Bezpłatny fragment - Z Paszportem Smaku dookoła Świata

Wprowadzenie

Witaj w najpyszniejszej podróży swojego życia.

Ta książka to nie tylko zbiór przepisów. To paszport do smaków świata — bez odprawy, bez jet lagu i, co najważniejsze, bez cebuli (tak, to książka dla Ciebie, Cebulo-Nieufny Czytelniku).

W ciągu 30 dni odwiedzisz 30 krajów. Każdy dzień to nowe danie, nowa kultura, nowa historia. Czasem będą to klasyki, które znasz z menu restauracji, a czasem przepisy, o których Twoje podniebienie nawet nie śniło. Ale spokojnie — wszystko da się zrobić w domowych warunkach, bez szukania przypraw na końcu internetu.

Jak czytać tę książkę?

Każdy rozdział zawiera:

🔹 Wprowadzenie kulturowe — kilka zdań, które przeniosą Cię w klimat danego kraju. Może się zdarzyć, że usłyszysz w głowie muzykę, albo poczujesz zapach ulicznego jedzenia. To normalne.

🔹 Ciekawostkę lub rytuał jedzeniowy — bo jedzenie to nie tylko smak, ale i kontekst. Dowiesz się, co jadają na śniadanie w Tajlandii, dlaczego w Meksyku nie żartuje się z limonki i po co Grecy kładą ziemniaki w pitę.

🔹 Przepis bez cebuli — czyli bezpiecznie, ale smacznie. Przepisy są wegetariańskie lub łatwe do „zweganizowania”, z dostępnych składników.

🔹 Kącik Smakosza — luźny komentarz, jak najlepiej zjeść daną potrawę. Z kim, kiedy, przy jakiej muzyce. To taka przyprawa do przypraw.

🔹 Mini-paszport podróżnika — miejsce, gdzie możesz zaznaczyć datę, dodać notatkę, wkleić własne zdjęcie lub… narysować, co Ci wyszło. To Twoja kulinarna kronika.

Dla kogo jest ta książka?

Dla każdego, kto:

— kocha jedzenie i podróże (nawet palcem po mapie),

— nie lubi cebuli, ale lubi uśmiech przy gotowaniu,

— chce odkryć nowe smaki bez stresu i z nutką zabawy,

— szuka inspiracji, by kuchnia znów była miejscem przygody, a nie obowiązku.

Gotowa? Gotowy?

Zatem złap łyżkę, rozgrzej garnek i otwórz paszport. Lecimy do Włoch. Dzień 1 czeka — i pachnie pesto. Ale zanim przejdziemy do przepisów dowiedz się Z której Kuchni jesteś!?

QUIZ: Z KTÓREJ KUCHNI JESTEŚ?

Odpowiedz na 7 smakowitych pytań i odkryj, gdzie leży Twoje kulinarne serducho (i żołądek).

1. Co robisz, gdy czujesz głód?

A. Kombinuję coś z niczego — jak będzie makaron, to będzie danie.

B. Wchodzę w tryb „przyprawowa eksplozja” — curry, chili, garam masala.

C. Jem coś lekkiego i estetycznego. Smak ma wyglądać.

D. Nie kombinuję. Kanapka, ogórek i jazda dalej.

E. Robię uczcie miejsce — dziś będzie fiesta!

2. Twoje wymarzone śniadanie to:

A. Croissant z masłem i dżemem + kawa.

B. Pikantna zupa pho albo ryż z warzywami.

C. Słodkie pancakes z syropem i owocami.

D. Tost z hummusem i pomidorem.

E. Zimna pizza z wczoraj i zero wstydu.

3. Jak wygląda Twoja kuchnia po gotowaniu?

A. Artystyczny chaos. Jak po walce na oliwki.

B. Sterylna czystość. Żadnych okruchów!

C. Góra garów, ale warto było.

D. Spokojnie, to tylko eksplozja sosu.

E. Ktoś tu chyba robił eksperyment naukowy…

4. Wybierz zestaw przypraw, bez którego nie da się żyć:

A. Bazylia, oregano, czosnek

B. Kmin, kurkuma, imbir

C. Sos sojowy, sezam, wasabi

D. Cynamon, gałka muszkatołowa, goździki

E. Papryka wędzona, kolendra, limonka

5. Gdybyś był daniem, byłbyś…

A. Lasagne — warstwowy, ale konkretny

B. Curry — zaskakujący i intensywny

C. Sushi — minimalistyczny i precyzyjny

D. Falafel — chrupiący z zewnątrz, miękki w środku

E. Tacos — nieprzewidywalny i zawsze w ruchu

6. Twoje podejście do gotowania:

A. Gotowanie to sztuka.

B. Gotowanie to medytacja.

C. Gotowanie to dyscyplina.

D. Gotowanie to bunt.

E. Gotowanie to impreza!

7. Gdybyś mógł teleportować się na obiad, to gdzie?

A. Włoska trattoria przy morzu

B. Uliczka z pad thaiem w Bangkoku

C. Targ sushi w Kioto

D. Wieczorna uczta w Marrakeszu

E. Na plażę z grillowanym taco i sokiem z mango

WYNIKI:

Najwięcej A:

Włoska dusza!

Jesteś pizzą margherita — prosty, ale doskonały. Kochasz klasykę, komfort i smak dzieciństwa. W Twojej kuchni króluje makaron, oliwa i miłość.

Najwięcej B:

Indyjski ogień!

Masz duszę odkrywcy i przyprawowego maga. Twoja kuchnia to taniec smaków i aromatów. Lubisz głębię, ciepło i odrobinę pikanterii.

Najwięcej C:

Japońska precyzja!

Dla Ciebie liczy się detale — smak, zapach i harmonia. Gotowanie to dla Ciebie ceremonia. Lubisz mieć porządek, balans i dobry nóż.

Najwięcej D:

Bliskowschodnia melancholia!

Trochę romantyk, trochę filozof. Twoje jedzenie ma duszę. Szukasz znaczeń, wspomnień i głębi. W Twojej kuchni pachnie przyprawami, a czas płynie wolniej.

Najwięcej E:

Meksykańska fiesta!

Jesteś ognistym koktajlem smaku i uśmiechu! Gotowanie to dla Ciebie taniec, śmiech i eksplozja smaków. Limonka, tortilla, mango — brzmi znajomo?

Dzień 1 — Włochy: Spaghetti Bolognese Senza Cipolla

Wprowadzenie:

Witamy w Bolonii — sercu włoskiej kuchni, gdzie makaron spotyka miłość, a sos gotuje się długo, żeby zdążyć opowiedzieć całą historię Nonny z sąsiedztwa. Klasyczne bolognese to duma Włochów, ale spokojnie — nasza wersja jest całkiem ortodoksyjna, tylko… bez cebuli. Nonna się nie obrazi — przynajmniej nie powie Ci tego w twarz.

Ciekawostka:

Prawdziwe bolognese we Włoszech nie podaje się z spaghetti, tylko z tagliatelle. Ale świat zwariował na punkcie spaghetti — więc dziś robimy most między tradycją a Netflixową rzeczywistością.

Przepis na spaghetti bolognese (bez cebuli):

Składniki:

— 300 g mięsa mielonego (wołowe lub roślinne)

— 250 g makaronu spaghetti

— 1 marchewka

— 1 łodyga selera naciowego (opcjonalnie — można pominąć!)

— 2 ząbki czosnku

— 1 puszka pomidorów krojonych (najlepiej San Marzano)

— 2 łyżki koncentratu pomidorowego

— 1/2 szklanki mleka (dla miękkości smaku)

— sól, pieprz, suszone oregano, liść laurowy

— oliwa z oliwek

— parmezan lub wegański zamiennik (opcjonalnie)

Instrukcja:

— Ugotuj makaron al dente.

— Na dużej patelni podsmaż czosnek na oliwie.

— Dodaj mięso i smaż, aż się zrumieni.

— Dorzuć startą marchewkę i drobno pokrojony seler (albo omiń bez wyrzutów sumienia).

— Dodaj pomidory, koncentrat, liść laurowy, oregano i gotuj na małym ogniu ok. 20–30 minut.

— Na końcu dodaj mleko i wymieszaj — sos stanie się kremowy.

— Dopraw solą i pieprzem. Wymieszaj z makaronem.

Kącik Smakosza:

Idealne na wieczór z winem i „Ojcem Chrzestnym” w tle. I pamiętaj — nie używaj keczupu, bo Nonna poczuje to przez ścianę.

📍Mini-paszport:

✈️ Miejsce odwiedzone: Włochy

📅 Data: …

📝 Notatki Smakosza: … … … … … … … … … … … … … … … …

Jutro lecimy do Meksyku. Będzie ostro, będzie pysznie, będzie limonka.

Dzień 2 — Meksyk: Taco z ulicy życia

Wprowadzenie:

Witaj w gorących uliczkach Mexico City, gdzie zapach limonki miesza się z dymem z grillowanych tortilli. Tutejsze tacos są jak dobre żarty — szybkie, z charakterem i nie potrzebują cebuli, by wzbudzić emocje. Dziś nauczysz się robić wersję wege, która zatrzyma Cię przy talerzu dłużej niż Netflix.

Ciekawostka:

W Meksyku tacos są jedzone… na śniadanie, obiad i kolację. A jeśli zapytasz, czy do taco trzeba limonki — odpowiedzą Ci tylko spojrzeniem. Oczywiście, że trzeba!

Przepis na tacos z fasolą i warzywami (bez cebuli):

Składniki:

— 4 tortille kukurydziane

— 1 puszka czarnej fasoli

— 1 awokado

— 1 pomidor

— 1/2 ogórka

— 1/2 limonki

— garść kolendry lub natki pietruszki (dla antykolendrowców)

— sól, kumin, odrobina oliwy

Instrukcja:

— Fasolę odcedź, podgrzej z oliwą, solą i szczyptą kuminu.

— Awokado rozgnieć z sokiem z limonki.

— Pomidora i ogórka pokrój w kostkę.

— Podgrzej tortille na suchej patelni lub w mikrofali.

— Nakładaj: najpierw fasola, potem awokado, warzywa, zioła.

— Złóż i wcinasz, aż sok z limonki poleje się po łokciach.

Kącik Smakosza:

Najlepiej smakują na stojąco, z kimś, kogo lubisz i przy dźwiękach latynoskiej playlisty. Bonusowe punkty, jeśli ktoś powie: „Ay caramba!”.

📍Mini-paszport:

✈️ Miejsce odwiedzone: Meksyk

📅 Data: …

📝 Notatki Smakosza: … … … … … … … … … … … … … … … … … …

Jutro lecimy do Japonii. Pakuj pałeczki!

Dzień 3 — Japonia: Onigiri Zen

Wprowadzenie:

Witaj w Japonii — krainie harmonii, herbaty i… ryżowych trójkątów, które potrafią rozczulić bardziej niż anime z lat 90. Onigiri to coś więcej niż przekąska — to troska zapakowana w ryż i owinięta w nori. Japońskie mamy wkładają je dzieciom do plecaków jak miłość w kształcie trójkąta.

Ciekawostka:

Onigiri można kupić wszędzie — w konbini (czyli japońskich sklepikach 24h), automatach i na stacjach metra. W Japonii nie mówi się „szybka kanapka”, tylko… onigiri, proszę!

Przepis na onigiri z pastą sezamowo-sojową (bez cebuli):

Składniki:

— 1 szklanka ryżu do sushi

— 1 i 1/4 szklanki wody

— 1 łyżeczka octu ryżowego +1/2 łyżeczki cukru + szczypta soli

— 1 łyżka pasty tahini (sezamowej)

— 1 łyżeczka sosu sojowego

— płaty nori do owinięcia

— opcjonalnie: czarny sezam lub prażone algi do posypania

Instrukcja:

— Ugotuj ryż (najlepiej w garnku z grubym dnem lub ryżowarze). Nie płucz po ugotowaniu.

— Wymieszaj ocet z cukrem i solą, dodaj do ciepłego ryżu, delikatnie przemieszaj.

— W miseczce wymieszaj tahini z sosem sojowym — to będzie Twoje nadzienie.

— Zwilż dłonie, weź porcję ryżu, zrób wgłębienie, włóż odrobinę nadzienia i uformuj trójkąt.

— Owiń nori i — voilà — gotowe. Onigiri zen gotowe do drogi.

Kącik Smakosza:

Zjedz je w ciszy, najlepiej pod kocem, z zieloną herbatą i dźwiękami deszczu. Możesz też udawać, że jesteś w anime — zero osądzania.

📍Mini-paszport:

✈️ Miejsce odwiedzone: Japonia

📅 Data: …

📝 Notatki Smakosza:

📝 Notatki Smakosza: … … … … … … … … … … … … … … … … … …Jutro Indie — przygotuj się na przyprawową jazdę bez trzymanki!

Dzień 4 — Indie: Curry z duszą

Wprowadzenie:

W Indiach mówi się, że prawdziwe curry leczy więcej niż lekarz ajurwedyjski. Ma aromat wspomnień, kolor zachodu słońca i ciepło, które rozlewa się po całym ciele. A w naszej wersji? Ani grama cebuli — tylko przyprawowa poezja i kremowy kokos.

Ciekawostka:

Curry to nie jedno danie — to cały wszechświat smaków. W Indiach każda rodzina ma swoją własną mieszankę przypraw. Więc dziś Ty też stajesz się kulinarnym guru!

Przepis na kremowe curry kokosowe z ciecierzycą (bez cebuli):

Składniki:

— 1 puszka ciecierzycy (lub 200 g ugotowanej)

— 1 puszka mleka kokosowego

— 1 pomidor

— 2 ząbki czosnku

— 1 łyżka startego świeżego imbiru (lub 1/2 łyżeczki suszonego)

— 1 łyżka curry w proszku

— 1/2 łyżeczki kurkumy

— 1/2 łyżeczki kminu rzymskiego (jeśli tolerowany)

— sól, pieprz, sok z limonki

— olej kokosowy lub roślinny

— garść świeżej kolendry lub natki pietruszki

— ryż basmati do podania

Instrukcja:

— Na patelni rozgrzej olej i wrzuć czosnek, imbir, curry, kurkumę i kmin (opcjonalnie). Podsmaż chwilkę.

— Dodaj pokrojonego pomidora, smaż aż się rozpadnie.

— Wlej mleko kokosowe i dodaj ciecierzycę. Gotuj ok. 15 minut.

— Dopraw do smaku solą, pieprzem i sokiem z limonki.

— Podawaj z ryżem i świeżymi ziołami.

Kącik Smakosza:

Zjedz to danie jak prawdziwy jogin — na poduszce, przy świecy, z oddechem. Ale jeśli zjadasz przy laptopie między spotkaniami — też działa.

📍Mini-paszport:

✈️ Miejsce odwiedzone: Indie

📅 Data: …

📝 Notatki Smakosza: … … … … … … … … … … … … … … … … … …

Jutro Grecja — zabierz apetyt i sandały!

Dzień 5 — Grecja: Souvlaki z widokiem na błękit

Wprowadzenie:

Witaj na wyspie, gdzie cytryna smakuje jak słońce, a oregano pachnie jak lato. Grecja to święto smaków prostych, ale wyrazistych — jak ludzie, którzy przy stole potrafią śmiać się, kłócić i kochać jednocześnie. Dzisiejsze souvlaki są roślinne, ale z takim charakterem, że sam Zeus podjadłby z ambrozją.

Ciekawostka:

W Grecji souvlaki to nie tylko jedzenie — to rytuał uliczny. Mięso (albo nie-mięso) pieczone na patyku, zawinięte w pitę, podawane z frytkami i tzatzikim. Uwaga — Grecy naprawdę wkładają frytki do pity. I nikt się nie oburza.

Przepis na roślinne souvlaki z tzatzikim (bez cebuli):

Składniki na souvlaki:

— 200 g tofu (najlepiej wędzonego lub naturalnego, ale dobrze odciśniętego)

— 2 łyżki oliwy z oliwek

— sok z 1/2 cytryny

— 1 ząbek czosnku (starty)

— 1 łyżeczka suszonego oregano

— sól, pieprz

— patyczki do szaszłyków

Składniki na tzatziki:

— 150 g jogurtu roślinnego (np. kokosowy naturalny lub sojowy)

— 1/3 ogórka

— 1 ząbek czosnku

— sok z cytryny do smaku

— sól, pieprz, koperek lub mięta (opcjonalnie)

Dodatki:

— chlebek pita

— pomidory, oliwki, sałata, frytki — co dusza grecka zapragnie

Instrukcja:

— Tofu pokrój w grubą kostkę. Marynuj przez 15–30 min w oliwie, cytrynie, czosnku i oregano.

— Nabij na patyczki i grilluj lub smaż na patelni grillowej.

— Ogórka zetrzyj na tarce, odsącz. Wymieszaj z jogurtem, czosnkiem i przyprawami — tzatziki gotowe.

— Podgrzej pitę. Nałóż warzywa, souvlaki i sos. Ewentualnie dorzuć kilka frytek, Grecja Ci wybaczy.

Kącik Smakosza:

Zjedz to na balkonie, w sandałach, słuchając greckiego bouzouki. Jeśli akurat pada, odpal YouTube z dźwiękami cykad — działa podobnie.

📍Mini-paszport:

✈️ Miejsce odwiedzone: Grecja

📅 Data: …

📝 Notatki Smakosza: … … … … … … … … … … … … … … …Jutro lecimy do Maroka — tam dopiero zaczyna się przyprawowy taniec!

Dzień 6 — Maroko: Tadżin spod gwiazd pustyni

Wprowadzenie:

Maroko to kraj, gdzie słońce piecze jak piec, a przyprawy opowiadają więcej niż przewodnik. Tadżin to danie duszone powoli, z cierpliwością i szacunkiem — trochę jak rozmowy przy herbacie, która stygnie dopiero po trzeciej szklance. Nasza wersja to roślinna eksplozja smaków, która przeniesie Cię pod gliniany dach, gdzie cynamon, kurkuma i cytryna tańczą razem w jednym garnku.

Ciekawostka:

Słowo „tadżin” oznacza zarówno gliniane naczynie, jak i samo danie. Marokańczycy twierdzą, że najlepszy tadżin to ten, który gotuje się powoli i… w dobrym towarzystwie.

Przepis na warzywny tadżin z morelami (bez cebuli):

Składniki:

— 1 bakłażan

— 1 cukinia

— 1 marchewka

— 1/2 szklanki ciecierzycy (ugotowanej lub z puszki)

— 6–8 suszonych moreli

— 1/2 cytryny (najlepiej kiszonej, ale świeża też działa)

— 1 łyżeczka cynamonu

— 1/2 łyżeczki kurkumy

— 1/2 łyżeczki imbiru mielonego

— sól, pieprz

— oliwa z oliwek

— opcjonalnie: kilka migdałów lub pistacji do posypania

— kasza kuskus lub ryż do podania

Instrukcja:

— Pokrój warzywa w większe kawałki, morele przekrój na pół.

— W garnku (lub na patelni z przykrywką) rozgrzej oliwę, dodaj przyprawy i podsmaż, aż uwolnią zapach.

— Dorzuć warzywa, ciecierzycę i morele. Dolej odrobinę wody, przykryj i duś ok. 25–30 minut.

— Pod koniec dodaj skórkę z cytryny i dopraw do smaku.

— Podawaj z kuskusem i posyp świeżą zieleniną oraz (jeśli chcesz) orzechami.

Kącik Smakosza:

Zjedz to w ciszy lub przy dźwiękach arabskiej lutni oud. A potem zaparz miętową herbatę i pomyśl o Saharze. Pustynia karmi bardziej, niż się wydaje.

📍Mini-paszport:

✈️ Miejsce odwiedzone: Maroko

📅 Data: …

📝 Notatki Smakosza: … … … … … … … … … … … … … … … … …

Jutro lecimy do Polski. Ale będzie twist, obiecuję!

Dzień 7 — Polska: Pierogi z niespodzianką

Wprowadzenie:

Polska kuchnia kocha cebulę… ale my pokażemy, że da się i bez niej — i to jak smacznie! Pierogi to danie-legenda. Każdy Polak ma w sercu jedno wspomnienie z pierogami. A jeśli nie ma, to pewnie coś mu się w dzieciństwie rozgotowało. Nasze pierogi są wegetariańskie, słodko-słone, kremowe i delikatnie zaskakujące. Taka kulinarna bajka dla dorosłych dzieci.

Ciekawostka:

Najstarszy znany przepis na pierogi w Polsce pochodzi z XV wieku. Ale nie było tam ani ziemniaków, ani twarogu. I na pewno nie było naszej niespodzianki!

Przepis na pierogi z pieczonym batatem i białym serem (bez cebuli):

Składniki na farsz:

— 1 średni batat (upieczony, obrany i rozgnieciony)

— 150 g białego sera (np. półtłusty, twarogowy lub wegański zamiennik)

— 1 łyżeczka miodu lub syropu klonowego

— sól, pieprz do smaku

Składniki na ciasto:

— 2 szklanki mąki pszennej

— ok. 3/4 szklanki gorącej wody

— 1 łyżka oleju

— szczypta soli

Do podania:

— jogurt naturalny lub roślinny + świeże zioła (np. mięta lub natka)

— opcjonalnie: masło roztopione z makiem lub cynamonem

Instrukcja:

— Wymieszaj składniki farszu — batat, ser, miód, przyprawy. Ma być kremowo i lekko słodkawo.

— Zagnieć ciasto z podanych składników. Odstaw na 15 minut.

— Rozwałkuj ciasto, wycinaj kółka, nakładaj farsz, zlepiaj. Klasyk.

— Gotuj pierogi w osolonym wrzątku 2–3 minuty od wypłynięcia.

— Podawaj na słodko lub słono — z jogurtem i ziołami albo z masłem i makiem. Albo z obu!

Kącik Smakosza:

To idealne pierogi dla tych, co nie mogą się zdecydować — słodkie czy słone? Babcia pewnie zrobiłaby inne, ale potem ukradłaby Ci jeden z talerza.

📍Mini-paszport:

✈️ Miejsce odwiedzone: Polska

📅 Data: …

📝 Notatki Smakosza: … … … … … … … … … … … … … … … … … … …Jutro Argentina — tangiem przez kuchnię, empanadas na horyzoncie!

Dzień 8 — Argentyna: Empanadas na dwa takty tanga

Wprowadzenie:

Argentyna to taniec, pasja i jedzenie, które mówi „kocham” zanim powiesz „hola”. Empanadas to uliczny klasyk — pieczone pierożki wypełnione po brzegi smakiem. Nasza wersja to bezcebulo-fantazja, która tańczy między słonym a kremowym. Gotowi? Muzyka już gra.

Ciekawostka:

Empanadas to danie, z którego każdy region Argentyny robi coś własnego. W Tucumán są pikantne, w Salcie — z ziemniakiem, a w Buenos Aires… no cóż, tam liczy się styl.

Przepis na empanadas z dynią i fetą (bez cebuli):

Składniki na farsz:

— 1 szklanka upieczonej dyni (hokkaido lub piżmowa)

— 100 g sera feta (lub wegańska alternatywa)

— 1 ząbek czosnku

— 1/2 łyżeczki wędzonej papryki (opcjonalnie)

— sól, pieprz, odrobina soku z cytryny

Składniki na ciasto:

— 2 szklanki mąki pszennej

— 100 g masła (lub margaryny)

— 1/3 szklanki zimnej wody

— szczypta soli

Instrukcja:

— Zagnieć kruche ciasto z podanych składników. Schłodź w lodówce 30 min.