Administracja publiczna a korupcja

Wstęp

Problem korupcji w kontekście administracji publicznej jest jednocześnie pytaniem o realizację państwa prawa oraz o przyczyny występowania tego właśnie zjawiska wśród organów państwowych. Uzyskiwanie różnego rodzaju profitów przez osoby piastujące ważne stanowiska w państwie i na różnych szczeblach administracji znane jest od czasów starożytności. Polityka ta przyjmowała czasami charakter tak drastyczny, iż prowadziła do wybuchu powstań i wojen. Ten mechanizm znany jest do dziś dnia, wyraźny w państwach o słabej strukturze demokratycznej. Administracja stoi wówczas nie na straży praw obywatela i porządku państwa, lecz jest tylko narzędziem uzyskiwania dodatkowych dochodów. Z drugiej strony wykorzystywanie mechanizmów korupcyjnych w warunkach demokracji prowadzi do podziału na równych i równiejszych, dostęp do uzyskania zezwolenia, koncesji a nawet załatwienie względnie prostej sprawy staje się nie lada kłopotem jeśli podmiot nie posiada odpowiednich środków, koneksji.

Korupcja administracji nie jest tylko problemem łapówki, ale pewnej mentalności, społecznego przyzwolenia na to, co może władza. Nauczeni przez poprzednią epokę, iż „kto nie posmaruje, ten nie pojedzie”, nadal jesteśmy, chociaż coraz mniej chętnie, zgodzić się na tego rodzaju sposoby, jeśli tylko gwarantują załatwienie sprawy. Mimo podejmowanych działań prawnych i faktycznych, nadal są dziedziny szczególnie obarczone tym problemem, jak budownictwo, służba zdrowia. Stopień korupcji w administracji zdaje się być wykładnikiem demokracji. Państwo prawa nie toleruje dodatkowych mechanizmów, które nie są przez prawo sankcjonowane. Jeśli ogół obywateli jest za korupcją, takie metody powinny znaleźć prawne uzasadnienie, jeśli nie, należy jednoznacznie doprowadzić przed sąd każdego, kto w ten sposób usiłuje przekroczyć barierę demokracji. W społeczeństwie podzielonym z uwagi na warunki ekonomiczne, w niepewnych czasach bezrobocia i walki o lepsze jutro skorumpowana administracja, na szczeblu centralnym czy lokalnym, jest ostatnią potrzebną nam rzeczą. Tego rodzaju mechanizmy tworzą układy i procedury poza legalnym prawem, których zlikwidowanie później będzie po prostu o wiele trudniejsze. Korupcja nie jest, jak niektórzy chcieliby sądzić, wyrazem pomysłowości i zaradności, a dobro państwowe to nie enigmatyczna wartość nie należąca do nikogo, lecz wspólnie wypracowany przez pokolenia kapitał. W tym wymiarze nie ma miejsca na korupcję w administracji jak również w innych wymiarach życia społecznego i gospodarczego.

1. Definicja korupcji