Spis treści - 16 lekcji terapii lęków i fobii
Przewodnik z elementami filozofii buddyjskiej i współczesnej psychoterapii
- Wstęp
- CZĘŚĆ I *** ZROZUMIENIE LĘKU
- Lekcja 1
- 1. Lęk jako naturalny mechanizm ochronny
- 2. Lęk jako zjawisko społeczne
- 3. Unikanie jako główny powód narastania lęku
- 4. Ewolucyjne korzenie współczesnych lęków
- 5. Lęki i fobie jako jedne z najłatwiejszych do leczenia zaburzeń psychicznych
- 6. Perspektywa buddyjska — lęk jako uwarunkowana tendencja
- 7. Zaproszenie do nowej relacji z lękiem
- Lekcja 2
- 1. Lęk zaczyna się w ciele, nie w myślach
- 2. Ciało migdałowate działa szybciej niż kora myśląca
- 3. Dlaczego racjonalizacja pogarsza sytuację
- 4. Katastrofizacja to interpretacja, nie rzeczywistość
- 5. Myśli nie muszą zniknąć, by lęk mógł opaść
- 6. Lęk ustępuje dzięki doświadczeniu, nie dzięki analizie
- 7. Nowe miejsce dla myślenia w terapii lęku
- Lekcja 3
- 1. Ulga jako nagroda biologiczna
- 2. Mechanizm błędnego koła lęku
- 3. Jak unikanie rozszerza terytorium lęku
- 4. Życie z lękiem jako system adaptacji
- 5. Unikanie jako mimowolna praktyka wzmacniająca lęk
- 6. Dlaczego unikanie jest tak trudne do zauważenia
- 7. Unikanie i Cztery Szlachetne Prawdy
- 8. Pierwszy krok zmiany: zauważenie unikania
- Lekcja 4
- 1. Wdrukowany system lęków: różnice obecne od urodzenia
- 2. Wrodzona podatność na określone lęki: dane z badań i obserwacji klinicznych
- 3. Gotowe moduły lękowe zamiast „nadwrażliwości”
- 4. Therawada: anusaya, vasanā i przenoszenie lęku zgodnie z prawem karmy
- 5. Hipoteza karmiczna: wdrukowany lęk jako ślad wcześniejszych reakcji
- 6. Wrodzony lęk nie jest wyrokiem: ciało można przeuczyć, a tendencje wygasić
- 7. Twoja podatność nie oznacza słabości — oznacza punkt, od którego zaczynasz
- CZĘŚĆ II *** CIAŁO I REGULACJA
- Lekcja 5
- 1. Dwa systemy uczenia: poznawczy i cielesny
- 2. Ciało reaguje pierwsze, myśli dopiero później
- 3. Lęk jest energią, a nie historią
- 4. Dlaczego ciało nie uczy się od słów, lecz od doświadczenia
- 5. Buddyzm o ciele jako strażniku prawdy
- 6. Konflikt między ciałem a umysłem: gdy myśli chcą jednego, a ciało drugiego
- 7. Jaki z tego wniosek: w terapii pracujemy z ciałem, nie z teorią
- Lekcja 6
- 1. Dlaczego ludzie mylą regulację z tłumieniem
- 2. Co naprawdę dzieje się w ciele podczas tłumienia
- 3. Na czym polega regulacja i dlaczego działa
- 4. Therawada o właściwym kontakcie z trudnym odczuciem
- 5. Kiedy regulacja staje się pomocą, a kiedy przeszkodą
- Lekcja 7
- 1. Zmysły jako pierwszy punkt kontaktu z lękiem
- 2. Wzrok i słuch jako główne wyzwalacze — i dlaczego tak się dzieje
- 3. Propriocepcja, wzrok i lęk zastępczy — pełny obraz reakcji wysokościowych
- 4. Zmysłowe „domknięcie” jako naturalna forma regulacji
- 5. Zmysły jako narzędzie prowadzenia lęku, a nie jego przeciwnik
- Lekcja 8
- 1. Lęk jako fala: jak przebiega naturalna reakcja ciała
- 2. Habituacja: dlaczego lęk wygasa tylko wtedy, gdy nie uciekasz
- 3. Zmysłowe „domknięcie”: jak zmniejszyć pobudzenie, nie przerywając ekspozycji
- 4. Jak zwierzęta uczą się odwagi — i co to mówi o człowieku
- 5. Jak prowadzić falę lęku, zamiast pozwalać, by prowadziła ciebie
- CZĘŚĆ III *** ŚWIADOMA EKSPOZYCJA
- Lekcja 9
- 1. Ekspozycja to nie „odwaga”, tylko uczenie układu nerwowego
- 2. Jak mózg uczy się bezpieczeństwa: wygaszanie lęku w praktyce
- 3. Co dzieje się, gdy zostajesz wystarczająco długo: zapis nowych skojarzeń
- 4. Dlaczego sama analiza nie działa: granice racjonalizacji
- 5. Czego oczekiwać: realny przebieg pierwszych ekspozycji
- Lekcja 10
- 1. Wybór bodźca: od czego zacząć, żeby ekspozycja miała sens
- 2. Intensywność: jak sterować poziomem trudności w trakcie ekspozycji
- 3. Kulminacja: jak przetrwać szczyt lęku bez ucieczki
- 4. Pozostawanie w bodźcu: jak doprowadzić falę do opadania
- 5. Zamykanie ekspozycji i powtarzanie cyklu
- Lekcja 11
- 1. Czym jest ukryte unikanie — i jak je odróżnić od dopuszczalnej regulacji
- 2. Behawioralne mikroucieczki: jak ciało odruchowo oddala się od bodźca
- 3. Mentalne unikanie: gdy ciało zostaje, ale umysł ucieka
- 4. Dlaczego ukryte unikanie jest niewidoczne dla samego siebie
- 5. Jak rozpoznać moment, w którym zaczyna się unikanie
- CZĘŚĆ IV *** ZASTOSOWANIA I GRANICE
- Lekcja 12
- 1. Fobie specyficzne jako najczytelniejszy model lęku
- 2. Biologiczne i ewolucyjne korzenie lęku: kiedy reakcja jest starsza niż ty
- 3. Świadoma regulacja bodźca jako fundament skutecznej ekspozycji
- 4. Model progresywnej ekspozycji: krótkie podejścia, regulacja i powrót
- 5. Granice i bezpieczeństwo: kiedy zwiększyć intensywność, a kiedy przerwać ekspozycję
- Lekcja 13
- 1. Lęk paniczny jako reakcja na ciało, a nie na sytuację
- 2. Objawy cielesne nie są zagrożeniem: przerwanie błędnej interpretacji
- 3. Ekspozycja na objawy: stopniowe oswajanie reakcji ciała
- 4. Przerwanie koła paniki: jak regulować, nie unikając
- 5. Kiedy objawy przestają straszyć: odbudowa zaufania do własnego ciała
- Lekcja 14
- 1. Uwaga jako bodziec — dlaczego w lęku społecznym problemem nie są ludzie, lecz bycie widzianym
- 2. Autofocus i samo-monitorowanie: moment, w którym ciało zaczyna reagować
- 3. Regulacja kontaktu: jak pozostać w sytuacji bez ucieczki
- 4. Redukcja zachowań zabezpieczających i progresywna ekspozycja społeczna
- 5. Wygaszanie lęku i powrót do ludzi: neurobiologia, analiza ekspozycji i perspektywa therawady
- Lekcja 15
- 1. Ukryte unikanie: najczęstsza przyczyna, dla której ekspozycja nie działa
- 2. Zbyt szybka lub zbyt intensywna ekspozycja: przeciążenie układu nerwowego
- 3. Perfekcjonizm i kontrola: niewidzialni sabotażyści procesu
- 4. Brak integracji doświadczenia: ekspozycja działa, ale wnioski nie docierają
- 5. Głębsze wzorce i „skazy” psychiczne: kiedy problem jest szerszy niż pojedynczy lęk
- Lekcja 16
- 1. Ekspozycja w kontekście zaburzeń fizjologicznych i medycznych
- 2. Ekspozycja a współistniejąca depresja, trauma i dysocjacja
- 3. Ekspozycja w OCD, lęku uogólnionym i zaburzeniach somatycznych
- 4. Kiedy ekspozycja musi być wsparta innymi technikami
- 5. Granice etyczne i zdrowy rozsądek: ekspozycja nigdy nie może być przemocą wobec siebie
- Podsumowanie