Spis treści - 40 lekcji terapii schizofrenii dla chorego i opiekuna
Przewodnik z elementami filozofii buddyjskiej i współczesnej psychoterapii
- WSTĘP
- CZĘŚĆ I: 20 LEKCJI DLA CHOREGO
- LEKCJA 1
- Czym jest schizofrenia
- Jak powstają objawy
- Rozpoznawanie własnych doświadczeń
- Głos emocji
- Przykłady historyczne choroby
- Podsumowanie
- LEKCJA 2
- Zmniejszenie ego i odzyskanie dystansu
- Techniki pomagające oddzielić się od ego
- Podsumowanie
- LEKCJA 3
- Podsumowanie
- LEKCJA 4
- Po co w ogóle prowadzić dziennik?
- Co zapisywać, żeby to miało sens?
- Jak pisać, żeby dziennik nie stał się karmieniem urojeń?
- Dziennik jako praktyka uważności
- Jak długo i jak często pisać?
- Uwaga na pułapkę ego
- Podsumowanie
- LEKCJA 5
- Narzędzia radzenia sobie z trudnymi myślami i głosami
- 1. Narzędzie „Moment Zatrzymania”
- 2. Narzędzie „Nazwanie”
- 3. Narzędzie „Powrót do Ciała”
- 4. Narzędzie „Zmiana Kierunku Uwagi”
- 5. Narzędzie „Zwyczajne Wyjaśnienie”
- 6. Narzędzie „Obserwacja Głosu”
- 7. Narzędzie „Rozdzielenie Treści i Intencji”
- 8. Narzędzie „Dialog Wewnętrzny Świadka”
- 9. Narzędzie „Przeczekanie Fali”
- 10. Narzędzie „Kontakt z Drugą Osobą”
- 11. Narzędzie „Zakotwiczenie w Rzeczywistości”
- 12. Narzędzie „Zakaz Natychmiastowych Wniosków”
- Podsumowanie
- LEKCJA 6
- Sztuka układania planu dnia — rytuał, który porządkuje umysł
- Przykład ćwiczenia: Wieczorny Rytuał Planowania Dnia
- Podsumowanie
- LEKCJA 7
- Podsumowanie
- LEKCJA 8
- Komunikacja terapeutyczna: modele, techniki i sposoby mówienia, które chronią Twój umysł
- Podsumowanie
- LEKCJA 9
- Terapeutyczne techniki unikania konfliktów — przegląd
- Podsumowanie
- LEKCJA 10
- Podsumowanie
- LEKCJA 11
- Odpoczynek
- Posiłki
- Ruch
- Toaleta
- Powinności
- Podsumowanie
- LEKCJA 12
- Przykłady relacji, ich problemów i rozwiązań
- 1. Relacja z rodzicem
- 2. Relacja ze współmałżonkiem/partnerem
- 3. Relacja z dzieckiem
- 4. Relacja z rodzeństwem
- 5. Relacje z przyjaciółmi
- 6. Relacje ze znajomymi i dalszymi kontaktami
- Podsumowanie
- LEKCJA 13
- Podsumowanie
- LEKCJA 14
- 1. Mechanizmy działania neuroleptyków na libido
- 2. Seksualność w związku
- 3. Ryzykowne zachowania seksualne podczas epizodu
- 4. Zmiany wyglądu podczas farmakoterapii — jak odzyskać poczucie atrakcyjności
- 5. Unikanie toksycznych relacji partnerskich
- Podsumowanie
- LEKCJA 15
- 1. Zarządzanie budżetem
- 2. Jak rozpoznawać finansową manipulację i wykorzystanie
- 3. Kredyty, pożyczki i ryzykowne inwestycje
- 4. Kiedy finanse wymykają się spod kontroli
- 5. Prawa chorego, gdy traci zdolność do radzenia sobie finansowo
- Podsumowanie
- LEKCJA 16
- Powrót do życia jako proces aktywny
- Praca jako jedno z najważniejszych narzędzi terapeutycznych
- Jak wracać do pracy — wcześnie, wolno, ale konsekwentnie
- Obowiązki domowe jako fundament powrotu do sprawczości
- Hobby i aktywność jako wsparcie pracy i stabilności
- Przezwyciężanie ograniczeń — delikatnie, ale bez wycofywania się
- Podsumowanie
- LEKCJA 17
- Ćwiczenia i narzędzia trenowania pamięci i koncentracji
- Smartfon jako narzędzie terapii
- Buddyjskie praktyki wzmacniające pamięć i koncentrację
- 1. Medytacja oddechu — Ānāpānasati
- 2. Medytacja chodzona — Cankamana
- 3. Praktyka „jednego zadania” — Ekaggatā
- 4. Praktyka uważnego słuchania — Sati samvara
- 5. Praktyka kotwicowania — Loka Sati
- Podsumowanie
- LEKCJA 18
- Depresja po epizodzie
- Myśli samobójcze
- Impulsywne odstawianie leków
- Żal po dawnym życiu
- Motywacja do aktywizacji
- Hobby, pasje i kierunek życia
- Podsumowanie
- LEKCJA 19
- 1. Zrozumienie, czym jest nawrót i dlaczego się pojawia
- 2. Różnica między stresem, pogorszeniem a początkiem psychozy
- 3. Wczesne sygnały nawrotu (prodromy)
- 4. Co robić, gdy zauważysz jeden z sygnałów?
- 5. Rola snu jako najważniejszego stabilizatora
- 6. Regularne przyjmowanie leków
- 7. Twój osobisty zestaw sygnałów nawrotu
- 8. Wsparcie bliskich w zapobieganiu nawrotom
- 9. Tworzenie osobistego Planu Kryzysowego i radzenie sobie z mini-nawrotem
- Podsumowanie
- LEKCJA 20
- 1. Odbudowa tożsamości po chorobie
- 2. Odbudowa poczucia własnej wartości i walka z samo-stygmatyzacją
- 3. Realistyczne planowanie przyszłości i metoda małych kroków
- 4. Znalezienie sensu i duchowości w nowym życiu
- 5. Odporność psychiczna i umiejętność wstawania po kryzysach
- 6. Powrót do ról społecznych i zawodowych
- 7. Życie poza diagnozą — redefinicja „normalności”
- 8. Nadzieja i statystyki długoterminowych remisji
- Podsumowanie
- CZĘŚĆ II: 20 LEKCJI DLA OPIEKUNA
- LEKCJA 1
- Czym jest schizofrenia
- Urealnienie oczekiwań
- Biologiczne podłoże schizofrenii
- Schizofrenia „od środka” i „na zewnątrz”
- Najczęstsze objawy i ich wewnętrzna logika
- Jak choroba destabilizuje życie opiekuna i całej rodziny
- Pierwsza zasada opieki: oddzielać osobę od objawu
- Co jest potrzebne, by wspierać chorego od pierwszych dni?
- Podsumowanie
- LEKCJA 2
- Objawy pozytywne — jak rozpoznać, że „coś się zbliża”
- Objawy negatywne — powolne wycofywanie się z życia
- Objawy dezorganizacji — pierwsze pęknięcia w logice i mowie
- Zaburzenia afektu
- Zmiany w zachowaniu społecznym
- Wahania rytmu biologicznego
- Jak reagować na pierwsze sygnały nawrotu
- Kiedy należy natychmiast skontaktować się z psychiatrą lub wezwać pomoc
- Podsumowanie
- LEKCJA 3
- Po co stosuje się leki przeciwpsychotyczne i jak działają?
- Rodzaje leków — co opiekun powinien wiedzieć
- Efekty pozapiramidowe
- Parkinsonizm polekowy
- Akatyzja
- Dystonia
- Dyskinezy późne
- Dlaczego opiekun musi reagować szybko?
- Co robić, gdy pojawią się objawy pozapiramidowe?
- Zmiany metaboliczne
- Jak rozpoznawać, że lek działa źle albo dawka jest zbyt wysoka
- Nadmierna sedacja
- Apatia i „wycięcie emocjonalne”
- Zbyt szybkie tycie lub gwałtowna zmiana apetytu
- Pogorszenie koncentracji i spowolnienie myśli
- Nasilanie objawów psychotycznych po zmianie leków
- Paradoksalne pobudzenie zamiast uspokojenia
- Jak rozpoznać, że chory NIE bierze leków
- Dziennik opiekuna
- Współpraca z psychiatrą
- Podsumowanie
- LEKCJA 4
- Dlaczego zwykła rozmowa nie działa?
- Jak mówić, by chory czuł się bezpiecznie?
- Czego NIE mówić choremu
- Jak odpowiadać na urojenia i halucynacje
- Jak mówić o lekach, o wizycie u psychiatry i o hospitalizacji
- Podsumowanie
- LEKCJA 5
- Dlaczego chory ucieka z domu — i jak reagować bez paniki
- Jak reagować na ryzyko samobójstwa i samouszkodzeń
- Przymus bezpośredni
- Jak chronić chorego przed agresją z otoczenia
- Budowanie sieci wsparcia: nikt nie udźwignie tego sam
- Podsumowanie
- LEKCJA 6
- Schizofrenia a seksualność
- Działanie neuroleptyków i ich wpływ na seksualność
- Regulacja libido opiekuna
- Techniki buddyjskie
- Techniki domowe
- Zdrada
- Środki farmakologiczne
- Podsumowanie
- LEKCJA 7
- Charakterystyczne trudności finansowe osób chorujących na schizofrenię
- Jak prowadzić bezpieczny budżet domowy z osobą chorą
- Jak rozpoznawać, że chory jest manipulowany
- Dorabianie i praca dostosowana do możliwości chorego
- Miejsca i instytucje pomocy finansowej
- Podsumowanie
- LEKCJA 8
- Higiena osobista — sygnały zaniedbania i jak reagować
- Higiena otoczenia — dbanie o pokój, pościel i ubrania
- Sen — obserwacja zaburzeń i ich korekta
- Jedzenie — apetyt, przejadanie się i niedożywienie
- Aktywność fizyczna
- Aktywność społeczna
- Obowiązki i struktura dnia
- Podsumowanie
- LEKCJA 9
- Choroby i zaburzenia bezpośrednio związane ze schizofrenią
- Choroby współistniejące niezależnie od schizofrenii
- Choroby sercowo-naczyniowe
- Choroby neurologiczne i neurodegeneracyjne
- Choroby somatyczne „codzienne”
- Starzenie się z rozpoznaniem schizofrenii
- Nakładanie się objawów
- Konflikty farmakologiczne i trudności w leczeniu
- Jak wspierać chorego przy chorobach współistniejących
- Podsumowanie
- LEKCJA 10
- Stres a mózg
- Stres jako wyzwalacz chorób psychicznych
- Stres jako przyczyna chorób somatycznych i osłabienia odporności
- Dlaczego osoby ze schizofrenią reagują na stres inaczej
- Stres w życiu opiekuna
- Podsumowanie
- LEKCJA 11
- Interwencje środowiskowe i domowe
- Metody farmakologiczne
- Metody buddyjskie
- Uważność (sati) — obserwacja bez walki
- Świadomy oddech (anapanasati) — regulacja reakcji stresowej przez ciało
- Redukcja rozproszeń (pratyahara w ujęciu świeckim)
- Metta i karuna — stabilizacja emocji przez postawę umysłu
- Mikro-tudong
- Wieczorny rytuał
- Podsumowanie
- LEKCJA 12
- Dlaczego chory odmawia leczenia
- Kryteria przymusowej hospitalizacji
- Jak wygląda hospitalizacja psychiatryczna
- Zasady opuszczania oddziału psychiatrycznego
- Jak przekonywać chorego do współpracy i leczenia
- Podsumowanie
- LEKCJA 13
- Historyczny kontekst stygmatyzacji
- Stygmatyzacja w rodzinie i potrzeba
- Jak rozmawiać z dalszą rodziną, sąsiadami i otoczeniem
- Samostygmatyzacja chorego i opiekuna
- Podsumowanie
- LEKCJA 14
- Źródła konfliktów w rodzinie opiekuna
- Gdy chory wprowadza się do Twojego domu
- Wspólne zamieszkanie jako etap przejściowy
- Kiedy rodzina opiekuna zaczyna się buntować i jak chronić dom przed rozpadem
- Podsumowanie
- LEKCJA 15
- Psychologiczne konsekwencje opieki na odległość
- Co możesz zrobić na odległość, a czego zrobić się nie da
- Budowanie wsparcia „na miejscu” i organizacja opieki na odległość
- Ochrona własnych granic i życia rodzinnego
- Poczucie winy, granice opiekuna i moment, w którym opieka na odległość przestaje działać
- Podsumowanie
- LEKCJA 16
- Psychiczne i zawodowe skutki łączenia ról
- Organizacja dnia i zarządzanie chaosem
- Wsparcie organizacyjne i prawne
- Gdy chory wykorzystuje Twoją nieobecność
- Długoterminowe balansowanie pracy i opieki
- Podsumowanie
- LEKCJA 17
- Samotność opiekuna i mechanizmy izolacji
- Wypalenie i depresja opiekuna
- Strategie odbudowy i wzmacniania odporności psychicznej
- Długoterminowe chronienie siebie — plan na 5, 10 i 15 lat
- Podsumowanie
- LEKCJA 18
- Badania wpływu duchowości na zdrowie psychiczne
- Duchowość opiekuna — dlaczego chroni przed wypaleniem
- Duchowość Wschodu jako źródło stabilności psychicznej
- Duchowość chorego
- Praktyki duchowe oparte na dowodach — co naprawdę działa
- Wprowadzanie duchowości w codzienność
- Podsumowanie
- LEKCJA 19
- Model zachodni
- Świat islamu
- Indie i świat hinduizmu
- Afryka Subsaharyjska
- Inne tradycje
- Co z tego wynika dla Ciebie jako opiekuna
- Podsumowanie
- LEKCJA 20
- Śmierć chorego
- Żałoba opiekuna
- Śmierć opiekuna
- Długoterminowe planowanie opieki
- Podsumowanie
- Zakończenie
- SŁOWNIK TERMINÓW I SKRÓTÓW
- A
- C
- D
- E
- H
- L
- M
- N
- O
- P
- Q
- R
- S
- U
- W