Wstęp
Niniejsze opracowanie stanowi spis koncepcji autora dotyczący rozwoju Bydgoszczy. Dokument zawiera ogólne zarysy pomysłów własnych autora, a także kilka zapożyczeń z innych krajów, które wpisują się w geograficzne cechy Bydgoszczy, pozwalają podkreślić jej walory oraz zmniejszyć istniejące problemy.
Autor ma nadzieje, że zaprezentowane treści pozwolą wprowadzić chociaż kilka praktycznych rozwiązań, dzięki którym miasto stanie się bardziej atrakcyjne oraz przyjazne.
Przedstawione w dokumencie informacje stanowią własne przemyślenia autora i nie należy ich w żaden sposób łączyć z rzeczywistymi inwestycjami miasta czy też planami jego rozwoju. Są to jedynie propozycje, które mogą zostać poddane dyskusji: analizom technicznym, ekonomicznym oraz konsultacjom społecznym.
Opracowanie składa się z czterech części. W pierwszej zostały opisane najważniejsze rozwiązania mające wpływ na przejezdność przez miasto.
W drugiej z kolei przedstawione zostały propozycje zmian w komunikacji miejskiej. Według autora specyfika Bydgoszczy pozwala na rozwój komunikacji tramwajowej. Odzyskany tabor autobusowy może tym samym zostać wykorzystany do skomunikowania międzyosiedlowego oraz rozwoju komunikacji podmiejskiej.
Trzecia część opracowania to zbiór pomysłów na zmiany w mieście, które mają za zadanie poprawę jego funkcjonalności, polepszenie życia mieszkańców oraz jego lepszą ocenę i wzrost popularności.
Ostatnia czwarta część to podejście logistyczne do miasta. Poruszone w nim zostały takie tematy jak rozwój systemu ITS, ocena możliwości stworzenia bydgoskiego centrum logistycznego, a także rola logistyki informacji.
Niniejsze opracowanie skupia się bezpośrednio na mieście Bydgoszczy. Pominięte zostały ważne tematy jak drogi krajowe S5 czy S10. Za każdym razem gdy w treści pojawia się słowo „obwodnica” autor ma na myśli rozwiązanie drogowe poprawiające komunikację, odciążające pewne ulice lub też umożliwiające szybszy i wygodniejszy dojazd.
Poniżej znajduje się lista wybranych zagadnień, które zostały zawarte w niniejszej pracy wraz z ich krótkim opisem. Poruszone zostały między innymi takie tematy jak:
— połączenie drogowe Fordonu z Miedzyniem — połączenie Alei Powstańców Wielkopolskich z ulicą Inwalidów + połączenie ulicy Zygmunta Augusta z ulicą Józefa Bronikowskiego (lub Plażową),
— obejście ulicy Nakielskiej dla górnego Miedzynia,
— zachodnia obwodnica miasta.
— północna obwodnica miasta,
— połączenie Smukały /Piasków /Jachcic z centrum miasta — przedłużenie ulicy Żeglarskiej do ulicy M. Focha,
— koncepcje tuneli pod rondami lub rond pod rondem,
— rozważania dotyczące węzła Kamienna — Sporna — Fordońska (m.in. zespół dwóch rond, ulica Kamienna i Sporna jako ciąg pod ulicą Fordońską )
— połączenie Placu Poznańskiego z Rondem Inowrocławskim,
— Rondo Jagiellonów bez tramwajów (alternatywne trasy tramwajowe łączące Śródmieście ze Starym Miastem, umieszczenie pomnika ze Starego Rynku na skwerze wewnątrz ronda, węzeł A-T na Placu Kościeleckim, muzeum/galeria w przejściu podziemnym pod rondem),
— Most Pomorski bez tramwajów (połączenie tramwajowe pomiędzy ulicą Chodkiewicza a Alejami Wojska Polskiego — dwa warianty),
— linia tramwajowa na Osową Górę przez Miedzyń, Prądy, Błonie, Osiedle Leśne, Szwederowo,
— nowa trasa dla linii A 81 — propozycja,
— przykładowe propozycje zastosowania systemu transportowego Mister,
— szybka kolej miejska — szczególnie propozycja Osowa Góra — BPPT
— schody ruchome jako rodzaj transportu osiedlowego (inspiracja projektem z Kolumbii),
— stacja kolejowa Bydgoszcz Zawisza (głównie zabezpieczenie meczy),
— Centrum sportów konnych w Myślęcinku,
— nowa lokalizacja dworca PKS oraz propozycje zagospodarowania terenów po nim/lub obligatoryjne kursy PKS przez dworzec PKP — perony PKS koło dworca,
— bydgoskie centrum logistyki
— propozycje rozbudowy systemu ITS,
— rozwój Bydgoszczy jako miasta trzech parków: Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku, Bydgoskiego Parku Przemysłowo — Technologicznego, Bydgoskiego Parku Zdrowia i Rekreacji
I. Infrastruktura drogowa
1.1. Drogowe połączenia między osiedlami
Układ dróg w Bydgoszczy swoje początki istnienia datuje na okres średniowiecza. Z czasem następowała rozbudowa miasta, przyłączane były do niego kolejne dzielnice. Patrząc na mapę miasta można dostrzec wyraźne połączenie dzielnic miasta z jego centrum. Z kolei sąsiadujące ze sobą dzielnice im bardziej oddalone są od centrum miasta tym gorzej wygląda sprawa z połączeniami drogowymi między nimi. W poniższej tabeli zostały zebrane przykładowe ulice, bariera je rozdzielająca oraz propozycje ich połączenia.
1.2. Strategiczne połączenia drogowe
W każdym mieście zauważalne są pewne określone problemy związane z drogami, sukcesywnie wyszukiwane są też sposoby ich rozwiązania. Jako przykład takich rozwiązań należy wymienić Trasę Uniwersytecką czy też projekt wschodniej obwodnicy Bydgoszczy. Układ drogowy miasta jest w pewnym sensie chaotyczny. W tym punkcie zostanie przedstawionych kilka istotnych problemów drogowych oraz proponowane projekty zmierzające do ich rozwiązania
1.2.1. Połączenie ulic Władysława Bronikowskiego/Plażowej i Zygmunta Augusta
Zaprezentowana poniżej propozycja dotycząca stworzenia nowego połączenia drogowego stanowi ważną rolę dla komunikacji w całym mieście. Po pierwsze poprawie ulega dostęp do parku biznesowego mieszczącego się przy ulicy Kraszewskiego. Po drugie poprzez arterię uzyskaną z drugorzędnej ulicy możliwe staję się połączenie centrum miasta: z ulicą Grunwaldzką oraz Nakielską. Idea pomysłu została zaprezentowana na rys. 1.1. Po lewej stronie przedstawiono ogólny zarys trasy proponowanego połączenia, po prawej z kolei założenie techniczne projektu.
Zakłada on połączenie mostowe stanowiące jednopasmowe połączenie drogowe poprowadzone wzdłuż linii kolejowej nad ulicą Czarna Droga. Konstrukcja ma za zadanie umożliwiać jednoczesną komunikację ulicą Czarna Droga jak i nad tą ulicą. Likwidacji miałaby ulec kładka piesza nad ulicą Grunwaldzką. Przeprawę przez rzekę zapewnić miałoby połączenie mostowe (kolejowe, samochodowe, piesze oraz rowerowe).
Tworzenie kolejnych odcinków dróg takich jak np.:
— opisane w dalszej części połączenie Alei Powstańców Wielkopolskich z ulicą Inwalidów,
— połączenie ulicy Czerkaskiej z ulicą Inwalidów pod Alejami Kardynała Wyszyńskiego (fragment projektu północna obwodnica miasta — zobacz).
W połączeniu z wdrożeniem powyższego rozwiązania stwarza całkowicie nowa jakość w komunikacji. Pozwala bowiem na bezpośrednie połączenie Fordonu z Miedzyniem czy też Osową Górą, a także zmniejszyć ruch uliczny na takich ulicach jak: Fordońska, Kamienna, Jagielońska, 3 Maja, Focha czy Nakielska. Niniejsza trasa może zostać przedłużona do ulicy Plażowej, dzięki czemu zostanie połączona ze wschodnią obwodnicą miasta (zobacz projekt).
1.2.2. Połączenie Alei Powstańców Wielkopolskich z ulicą Inwalidów
Na poniższym rysunku zostały przedstawione trzy wersje połączenia Alei Powstańców Wielkopolskich z ulicą Inwalidów formie połączenia mostowego oraz ronda podwieszanego.
1.2.3. Przedłużenie ulicy Aleje Planu 6-letniego oraz ulicy Pomorskiej
Poniżej zostały zaprezentowane dwa przedłużenia ulic poprawiające komunikację z miejskimi szpitalami
1.2.4. Połączenie drogowe Fordon — Łęgnowo (oraz Bydgoszcz — Solec Kujawski)
Poniższy rysunek przedstawia propozycję systemu dróg łączącego w rozumieniu węższym Fordon z Łęgnowem oraz w rozumieniu szerszym Bydgoszcz z Solcem Kujawskim.
Rozwiązanie to wnosi przede wszystkim kompleksowe połączenie z wieloma obiektami handlowymi a także Centrum Onkologi. Jednocześnie stanowi odciążenie ulicy Spornej. Projekt zakłada poprowadzenie drogi łączącej ulicę Akademicką z ulicą Fordońską wraz ze stworzeniem skrzyżowania z wlotem w ulicę Wyszogrodzką. Kolejnym elementem systemu są dwie różne wersje poprowadzenia dalszego odcinka trasy:
— przedłużenie ulicy Witebskiej do ulicy Toruńskiej za pośrednictwem ulicy Przemysłowej,
— przedłużenie ulicy Łowickiej.
W związku z grząskim terenem oraz podwyższonym ryzykiem wezbrań rzeki w tym miejscu wskazane jest poprowadzenie drogi połączeniem powyżej poziomu gruntu.
1.2.5. Obejście ulicy Pelpińskiej/Twardzickiego
Większa liczba samochodów w mieście oraz coraz większa liczba sygnalizatorów świetlnych wpłynęła istotnie na zagęszczenie ruchu oraz korki. Jest to odczuwalne szczególnie w godzinach szczytu nie tylko na głównych ulicach miasta ale też w jego dzielnicach. Opisana sytuacja jest typowa między innymi dla odcinaka ulicy Twardzickiego (pomiędzy ulicą Kleeberga a ulicą Skarżyńskiego) oraz ulicy Pelpińskiej. Na powyższym rysunku została naniesiona propozycja stworzenia nowej drogi. Zaprezentowana koncepcja wplata się w system dróg, między innymi niedawno oddanej Orląt Lwowskich co stwarza większy komfort komunikacyjny w dzielnicy, a także zwiększa korzyść z wykonanej inwestycji.
Zaproponowane rozwiązanie stanowi dodatkowy atut komunikacyjny w przypadku wykorzystania okolicznych wzniesień np. jako Centrum sportów zimowych.
1.2.6. Zachodnia obwodnica miasta
Na poniższym rysunku przedstawiono elementy systemu drogowego pozwalającego na swobodną komunikację pomiędzy dzielnicami Piaski, Jachcice, Miedzyń, Błonie, a także z centrum miasta.
Na powyższy system składają się następujące odcinki dróg:
1. Odcinek łączący ulicę Chmurną z ulicą Saperów.
2. Odcinek od skrzyżowania ulicy Grunwaldzkiej oraz Filtrowej w kierunku stacji kolejowej Bydgoszcz Zachód.
3. Odcinek prowadzący od ulicy Mińskej do skrzyżowania Spacerowa — Plażowa.
4. Odcinek równoległy do ulicy Plażowej do ulicy Nakielskiej.
5. Odcinek łączący ulicę Nakielską z ulicą Orawską, następnie do ulicy Zapłotek, dalej do ulicy Leszczyna
6. Połączenie ulicy Leszczyna z ulicą Czerwonego Krzyża
7. Połączenie ulicy Czerwonego Krzyża ze skrzyżowaniem ulic: Stawowej i Na Wzgórzu.
8. Przebudowa Placu Poznańskiego
1.2.7. Obejście ulicy Nakielskiej dla górnego Miedzynia
Na powyższym rysunku przedstawiona została propozycja wykonania obejścia ulicy Nakielskiej dla górnego Miedzynia.
Jego budowa niesie ze sobą realne korzyści, takie jak:
— zmniejszenie natężenia ruchu na ulicy Nakielskiej,
— integracji dzielnic takich jak Osowa Góra, Prądy, Miedzyń, Błonie — infrastruktura pod autobusową komunikację miejską,
— dogodniejszą komunikację z Lisim Ogonem oraz lepszy dostęp do drogi S10.
1.2.8. Północna obwodnica miasta
Przedstawiona poniżej trasa nazwana północną obwodnicą miasta stanowi przedłużenie ulicy Inwalidów do ulicy Artyreryjskiej. Jej przebieg określa kształt linii kolejowej. W przedstawionej opcji przebiega ona opodal węzła. Lepszym rozwiązaniem jest włączenie proponowanej drogi do węzła od strony ulicy Gajowej. Rozwiązanie to może stanowić alternatywę dla pomysłu poszerzenia ulicy Kamiennej.
Poniższy rysunek przedstawia propozycję obwodnicy wraz z opisem elementów na nią się składających.
Na inwestycje składają się następujące elementy infrastruktury:
1 — przedłużenie ulicy Zaświat
2 — przebudowa skrzyżowania Gdańska — Modrzewiowa
3 — połączenie ulic: Czerkaska i Modrzewiowa
4 — przebudowa węzła
5 — przedłużenie ulicy Inwalidów
6 — skrzyżowanie ulic Inwalidów, Sygnałowa
7 — skrzyżowanie ulic Inwalidów, Kamienna, Morska
1.2.9. Odciążenie ulicy Ujejskiego
Dojazd na Wyżyny od strony ronda Toruńskiego możliwy jest za pośrednictwem ulicy Kornela Ujejskiego lub Jana Bełzy.
Powyższa propozycja umożliwia pominięcie Wzgórza Wolności i przyczynia się do ograniczenia ruchu na ulicy Kornela Ujejskiego. Na rysunku naniesiona została również propozycja budowy skrzyżowania o ruchu okrężnym wraz z przebudową układu sieci tramwajowej pozwalającej na połączenie torowiska poprowadzonego Alejami Wojska Polskiego z ulicą Jagielońską zapewniającego komfort dojazdu między innymi do Szpitala Uniwersyteckiego im. Jana Biziela (zobacz też Most — skrzyżowanie linii tramwajowych oraz Most Pomorski bez ruchu tramwajowego).
Rysunek przedstawia kompleksowe rozwiązanie dla systemu komunikacyjnego w mieście zarówno w zakresie komunikacji samochodowej jak i miejskiej.
1.2.10. Przedłużenie ulicy Żeglarskiej do ulicy Marszałka Ferdynanda Focha
Zaprezentowana koncepcja ma dwa zasadnicze cele:
— ułatwienie komunikacji pomiędzy Smukałą, Piaskami oraz Jachcicami, a centrum miasta,
— utworzenie trasy komunikacyjnej PKS — PKP ( zobacz więcej w rozdz. III).
Czynnikami ułatwiającymi wprowadzenie niniejszego rozwiązania w życie stanowią dokonane wyburzenia budynków u zbiegu ulic Marcinkowskiego i Focha. Istnieje też szereg utrudnień takich jak konstrukcja mostów (projekt może wymagać poprowadzenia jezdni częściowo nad rzeką), własność prywatna terenów przez które miałaby prowadzić proponowana ulica oraz szereg inwestycji przy ulicy Bulwary. Przesunięcie przystanku tramwajowego przy operze Nova w kierunku ulicy Garbary (więcej w rozdz II — rondo Jagiellonów bez tramwajów) pozwala na budowę skrzyżowania o ruchu okrężnym (zobacz też most wzdłuż rzeki eliminujący ruch wahadłowy w ciągu ulicy Żeglarskiej).
1.2.11. Połączenie Placu Poznańskiego z Rondem Inowrocławskim
Przedstawiona poniżej koncepcja ma na celu stworzenie alternatywnego i dogodnego rozwiązania wydzielenia drogi krajowej oraz drogi miejskiej. Zaprezentowana trasa łącząca Rondo Poznańskie z Rondem Inowrocławskim ma na celu:
— ograniczenie ruchu drogowego pomiędzy Placem Poznańskim a Rondem Bernardyńskim i nadaniu ulicom pomiędzy nimi typowo miejskiego charakteru.
— odciążenie Ronda Bernardyńskiego oraz Ronda Kujawskiego.
— przedłużenie ulicy Inowrocławskiej do Ronda Inowrocławskiego.
Trasę łączącą Rondo Poznańskie z Rondem Inowrocławskim
wyznaczają następujące ulice:
— Stroma,
— brakujący odcinek łączący ulicę Stromą i Piękną,
— Piękna,
— Ludwika Solskiego,
— Bielicka,
— brakujący odcinek pomiędzy ulicą Bielicką a Rondem Inowrocławskim,
przekształcenie ulicy Brzozowej w ulicę osiedlową.
1.3. Elementy infrastruktury drogowej
System komunikacji drogowej wymaga niekiedy indywidualnych rozwiązań. W tym punkcie przedstawione zostanie kilka z nich wraz z praktycznymi przykładami potencjalnego wykorzystania w Bydgoszczy.
1.3.1. Tunel/rondo pod rondem
Tego typu rozwiązanie jest polecane w tych miejscach w których przez ronda przeprowadzone zostały drogi krajowe, a jednocześnie w ich bezpośredniej okolicy znajdują się drogi lokalne do których istnieje przesłanie co do spełnienia jednej lub kilka z poniższych cech:
— podłączenie ich do ronda będzie stanowiło wymierne korzyści,
— skrzyżowania obarczone są dużym obciążeniem i drugi poziom ronda krzyżujący częściowo inne drogi przyczyni się w realnym stopniu do zwiększenia przepustowości ronda głównego i poprawie płynności ruchu,
— pozwolą na segregacją pomiędzy ruchem miejskim oraz tranzytowym.
W chwili obecnej rozwiązanie tego typu byłoby bardziej korzystne w przypadku Placu Poznańskiego. Funkcjonalność drogowa w zakresie komunikacyjnym nie stanowi obecnie istotnych barier, a przydatność użytkowa powyższych propozycji wymaga analiz.
1.3.2. Rondo podwieszane
Tego typu rozwiązanie stanowi koncepcję do zastosowania tam gdzie istotne znaczenie dla ruchu miejskiego mogło by mieć skrzyżowanie np. dwóch wiaduktów lub skrzyżowanie dróg nad przeszkodą. W ciągu ulicy Kamiennej można doszukać się kilku miejsc na tego typu inwestycje, m. in.:
— skrzyżowanie Łęczycka — Kamienna
— przedłużenie Alei Powstania Warszawskiego oraz skrzyżowanie niniejszej drogi z ulicą Kamienną wraz z połączeniem go z ulicą Inwalidów.
Na poniższym rysunku przedstawiono koncepcję ronda podwieszanego jako formę skrzyżowania ulic: Kamienna, Łęczycka oraz Inwalidów.