Bezpłatny fragment - Sybiracy

Specjalne podziękowanie kieruję do wszystkich poznanych w ciągu ostatnich lat Sybiraków, ich Rodzin — za to, że pozwalają mi być częścią swoich smutnych, zesłańczych doświadczeń.

Serdecznie dziękuję Grzegorzowi Woźniak za zaprojektowanie okładki książki.

Dziękuję mojej wspaniałej Rodzinie i Przyjaciołom, na których zawsze mogę liczyć w trudnych chwilach. To dzięki Waszemu wsparciu udało mi się napisać tę książkę. Bardzo Wam dziękuję.

Serdecznie dziękuję wszystkim osobom, które przyczyniły się do wydania tej książki.

Słowem wstępu

Minęło już wiele lat od wybuchu II wojny światowej. Niektórzy zdążyli o niej zapomnieć, a młodsze pokolenia niewiele o niej wiedzą. Czasami jednak warto spojrzeć wstecz i przypomnieć sobie tragiczne losy naszych bliskich, które były związane z tymi wydarzeniami. Przywołując bolesne wspomnienia mojej rodziny, wywiezionej do odległego Kazachstanu, oraz krętą drogę życia mojego Dziadka Wojciecha Mielnika, świadka istotnych wydarzeń historycznych, nie przypuszczałam, że ponownie sięgnę po pióro, aby opisać losy Sybiraków z Terenowego Koła w Lubaczowie.

Od trzech lat osobiście odwiedzam Sybiraków. Rok 2020 przyniósł pandemię COVID-19, dlatego w trosce o ich zdrowie i bezpieczeństwo umawiam się na wizyty telefonicznie. Podczas tych spotkań powracają wspomnienia. Z drżącym głosem i łzą w oku opowiadają o swoich przejściach, głodzie, utracie bliskich… … Nie ma powodów do wstydu, ponieważ z Syberii wynieśliśmy życzliwość i umiejętność dzielenia się nie tylko swoją biedą, ale także chlebem. To wartości zakorzenione w haśle: „Bóg, Honor, Ojczyzna”. „Nasza tęsknota, o której mogliśmy mówić, miała początek 31 lat temu…” — mówią, a ich wzrok wędruje daleko…

Żałują, że nikt z rodzin nie podjął się spisania ich historii, „… Bo nie potrafią… Nie wiedzą, jak się za to zabrać… Jak spisać…”.

Zainteresowanie książkami o mojej rodzinie skłoniło mnie do uwiecznienia życiorysów i wspomnień Sybiraków, które w większości nie zostały nigdzie opisane, oraz do przedstawienia 30-lecia działalności Terenowego Koła Sybiraków w Lubaczowie.

„Proszę, pamiętajcie o nas” — wołają ci, którzy pozostali na tej nieludzkiej ziemi, oraz ci, którzy powrócili i nie mogą zapomnieć o syberyjskim i powojennym upokorzeniu w PRL-u. Mam nadzieję, że ta książka, jako jedna z wielu, przyczyni się do zachowania historycznych faktów z dziejów naszego narodu.

Barbara Janczura

www.sybiracylubaczow.blogspot.com

Lubaczów, 15 grudnia 2021

Aby wszyscy wiedzieli

Niemiecki najazd na Polskę w 1939 roku przyniósł śmierć i zgrozę. Miasta i wsie były bombardowane, szpitale i domy niszczone, a dzieci nieświadome zagrożenia były zabijane podczas zabawy lub pasienia bydła. Ludność cywilna uciekała z płonących domów, starając się uniknąć strzałów najeźdźców. Mimo ogromnej przewagi wroga, polscy żołnierze dzielnie stawiali czoła przeważającej sile najeźdźców.

Kilka dni później, 17 września 1939 roku, Polska doświadczyła kolejnej tragedii. Podobnie jak Niemcy we wrześniu, bolszewickie oddziały przekroczyły wschodnią granicę Polski, nie wypowiadając wojny i mając na czołgach białe chorągwie jako znak przymierza.

[…] z zachodu atakowali nas Niemcy.

Od wschodu komuniści wbili nóż w polskie plecy.

Wkroczyli! Wyzwoleńcy, tak siebie nazywali.

Aresztowania, głód, terror do kraju sprowadzili.

Nocą z bagnetami, rodziny z dziećmi porywali.

Do bydlęcych wagonów, jak zwierzęta ładowali.

Rozpoczęto łapanie i aresztowanie polskich oficerów, policjantów oraz pracowników instytucji państwowych.

Następnie nastąpiły wywózki, podróże w bydlęcych wagonach i śmierć. Zmuszeni byli do pracy w kołchozie i tajdze, przekraczając granice sił, cierpieli na choroby nieznane w Polsce i doświadczali niezapomnianego głodu. Mimo że byli tylko dziećmi, gdy wybuchła wojna, na zesłaniu musieli walczyć o przetrwanie.

Po powrocie do Polski byli wygłodzeni, osłabieni i chorzy. Zastała ich pustka w domach, wszystko zostało rozgrabione. Musieli zacząć życie od nowa.

Życie w powojennej Polsce, w okresie stalinowskim, również było koszmarem. W obawie przed dalszymi prześladowaniami nie wspominali o swoich cierpieniach na Syberii. Temat ten był uznawany za TABU!

Historia powstania Koła w Lubaczowie

Historia powstania Wojewódzkiego Oddziału Związku Sybiraków w Przemyślu, z siedzibą w Jarosławiu, sięga 31 marca 1989 roku. Inicjatorką i organizatorką tego Oddziału w ówczesnym województwie przemyskim była Zofia Garczyńska, Sybiraczka oraz autorka wspomnień zatytułowanych „Ich za Polskę męczył kat… Wspomnienia Sybiraczki z Jarosławia Zofii Garczyńskiej”.

„Momentem, w którym zrodził się we mnie pomysł powstania komórki Związku Sybiraków w naszym regionie, był rok 1989, kiedy to obejrzałam w telewizji migawkę z pierwszego spotkania Sybiraków we Wrocławiu, podczas którego miało miejsce wystąpienie prezesa Ryszarda Reiffa, opublikowane na łamach prasy, z apelem organizowania się Sybiraków w związki Sybiraków”. (str.68).

Zachęcona apelem prezesa Związku Sybiraków w Warszawie, zamieściła w codziennej gazecie „Nowiny” z dnia 15 marca 1989 r. notatkę informującą o pracach nad powołaniem Związku Sybiraków w Jarosławiu. Podano jej prywatny adres oraz numer telefonu, na który Sybiracy mogli zgłaszać się do nowo powstającej organizacji. W akcję informacyjną zaangażowali się także księża, którzy po mszach niedzielnych przekazywali informacje o tym wydarzeniu. W rezultacie na adres Państwa Garczyńskich zaczęły napływać zgłoszenia od Sybiraków, a przez ich prywatne mieszkanie przewinęło się ponad 500 osób pragnących wstąpić do Związku. Ludzie przyjeżdżali do Jarosławia z różnych stron województwa przemyskiego. Spośród zesłańców zainteresowanych powołaniem Związku Sybiraków wyłoniono dwudziestoosobową grupę założycielską, której przewodniczącą została Zofia Garczyńska.

W skład grupy weszli:

Zofia Garczyńska — Jarosław

Anna Boruta — Jarosław

Maria Gwozdek — Jarosław

Stanisław Kiełb — Jarosław

Irena Kilian — Jarosław

Józef Karaś — Jarosław

Eugeniusz Kinasz — Jarosław

Tadeusz Michalczyk –Jarosław

Zdzisława Olewińska — Jarosław

Józef Paciok –Jarosław

Stanisława Pietluch — Jarosław

Mieczysław Paterek — Jarosław

Kazimierz Rejman — Jarosław

Irena Socha — Jarosław

Wanda Skalska — Przemyśl

Michał Brodziński — Przemyśl

Apolonia Górska — Przemyśl

Stanisław Jasz — Przemyśl

Janina Kłyż — Przemyśl

Roman Rychlik — Przemyśl

W marcu 1989 roku grupa założycielska zwróciła się do Zarządu Głównego Związku Sybiraków w Warszawie z prośbą o powołanie oraz nadanie osobowości prawnej Oddziałowi Związku Sybiraków w województwie przemyskim. Uchwałą Zarządu Głównego z dnia 31 marca 1989 roku powołano Wojewódzki Oddział Związku Sybiraków w Przemyślu, którego siedziba została ulokowana w Jarosławiu. Decyzja o umiejscowieniu siedziby nowo powstałego oddziału w Jarosławiu była podyktowana centralnym położeniem miasta w ówczesnym województwie przemyskim oraz aktywnym zaangażowaniem Sybiraków z Jarosławia w organizację Oddziału.

Zarząd Główny zobowiązał grupę założycielską do zorganizowania pierwszego Walnego Zgromadzenia członków Oddziału oraz przeprowadzenia wyborów władz. W dniu 29 lipca 1989 roku w kościele O.O. Reformatów w Jarosławiu miało miejsce spotkanie Sybiraków. Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą, a następnie kontynuowano ją w przykościelnej sali widowiskowej podczas Walnego Zgromadzenia. Podczas Walnego Zgromadzenia wybrano ośmioosobowy Zarząd Oddziału oraz czterech członków Komisji Rewizyjnej.

Skład osobowy pierwszego Zarządu Wojewódzkiego Oddziału Związku Sybiraków w Przemyślu z/s w Jarosławiu:

Zofia Garczyńska — prezes,

Stanisław Kiełb — wiceprezes,

Zdzisława Olewińska — sekretarz.

Członkowie:

Karol Cencora — Dachnów

Henryk Dymowski — Przeworsk

Władysław Mazur — Przemyśl

Michał Brodzicki — Przemyśl

Komisja Rewizyjna:

Tadeusz Michalczyk — Jarosław

Anna Boruta — Jarosław

Zdzisław Hadel — Lubaczów

Mieczysław Rydzik — Przemyśl

---

Rozpoczęła się żmudna praca polegająca na kompletowaniu dokumentacji potwierdzającej zesłanie oraz przyjmowanie członków do organizacji. Nowo powstały oddział w Jarosławiu szybko się rozwijał i pod koniec roku liczył już około 1000 osób. W związku z tym konieczne stało się powołanie kół terenowych.

Dnia 10 marca 1990 roku, zgodnie ze Statutem Związku Sybiraków, Zarząd podjął uchwałę o utworzeniu terenowych Kół Związku Sybiraków wraz z ich zarządami.

Koło Związku Sybiraków w Jarosławiu

— Zofia Garczyńska — prezes,

Koło Związku Sybiraków w Lubaczowie

— Zdzisław Hadel — prezes,

Koło Związku Sybiraków w Cieszanowie

— Bolesław Kudyba — prezes

Koło Związku Sybiraków w Narolu

— Eleonora Pierożek — prezes,

Koło Związku Sybiraków w Oleszycach

— Jan Skulimowski — prezes,

Koło Związku Sybiraków w Przemyślu

— Matylda Rysak — prezes.

Utworzenie Koła Terenowego w Lubaczowie.

W dniu 29 maja 1990 roku, na mocy uchwały Zarządu Wojewódzkiego Związku Sybiraków z siedzibą w Jarosławiu, powołano Koło Terenowe w Lubaczowie. W zebraniu uczestniczyła 33-osobowa grupa Sybiraków.

W skład pierwszego Zarządu Terenowego Koła Sybiraków w Lubaczowie weszli:

Zdzisław Hadel — prezes,

Henry Tabin — sekretarz,

Teresa Mielnik — skarbnik.

Została powołana Komisja Społeczna, w skład której weszli:

Tadeusz Gorliński — przewodniczący,

Janina Hymon — członek,

Stefania Kanoniczak — członek,

Danuta Dutkiewicz — członek.

Stworzone w Lubaczowie Koło obejmowało miasto oraz część powiatu lubaczowskiego. Z każdym dniem do Koła dołączali nowi Sybiracy, a w najbardziej dynamicznym okresie jego działalności Terenowe Koło Sybiraków w Lubaczowie liczyło 132 członków.

Kadencja nowo wybranego Zarządu Koła trwała trzy lata. We wrześniu 1993 roku odbyło się Walne Zgromadzenie członków Koła, podczas którego skład zarządu pozostał bez zmian. Jedynie Komisja Społeczna przeszła reorganizację i w drugiej kadencji pracowała w następującym składzie:

Jerzy Soboń — przewodniczący,

Jerzy Hadel — członek,

Bronisława Mazepa — członek,

Marian Boćko — członek,

Tadeusz Wałczyk — członek.

W trzeciej kadencji Zarząd Koła został powiększony o trzy osoby:

Lidia Argasińska — członek,

Olga Bauer — członek,

Bronisława Mazepa — członek.

Zamiast Komisji Społecznej powołano Komisję Rewizyjną, której skład przedstawia się następująco:

Maria Osiniak

Barbara Szpyt

Tadeusz Wałczyk

W czwartej kadencji Zarząd został powiększony do siedmiu osób, a nowym członkiem został Mieczysław Szymoniak.

Zmieniono także skład Komisji Rewizyjnej, w której Marię Osiniak i Barbarę Szpyt zastąpiono nowymi członkami.

Karol Dec

Tadeusz Wałczyk

Jerzy Hadel

W 2010 roku miały miejsce kolejne zmiany w Zarządzie Koła. Skład Zarządu na piątą kadencję przedstawiał się następująco:

Zdzisław Hadel — prezes,

Lidia Argasińska — wiceprezes,

Teresa Mielnik — skarbnik,

Henryk Tabin — sekretarz,

Mieczysław Szymoniak — członek,

Bronisława Mazepa — członek.

16 stycznia 2014 roku, w związku z rezygnacją Zdzisława Hadla z funkcji Prezesa Zarządu Związku Sybiraków w Lubaczowie, skład Zarządu Koła przedstawiał się następująco:

Zdzisław Hadel — honorowy prezes,

Lidia Argasińska — wiceprezes,

Teresa Mielnik — skarbnik,

Henryk Tabin — sekretarz,

Mieczysław Szymoniak — członek,

Bronisława Mazepa — członek,

W styczniu 2015 roku Zdzisław Hadel zrezygnował z pełnienia funkcji prezesa Koła. 15 stycznia 2015 r., podczas spotkania opłatkowo-noworocznego, zebrani Sybiracy powierzyli tę rolę panu Mieczysławowi Szymoniakowi, który będzie ją sprawował do końca kadencji.

Mieczysław Szymoniak — prezes,

Lidia Argasińska — wiceprezes,

Teresa Mielnik — skarbnik,

Henryk Tabin — sekretarz,

Bronisława Mazepa — członek.

Od 15 stycznia 2018 roku skład Zarządu Terenowego Koła Sybiraków w Lubaczowie wzbogacił się o dwóch nowych członków:

Barbara Janczura — członek,

Aleksandra Bek — członek.

Od 9 grudnia 2021 roku nastąpiła zmiana w składzie Zarządu. Podczas posiedzenia sprawozdawczo-wyborczego udzielono absolutorium ustępującemu Zarządowi Koła Związku Sybiraków oraz wybrano nowe władze Koła.

Prezesem zostaje Mieczysław Szymoniak.

Wiceprezesem została Barbara Janczura.

Skarbnikiem zostaje Teresa Mielnik.

Sekretarzem została Aleksandra Bek.

Hymn i Odznaki

Autorem pieśni Marszu Sybiraków jest Marian Jonkajtys, Sybirak, aktor, reżyser teatralny, poeta. Muzykę ułożył Czesław Majewski. Pieśń Marsz Sybiraków jest Hymnem Związku Sybiraków, który działa od roku 1989. Przypomina o tragicznych wydarzeniach, w wyniku których Polacy wywożeni byli na Syberię, gdzie ginęli z głodu, z wycieńczenia, z pracy ponad siły.

Marsz Sybiraków

Z miast kresowych,

wschodnich osad i wsi,

Z rezydencji, białych dworków i chat

Myśmy wciąż do Niepodległej szli,

Szli z uporem, ponad dwieście lat!

Wydłużyli drogę carscy kaci,

Przez Syberię wiódł najkrótszy szlak

I w kajdanach szli Konfederaci

Mogiłami znacząc polski trakt…

z Insurekcji Kościuszkowskiej,

z powstań dwóch,

Szkół, barykad Warszawy i Łodzi;

Konradowski unosił się duch

I nam w marszu do Polski przewodził.

a myśmy szli i szli — dziesiątkowani!

Przez tajgę, stepy — plątaniną dróg!

A myśmy szli i szli — niepokonani!

Aż „Cud nad Wisłą” darował nam Bóg!

z miast kresowych,

wschodnich osad i wsi,

Szkół, urzędów i kamienic i chat:

Myśmy znów do Niepodległej szli,

Jak z zaboru, sprzed dwudziestu lat.

Bo od września, od siedemnastego,

Dłuższą drogą znów szedł każdy z nas:

Przez lód spod bieguna północnego,

Przez łubiankę, przez Katyński Las!

Na nieludzkiej ziemi znowu polski trakt

Wyznaczyły bezimienne krzyże…

Nie zatrzymał nas czerwony kat.

Bo przed nami Polska — coraz bliżej!

i myśmy szli i szli — dziesiątkowani!

Choć zdradą pragnął nas podzielić wróg…

I przez Ludową przeszliśmy — niepokonani

Aż Wolna Polskę raczył wrócić Bóg!

Krzyż Zesłańca Sybiru

To odznaczenie państwowe, ustanowione przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 17 października 2003 roku (Dz. U. z 2003 r. nr 225, poz. 2230) nadawane Sybirakom przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Ustanawia się Krzyż Zesłańców Sybiru jako wyraz narodowej pamięci o obywatelach polskich deportowanych w latach 1939—1956 na Syberię, do Kazachstanu i północnej Rosji, w hołdzie dla ich męczeństwa oraz wierności ideałom wolności i niepodległości. (Art. 1 Ustawy o ustanowieniu Krzyża Zesłańców Sybiru).

Ustawa określa, że Krzyż Zesłańców Sybiru nadawany jest osobom, które w chwili deportacji posiadały obywatelstwo polskie oraz dzieciom tych osób, urodzonym na zesłaniu. Krzyż może być również nadany tym osobom, które więzione w łagrach, obozach i miejscach zsyłek, jako obywatele polscy, w chwili nadawania im Krzyża posiadają obecnie obywatelstwo innego państwa.

Krzyż nadawany jest osobom żyjącym w dniu wejścia w życie ustawy, tj. żyjącym w dniu 1 stycznia 2004 r. Osoba odznaczona otrzymuje nieodpłatnie odznakę Krzyża i legitymację.

Odznaka Honorowa Sybiraka

Nadawana przez Zarząd Główny Związku:

— Sybirakom służącym społecznie Społeczności Sybirackiej

— Sympatykom Związku Sybiraków, którzy swą działalnością na rzecz Związku realizowali cele statutowe Związku Sybiraków.

Odznaka Honorowa za Zasługi dla Związku Sybiraków to polskie odznaczenie niepaństwowe, ustanowione w 2011 r. przez Związek Sybiraków. Odznaka nadawana jest dla uhonorowania osób, które ofiarnie i z zaangażowaniem pełniły funkcje z wyboru w organach związku oraz osób, które nadzwyczajnie przyczyniły się do wykonywania statutowych celów związku.

Odznaka Honorowa za Zasługi dla Związku Sybiraków ma dwa stopnie:

I stopień — Złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Związku Sybiraków

II stopień — Srebrna Odznaka Honorowa za Zasługi dla Związku Sybiraków

Odznaka ma kształt koła o średnicy 25 mm i przedstawia orła siedzącego na wielobocznej tarczy z monogramem „ZS” (oznaczającym Związek Sybiraków). Całość otacza wieniec wawrzynowy, który jest otwarty u góry, a na dole związany jest kokardą. Odznaka jest srebrzona i patynowana, przy czym stopień pierwszy wyróżnia się złoconym wieńcem.

Znaki Pamięci w powiecie lubaczowskim

Po wznowieniu działalności Związku Sybiraków w całym kraju zaczęły powstawać symbole upamiętniające zsyłki. Sybiracy pragnęli, aby ich cierpienia na nieludzkiej ziemi pozostały na zawsze w pamięci. Efektem tych starań są liczne tablice, pomniki oraz nazwy ulic, placów i rond. Te znaki pamięci przypominają o latach cierpienia i przymusowego pobytu w głębi Związku Radzieckiego, upamiętniając wydarzenia, o których przez wiele lat nie wolno było mówić. Władze Polski Ludowej objęły je nakazem milczenia. Możliwość odsłonięcia tej ponurej części naszej najnowszej historii nadeszła dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku.

Były one objęte nakazem milczenia przez władze Polski Ludowej. Możliwość odsłonięcia tej ponurej części naszej najnowszej historii nastąpiła w końcu lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku.

Możliwość odsłonięcia tej ponurej części naszej najnowszej historii nadeszła pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. W 1989 roku, kiedy Związek Sybiraków rozpoczął swoją działalność, liczba Sybiraków przekraczała 100 tysięcy. Obecnie, po 81 latach, ich liczba systematycznie maleje. Szybko odchodzą na Wieczną Wartę, pozostawiając po sobie wspomnienia, groby oznaczone porcelanowymi emblematami oraz znaki pamięci, które będą przypominać o tragicznym losie polskich zesłańców i przekazywać ich historię kolejnym pokoleniom.

W podziękowaniu za ocalenie z sowieckiego piekła oraz ku pamięci tych, którzy na zawsze pozostali na terenie byłego ZSRR — największego cmentarza świata — a także jako przestroga dla przyszłych pokoleń, symboliczne Znaki Pamięci są wznoszone w kościołach, obok nich oraz na murach szkół.

Sybiracy mają nadzieję, że dzięki tym znakom młodzież zrozumie historię oraz znaczenie patriotyzmu opartego na wierze i miłości. Oni sami, jako zesłańcy i uczestnicy Golgoty Wschodu Polaków, pragną mieć pewność, że spełnili swoje zadanie i mogą zaufać młodzieży — przyszłym włodarzom Polski.

Tablica Pamięci Sybiraków w Lubaczowie.

Tablica pamiątkowa odsłonięta 30 września 1993 r.

Poświęcenia dokonali:

Ks. prałat Józef Mołodyński, Sybirak, proboszcz parafii

w Nowym Bruśnie,

Ks. Michał Opaliński, Sybirak, kapelan Oddziału

Związku Sybiraków w Jarosławiu, proboszcz parafii

w Lublińcu Starym,

Ks. dziekan Józef Dudek, proboszcz parafii

w Lubaczowie,

Fundatorzy: członkowie Koła Związku Sybiraków

w Lubaczowie.

Wykonawca: Tadeusz Błajda z Jarosławia.

**Rondo im. Zesłańców Sybiru w Lubaczowie**

Rondo jest rodzajem skrzyżowania, które łączy ze sobą różne drogi.

Istotnym elementem historycznym symboliki tego ronda jest jego lokalizacja w pobliżu stacji PKP, z której odchodziły transporty z zesłańcami, przy ulicach Słowackiego i Kolejowej. Tablicę upamiętniającą to miejsce umieszczono 9 grudnia 2020 roku.

Tablica Pamięci Sybiraków w Baszni Dolnej.

Tablica pamiątkowa odsłonięta 28 czerwca 2020 r.

Poświęcenia dokonali:

Ks. Leszek Bruśniak, proboszcz parafii pw. św. Andrzeja

Boboli w Baszni Dolnej,

Ks. kan. Andrzej Stopyra, proboszcz parafii

konkatedralnej, dziekan dekanatu lubaczowskiego.

Aktu odsłonięcia dokonali:

Teresa Mielnik, Sybiraczka,

Tadeusz Wałczyk, Sybirak,

Ks. Leszek Bruśniak, proboszcz parafii pw.

św. Andrzeja Boboli w Baszni Dolnej,

Anna Schmidt-Rodziewicz, Wiceminister Rodziny,

Pracy i Polityki społecznej, poseł na Sejm RP,

Wiesław Kapel, wójt gminy Lubaczów.

Fundatorzy: Gmina Lubaczów.

---

Wykonawca: dr Stanisław Marek Dryniak z ASP

w Krakowie.

Tablica Pamięci Sybiraków w Wielkich Oczach.

Tablica pamiątkowa odsłonięta 10 kwietnia 2005 r.

Poświęcenia dokonali:

Ks. Józef Florek,

Ks. kapelan Michał Opaliński, Sybirak.

Fundatorzy: Urząd Gminy Wielkie Oczy i członkowie

Koła Związku Sybiraków w Lubaczowie.

Wykonawca: Stanisław Skiba, Nienowice.

Umieszczona na murze Zespołu Szkól w Wielkich Oczach.

Działalność Terenowego Koła Związku Sybiraków

Działalność Koła w Lubaczowie opiera się na realizacji zadań wynikających ze statutu Związku.

— Reprezentowanie i obrona interesów członków, w tym uzyskiwanie dla nich praw, takich jak odszkodowania, renty, emerytury oraz uprawnienia zdrowotne i kombatanckie.

— Prowadzenie działalności charytatywnej.

— Świadczenie pomocy członkom Związku oraz Polakom zamieszkałym poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, szczególnie tym, którzy przebywają na terenie byłego ZSRR.

— Roztaczanie opieki nad inwalidami oraz rodzinami zmarłych i poległych Sybiraków.

— Upamiętnianie losów polskich zesłańców oraz dbanie o ich groby.

— Przeciwstawianie się wszelkim przejawom totalitaryzmu i nietolerancji, które zagrażają wolności człowieka i jego godności.

— Współpraca z organizacjami o podobnych celach, w tym z tymi, które mają siedziby poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

— Uświadamianie wartości patriotycznych i obywatelskich oraz poszanowanie kultury, tradycji narodowych i ogólnoludzkich.

Związek realizuje swoje cele poprzez:

— Organizację corocznej imprezy upamiętniającej wywózki na Syberię.

— Prowadzenie działań mających na celu utworzenie domów opieki społecznej oraz dziennego domu seniora.

— Opiekę nad grobami Sybiraków.

— Organizację życia kulturalno-oświatowego wśród członków.

— Inicjowanie badań nad losami polskich zesłańców oraz formacji wojskowych w Rosji i innych krajach powstałych na terenach byłego ZSRR, w tym celu gromadząc dokumenty i pamiątki.

— Odwiedzanie szkół jako żywi świadkowie historii, przekazując wiedzę o wywózkach oraz dzieląc się osobistymi przeżyciami.

— Udzielanie licznych wywiadów prasowych i radiowych.

— Pisanie artykułów na temat naszych deportacji; kilku naszych Sybiraków opublikowało książki opisujące swoje doświadczenia.

— Wspieranie i uczestnictwo w zbiórkach na cele patriotyczne i charytatywne, takie jak budowa pomnika Katyńskiego czy Muzeum Pamięci Sybiru.

— Utrzymywanie przyjaznych relacji z innymi organizacjami.

**Działalność Koła**

W 1990 roku Zarząd Koła rozpoczął swoją działalność od rekrutacji nowych członków.

W kolejnych miesiącach zaobserwowano znaczną rotację wśród członków Koła, ponieważ niektórzy z nich decydowali się na przejście do nowo powstałych Kół Terenowych, zlokalizowanych bliżej ich miejsc zamieszkania, takich jak Dachnów, Oleszyce czy Narol.

Po wejściu w życie zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 roku oraz ustawy z dnia 24 maja 1990 roku, dotyczącej zmian w przepisach o uprawnieniach emerytalnych, rozpoczęto poszukiwania zaświadczeń potwierdzających miejsce i czas trwania deportacji. Dokumenty te stanowią podstawę do doliczenia okresu zesłania do czasu zatrudnienia.

Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 roku o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dziennik Ustaw 1991 Nr 17 poz. U. 1991 Nr 17 póz.80) otworzyła możliwość uzyskania uprawnień kombatanckich.

Zarząd Koła podjął intensywne działania, które obejmowały weryfikację dokumentów uprawniających do korzystania z przywilejów kombatanckich, a także kompletowanie i wypełnianie kwestionariuszy, które następnie przekazywano do Zarządu w Jarosławiu.

W międzyczasie realizowano również zadania wynikające ze statutu.

23 września 1990 roku miały miejsce pierwsze obchody Dnia Sybiraka. Choć skromne, zgromadziły wszystkich członków Koła przy wspólnym stole, co stanowiło doskonałą okazję do wzajemnego poznania się.

W 1991 roku zorganizowano I Krajowy Zjazd Delegatów Związku Sybiraków w Modlinie.

W dniach 11–12 maja 1991 roku Sybiracy po raz pierwszy uczestniczyli w Ogólnoświatowej Pielgrzymce Sybiraków do Częstochowy. W kolejnym miesiącu otrzymali imienne zaproszenia i mieli zaszczyt spotkać się z Ojcem Świętym Janem Pawłem II w Prokatedrze. Wzięli również udział we Mszy Świętej, która odbyła się na stadionie w Lubaczowie.

Rok 1993 był wyjątkowy. W tym roku obchodziliśmy 65. rocznicę utworzenia oraz 5. rocznicę reaktywowania Związku Sybiraków. W celu uczczenia obu jubileuszy prezydium Zarządu Głównego podjęło decyzję o powołaniu Komitetu Przygotowawczego podczas posiedzenia, które miało miejsce 11 marca. Komitet ten został zobowiązany do opracowania programów uroczystości, spotkań, akademii rocznicowych oraz publikacji. Jego głównym celem było zorganizowanie uroczystych obchodów Dnia Sybiraka, czterech wielkich wywózek, rocznicy Święta Niepodległości oraz upamiętnienia aresztowań i deportacji żołnierzy Armii Krajowej. Ponadto Komitet miał nawiązać współpracę z organizacjami wojskowymi, szkołami, drużynami harcerskimi, teatrami oraz zespołami artystycznymi, aby szerzyć wiedzę o losach Sybiraków. W celu jak najszerszego rozpropagowania idei sybirackiej oraz zapoznania społeczeństwa z tym nieznanym fragmentem historii Polski, nawiązano kontakty z mediami, aby pozyskać je do współpracy. Dzięki tej współpracy udało się skutecznie promować ideę sybirackich rocznic. Na spotkaniu prezesów wszystkich Zarządów Wojewódzkich, które odbyło się podczas IV Ogólnoświatowej Pielgrzymki na Jasną Górę, prezes Ryszard Reiff zaproponował ogłoszenie najbliższego roku, od maja 1993 do maja roku następnego, Rokiem Sybiraka pod hasłem „Pamięć zmarłym — żyjącym pojednanie”. Propozycja ta spotkała się z entuzjazmem Sybiraków, którzy uczcili ten rok poprzez organizację spotkań z młodzieżą szkolną i społeczeństwem, a także poprzez działania mające na celu utrwalanie pamięci o przeszłości, takie jak fundowanie sztandarów organizacyjnych, umieszczanie tablic pamiątkowych w kościołach, budowę pomników oraz publikacje okolicznościowe.

Również Lubaczów uczcił Rok Sybiraka, poświęcając tablicę pamiątkową umieszczoną w Sanktuarium Maryjnym.

„PAMIĘĆ — ZMARŁYM,

ŻYJĄCYM — POJEDNANIE SYBIRACY”.

Skromna uroczystość odbyła się w kościele, a historia powstania tablicy została opisana w dziale „Znaki Pamięci w powiecie lubaczowskim”.

W 1994 roku miało miejsce wiele wzruszających uroczystości, w których uczestniczyli Sybiracy z Koła w Lubaczowie. Już pierwszego maja członkowie Koła wzięli udział w ceremonii koronacji Matki Boskiej Sybirackiej w Grodźcu na Opolszczyźnie.

31 maja 1994 roku uczestniczyli w uroczystości religijno-patriotycznej w Bruśnie, w gminie Horyniec, mającej na celu upamiętnienie mieszkańców wsi Rudka, którzy zostali pomordowani przez UPA. W trakcie tego wydarzenia poświęcono pomnik oraz krzyż z tablicą pamiątkową, które stanęły na miejscu byłej wsi Rudka, a także pomnik Pamięci Pomordowanych przy kościele w Bruśnie.

17 września 1994 roku w Jarosławiu miały miejsce pierwsze uroczystości Dnia Sybiraka.

Listopad przyniósł kolejne ważne wydarzenie. W Częstochowie odbyło się II Krajowe Zgromadzenie Delegatów Związku Sybiraków, w którym uczestniczył Zdzisław Hadel, prezes Koła w Lubaczowie. Z tej okazji wydano medal pamiątkowy, którego awers zdobi znak Związku Sybiraków oraz napis: „Częstochowa 11.11.1994 II Krajowe Zgromadzenie Związku Sybiraków. V-lecie reaktywacji”. Na rewersie umieszczono wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej oraz napis: „Królowo Polski, módl się za nami”. Projekt medalu został stworzony przez Ewę Olszewską-Borys.

W styczniu 1995 roku po raz pierwszy w historii Koła zorganizowano spotkanie opłatkowo-noworoczne w świetlicy Spółdzielni Mieszkaniowej w Lubaczowie. W wydarzeniu wzięły udział władze miasta oraz prezesi lokalnych organizacji kombatanckich. Uczestnicy wspólnie śpiewali kolędy, dzielili się opłatkiem i składali sobie życzenia. Choć spotkanie miało skromny charakter, na długo zapadło w pamięci obecnych.

W dniach 26 i 27 kwietnia 1995 roku, na zaproszenie nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych w Lubaczowie, członkowie Koła wzięli udział w żywych lekcjach historii, podczas których dzielili się swoimi zesłańczymi losami. Odpowiadali na pytania uczniów i nauczycieli dotyczące m.in. chleba, możliwości polowania na zwierzynę, wyglądu wagonów oraz codziennego życia na zesłaniu. Sybiracy wyrazili uznanie dla dyrekcji szkoły, nauczycieli i uczniów za zaproszenie oraz za pamięć o historii Polski, szczególnie za przekazywanie wiedzy o Syberii i Sybirakach młodemu pokoleniu.

Maj to miesiąc, w którym Sybiracy uczestniczyli w Ogólnopolskiej Pielgrzymce na Jasną Górę w Częstochowie. Wspólna modlitwa dodawała im sił i napełniała otuchą.

Wrześniowe uroczystości Dnia Sybiraka w Jarosławiu i Lubaczowie miały jeszcze skromny charakter.

Rok 1996 nadszedł, a wraz z nim kolejne noworoczno-opłatkowe spotkanie zorganizowane przez Szkołę Podstawową nr 2 w Lubaczowie. Uczniowie tym razem uświetnili imprezę swoimi występami.

W maju 1996 roku przedstawiciele Zarządu Koła, w osobach Teresy Mielnik, Zdzisława Hadla oraz Henryka Tabina, uczestniczyli w uroczystości patriotycznej w Dachnowie.

W czerwcu tego samego roku członkowie Koła wzięli udział w obchodach 40-lecia kapłaństwa prałata Józefa Mołodyńskiego. Sybirak, człowiek z Kresów, żołnierz, kapłan i prawdziwy Polak, zawsze emanował życzliwością i pogodą ducha, mimo bolesnych doświadczeń, które przyniosło mu życie. Posiadał duszę społecznika i organizatora, nieustannie angażując się w działalność Związku Sybiraków.

We wrześniu odbyły się spotkania z okazji Dnia Sybiraka. Najpierw w Jarosławiu, a następnie w Lubaczowie.

W 1997 roku Zarząd Koła stanął przed nowymi wyzwaniami. Wówczas weszła w życie ustawa, która umożliwiła Sybirakom ubieganie się o rentę inwalidy wojennego z powodu deportacji na Sybir. Rozpoczęła się żmudna praca związana ze składaniem wniosków do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz gromadzeniem i porządkowaniem dokumentów potwierdzających nabyte choroby i utratę zdrowia w wyniku zesłania. Nie obyło się bez konieczności współpracy z prawnikami oraz udzielania porad prawnych. Sybiracy zostali wezwani na komisje lekarskie, jednak nie wszyscy uzyskali prawo do renty z powodu niezdolności do pracy wynikającej z deportacji do ZSRR.

Kolejnym zadaniem, które zrealizowano w 1997 roku, było uczestnictwo w uroczystościach z okazji 57. rocznicy deportacji Polaków na Sybir, zorganizowanych przez Zarząd Oddziału w Jarosławiu. W trakcie tych wydarzeń poświęcono symboliczną mogiłę Sybiraków na Starym Cmentarzu w Jarosławiu.

Po raz pierwszy w historii Koła, podczas uroczystego Dnia Sybiraka, który odbył się 27 września, Sybiracy Terenowego Koła w Lubaczowie zostali odznaczeni Odznaką Honorową. To wyjątkowe wydarzenie na zawsze pozostanie w pamięci tych, którzy doświadczyli piekła na nieludzkiej ziemi.

Rok 1998 obfitował w coroczne spotkanie noworoczno-opłatkowe, które miało miejsce w świetlicy Spółdzielni Mieszkaniowej w Lubaczowie.

W corocznej Ogólnoświatowej Pielgrzymce Sybiraków do Częstochowy wzięli udział nasi Sybiracy oraz ich rodziny. Uczestniczyli również w uroczystościach religijno-patriotycznych w Nowym Bruśnie.

Kulminacją tych wydarzeń było uczestnictwo w III Krajowym Zjeździe Delegatów Związku Sybiraków na Jasnej Górze.

W 1999 roku miało miejsce coroczne spotkanie opłatkowe oraz udział w uroczystym apelu z okazji Dnia Sybiraka, zorganizowanym przez uczniów Gimnazjum Nr 2 w Lubaczowie.

W roku 2000 miało miejsce wiele istotnych wydarzeń z udziałem członków Koła. Rok rozpoczęto tradycyjnym spotkaniem noworocznym i opłatkowym, w którym chętnie uczestniczyli Sybiracy. Była to doskonała okazja do składania sobie życzeń, refleksji, wspomnień oraz dziękczynienia Bogu za miniony rok.

Z okazji 60. rocznicy deportacji na Sybir zorganizowano szereg uroczystości, w których brali udział członkowie Koła z Lubaczowa. Pierwsza powiatowa uroczystość patriotyczno-religijna odbyła się 13 lutego w Dachnowie.

Lubaczów również był świadkiem pięknych obchodów. 27 kwietnia 2000 roku, z okazji 60. rocznicy deportacji oraz 10. rocznicy powstania Terenowego Koła w Lubaczowie, rozpoczęto uroczystą Mszą Świętą.

W maju odbyła się sesja popularnonaukowa poświęcona tematowi „KATYŃ — GOLGOTA WSCHODU”. W czerwcu przedstawiciele Koła wzięli udział w uroczystości nadania imienia Przemysława Inglota — Sybiraka Publicznemu Gimnazjum nr 1 w Lubaczowie. We wrześniu odbyły się obchody 60. rocznicy zbrodni katyńskiej w Lubaczowie, a także poświęcenie Krzyża na miejscu kaźni Polaków — zbiorowej mogile z okresu II wojny światowej z 1941 roku w „Lesie Niwki” koło Lubaczowa.

W kolejnych latach rośnie zainteresowanie losami Sybiraków i działalnością Koła. Coraz częściej są oni zapraszani na patriotyczne poranki z udziałem młodzieży, która pragnie poznać prawdę o tamtych tragicznych latach i z niecierpliwością oczekuje kolejnych spotkań z Sybirakami. Spotkaniom zawsze towarzyszy wzruszenie, a drżący głos opowiadających sprawia, że niejeden słuchacz ma łzy w oczach. Taka „żywa” lekcja historii pozostaje w pamięci na długo.

Co roku styczeń rozpoczyna się od spotkań noworoczno-opłatkowych.

Lata 2001–2002 obfitowały w liczne wydarzenia.

Rok rozpoczęto tradycyjnym, corocznym spotkaniem opłatkowym.

Kwiecień i maj zawsze obfitują w wiele rocznic i wydarzeń, w których uczestniczą członkowie Koła. Już 29 kwietnia 2001 roku w Oleszycach odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy upamiętniającej deportację na Sybir.

31 maja 2001 roku odbyło się Święto Szkoły Publicznego Gimnazjum Nr 1 w Lubaczowie, z licznym udziałem Sybiraków.

---

Wrzesień to czas kolejnych uroczystości, podczas których można dostrzec aktywne zaangażowanie członków Koła.

17 września 2001 roku wzięli oni udział w patriotycznej ceremonii zorganizowanej przez Publiczne Gimnazjum nr 1 w Lubaczowie z okazji 62. rocznicy agresji Związku Radzieckiego na Polskę. Dwa dni później uczestniczyli w obchodach Święta Szkoły Podstawowej nr 1 im. Płk. Stanisława Dąbka w Lubaczowie.

23 października 2001 roku odbyło się Zgromadzenie Delegatów Wojewódzkiego Oddziału Związku Sybiraków w Jarosławiu. Październik i listopad to miesiące obfitujące w liczne uroczystości, w tym także w przyznanie odznaczeń dla Gimnazjum nr 1 im. Przemysława Inglota:

— Odznaki Honorowej Sybiraka, przyznanej przez Zarząd Główny Związku Sybiraków w Warszawie.

— Odznaki pamiątkowej Strzelców „Wilki”, nadanej przez Kapitułę Odznaki Związku Harcerstwa Polskiego w Opolu.

Niezwykle istotnym wydarzeniem było spotkanie Sybiraków z młodzieżą Publicznego Gimnazjum nr 2 im. Jana III Sobieskiego w Lubaczowie.

W 2002 roku w Wólce Krowickiej miało miejsce spotkanie z młodzieżą gimnazjalną.

Oprócz lekcji historii uczniowie zaprezentowali piękny występ oraz zorganizowali wystawę poświęconą deportacji na Sybir.

Do Lichenia i Częstochowy pielgrzymują nasi Sybiracy wraz z rodzinami, aby od lat wyrażać wdzięczność Bogu i Matce Bożej za ocalenie życia oraz za możliwość powrotu do Ojczyzny po wielu latach spędzonych w nieludzkich warunkach radzieckiej Syberii.

W dniu 18 czerwca 2002 roku uczestniczyli w pielgrzymce do Lichenia i Warszawy.

Marsze Żywej Pamięci Polskiego Sybiru w Białymstoku stały się istotnym świadectwem historycznej prawdy. 14 września 2002 roku Sybiracy z Lubaczowa i Jarosławia również wzięli udział w tym wydarzeniu.

Na początku września 2003 roku Sybiracy wyruszają na wycieczkę do Białegostoku i Wilna.

Biorą również udział w centralnych uroczystościach Dnia Sybiraka w Białymstoku. Rok zakończył się uczestnictwem w obchodach 75. rocznicy Związku Sybiraków we Wrocławiu.

Rok 2004 rozpoczął się od udziału w wystawie zorganizowanej przez Muzeum Kresów w Lubaczowie pod tytułem: „Okupacja Sowiecka na prawym brzegu Sanu”.

Od czerwca 2004 roku rozpoczęto przyjmowanie i kompletowanie wniosków o nadanie odznaczenia „Krzyż Zesłańców Sybiru”.

Rok 2005 był szczególny, ponieważ obchodzono 65. rocznicę deportacji Polaków do ZSRR. Z tej okazji w Jarosławiu, Dachnowie, Cieszanowie i Lubaczowie odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary stalinizmu. W Kole Lubaczów obchody miały miejsce na Wielkich Oczach, gdzie dokonano poświęcenia i odsłonięcia tablicy z nazwiskami osób deportowanych na Sybir z okolicy Wielkich Oczu, w dniu 10 lutego 1940 roku.

W kolejnych latach uczestniczyli w sesji popularnonaukowej zatytułowanej „Na Kazachskie Stepy i do Syberii”. Tematem spotkania były deportacje ludności z powiatu lubaczowskiego do ZSRR w latach 1939–1941.

Członkowie Koła zawsze pamiętają o corocznym upamiętnieniu 17 września, rocznicy napaści Sowietów na Polskę oraz obchodzonym w tym dniu Dniu Sybiraka. Pod Tablicą Pamięci, umieszczoną w Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Lubaczowie, co roku składane są wiązanki kwiatów, a zapalany jest symboliczny znicz. Tak było również w 2007 roku.

Rok 2008 przyniósł smutną wiadomość o śmierci kanonika Michała Opalińskiego, kapelana Sybiraków z oddziału jarosławskiego, a następnie o odejściu Józefa Mołodyńskiego, Sybiraka z Nowego Brusna. Ci, którzy mogli, przybyli, aby oddać hołd tym, którzy przez wiele lat służyli im z oddaniem.

Kolejne lata obfitowały w uroczystości związane z uchwaleniem Konstytucji 3 Maja, rozpoczęciem II wojny światowej 1 września, obchodami Dnia Sybiraka 17 września, Świętem Niepodległości Państwa Polskiego 11 listopada, pielgrzymkami do Częstochowy oraz uczestnictwem w ceremoniach kościelnych. Członkowie Koła brali aktywny udział w uroczystościach upamiętniających Sybiraków organizowanych przez inne Koła Terenowe.

Spotkania noworoczno-opłatkowe cieszyły się zawsze dużym zainteresowaniem, gromadząc Sybiraków wraz z ich rodzinami. Takie wielopokoleniowe zjazdy były niezwykle wyjątkowe, wnosząc ze sobą ciepłą, świąteczną atmosferę.

Od 2015 roku członkowie Koła są zapraszani na Spotkanie Pokoleń, organizowane przez Stowarzyszenie „Czas na Pomoc” w Oleszycach. Uroczystość ta poświęcona jest pamięci ofiar wywiezionych na Sybir i do Besarabii. Wydarzenie rozpoczyna się Mszą św., po której odbywają się występy uczniów. Podczas spotkania Sybiracy z Koła w Oleszycach i Lubaczowie dzielą się swoimi przeżyciami.

W dniu 27 września 2016 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Władysława Broniewskiego w Lubaczowie odbyło się spotkanie członków Terenowego Koła Sybiraków z pracownikami biblioteki oraz uczniami Szkoły Podstawowej nr 1 im. Gen. Stanisława Dąbka, Publicznego Gimnazjum nr 1 im. Przemysława Inglota i Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Lubaczowie, a także zaproszonymi gośćmi. Spotkanie, pod hasłem „Pamiętamy… Wspomnienia o Syberii”, miało na celu upamiętnienie losów Polaków zesłanych na Sybir. Rozpoczęło się od odsłuchania hymnu Sybiraków oraz krótkiego rysu historycznego, przygotowanego przez młodzież, który przedstawiał fakty związane z zsyłkami Polaków na Sybir, począwszy od najdawniejszych czasów aż po deportacje podczas II wojny światowej.

Centralnym punktem spotkania były bolesne wspomnienia p. Teresy Mielnik, p. Mieczysława Szymoniaka, p. Lidii Argasińskiej, p. Zbigniewa Batora, p. Katarzyny Ilnickiej, p. Bronisława Batora. Smutne historie Sybiraków wzbudziły zainteresowanie i skłoniły uczestników do głębokiej refleksji.

Wspomnienia, wzruszenia i refleksje Sybiraków — tak można podsumować spotkanie, które miało miejsce 22 lipca 2017 roku na Tymcach. Gospodarzem tego niezwykłego wydarzenia była pani Maria Wałczyk, wdowa po Sybiraku Bolesławie Wałczyku, wspierana przez córkę Renatę oraz zięcia Mariusza Żmija. W spotkaniu wzięli udział: p. W spotkaniu uczestniczyli: pan Tadeusz Wałczyk z małżonką, pani Stan Antosz, siostra zakonna Irenea (Leonia Wałczyk) oraz pani Teresa Mielnik z siostrzenicą Barbarą Janczurą. Z powodu złego stanu zdrowia rodzeństwo Wałczyków — pan Tadeusz, pani Stanisława i siostra Irenea — od trzech lat nie mogło brać udziału w spotkaniach opłatkowych. Miejscem zesłania rodziny Wałczyków była tajga, natomiast pani Teresa Mielnik spędziła dzieciństwo i młodość w stepach Kazachstanu. Mimo tych trudnych doświadczeń, spotkanie okazało się dla zebranych uczestników ogromnym przeżyciem. Wspólnym mianownikiem ich wspomnień były głód, rozłąka, utrata bliskich oraz praca ponad siły, której doświadczyły dzieci w tamtych czasach.

Od 2018 roku Barbara Janczura, członek Zarządu Terenowego Koła Sybiraków w Lubaczowie oraz Oddziału w Jarosławiu, a także córka i wnuczka Sybiraków, organizuje uroczystość Dnia Sybiraka. W ramach swoich działań pozyskuje sponsorów oraz przygotowuje pamiątkowe statuetki.

Rok 2018 na zawsze pozostanie w pamięci Sybiraków, ich rodzin oraz zaproszonych gości. To właśnie 23 września 2018 roku, w 79. rocznicę agresji sowieckiej na Polskę, odbyły się obchody Dnia Sybiraka w Lubaczowie. Uroczystość rozpoczęła się Mszą św. w Konkatedrze Parafii Św. Stanisława BM, z udziałem pocztów sztandarowych Sybiraków, Związku Harcerstwa Polskiego, Jednostki Strzeleckiej 2033 i Samorządu Powiatu Lubaczowskiego, w intencji zmarłych na „nieludzkiej ziemi” i żyjących Sybiraków. Mszy św. Przewodniczył Ks. Kan. mgr Andrzej Stopyra, a towarzyszył mu ksiądz pułkownik Eugeniusz Łabisz. Kazanie poświęcone było głównie losom Sybiraków na zesłaniu. W uroczystości wzięli udział nieliczni już żyjący bohaterowie tamtych okrutnych czasów oraz ich rodziny, przedstawiciele Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z Warszawy, Starostwa Powiatowego, Urzędu Miasta Lubaczowa, służb mundurowych, sponsorzy, dziennikarze, harcerze oraz mieszkańcy.

Podczas uroczystości Sybiracy zostali uhonorowani Medalem „Pro Patria” za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walkach o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej. Na podstawie wniosków złożonych przez panią Barbarę Janczurę, które zostały zatwierdzone przez Zarząd Oddziału w Jarosławiu oraz Zarząd Główny w Warszawie, Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych przyznał odznaczenia sześciorgu Sybirakom. Podczas ceremonii odznaczenia oraz legitymacje wręczyła pani Magdalena Poślad-Sikorska, przedstawicielka Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Medale otrzymali:

— Lidia Teresa Argasińska,

— Zdzisław Hadel,

— Teresa Marcela Mielnik,

— Mieczysław Szymoniak,

— Henryk Tabin,

— Katarzyna Załoga.

---

Podczas uroczystości upamiętniającej Sybiraków, Sponsorów oraz zaproszonych gości wręczono pamiątkowe statuetki w kształcie wagoników oraz symboliczne kwiaty.

Dzień później, 24 września, na prośbę pani Stanisławy Agacińskiej odwiedziliśmy jej mamę, panią Katarzynę Załogę. Spotkanie u seniorki z Lubaczowa odbyło się w miłej, domowej atmosferze. Wzięli w nim udział: pani Teresa Mielnik, pan Mieczysław Szymoniak oraz pani Barbara Janczura. Prezes Mieczysław Szymoniak udekorował panią Katarzynę Załogę Medalem „Pro Patria” za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny. Życzenia, kwiaty i słodycze wzruszyły panią Katarzynę, która ze łzami w oczach podziękowała za pamięć.

Na zakończenie spotkania, pięknym i donośnym głosem, zaśpiewała piosenkę… Życie upływa szybko, a nikt z nas nie miał wątpliwości, że kocha je całym sercem. Jej śpiew oraz opowieści o przeszłości porwały nas i wzbudziły głębokie emocje. Gdy te emocje nieco opadły, pożegnaliśmy się z gospodarzami oraz panią Katarzyną, obiecując, że jeszcze ją odwiedzimy.

Jest już rok 2019. Nikt z nas nie przypuszczał, że ponownie zostaniemy zaproszeni w odwiedziny do pani Katarzyny Załogi. Tym razem, 24 sierpnia 2019 roku, na prośbę pani Stanisławy Agacińskiej (córki pani Katarzyny) oraz pani Beaty Załogi (wnuczki), szanowną 99-latkę odwiedzili Sybiracy z lubaczowskiego Oddziału Związku Sybiraków: prezes Zarządu Mieczysław Szymoniak, skarbnik Teresa Mielnik oraz członek Zarządu Barbara Janczura.

Pani Katarzyna została uhonorowana Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków. Podczas ceremonii otrzymała dyplom oraz legitymację.

W dniu 11 września 2019 roku w sali kolumnowej Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie wyróżniono trzech Sybiraków z Koła Terenowego w Lubaczowie:

Lidia Teresa Argasińska

Teresa Marcela Mielnik

Henryk Tabin (w zastępstwie syn Wacław Tabin).