Bezpłatny fragment - Traktat Przeciw Żydom Tractatus advertus Iudaeos

Wprowadzenie

Czy św. Augustyn był antysemitą? Tak by sugerował tytuł jego dzieła Tractatus adwertus Iudaeos. Ale nic bardziej mylnego. Czytając to dzieło szukałem antysemityzmu, i nie znalazłem. Jest wiele wypowiedzi antysemickich, które przypisuje się Augustynowi, ale to dopisano po jego śmierci. Prawdziwi antysemici, znając sławę i wartość pism Augustyna dopisali kilka zdań i podpisali się jego imieniem. Udowadniając tym, że sami nie znaleźli w jego dziełach antysemickich wypowiedzi, więc trzeba było je dołożyć. Tym samym udowodnili, że Augustyn nie był antysemitą. Trochę dziwię się temu, bo Augustyn żyje w czasie w którym w kościele panuje antysemityzm i to oficjalnie. W 364 roku Synod w Laodycei uchwalił, że chrześcijanom nie wolno wraz z Żydami świecić żydowskich szabatów, a w 380 roku napisano Konstytucje Apostolskie, w których rzuca się przekleństwa na tego kto wejdzie do synagogi. To jest wiek w którym żyje i pisze Augustyn. W jego czasach żyje Jan Chryzostom który w swoich homiliach pluje na żydów. Co znajduje się w jego dziele Augustyna „Przeciwko Żydom”? . To polemika, której podstawą jest przedstawienie Pism Starego Testamentu, które wskazują na Chrystusa.

Augustyn napisał o Żydach:

„Ktokolwiek z was jest w Kościele, niech nie wyśmiewa tych, którzy w nim nie są. Raczej błagajcie, żeby i oni znaleźli się wewnątrz. «Bóg bowiem ma moc znowu ich wszczepić». Apostoł powiedział tak o Żydach. Tak też się stało. Zmartwychwstał Pan, wielu uwierzyło w Niego”; por. Enarrationes in Ps. 78, 2, CCL 39, 1099, PSP 40, 5

Augustyn kończy swój traktat apelem, i przyznacie, że nie są to słowa nienawiści czy antysemityzmu.

10. 15. „Niechaj Żydzi, moi najdrożsi przyjaciele, usłyszą te słowa z wdzięcznością lub oburzeniem, a my, jeśli możemy, głośmy je z miłością do nich. Nie powinniśmy się też chełpić z powodu złamanych gałęzi, lecz raczej rozważmy, przez czyją łaskę, i jak wielkie jest miłosierdzie i w jaki korzeń zostaliśmy wszczepieni; abyśmy nie byli mądrzy w rzeczach wyniosłych, ale zgadzali się z pokornymi, nie znieważając ich z pychą, lecz z drżeniem i radością, mówiąc: Chodźmy, postępujmy w światłości Pana”

Są obecnie wyznawcy Judaizmu, dla których jeżeli masz inne zdanie niż oni to cię nazwą antysemitą, ale taka postawa jest chora. Jeżeli komuś nie można powiedzieć prawdy, lub się sprzeciwić, to taki powinien się leczyć, bo to raczej on ma problemy. Przyp. Sal. 28,23 „Kto strofuje bliźniego, zbiera w końcu więcej podziękowania niż język schlebiający”.

Czy rasizm istnieje?

Oczywiście, że tak i to we wszystkich krajach. Cywilizacja go nie wyeliminowała, w Ameryce do lat 70-tych były osobne kościoły dla czarnych i białych. A cały ruch M. L. Kinga rozpoczął się od tego, że osoba o czarnej karnacji nie ustąpiła białej miejsca w autobusie, bo takie było prawo. Znosząc prawem rasizm, nie zniesiono go w głowach rasistów. Ktoś musi się stosować do przepisu, co wcale nie znaczy, że przestał tym być rasistą. To samo dotyczy Żydów i nienawiści do nich. Bądźmy szczerzy, to nie znaczy, że nienawiść jest tylko przeciwko Żydom, a Żydzi kochają wszystkich dookoła? Słynny Żyd Sith Roth w swojej książce napisał, jak jego dziadek który mieszkał w Polsce, przechodził koło kościoła to pluł. Z Dziejów Apostolskich wiemy, że chrześcijanie w tamtych dniach byli, wtrącani do więzienia, a Apostoła Jakuba święto na życzenie Żydów. Obecnie w Izraelu: podpalono Kościół Rozmnożenia Chleba i ryb nad Jeziorem Galilejskim, na zdjęciach widać zwęglone podłogi i wypalone wnętrze. I napisane po hebrajsku hasła: „Goje!”.

Gdyby obecnie Żydów na świecie było tylu co chrześcijan, a chrześcijan tylu co Żydów obecnie, to byłby Holokaust ale chrześcijan. Dlaczego tak się dzieje? Rasizm je został usunięty, ani u Żydów ani u chrześcijan. Nienawiść istnieje na stadionach, gdzie kibice z dwóch klubów sportowych biją się wzajemnie. W czasach dzieciństwa pamiętam jak bili się między dzielnicami. Prawdziwe chrześcijaństwo uczy miłości do wrogów. Trzeba jednak być narodzonym z Ducha Bożego, aby mieć miłość do innych. Obecnie w Izraelu są kościoły do których uczęszczają i Palestyńczycy i Żydzi, to Chrystus pokonał w nich nienawiść.

Tłumaczenie z łaciny na język polski - Czesław Czyż

.

Traktat przeciwko Żydom

Severitatis Dei exemplum in excisione Iudaeorum; bonitatis vero, in insitione Gentium. Przykład surowości Boga w wycięciu Żydów; lecz dobroci w zasadzaniu się pogan.

1. 1. Beatus apostolus Paulus, Doctor Gentium in fide et veritate, exhortans nos ut in eadem fide, cuius idoneus minister effectus est, stabiles firmique maneamus, praecepto admonet, terret exemplo. Vides, inquit, bonitatem et severitatem Dei: in eos quidem qui ceciderunt, severitatem; in te autem bonitatem, si permanseris in bonitate. Hoc dixit utique de Iudaeis, qui tamquam rami ex illa olea, quae in sanctis Patriarchis tamquam in radice fructifera, propter infidelitatem fracti sunt; ut Gentium propter fidem insereretur oleaster, et fieret particeps pinguedinis oleae ramis naturalibus amputatis. Sed noli, inquit, gloriari adversum ramos: nam si gloriaris, non tu radicem portas, sed radix te. Et quoniam salvantur aliqui ex illis, continuo subiunxit: Alioquin et tu excideris. Sed et illi si non permanserint in infidelitate, inserentur: potens est enim Deus iterum inserere eos. Illi autem qui permanent in infidelitate, ad illam sententiam Domini pertinent, ubi ait: Filii autem regni huius ibunt in tenebras exteriores; ibi erit fletus et stridor dentium. Gentes autem permanentes in bonitate, ad illud quod superius ait: Multi ab oriente et occidente venient, et recumbent cum Abraham et Isaac et Iacob in regno coelorum. Itaque illis patriarchis in radice viventibus, et infidelis superbia naturalium ramorum iusta Dei severitate confringitur, et fidelis humilitas oleastri gratia divinae bonitatis inseritur.

1. 1. Błogosławiony apostoł Paweł, nauczyciel pogan w wierze i prawdzie, napominając nas, abyśmy wytrwali i stali w tej samej wierze, której stał się godnym sługą, napomina nakazem i przykładem. Zważcie — mówi — na dobroć i surowość Boga: surowość wobec tych, którzy upadli; Lecz dobro dla ciebie, jeśli tylko będziesz trwać w dobroci. To powiedział z pewnością o Żydach, którzy byli jak gałęzie owego drzewa oliwnego, które u świętych Patriarchów było jak owocujący korzeń, odłamane z powodu niewiary; aby poganie zostali wszczepieni w drzewo oliwne ze względu na wiarę i stali się uczestnikami tłustości drzewa oliwnego po odcięciu naturalnych gałęzi. Ale nie wywyższajcie się przeciwko gałęziom. Jeśli bowiem się wywyższacie, to nie ty dźwigasz korzeń, ale korzeń ciebie. A ponieważ niektórzy z nich zostali zbawieni, dodał natychmiast: W przeciwnym razie i wy zginiecie. Ale oni, jeżeli nie będą trwać w niewierze, zostaną wszczepieni. Albowiem Bóg ma moc wszczepić ich ponownie. Ci zaś, którzy pozostają w niewierze, podlegają wyrokowi Pana, który mówi: Synowie tego królestwa pójdą w ciemność zewnętrzną; gdzie będzie płacz i zgrzytanie zębów. Narody zaś, które pozostaną w dobroci, do tego, co powyżej powiedziano: Wielu przyjdzie ze wschodu i zachodu i zasiądą z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem w królestwie niebieskim. Dlatego też, gdy patriarchowie żyją w korzeniu, zarówno niewierząca pycha naturalnych gałęzi zostaje złamana przez sprawiedliwą surowość Boga, jak i wierna pokora drzewa oliwnego zostaje wszczepiona przez łaskę boskiej dobroci.

Iudaeorum caecitas ex scripturis Veteris Testamenti convincenda. O ślepocie Żydów można przekonać się z pism Starego Testamentu.

1. 2. Sed quando Iudaeis ista dicuntur, Evangelium Apostolumque contemnunt, et quod dicimus non audiunt; quoniam quod legunt, non intelligunt. Nam utique si intelligerent de quo praedixerit propheta, quem legunt: Dedi te in lucem Gentium, ita ut sis salus mea usque in fines terrae; non sic caeci essent, non sic aegroti, ut in Domino Christo nec lucem agnoscerent, nec salutem. Item si intelligerent, quod infructuose atque inaniter cantant, de quibus sit praenuntiatum: In omnem terram exivit sonus eorum, et in fines orbis terrae verba eorum; ad sonum Apostolorum evigilarent, et verba eorum divina esse sentirent. De sanctis ergo Scripturis, quarum et apud ipsos magna habetur auctoritas, sumenda sunt testimonia, quorum et si nolint oblata utilitate sanari, aperta possint veritate convinci.

1. 2. Ale kiedy to się mówi Żydom, gardzą Ewangelią i apostołami i nie słuchają tego, co mówimy; bo tego, co czytają, nie rozumieją. Bo na pewno zrozumieli to, co przepowiedział prorok, którego czytają: dałem Cię jako światło dla pogan, abyś był moim zbawieniem aż po krańce ziemi; nie byliby tak ślepi ani tak chorzy, aby nie rozpoznać ani światła, ani zbawienia w Panu Chrystusie. Podobnie, gdyby zrozumieli, że śpiewają bezowocnie i na próżno, o których przepowiedziano: Ich dźwięk rozszedł się po całej ziemi, a ich słowa aż po krańce ziemi; budzili się na dźwięk Apostołów i czuli, że ich słowa były boskie. Dlatego z Pisma Świętego, którego autorytet jest wśród nich bardzo ceniony, należy czerpać świadectwa, o których nawet jeśli nie chcą zostać uzdrowieni ofiarowanym dobrodziejstwem, mogą przekonać się o jawnej prawdzie.

Instrumenti Veteris libros ad nos pertinere, eorumque praecepta per nos melius impleri. Że księgi Starego Testamentu należą do nas i że ich przykazania lepiej przez nas wypełniamy.

2. 3. Sed primo eorum ille redarguendus est error, quo putant ad nos ideo non pertinere instrumenti veteris libros, quia iam non vetera, sed nova sacramenta servamus. Dicunt enim nobis, quid apud vos facit lectio Legis et Prophetarum, cuius praecepta servare non vultis? Eo quod carnem praeputii non circumcidimus masculinam, et vescimur carnibus quas lex dicit immundas, nec sabbata et neomenias et dies festos eorum carnaliter observamus, nec victimis pecorum sacrificamus Deo, nec pascha in ove et azymis similiter celebramus: et si qua alia vetera sacramenta generali vocabulo umbras futurorum appellat Apostolus, quia ea significabant suo tempore revelanda, quae nos revelata suscepimus, ut remota umbra nuda eorum luce frueremur. De quibus singillatim nimis longum est disputare quemadmodum exuendo veterem hominem circumcidimur, non in exspoliatione corporis carnis; et quos cibos vitant in pecoribus, vitamus in moribus; et exhibemus corpora nostra hostiam vivam, sanctam, Deo placentem, cui et animas nostras in desideriis sanctis pro sanguine intelligenter effundimus, et Christi velut agni immaculati sanguine ab omni iniquitate mundamur. Qui propter similitudinem carnis peccati etiam caprino pecore in veteribus sacrificiis figuratur: nec eum negat in crucis cornibus taurum, qui in illo agnoscit maximam victimam. In illo requiem cum invenimus, vere sabbatizamus; et lunae novae observatio, vitae novae est sanctificatio. Et pascha nostrum Christus est; et azyma nostrum sinceritas veritatis, fermentum non habens vetustatis: et si qua alia sunt, in quibus nunc immorari opus non est, quae illis veteribus adumbrata sunt signis, in illo habent finem, cuius regni non erit finis. In illo quippe omnia oportebat impleri, qui venit Legem et Prophetas non solvere, sed implere.

2. 3. Najpierw jednak należy obalić ich błąd, polegający na tym, że uważają, iż księgi starego testamentu nie mają do nas zastosowania, ponieważ nie praktykujemy już starych, lecz nowe sakramenty. Bo mówią nam: Cóż wam daje czytanie Prawa i Proroków, jeśli nie chcecie przestrzegać ich nakazów? Ponieważ nie obrzezujemy ciała męskiego napletka i nie jemy mięsa, które Prawo nazywa nieczystym, ani nie przestrzegamy szabatów, nowiu księżyca i ich świąt cieleśnie, ani nie składamy ofiar Bogu z ofiar ze zwierząt, ani nie obchodzimy Paschę z barankiem i przaśnym chlebem w ten sam sposób: a jeśli jakieś inne stare sakramenty są nazywane ogólnym terminem, Apostoł nazywa je cieniami rzeczy przyszłych, ponieważ oznaczały rzeczy, które miały zostać objawione w ich czasie, które otrzymaliśmy je jako objawione, abyśmy, gdy cień zostanie usunięty, mogli cieszyć się ich odsłoniętym światłem. Omawianie ich osobno byłoby zbyt długie, ponieważ obrzezanie następuje poprzez zrzucenie starego człowieka, a nie poprzez porzucenie ciała cielesnego; a pokarmy, których unikają bydło, my unikamy w naszym zachowaniu; i składamy ciała nasze na ofiarę żywą, świętą, miłą Bogu, przed którym też świadomie wylewamy dusze nasze w świętych pragnieniach krwi i zostajemy oczyszczeni od wszelkiej nieprawości krwią Chrystusa, jak w baranku niepokalanym. Który ze względu na podobieństwo do ciała grzechu, w starożytnych ofiarach jest także przedstawiany przez kozła: nie zaprzecza też, że byk na rogach krzyża jest największą ofiarą, Ten, który w nim dostrzega największą ofiarę. Kiedy w Nim znajdziemy odpoczynek, prawdziwie odpoczywamy; a przestrzeganie nowiu jest uświęceniem nowego życia. A naszą Paschą jest Chrystus; i nasza nieskwaszona szczerość prawdy, nie mająca zakwasu starości; i jeśli są jakieś inne rzeczy, w których nie ma potrzeby teraz się zatrzymywać, które zostały nakreślone przez te starożytne znaki, mają swój koniec w Nim, którego królestwo będzie miało bez końca. Albowiem w Nim wszystko musi się wypełnić. On przyszedł nie po to, aby znieść Prawo i Proroków, ale aby je wypełnić.

Christus legem non evacuavit arguendo, sed implendo mutavit. Chrystus nie unieważnił prawa poprzez kłótnię, ale zmienił je, wypełniając je.

3. 4. Proinde illa vetera signa rerum non evacuavit arguendo, sed implendo mutavit: ut alia essent quae nuntiarent venisse iam Christum, quam fuerant illa quae praenuntiabant esse venturum. Quid sibi autem vult, quod sic praenotantur quidam psalmi, quos et ipsi legunt et habent in litterarum auctoritate sanctarum, ut in eorum titulis scriptum sit: Pro iis quae immutabuntur; textus vero eorumdem psalmorum praedicat Christum: nisi quia eorum mutatio per illum futura praedicta est, per quem apparet impleta? Ut populus Dei, qui nunc est populus christianus, iam non cogatur observare quae propheticis temporibus observabantur: non quia damnata, sed quia mutata sunt; non ut res ipsae quae significabantur perirent, sed ut rerum signa suis quaeque temporibus convenirent.

3. 4. Dlatego nie unieważniła dawnych rzeczy ale je zmieniła, wypełniając je, tak że inne rzeczy zwiastowały, że Chrystus już przyszedł, a inne, które zwiastowały jego przyjście. Ale co to znaczy, że niektóre psalmy, które oni sami czytają i które mają w autorytecie świętych listów, są w ten sposób z góry oznaczone, tak że w ich tytułach jest napisane: Za to, co ma zostać zmienione; ale tekst tych samych psalmów głosi Chrystusa: chyba że przez niego przepowiedziano ich przyszłą zmianę, przez którą, jak się zdaje, się ona wypełniła? Aby lud Boży, będący obecnie ludem chrześcijańskim, nie był już zmuszony do przestrzegania tego, co zaobserwowano w czasach proroczych: nie dlatego, że został potępiony, ale dlatego, że został zmieniony; nie dlatego, że rzeczy, które były oznaczone, powinny zginąć, ale że te rzeczy już dożyły swoich czasów.

Christus in psalmo quadragesimo quarto praenuntiatus. Chrystus przepowiedział w Psalmie czterdziestym czwartym.

4. 5. Denique in psalmo quadragesimo quarto (nam ipse primus est eorum qui huiusmodi titulum praeferunt: Pro iis quae immutabuntur, ubi etiam legitur: Canticum pro dilecto) apertissime Christus ostenditur: Speciosus forma prae filiis hominum. Qui cum in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est, esse aequalis Deo. Ibi ei dicitur: Accingere gladium tuum iuxta femur: quod in carne esset hominibus locuturus. Per gladium quippe sermo, per femur caro significatur: quia semetipsum exinanivit, formam servi accipiens; ut ille per divinitatem speciosus forma prae filiis hominum, etiam illud fieret per infirmitatem, quod de illo alius propheta: Vidimus eum, et non habebat speciem, neque decorem; sed vultus eius abiectus, et deformis positio eius. Nam in eodem psalmo, quod non tantum homo, sed etiam Deus sit Christus, apertissime ostenditur, cum subditur: Thronus tuus, Deus, in saeculum saeculi, virga aequitatis virga regni tui. Dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem; propterea unxit te, Deus, Deus tuus oleo exsultationis prae participibus tuis. Ab unctione quippe, quo graece dicitur, Christus est appellatus: ipse est Deus unctus a Deo, qui et ipsam cum caeteris sacramentis carnalem in spiritualem mutavit unctionem. Ibi ei de Ecclesia dicitur: Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato, circumamicta varietate. Ubi significatur linguarum varietas in omnibus Gentibus: quarum tamen una et simplex fides est intus: Omnis enim pulchritudo filiae regis intrinsecus. Quam psalmus alloquitur dicens: Audi, filia, et vide: audi promissum, vide completum. Et obliviscere populum tuum et domum patris tui. Sic nova implentur, sic vetera commutantur. Quoniam concupivit rex speciem tuam. Speciem quam fecit ipse per se, non invenit in te. Quomodo enim speciosa esses eius oculis, quando eras tuis foedata peccatis? Ne tamen spem tuam arbitreris ponendam in homine, sequitur et dicit: Quoniam ipse est Dominus, Deus tuus. Ne formam servi spernas, ne potentis infirmitatem excelsique humilitatem derideas, ipse est Deus tuus. In eo quod parvus apparet, magnus latet; in umbra mortis sol iustitiae, in contumelia crucis Dominus gloriae. Quamvis eum persecutores necent, infideles negent, ipse est Dominus Deus tuus: per cuius corpus immutantur, quae antea per umbras figurabantur.

4. 5. Wreszcie w psalmie czterdziestym czwartym (jest on bowiem pierwszym z tych, którzy preferują ten tytuł: Dla tych, którzy zostaną przemienieni, gdzie czytamy także: Pieśń dla umiłowanych ) Chrystus jest ukazany najjaśniej: Piękna postać przed synami ludzkimi 12. Ten, który będąc w postaci Bożej, nie myślał o rabunku, był równy Bogu 13. Tam powiedziano mu: Przepasz miecz za biodro, 14 gdyż miał mówić do ludzi w ciele. Bo mieczem oznacza się słowo, udem ciało, ponieważ ogołocił się, przyjąwszy postać sługi; że przez boskość miał piękną postać przed synami ludzkimi, tak też mogła się stać przez niemoc, co powiedział o nim inny prorok: Widzieliśmy go, a nie miał ani piękności, ani urody; lecz jego oblicze było odrzucone i jego postawa była brzydka. Albowiem w tym samym psalmie, że Chrystus jest nie tylko człowiekiem, ale także Bogiem, zostaje ukazane najdobitniej, gdy jest poddany: Tron Twój, Boże, na wieki wieków, laska sprawiedliwości, laska Twojego królestwa. Kochałeś sprawiedliwość i nienawidziłeś nieprawości; dlatego namaścił Cię, Boże, Boże Twój, olejkiem radości przed uczestnikami Twoimi 17. Rzeczywiście, od namaszczenia, które po grecku mówi się, że Chrystus został powołany: jest Bogiem namaszczonym przez Boga, który wraz z innymi sakramentami przemienił namaszczenie cielesne w namaszczenie duchowe. Tam powiedziano mu o Kościele: Królowa stała po Twojej prawicy w złoconej szacie, otoczona różnymi rzeczami 18. Gdzie oznacza się różnorodność języków wszystkich narodów, których wiara jest jednak jedna i prosta wewnątrz: Całe piękno córki królewskiej jest wrodzone 19. Do czego odnosi się psalm, mówiąc: Słuchaj, córko, i zobacz: usłysz obietnicę, zobacz, jak się wypełniła. I zapomnij o swoim ludzie i o domu swego ojca. W ten sposób napełniane są nowe i w ten sposób wymieniane są stare. Ponieważ król pragnął twojej urody 20. Nie znalazł w Tobie tego, co stworzył w sobie. Bo jak możesz być piękna w Jego oczach, skoro jesteś brudna swoimi grzechami? Nie decydujcie się jednak pokładać nadziei w człowieku — kontynuuje i mówi: Bo on jest Panem, waszym Bogiem 21. Nie gardź postacią sługi, nie naśmiewaj się ze słabości możnych i pokory wywyższonych, on jest twoim Bogiem. W tym, co wydaje się małe, kryje się wielkie; w cieniu śmierci słońce sprawiedliwości, w obelgach krzyża Pan chwały. Chociaż prześladowcy go zabijają, a niewierzący zaprzeczają, jest Panem, waszym Bogiem, przez którego ciało zmieniło się to, co poprzednio było wyobrażane przez cienie.

Titulo psalmi sexagesimi octavi qui de Christi passione scriptus est, etiam mutatio praedicitur. Tytuł sześćdziesiątego ósmego psalmu, który mówi o męce Chrystusa, także zapowiada zmianę.

5. 6. Psalmus quoque sexagesimus octavus habet in titulo: Pro iis quae commutabuntur. Et cantatur ibi passio Domini nostri Iesu Christi, transfigurantis in se quasdam etiam voces membrorum, hoc est fidelium suorum. Non enim ipse ulla delicta habuit, sed nostra portavit, unde dicit: Et delicta mea a te non sunt abscondita. Ibi scriptum est et praenuntiatum, quod in Evangelio legimus factum: Dederunt in escam meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto. Per hunc ergo immutata sunt vetera, quae titulus psalmi praedixerat immutanda. Quod Iudaei legentes et non intelligentes, aliquid se dicere existimant, cum requirunt a nobis quomodo accipiamus auctoritatem Legis et Prophetarum, cum sacramenta non observemus quae ibi praecepta sunt. Non observamus, quia mutata sunt: mutata sunt autem, quia mutanda praenuntiata sunt; et in eum credimus, cuius revelatione mutata sunt. Non ergo observamus sacramenta quae ibi praecepta sunt, quia intelligimus quae ibi praedicta sunt, et tenemus quae ibi promissa sunt. Isti autem qui haec nobis obiiciunt, adhuc amari sunt ex parentibus suis, qui dederunt in escam Domino fel, et adhuc veteres ex aceto quod ei potandum obtulerunt: et ideo non intelligunt, quia in eis impletur quod sequitur: Fiat mensa eorum coram ipsis in muscipulam, et retributionem et scandalum. Ipsi enim fellei et acidi facti sunt, felleas et acidas escas pani vivo ministrando. Quomodo enim haec videant, de quibus ibi praedictum est: Excaecentur oculi eorum, ne videant? Et quomodo sint recti, ut sursum cor habeant, de quibus praedictum est: Et dorsum eorum semper incurva? Nec de omnibus haec dicta sunt: imo vero de omnibus ad quos pertinent quae praedicta sunt. Ad eos enim qui vel tunc ex illis crediderunt in Christum, vel nunc usque credunt, vel deinceps usque in finem saeculi credituri sunt, ista non pertinent, ad verum Israel scilicet, qui videbit Dominum facie ad faciem. Neque enim omnes qui ex Israel sunt, hi Israel sunt: neque qui sunt semen Abraham, omnes filii sunt; sed in Isaac, inquit, vocabitur tibi semen: hoc est, non ii qui filii carnis, hi filii Dei, sed filii promissionis deputantur in semen. Sed hi pertinent ad spiritualem Sion et civitates Iudae, id est, ecclesias: de quibus Apostolus dicit: Eram autem ignotus facie Ecclesiis Iudaeae, quae sunt in Christo. Quoniam, sicut in eodem psalmo paulo post ponitur: Deus salvam faciet Sion, et aedificabuntur civitates Iudae. Et inhabitabunt eam, et haereditate acquirent eam. Et semen servorum eius possidebunt eam, et qui diligunt nomen eius, inhabitabunt in ea. Sed cum haec audiunt Iudaei, carnaliter accipiunt, et terrenam Ierusalem cogitant, quae servit cum filiis suis: non matrem nostram aeternam in coelis. ……

5,6 Psalm sześćdziesiąty ósmy ma w swoim tytule również słowa: Dla tych, którzy zostaną odmienieni. I śpiewana jest męka naszego Pana Jezusa Chrystusa, przemieniającego w siebie nawet niektóre głosy swoich członków, to znaczy swoich wiernych. On bowiem nie miał grzechu, ale nasze wziął na siebie. Dlatego mówi: A grzechy moje nie są przed Tobą zakryte. Jest tam napisane i przepowiedziane, że to, co czytamy w Ewangelii, spełniło się: Dali mi żółć jako pokarm, a gdy byłem spragniony, napoili mnie octem. Przez niego więc stare rzeczy zostały odmienione, co jak przepowiadał tytuł psalmu, miało zostać zmienione. Że Żydzi, czytając i nie rozumiejąc, sądzą, że coś mówią, gdy pytają nas, w jaki sposób mamy przyjąć autorytet Prawa i Proroków, skoro nie zachowujemy przepisanych tam sakramentów. Nie przestrzegamy ich, ponieważ zostały zmienione, ale zostały zmienione, ponieważ przepowiedziano, że zostaną zmienione; i wierzymy w Tego, przez którego objawienie zostali przemienieni. Dlatego nie zachowujemy sakramentów, które tam są przepisane, ponieważ rozumiemy to, co jest w nich przepowiedziane i trzymamy się tego, co zostało tam obiecane. Ale ci, którzy sprzeciwiają się nam w ten sposób, są nadal znienawidzeni przez swoich rodziców, którzy dali Panu żółć jako pokarm, a starcy nadal dawali mu ocet do picia. I dlatego nie rozumieją, że to, co następuje, spełnia się w nich:

Niech stół ich stanie się dla nich sidłem, odpłatą i kamieniem obrazy. Bo sami stali się gorzcy i żółciowi, gdyż spożywali kwaśne potrawy i żółcień jako chleb żywy. Jakże bowiem mogą oni widzieć te rzeczy, o których tam przepowiedziano: Ich oczy zostaną zaślepione, tak że nie będą widzieć? A jakże mogą być prawi, aby ich serca były wyniosłe, o których przepowiedziano: A ich grzbiety są zawsze pochylone? Nie dotyczy to jednak wszystkich, lecz wszystkich, których dotyczą przepowiedziane rzeczy. Albowiem dla tych, którzy wówczas wierzyli w Chrystusa albo wierzą nadal, albo będą wierzyć odtąd aż do końca świata, sprawy te nie dotyczą prawdziwego Izraela, który będzie oglądał Pana twarzą w twarz. Bo nie wszyscy, którzy pochodzą z Izraela, są Izraelem i nie wszyscy, którzy pochodzą z potomstwa Abrahama, są dziećmi; Ale w Izaaku, jak mówi, twoje potomstwo będzie nazwane: to znaczy, nie ci, którzy są dziećmi ciała, są dziećmi Bożymi, ale dzieci obietnicy są liczone jako potomstwo. Te zaś należą do duchowego Syjonu i do miast Judy, to jest do Kościołów, o których mówi Apostoł: Lecz osobiście byłem nieznany Kościołom Judei, które są w Chrystusie. Bo jak powiedziano nieco dalej w tym samym psalmie: Bóg zbawi Syjon, a miasta Judy zostaną odbudowane. I będą w niej mieszkać, i nabędą ją w dziedzictwo. A potomstwo sług jego posiądzie ją, a miłujący imię jego będą w niej mieszkać. Ale gdy Żydzi słyszą te rzeczy, przyjmują je cieleśnie i myślą o ziemskiej Jerozolimie, która służy swoim dzieciom, a nie o naszej wiecznej Matce w niebie.

Titulus quoque Psalmi septuagesimi noni praenuntiat mutationem. Tytuł Psalmu siedemdziesiątego dziewiątego również zapowiada zmianę.

6. 7. Item psalmus septuagesimus nonus simili titulo praenotatur: Pro iis quae immutabuntur. In quo psalmo inter caetera scriptum est: Respice de coelo, et vide, et visita vineam istam: et perfice eam quam plantavit dextera tua; et super filium hominis, quem confirmasti tibi. Ipsa est enim vinea de qua dicitur: Vineam ex Aegypto transtulisti. Non enim Christus aliam plantavit; sed ipsam, veniendo, in melius commutavit. Sic et in Evangelio legitur: Malos male perdet, et vineam suam locabit aliis agricolis. Non enim ait, eradicabit, aliamque plantabit; sed, eamdem ipsam locabit aliis agricolis. Eadem namque est sanctorum societate civitas Dei et congregatio filiorum promissionis, mortalium decessione ac successione complenda, atque in fine saeculi simul in omnibus immortalitatem debitam receptura: quae alio modo in alio psalmo per olivam fructiferam significatur, et dicit: Ego autem sicut oliva fructifera in domo Dei, speravi in misericordia Dei in aeternum, et in saeculum saeculi. Neque quia fracti sunt infideles et superbi, ac per hoc infructuosi rami, ut insereretur oleaster Gentium, ideo perire potuit radix patriarcharum et prophetarum. Quia etsi fuerit, inquit Isaias, numerus filiorum Israel sicut arena maris, reliquiae salvae fient: sed per eum de quo dicitur: Et super filium hominis, quem confirmasti tibi; et de quo repetitur: Fiat manus tua super virum dexterae tuae, et super filium hominis, quem confirmasti tibi. Et non discedimus a te. Per hunc filium hominis, id est Christum Iesum, et de suis reliquis, hoc est Apostolis, et aliis multis, qui ex Israelitis in Christum Deum crediderunt, accedente plenitudine Gentium, vinea sancta perficitur: et in remotione veterum, atque institutione novorum sacramentorum titulus eius psalmi: Pro his quae commutabuntur, impletur.

6. 7. Psalm siedemdziesiąty dziewiąty również poprzedzony jest podobnym tytułem: Za te rzeczy, które mają być zmienione. W tym psalmie między innymi napisano: Spójrz z nieba, zobacz i nawiedź tę winnicę, i dokończ ją, którą zasadziła Twoja prawica; i na syna człowieczego, którego utwierdziłeś dla siebie. Bo o samej winnicy powiedziano: Wywiodłeś winnicę z Egiptu. Bo Chrystus nie zasadził innego; ale przychodząc, zmienił to na lepsze. Tak czytamy w Ewangelii: Wytraci niegodziwych złem, a winnicę swoją odda w dzierżawę innym rolnikom. Bo nie powiedziano: „Wyrwie je i zasadzi inną”, ale wydzierżawi ją innym rolnikom. Bo to jest społeczność świętych, miasto Boże i zgromadzenie synów obietnicy, które ma zostać dopełnione przez śmierć i następstwo ludzi, a przy końcu świata da należną wszystkim nieśmiertelność na wieki. w tym samym czasie: co jest oznaczone w inny sposób w innym psalmie przez owocujące drzewo oliwne i mówi: Ale ja jestem jak owocujące drzewo oliwne w domu Bożym. O Boże, ufam na wieki miłosierdziu Bożemu, i na wieki wieków. Nie dlatego, że niewierni i pyszni, a tym samym stali się bezowocnymi gałęziami, zostali odłamani, aby mogło zostać wszczepione drzewo oliwne pogan, aby nie było korzenia patriarchów i proroków. Bo choćby — mówi Izajasz — liczba synów Izraela była jak piasek morski, tylko resztka będzie zbawiona, lecz przez tego, o którym powiedziano: I na syna człowieczego, którego umocniłeś dla siebie, i o którym powiedziano: Niech ręka twoja spocznie na mężu twojej prawicy, na synu człowieczym, którego umocniłeś dla siebie. I nie odstępujemy od ciebie. Przez tego Syna Człowieczego, to jest Chrystusa Jezusa, i przez Jego resztę, to jest Apostołów i wielu innych spośród Izraelitów, którzy uwierzyli w Chrystusa Boga, wraz z przyjściem pełni pogan winnica święta jest doprowadzony do doskonałości: i w usunięciu starych i ustanowieniu nowych sakramentów, jego tytuł Psalmy: Albowiem te rzeczy, które mają być zmienione, zostały wypełnione.

Mutationis faciendae testimonia contra Iudaeos apertiora. Aby to zmienić, dowody przeciwko Żydom były bardziej otwarte.