Bezpłatny fragment - Czym jest Prekrastynacja i jak sobie z nią poradzić

Wstęp

Wszyscy znamy prokrastynację, odwieczną pokusę odkładania czegoś na później, chociaż na dłuższą metę oznacza to więcej pracy i stresu, który wiąże się z niewykonaną pracą na czas. I chociaż prokrastynacja może być dla nas głównym problemem i przyczyną wielu cierpień i utraty produktywności, przeciwieństwo prokrastynacji, jaką jest prekrastynacja, może być równie szkodliwe. Prekrastynacja została wymyślona przez profesora psychologii Davida Rosenbauma w badaniu, które opublikował w 2014 roku. Zdefiniował to zjawisko w następujący sposób. Prekrastynacja to tendencja do pracy nad zadaniami przy najbliższej okazji, nawet jeśli oznacza to więcej pracy lub wiąże się z dodatkowymi kosztami. Podczas gdy prokrastynator zbyt długo opóźnia ważne zadania, prekrastynator nie opóźnia wystarczająco nieważnych zadań.

Co powoduje prekrastynację?

Jak na ironię, ostateczna przyczyna prekrastynacji jest taka sama jak w przypadku prokrastynacji, a dokładniej złagodzenie bolesnych emocji. Jeśli przyjrzymy się uważnie, pokusie odwlekania zawsze towarzyszy silne, nieprzyjemne uczucie. Czasem to niepokój, czasem nuda, czasem nawet jest to wstyd. Ale jakiekolwiek jest to uczucie, nie lubimy go. A odkładanie naszej pracy na później jest świetnym sposobem na tymczasowe rozproszenie, lub całkowite zniknięcie nieprzyjemnych emocji. Innymi słowy, kiedy zwlekamy, podejmujemy decyzję na podstawie tego, co w danej chwili jest dobre, a nie tego, co leży w naszym ogólnym interesie na dłuższą metę. W prekrastynacji zachodzi prawie identyczny proces. Przykładowo po otrzymaniu powiadomienia o błędzie strony, myślimy o zaległym zadaniu, które wywołuje w nas lekki przypływ niepokoju. Decydując się na natychmiastowe wykonanie tego zadania, naszym celem jest przestać odczuwać niepokój. I chociaż zadziała to chwilowo, kosztowało to wiele. Utratę rozpędu podczas dość epickiej serii produktywnego pisania! Podobnie jak w przypadku prokrastynacji, prekrastynacja polega na podejmowaniu decyzji na podstawie tego, co w danej chwili jest dobre, a nie tego, co leży w naszym długoterminowym najlepszym interesie. Przyczyną prekrastynacji jest zatem krótkoterminowe, motywowane emocjami podejmowanie decyzji, które odbywa się kosztem naszych długoterminowych wartości i ideałów.

Typowe przykłady prekrastynacji

Prekrastynacja jest częstszym problemem, niż większość ludzi zdaje sobie sprawę. Ale ponieważ przez tak długi czas nie mieliśmy szczegółowo opisanego tego zjawiska, przeszło to w dużej mierze niezauważone. Oto kilka przykładów prekrastynacji, z którymi mogliśmy się spotkać. Nieefektywne zakupy spożywcze. Kiedy odhaczamy pozycje ze swojej listy zakupów w sklepie spożywczym, od razu chwytamy karton mleka, ponieważ dział nabiałowy akurat znajduje się z przodu sklepu. Ale równie dobrze możemy go złapać na końcu i oszczędzić sobie dodatkowego wysiłku noszenia ciężkiego kartonu po mleku podczas zakupów pozostałych produktów. Następnym przykładem są listy rzeczy do zrobienia o niskim priorytecie. Rano w pierwszej kolejności zajmujemy się wieloma drobnymi rzeczami na liście rzeczy do zrobienia, ponieważ są one na pierwszym miejscu na liście, można je szybko zrobić i odhaczyć, że zostały zrobione, aby mieć je z głowy. Podobnie robimy będąc w pracy zajmujemy się w pierwszej kolejności błahymi rzeczami. Niestety w związku z tym, że tak postępujemy marnujemy największą energię i najspokojniejszy czas w biurze na najmniej ważne zadania. Następnie nasze największe, najważniejsze zadania musimy wykonać po południu, kiedy mamy mniej energii i skupienia, a więcej rzeczy dookoła nas rozprasza, jak na przykład przerywanie rozmów. Przykładowo w trakcie ważnej rozmowy ze współmałżonkiem, w naszej głowie pojawia się świetny pomysł. Ponieważ boimy się, że o tym zapomnimy, przerywamy mu i wyjaśniamy swój pomysł, skupiając się na nim, odciągając się od pracy.

Przyczyny prekrastynacji

Czynniki osobowościowe

Prekrastynacja, czyli tendencja do wykonywania zadań zbyt wcześnie, może być mniej znana niż jej przeciwieństwo, czyli prokrastynacja, ale jest równie istotna w kontekście zarządzania czasem i produktywnością. Zjawisko to często wynika z różnych przyczyn, w tym z czynników osobowościowych, które wpływają na nasze podejście do pracy i realizacji zadań. Poniżej przedstawione są niektóre kluczowe aspekty osobowościowe, które mogą przyczyniać się do prekrastynacji.

Perfekcjonizm

Perfekcjoniści dążą do wykonania zadań w sposób doskonały i często uważają, że wcześniejsze rozpoczęcie pracy pozwoli im na dopracowanie wszystkich szczegółów. Obawiają się, że opóźnianie rozpoczęcia zadania może prowadzić do pośpiechu i niedoskonałości, dlatego wolą zaczynać jak najwcześniej, aby mieć więcej czasu na poprawki.

Lęk przed stresem

Osoby, które mają niską tolerancję na stres, mogą czuć się przytłoczone myślą o zadaniach, które są jeszcze przed nimi. W celu uniknięcia późniejszego stresu decydują się na wcześniejsze rozpoczęcie pracy, aby mieć poczucie kontroli nad sytuacją. W ten sposób starają się zminimalizować ryzyko stresu związanego z bliskim terminem wykonania zadania.

Skłonność do unikania niepewności

Niepewność co do wyniku pracy lub sposobu jej wykonania może prowadzić do prekrastynacji. Osoby, które mają niską tolerancję na niepewność, mogą wcześnie rozpoczynać zadania, aby mieć więcej czasu na rozwiązanie problemów i wyjaśnienie wątpliwości, które mogą się pojawić w trakcie pracy.

Wysoka potrzeba osiągnięć

Osoby z wysoką potrzebą osiągnięć mają silne pragnienie sukcesu i uznania. Wczesne rozpoczynanie zadań pozwala im na systematyczne osiąganie kolejnych etapów pracy, co z kolei dostarcza im poczucia postępu i zadowolenia z dobrze wykonanej pracy. Dla takich osób każde zakończone zadanie jest krokiem w stronę większego sukcesu.

Impulsywność

Czasami prekrastynacja może wynikać z impulsywności. Osoby impulsywne mogą mieć trudności z odkładaniem na później rozpoczęcia zadań i mogą odczuwać silną potrzebę natychmiastowego działania. Ta cecha osobowości sprawia, że trudno im odroczyć realizację zadania, nawet jeśli wykonanie go zbyt wcześnie nie jest konieczne.

Niska tolerancja na frustrację

Osoby o niskiej tolerancji na frustrację mogą unikać uczucia napięcia związanego z oczekiwaniem na rozpoczęcie zadania. Wczesne podejmowanie działań pozwala im uniknąć frustracji związanej z niewiedzą, co robić w danym momencie lub z niemożnością rozpoczęcia pracy od razu.

Poczucie obowiązku

Silne poczucie obowiązku może skłaniać niektóre osoby do wcześniejszego wykonywania zadań. Uważają, że w ten sposób lepiej wywiązują się ze swoich zobowiązań i pokazują, że są odpowiedzialne i godne zaufania.

Podsumowując, prekrastynacja, choć często jest postrzegana jako pozytywna cecha, ponieważ wiąże się z wcześniejszym wykonywaniem zadań, może mieć swoje korzenie w różnych cechach osobowościowych. Zrozumienie tych przyczyn może pomóc w zarządzaniu własnym czasem i energią w bardziej efektywny sposób, aby unikać zarówno niepotrzebnego pośpiechu, jak i niepotrzebnego stresu.

Czynniki środowiskowe

Wstęp

Prekrastynacja, czyli wykonywanie zadań jak najszybciej niejednokrotnie bez ich dokładnego przemyślenia i dopracowania, to zjawisko przeciwne do prokrastynacji. Prekrastynacja wiąże się z nadmiernym pośpiechem w wykonywaniu zadań, często kosztem jakości i efektywności. Mimo, że prekrastynacja może wydawać się, że jest akceptowanym i pożądanym zjawiskiem w rzeczywistości może prowadzić do problemów, zwiększonego stresu i większej ilości popełnianych błędów podczas wykonywania czynności. Istnieje wiele czynników, które mogą mieć wpływ na to, że prekrastynacja dotyka wiele osób zarówno w środowisku szkolnym, jak i zawodowym.

Czynniki środowiskowe wpływające na prekrastynację

Kultura organizacyjna

Kultura organizacyjna w miejscu pracy może mieć ogromny wpływ na zachowanie pracowników. W organizacjach, gdzie kładzie się duży nacisk na szybkość wykonywania zadań i osiąganie celów w krótkim czasie, pracownicy mogą czuć presję, by jak najszybciej kończyć powierzone im zadania. W takich środowiskach prekrastynacja może być postrzegana jako przejaw zaangażowania i efektywności, co z kolei może prowadzić do nadmiernego pośpiechu i obniżenia jakości pracy.

Oczekiwania przełożonych

Oczekiwania i wymagania przełożonych mogą również wpływać na prekrastynację. Jeżeli kierownicy wymagają natychmiastowych rezultatów i często zadają pytania o postępy w pracy, pracownicy mogą czuć presję, by działać szybko i przedwcześnie kończyć swoje zadania, nawet jeśli mogłoby to obniżyć ich jakość. Stąd też wynika konieczność klarownej komunikacji oraz realistycznego planowania zadań i celów.

Presja rówieśnicza

W pracy jak i w szkole, gdzie często ludzie konkurują ze sobą, osoby mogą odczuwać wysoką presję, żeby pracować, lub kończyć zadania szybciej i lepiej niż inni. Mogą obawiać się, że jeśli nie będą nadążać za kolegami, zostaną ocenieni jako mniej produktywni lub zaangażowani, a w ostateczności mogą obawiać się, że zostaną zwolnieni jeśli nie będą dorównywać innym, lub być od nich lepsi. Taka presja może przyczynić się do wystąpienia prekrastynacji, ponieważ ludzie będący pod presją bedą starali się wyprzedzić swoich rówieśników i znajomych z pracy, co może skutkować przedwczesnym zakończeniem zadań.

Technologia i dostępność informacji

W świecie, gdzie technologia umożliwia natychmiastowy dostęp do informacji, ludzie mogą odczuwać presję, żeby działać szybko i natychmiastowo reagować na wszelkie pojawiające się zadania. Stały dostęp do komputerów i telefonów, które ułatwiają wykonywanie pracy może sprawiać, że pracownicy będą czuli, że muszą jeszcze szybciej wykonywać powierzone im zadania, co może prowadzić do stresu co za tym idzie również prekrastynacji.

Styl życia i nawyki osobiste

Styl życia i nawyki mają wpływ na to, że możemy poddawać się szybkiemu tempu życia i próbować robić wszystko od razu. Osoby, które są dobrze zorganizowane i starają się unikać stresu związanego z nagromadzeniem zadań, mogą częściej próbować wykonywać swoje zadania szybko, aby tylko zadanie ukończyć, bez należytego jego sprawdzenia. Mimo może to dobrze świadczyć o człowieku, ponieważ sprawia wrażenie osoby zorganizowanej z drugiej strony może to prowadzić do wykonania zadań bez sprawdzenia go wcześniej wystarczająco dokładnie, co może powodować, że praca zostanie wykonana niepoprawnie, lub z błędami.

Podsumowanie

Prekrastynacja, choć może być postrzegana jako pozytywne zachowanie niestety posiada wiele wad na które trzeba uważać. Presja innych ludzi, codzienne rutyny, technologie w miejscu pracy oraz nasze codzienne nawyki i styl życia, mogą mieć wpływ na to, że nas samych dotknie prekrastynacja. Ważne jest, aby znać te zagrożenia i znaleźć sposoby aby nie wykonywać zbyt szybko naszych codziennych zadań, dzięki temu będziemy w stanie wykonywać nasze zadania zarówno starannie jak i w odpowiednio szybkim tempie.

Psychologia i przyczyny prekrastynacji

Prekrastynację (tj. robienie rzeczy zbyt wcześnie) można przypisać kilku potencjalnym przyczynom: