Bezpłatny fragment - Zadłużenie samorządu terytorialnego

Wstęp

Rozwój lokalny na poziomie samorządów jest podstawowym mechanizmem wzrostu gospodarczego kraju. To właśnie na tym poziomie rozwiązywane są wszystkie podstawowe problemy, jak bezrobocie, szkolnictwo, służba zdrowia, bezpieczeństwo i wiele innych. Potrzeby są jednak zwykle większe od możliwości ich finansowania, co prowadzi do dywersyfikacji ich realizacji w czasie.

Zarazem niezbędne są środki dla zapewnienia rozwoju poprzez finansowanie inwestycji. Im większa jednostka samorządu, tym większych środków potrzebuje. Szczególnie problem ten dotyczy dużych aglomeracji miejskich. Jednocześnie poziom zadłużenia nie może naruszać równowagi finansowej samorządu a spłata zadłużenia nie może blokować realizacji podstawowych jego zadań.

Uwarunkowania

Regulacja długu samorządowego na poziomie samorządu lokalnego stanowi element dostosowania do wymogów europejskich. Zasady podstawowe w tym zakresie wyznaczają przepisy TUE, jak również inne europejskie akty prawne.Jednostki samorządu terytorialnego funkcjonują w świetle prawa jako niezależne podmioty, prowadzące własną gospodarkę budżetową. W przypadku zadań zleconych przez instytucje rządowe możliwe jest uzyskanie odpowiednich środków.

Często jednak zakres zadań samorządu powoduje, iż posiadane środki nie są wystarczające. W tym wypadku dopuszczalnej jest zaciąganie kredytów, pożyczek oraz emitowanie papierów wartościowych. Co do zasady tego rodzaju instrumenty znajdują zastosowanie w następujących przypadkach:

— dla pokrycia przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego,

— dla sfinansowania deficytu planowanego,

— dla spłaty dotychczasowych zobowiązań,

— w ramach realizacji środków pochodzących z funduszy unijnych.

W przypadku pokrycia deficytu bieżącego pożyczone środki powinny zostać co do zasady zwrócone w tym samym roku. Środki te mogą również zostać wydatkowane na inwestycje, co z kolei umożliwia zaciąganie pożyczek również w ramach państwowych funduszy celowych. Zarazem suma zaciągniętych w ten sposób zobowiązań nie może przewyższać kwoty, która została określona w uchwale budżetowej, a uzyskanie środków jest obwarowane uzyskaniem pozytywnej opinii regionalnej izby obrachunkowej.

Jednocześnie co do zasady łączna liczba zobowiązań samorządu nie może przekraczać 15 procent planowanych na danych rok budżetowy dochodów, niemniej ograniczenie to nie dotyczy emitowanych papierów wartościowych, kredytów, pożyczek, które zostają zaciągnięte w związku z funduszami unijnym, w szczególności chodzi tutaj o fundusze strukturalne. Jednocześnie łączna kwota długu samorządu na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60 procent wykonanych dochodów ogółem w danym roku.

Właściwe zarządzanie długiem samorządu wymaga uwzględnienia możliwości spłaty dług u w kolejnych okresach rozliczeniowych. Ocena długu samorządu w danym roku rozliczeniowym jest określana relacją typu: WZW=DU/DBx100, gdzie WZW stanowi wskaźnik wyznaczany przez wspomnianą ustawę o finansach publicznych, zaś DU stanowi łączną kwotę długu jednostek samorządu na koniec roku budżetowego, a DB odpowiednio dochody w danym roku.