochronnych. Niebezpieczeństwa związane ze zwierzętami kryją się zarówno w morzu, jak i na lądzie, o czym poniżej.

W morzu

W morzu możemy spotkać meduzy oraz drapieżne ryby (Murena, Skorpena, Ostrosz Drakon). Mogą one pływać w morzu lub chować się w piasku. Jedną z bardziej niebezpiecznych ryb jest smocznik, który zagrzebuje się w przybrzeżnym piasku, wystawiając tylko jadowite kolce grzbietowe. Przypadkowe ich nadepniecie, powoduje przenikliwy ból. Pierwsza pomoc polega na włożeniu stopy do bardzo gorącej wody, aby osłabić działanie toksyny, a następnie należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

Okresowo w greckich wodach przybrzeżnych pojawiają się meduzy. Mogą być one białe, fioletowe lub czerwone. Poparzenie meduzy jest bolesne i piekące, a w miejscu poparzenia mogą pojawić się bąble i owrzodzenia. Pierwsza pomoc polega na zasypaniu poparzonego miejsca piaskiem i spłukaniu słoną wodą. Można też polewać poparzone miejsce octem lub alkoholem. Nie należy polewać rany słodką wodą. Poparzenia meduz leczy się zwykle środkami dostępnymi w aptece. W przypadku powikłań lub przy poparzeniu dziecka natychmiast skontaktuj się z lekarzem.

Drobne obrażenia może spowodować kontakt z jeżowcami. Nadepnięcie na nie jest bardzo bolesne i palące, ukłuty obszar będzie spuchnięty i zaczerwieniony. W miejscu ukłucia pojawić może się zasinienie, a oderwane kolce zatrzymują się w skórze i usunąć można je jedynie igłą lub pęsetą. Następnie skórę należy umyć wodą z mydłem oraz użyć maści z kortyzolem. Przy ranach głębokich, gdy ból utrzymuje się kilka dni lub pojawią się objawy infekcji, należy udać się do lekarza.

Na lądzie

Na lądzie również czyhają na nas niebezpieczeństwa. Gąsienice barczatki pokryte są jadowitymi włoskami, a ich dotkniecie, sprawia ból trwający kilka dni.

W Grecji można spotkać żmije i skorpiony, ale zwykle unikają one ludzi i co najważniejsze nie ma ich na Rodos. Na Rodos żyje kilka gatunków niejadowitych węży, które spotkać możemy w miejscach suchych i nasłonecznionych np. na skałach. Jeżeli dojdzie do ukąszenia, wtedy należy poszukać pomocy lekarskiej. Przydatne wówczas będą telefony alarmowe. Gdyby znalezienie lekarza w okolicy okazało się niemożliwe, trzeba założyć opaskę uciskową powyżej miejsca ukąszenia i zadzwonić po pomoc.

W Grecji obok całkowicie niegroźnych żyją też jadowite pająki. Zwykle kryją się one w szczelinach, między kamieniami i w zaniedbanych budynkach lub ruinach. W przypadku ugryzienia przez pająka, którego nie widzieliśmy, lub w przypadku osób alergicznych, starszych i dzieci, należy udać się po pomoc do szpitala.

Na Rodos zdarzają się trzęsienia ziemi, a w lecie pożary lasów. W takich sytuacjach otrzymuje się zwykle powiadomienie w formie alertu na telefon komórkowy, wraz z instrukcją co robić.

Kościoły katolickie na Rodos

W mieście Rodos są dwa kościoły katolickie (św. Franciszka i Matki Boskiej Zwycięskiej) oraz trzy kaplice należące do jednej parafii, której przewodzi ojciec Lukas. W kościołach tych odbywają się msze święte, a ich godziny zmieniają się w zależności od pory roku. Godziny mszy dostępne są na stronie kościoła. Msze prowadzone są po łacinie oraz w językach uczestników nabożeństwa. Uczestniczenie w liturgii możliwe jest też dzięki książeczkom do nabożeństwa wydanym różnych językach.

Zdrowie

Państwowa pomoc medyczna na wyspie zlokalizowana jest w Centrach zdrowia oraz wokół szpitala. Poza tym pomożemy skorzystać z pomocy w placówkach i gabinetach prywatnych. Należy pamiętać o zabraniu Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego, a w przypadku dłuższych podróży lub współistniejących chorób warto rozważyć dodatkowe ubezpieczenie prywatne.

Wodę można pić bez przegotowania. Jeżeli komuś nie odpowiada jej smak, może zaopatrywać się w dostępną wszędzie wodę mineralną w butelkach. Z drobnymi dolegliwościami wystarczy udać się do najbliższej apteki. Greccy aptekarze potrafią wskazać odpowiednie lekarstwo. W przypadku poważnych dolegliwości należy zwrócić się o pomoc do szpitala lub ambulatorium. Prywatna wizyta lekarska to koszt 50 — 60 €. Najczęstszymi zgłaszanymi problemami są udar cieplny, zatrucia pokarmowe oraz oparzenia słoneczne.

Ubezpieczenie EKUZ

Osoby opłacające składki na NFZ, mają w Grecji prawo do opieki medycznej w ramach ubezpieczenia. Należy jednak przedstawić zaświadczenie o ubezpieczeniu, czyli kartę EKUZ, o której wydanie wnioskujecie we właściwym terytorialnie oddziale NFZ. Karta EKUZ uprawnia do skorzystania z podstawowych usług medycznych oraz w nagłych wypadkach. Do refundacji kosztów leczenia w Grecji wymagane są oryginały dowodów zapłaty oraz recept. Dobrze byłoby zachować opakowania wykupionych leków oraz poprosić o zaświadczenie z placówki, z której pomocy korzystaliśmy.

Ubezpieczenie KL i NWW

Często w ubezpieczeniu podróżnym zawarte jest ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą (KL) i następstw nieszczęśliwych wypadków (NWW), które obejmuje badania lekarskie, zabiegi ambulatoryjne, konsultacje i honoraria lekarskie, pobyt w szpitalu i związane z tym koszty zabiegów i operacji. Dzięki ubezpieczeniu zdrowotnemu zakupimy lekarstwa i środki opatrunkowe.

Możesz też wykupić ubezpieczenie dodatkowe pokrywające np. leczenie stomatologiczne. Ubezpieczenie dodatkowe gwarantuje natychmiastową pomoc w przypadku nagłego zachorowania, nieszczęśliwego wypadku, ale także pokrycie kosztów transportu medycznego, ratownictwa w górach i na morzu, czy transportu zwłok.

Rozszerzone ubezpieczenie konieczne jest też w przypadku np. uprawiania sportów ekstremalnych. Kupując polisę turystyczną na wakacje zadbaj, aby miała klauzulę alkoholową, dzięki której turysta może liczyć na pokrycie wszystkich kosztów opieki medycznej, również wtedy, gdy w jego krwi wykryto alkohol. Wybierz turystyczne ubezpieczenie zdrowotne dostosowane do swoich potrzeb.

Apteki

Apteki znajdują się prawie w każdej miejscowości i oznaczone są napisem farmakio i oznaczone są czerwonym lub zielonym krzyżem. Większość leków można kupić bez recepty. Greccy farmaceuci to zwykle bardzo pomocni i kompetentni ludzie, którzy potrafią dobrać odpowiednie lekarstwo. Dlatego pierwsze kroki możecie spokojnie skierować do apteki. Jeżeli regularnie bierzemy jakieś leki, wówczas warto mieć przy sobie ich ulotkę. Aptekarz na jej podstawie może dobrać takie samo lekarstwo, w identycznej nazwie.

Apteki otwarte są od poniedziałku do piątku. w godzinach od 8:30 do 14:00, a co drugi dzień także popołudniami zwykle od 17:30 do 21:00. W soboty i niedziele apteki są nieczynne, oprócz dyżurujących. Dyżurne apteki działają również w nocy i w dni wolne od pracy. Informacja o tym, gdzie jest najbliższa, pełniąca dyżur apteka, wisi zwykle na drzwiach. Można też sprawdzić listę aptek w sieci np. na tej stronie.

Placówki zdrowia

Oznaczone czerwonym krzyżem Centra Zdrowia Κέντρο Υγείας (kentro igijas), czynne są przeważnie w godz.: 8.00 –15:00, później działają jako pierwsza pomoc, tylko w nagłych przypadkach. Funkcjonują w małych miejscowościach. Przyjmujący w nich lekarze najczęściej znają języki obce i mogą udzielić pomocy nawet w poważniejszych przypadkach.

W nagłych wypadkach pomocy udziela szpital Nοσοκομείο (nosokomiio) albo prywatne kliniki. Na Rodos są takie dwie, a ich dane kontaktowe poniżej. Niekiedy w dużych hotelach pracują lekarze lub istnieje możliwość umówienia wizyty lekarskiej do hotelu.

Szpital Ogólny w Rodos im. Andreasa Papandreou

http://www.rhodes-hospital.gr/

Centrum telefoniczne +30 22413 60000

Oddział ratunkowy +30 22413 60281 (Patologia) +30 22413 60284 (Chirurgia)

Centrum zdrowia Euromedica

https://euromedica-rhodes.gr/en/home/

Numer alarmowy: +30 22410 45276

5th km Rodos — Lindos (Wspólnota Miejska Koskinou)

(+30) 22410 45222

(+30) 22410 45280

e-mail: int@euromedica-rhodes.gr

Rhodes Medical Care (KRITO)

Ul. Metaxa 3

https://rmc.gr/

Apteczka na wakacje

Mimo że w Grecji nie ma problemów z dostępem do aptek, ani z zakupem większości środków, to niekiedy warto zabrać ze sobą apteczkę podróżną. Ważne, by taka apteczka była dostosowana indywidualnie do naszych potrzeb.

Co powinno się w niej znaleźć:

— Leki przyjmowane stale

— Plastry (także plastry wodoodporne) w różnych rozmiarach lub plaster cięty

— Spray lub żel na kleszcze i komary

— Leki przeciw biegunce i elektrolity w proszku

— Leki na chorobę lokomocyjną

— NOSPA i leki ziołowe

Wszystko inne znajdziecie spokojnie na miejscu. Nazwy greckie znanych leków znajdziecie we wpisie apteczka na wakacje.

Przebywając w Grecji, warto ustawić sobie w telefonie kontakt poprzedzony skrótem ICE, „in case of emergency”, czyli po polsku „w razie wypadku”. Dzięki temu służby ratunkowe wiedzą, kogo należy poinformować o nagłym wypadku lub zachorowaniu.

Kuchnia rodyjska

Kuchnia rodyjska jest podobna do tej, jaką możemy spotkać w pozostałych częściach Grecji, jednak pewien wpływ na nią mieli ci, którzy nią przez wieki władali. Dlatego widać tutaj zarówno wpływy włoskie, jak i pochodzące z Azji Mniejszej. Na Rodos używa się dużo warzyw, w tym strączkowych, sporo rybi nieco mniej mięsa. Pierwszym składnikiem, bez którego kuchnia ta nie może się obejść, jest oliwa, a drugim chleb. Ten spożywa się w różnych formach, często i do różnych potraw, nawet do dań makaronowych i tych z dodatkiem ziemniaków. Jedzenie jest wyraźnie przyprawione, a obok czosnku, oregano i tymianku, dużo używa się na wyspie kminu rzymskiego, nazywanego tutaj Makria mirodia, czyli długi zapach.

Tradycyjna kuchnia rodyjska była pożywna, zdrowa i prosta, lecz równocześnie bogata w smaku. Rodos zawsze wykazywał godną podziwu zdolność do przystosowywania się do czasów, co robi do dzisiaj. Stąd też współczesna kuchnia na Rodos jest mieszanką tradycji i nowoczesności. Obok starych receptur pojawiają się nowe, a obok kuchni tradycyjnej o włoskich czy orientalnych wpływach, pojawia się kuchnia międzynarodowa. Wszystko po to, by zaspokoić różne gusta.

Kiedy i gdzie jeść?

Jeżeli chcemy poznać kuchnię danego kraju, warto wyjść poza ramy hotelowego menu i spróbować jedzenia „na mieście”. W Grecji można jeść w wielu miejscach: w eleganckich restauracjach (Εστιατόριο) lub w tradycyjnych tawernach (Ταβέρνα). W lokalach tych je się zwykle obiad, który Grecy spożywają zwykle w godzinach wieczornych. Miejsca takie zapełniają się tubylcami około 20:00 lub nawet 21:00 godziny.

Nie są to jednak jedyne lokale gastronomiczne. Jadać można cały dzień. Zwykle rano jest to kawa w tradycyjnym kafenionie (Καφενείο); (to raczej mężczyźni), w kawiarni (Καφετέρια) lub w café barze. Podczas dnia spożywa się szybki posiłek. Jeżeli nie jemy w domu lub pracy, to zwykle jest to fast food typu gyros me pita lub sandwich w ulicznym bistrze. Ewentualnie pitakia z cukierni (Ζαχαροπλαστείο). Jednak, gdy chcemy zjeść porządny posiłek, powinniśmy udać się do tawerny. Jednak tawerna tawernie nie równa. Wyróżniamy lokale: psarotawerna (Ψαροταβέρνα), czyli tawernę rybną, psistaria (Ψησταριά) tawernę mięsną lub magirio (Μαγειρείο) tawernę specjalizującą się w daniach jednogarnkowych.

Greckich dań zarówno współczesnych, jak i tradycyjnych można spróbować na festiwalach gastronomicznych oraz na lokalnych festynach (panigiri).

Jeżeli żywicie się sami w studiu, to również możecie gotować jak Grecy, a to za sprawą książki z greckimi i rodyjskimi przepisami „Greckie smaki”, również w formie e-booka. Dzięki dostępności autentycznych produktów na miejscu możecie przygotować dowolne danie według sprawdzonych receptur.

Zasady wyboru tawerny i godne uwagi lokale

Pierwsza: gdy jesteśmy nad morzem, wybieramy tawernę rybną, gdy w głębi lądu, lepszym wyborem będzie tawerna mięsna.

Druga: podążajmy za tubylcami. Oni zwykle wiedzą gdzie w ich okolicy dobrze karmią.

Na podstawie zasady drugiej opracowałam krótki przewodnik po tawernach i innych lokalach. Subiektywny, bo oparty na ocenie mojej oraz moich znajomych.

Poniżej krótka lista nagrodzonych lokali w roku 2023:

— Cesar Meze Bar — Lindos

— Hellas — Pefkos

— Mavrikos — Lindos

— Paraga — Apollona

— Ilias — Embona

— To Limeri tou Listi — Profilia

Znalazły się tam też restauracje hotelowe z hoteli Elysium Resort & Spa w Kalithea, Atlantika Imperial Resort &Spa w Kolymbia oraz Lindos Blue Luxury z Lindos.

Na uwagę zasługują też takie lokale jak:

— Drosoulites — Stare Miasto (grill)

— Monk Coffee — Rodos (kawiarnia)

— Gyros and Burger — Afandou (potrawy z grilla)

— George and Maria — Rodos Nikiforou Mandiliara 16

— Perama — Platania (tradycyjna kuchnia)

— Anthula — Kolymbia (tradycyjna kuchnia)

— Tsambikos — Kolymbia (tradycyjna kuchnia)

— Corner Bakery Shop — Stare Miasto (śniadania, przekąski, dla wegan)

— Old Monolithos — Monolithos (tradycyjna kuchnia)

— Źródło Fasouli — Psinthos (tradycyjna kuchnia)

— Mousikorama — Faliraki (mezedakia)

Co jeść na Rodos?

Jeżeli chcesz popróbować kuchni tradycyjnej to powinieneś spróbować giaprakia, czyli rodyjskich, mięsnych dolmadakia, tradycyjnego makaronu matsi, placuszków warzywnych (pitaroudia), czy duszonej koziny. Pełną listę tradycyjnych potraw znajdziesz we wpisie rodyjskie potrawy tradycyjne.

Jeśli chcesz spróbować greckich dań typu fast food, to powinieneś spróbować souvlaki, czyli szaszłyki z mięsa wieprzowego. Koniecznie spróbujcie gyros me pita, czyli cięto mięso wieprzowe (lub drobiowe) w chlebku pita, z frytkami, warzywami i czosnkowo-jogurtowym sosem Tzatziki.

Jeżeli szukacie pomysłu na śniadanie lub przekąskę wówczas najlepiej kupić słone wypieki w cieście fyllo, lub niekiedy we francuskim. Takie ciastka biorą nazwy od nadzienia i tak szpinakowe to spanakopita, serowe — tiropita, a z szynką — zambopita.

W tawernie zamówcie pyszne przystawki (pitaroudia, dolmadakia, keftedes, ser Feta w cieście fyllo polany miodem, chleb czosnkowy). Musicie spróbować sałatki wiejskiej (choriatiki) znanej bardziej jako sałatka grecka. Z dań głównych mięsnych na uwagę zasługują stifado, czyli gulasz z cebulą i mięsem wołowym lub z królika oraz jouvetsi (mięso wołowe zapiekane z makaronem orzo i sosem pomidorowym).

Nie można zapominać o tradycyjnych zapiekankach: mousakas (bakłażan, mięso mielone i sos beszamelowy) oraz pastitsio (mielone mięso, makaron i sos beszamelowy posypany serem).

Z dań warzywnych wybierać możemy różnorodne jemista, czyli nadziewane ryżem lub kaszą papryki, cebule, cukinie i pomidory oraz papoutsakia, czyli faszerowane bakłażany, pod pierzynką z beszamelu.

Dla wielbicieli ryb i owoców morza na Rodos jest raj. Wzdłuż wybrzeży usytuowane są liczne tawerny rybne, w których możecie spróbować nadziewanych kalamarów, grillowanej ośmiornicy, smażonych rybek oraz krewetek. Na uwagę zasługują maleńkie krewetki symijskie.

Co zjeść tradycyjnego i wegetariańskiego?

— chorta vrasta, czyli dzikie rośliny zielone gotowane

— chorta me kremidia, czyli te same rośliny dzikie duszone j polane cebulką

— pitaroudia, placuszki warzywne (z cebuli pomidorów, cukinii), ale też grzybowe lub z ciecierzycy

— wegetariańską mousakas

Jeżeli jesteście na diecie wegetariańskiej, to na pewno zainteresuje was wpis o wegetariańskich miejscach na Rodos.

Ceny w lokalach

Ceny są bardzo różne w zależności od tego, co jemy i gdzie jemy. Najtańsze są oczywiście przekąski z piekarni (1 — 2 €) lub gyros (2,50 — 3 €). Najdrożej jest w restauracjach. Także w Lindos, Rodos i innych turystycznych kurortach będzie drożej, niż w miejscu nieturystycznym i oddalonym od turystycznych szlaków np. w Vati, czy w Istrios.

Przykładowe ceny:

— Oliwki 2 €

— Przekąski 3 -­ 6 €

— Chlebek pita z sosami 6,50 €

— Chleb czosnkowy 4 szt. 3€

— Smażone papryczki 4,50 €

— Feta z miodem 4,50 ­– 5,50 €

— Sałatki 4 — 8 €

— Makarony 6 — 10 €

— Chorta 5 ­- 5,50€

— Pitaroudia 5€ 5,50 €

— Vege moussaka 9€

— Papoutsakia 9€

— Giemista 8,50€

— Dania mięsne od 8 € w górę

— Ryby (cena zależy od klasy ryby i podawana jest jako cena z kilogram) od 10 €/kg.

Cena za kilogram często dotyczy też krewetek. Ich cena uzależniona jest od klasy, a ta od wielkości krewetki.

Więcej cen znajdziesz we wpisie Ceny w lokalach gastronomicznych (stan na 2023 r.)

Co pić na Rodos?

Oprócz wody, którą warto pić zawsze i wszędzie, warto pić świeżo wyciskane soki z pomarańczy. W lecie nic tak nie gasi pragnienia, jak zimna kawa. Oprócz znanej już kawy Frappé Grecy najchętniej sięgają po Freddo espresso oraz Freddo Cappuccino.

Co warto wiedzieć o greckich tawernach?

W Grecji jeszcze zanim złożymy zamówienie, kelner postawi przed nami karafkę z wodą, najczęściej jest to kranówka. Woda ta będzie na bieżąco uzupełniana. Jeżeli wolimy wodę butelkowaną, musimy o tym powiedzieć.

W tawernach znajdujących się w miejscowościach turystycznych możecie liczyć na to, że karty dań będą przetłumaczone na różne języki, w tym tez w języku polskim. Wszystko po to, by turyści wiedzieli, co zamawiają. I odmiennie, może się zdarzyć w małych, oddalonych od szlaków miejscowościach, że takiej karty w ogóle nie zobaczycie, a za to zostanie wam przedstawione menu dnia, czyli zwykle to, co w danym dniu kucharz gotuje.

Zanim na stole zjawią się zamówione dania, dostaniemy chleb lub inne „czekadełko” np. chlebki pita z sosami. Przekąska ta jest zwykle płatna, a niewielka kwota, poniżej 1 € doliczana jest do rachunku.

Grecy, gdy zamawiają jedzenie, biorą zazwyczaj kilka dań do spróbowania przez wszystkich. Dania takie stawiane są na środku stołu i każdy sięga po jedzenie bezpośrednio ze wspólnego talerza. Nakładanie na swój własny talerz jest nietaktem.

W dobrych lokalach zaproponują ci na koniec darmowy deser lub kieliszek alkoholu. Najczęściej liczyć można na owoce sezonowe, kawałeczek ciasta, gałkę lodów czy lampka domowego wina.

W niektórych lokalach doliczany do rachunku jest serwis, jeśli takiego nie ma, a jesteś zadowolony z obsługi, to zaokrąglij rachunek w górę lub dolicz 10% napiwku. Jednak najlepszą formą uznania będzie wyrażenie zachwytu nad podanym posiłkiem.

Słowniczek turystyczny polsko — grecki

Grecy lubią, gdy goście posługują się ich językiem. Nie musi być to nawet płynny grecki, gdyż turyście więcej się wybacza, niż mieszkańcowi. Dlatego poniżej słowniczek minimum, który może pomóc rozszyfrować napisy, zapytać o drogę, wypożyczyć auto, czy w kilku innych sytuacjach. Jest on uproszczony, gdyż po polskim zwrocie znajduje się grecki wyraz w zapisie fonetycznym, uproszczonym. Oznacza to, że możecie go państwo czytać tak, jak jest napisany. Jedynie napisy są po grecku, czyli w zapisie oryginalnym, wraz z tłumaczeniem, co dany napis oznacza. Oczywiście, gdy ktoś zna język angielski, to może się nim swobodnie porozumiewać w większości miejsc, jednak gdy ktoś nie zna żadnego języka, to ten kilkustronicowy słowniczek może mu pomóc.

Powitania i zwroty grzecznościowe

Dzień dobry /kalimera/

Dobry wieczór /kalispera/

Dobranoc /kalinihta/

Witam i żegnam /ja sas/

Jak się czujesz? /pos ise/; /ti kanis/

Proszę /oriste/ gdy coś podajemy; /parakalo/ gdy o coś prosimy

Przepraszam /signomi/

Dziękuję /efcharisto/

Tak /ne/

Nie /ochi/

Komunikacyjne

Czy mówi pan po angielsku?… polsku? /milate anglika/; /… polonika/

Gdzie jest …? /pu ine …/

— Muzeum /musijo/

— Kino /sinema/

— Tawerna … /tawerna/

— Przystanek /stasi/

— Postój taksówek /stasi taksi/

— Apteka /farmakijo/

— Plaża /paralija/

— Toaleta /tualeta/

Jak się tam dostać? /pos tha ftaso eki/

Czy to daleko stąd? /ine makria?/

— blisko /konda/; daleko /makria/

— na dole /kato/; w górze /pano/

— na końcu /sto telos/; na początku /stin arhi/

— na rogu /sti gonija/

— naprzeciw; /apenandi/; obok /dipla/

— w lewo /aristera/; w prawo /deksia/

— prosto /eftija/; z tyłu /piso/

Czy może mi pan pokazać to na mapie? /borite na mu to diksete sto harti/

Czy można tam dojechać samochodem? /boro na pao eki me amaksi/

Gdzie mogę kupić bilet autobusowy? /pu boro na agoraso to isitirio ja to leoforijo/

Poproszę bilet /ena isitirio parakalo/

Poproszę trzy bilety /trija isitiria parakalo/

— Dwa /dijo/

— Trzy /trija/

— Cztery /tessera/

— Pięć /pende/

— Sześć /eksi/

Bilet ulgowy dla dziecka /mijomeno isitirio ja to pedi/

Taxi

Proszę otworzyć bagażnik (autobusowy, w taxi) /borite na aniksete to portbagaz/

Poproszę na lotnisko /sto aerodromio parakalo/

Poproszę do portu /sto limani parakalo/

Proszę zatrzymać się tutaj /parakalo stamatiste edo/

Ile płacę? /ti sas hrostao/

Reszty nie trzeba /kratiste ta resta/

W wypożyczalni

Potrzebuję małego, ekonomicznego samochodu /hriazome ena mikro kie ikonomiko aftokinito/

Potrzebuję małego vana na 6 osób /hriazome ena wan ja eksi atoma/

Diesel czy benzyna? /petreleo i wenzini/

Ręczna czy automatyczna skrzynia biegów? /me hirokinito i aftomato/

Na ile dni? /ja poses meres/

Jaki jest dobowy koszt wynajmu? /pia ine i imerisia hreosi/

Czy trzeba wpłacić zaliczkę?/prepi na pliroso prokatawoli/

Do której godziny muszę oddać samochód? /mehri ti ora prepi na epistrepso to aftokinito/

Na stacji paliw

Do pełna proszę /jemiste to parakalo/

Za 20 euro /ja ikosi ewro/

— 10 /deka/

— 20 /ikosi/

— 30 /trianda/

— 40 /saranda/

— 50 /peninda/

W hotelu

Chciałbym pokój z widokiem na morze /tha ifela ena domatio me fea ti thalasa/

Poproszę pokój z podwójnym łóżkiem /ena domatio me diplo krewati parakalo/

Ile kosztuje doba? /poso kostizi mia dianihterewsi/

Mam rezerwację na nazwisko… /eho kani kratisi sto onoma…/

Czy śniadanie jest wliczone w cenę?/to projino perilamwanete stin timi/

Ile kosztuje dodatkowe łóżko dla dziecka? /poso kani ena epipleon krewati ja to pedi/

Czy w hotelu akceptowane są zwierzęta? /dehieste zoa/

Proszę za mną /elate mazi mu/

Oto klucz do pokoju /oriste to klidi sas/

Jakie jest hasło do Wi-Fi? (także w kafejce) /pios ine o kodikos tu łaj-faj/

Chciałbym uregulować rachunek /tha ifela na taktopiiso ton logariasmo/

Do której godziny trzeba się wymeldować? /ti ora ine to czek aut/

Czy możemy zostawić nasze bagaże w hotelu i odebrać je później? /borume na afisume tis aposkiewes mas sto ksenodohijo kie na tis parume meta/

Chciałabym zgłosić kradzież /felo na diloso klopi/

Zakupy

Co to jest? /ti ine afto/

Ile? /poso/ np. sztuk; Ile to kosztuje? /poso kani afto/ ze wskazaniem przedmiotu.

Ile kosztuje? /poso kani/

— Bilet /isitirio/

— Leżak /ksaplostra/; Dwa leżaki /dijo ksaplostres/

— Parasol /ombrela/

— Woda /nero/

— Znaczek pocztowy do Polski /to gramatosimo ja tin polonija/

— Wstęp /isodos/

Do ręki, czy na wynos ( gdy zamawiamy jedzenie typu street food) /sto hieri i pakieto/

Karta czy gotówka? /karta i metrita/

Czy mogę to przymierzyć? /boro na to dokimaso/

Gdzie jest przymierzalnia? /pu ine to dokimastirio/

Czy leżaki są bezpłatne, jeśli kupimy coś w barze? / i ksaplostres ine dorean an parume kati apo to bar/

Tawerna i kawiarnia

Czy jest menu w języku angielskim? /ehiete katalogo sta anglika/

Czy może nam pan coś polecić?/borite na mas protinete kati/

Jaka jest specjalność lokalu? /pia ine i spesialite sas/

Czy są dania wegetariańskie? /ehiete fagita ja hortofagus/

Czy są dania wegańskie? /ehiete fagita wigan/

Czy możemy zapłacić kartą? /borume na plirosume me karta/

Proszę o rachunek /to logariasmo parakalo/

Kawa bez cukru /skieto/

Średnio słodka /metrio/ (z 1 łyżeczką cukru); słodka /gliko/ (z 2 łyżeczkami cukru)

Z mlekiem /me gala/; bez mleka /horis gala/

Zwiedzanie

Przepraszam, gdzie jest kasa biletowa? /signomi pu ine to tamijo/

Czy jest zniżka dla studentów? /ehi ekptosi ja tus fitites/

Czy można tu robić zdjęcia? /epitreponde i fotoghrafijes/

Wstęp jest wolny /ehi elefteri isodo/

Wstęp kosztuje 3 euro za osobę /i isodos kostizi trija ewro to atomo/

Napisy ostrzegawcze

ΠΡΟΣΟΧΗ! — Uwaga!

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ! — Zabronione!

Μην πετάτε χαρτιά στην τουαλέτα! — Nie wrzucać papieru do toalety!