Bezpłatny fragment - Tajemnice świata antycznego

Książka powstała głównie w oparciu o materiały własne autora jak i przy pomocy Francuskiej i Polskiej Wikipedii, a także częściowo portalu zdjęć Pixabay. Na okładce znajduje fotografia Dysku z Nebry.

Göbekli Tepe

Göbekli Tepe jest to wybrzuszone wzgórze, w języku kurdyjskim to Girê Navokê, Girê Miradan, to stanowisko archeologiczne w południowo-wschodniej Turcji, w bezpośrednim sąsiedztwie wioski kurdyjskiej Xirabreşk, w odległości około 15 kilometrów od miasta Şanlıurfa, kryjące pozostałości jakiegoś nieznanego nam z przeznaczenia prehistorycznego sanktuarium. Odkrycie to, razem z Nevalı Çori, doprowadziło do rewizji wiedzy o neolicie w Eurazji. Göbekli Tepe jest najstarszym znanym miejscem kultu stworzonym przez człowieka jego powstanie datowane jest na 10 tysięcy lat przed naszą erą. W 2018 roku, obiekt wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Znajduje się w najwyższym punkcie pasma górskiego Germuş. na wysokości 760 metrów nad poziomem morza.Tell ma wysokość 15 metrów i średnicę około 300 metrów. Stratyfikacja terenu wykazuje, że miejsce to było używane przez szereg tysiącleci. Amerykański rekonesans archeologiczny w 1964 roku uznał, że wzgórze to nie miało charakteru całkowicie naturalnego. Jednakże zakładano, że prawdopodobnie kryje cmentarzysko bizantyjskie lub też islamskie. Niemiecki Instytut Archeologiczny oraz Muzeum Archeologii i Mozaiki w Şanlıurfa jako Şanliurfa Arkeoloji ve Mozaik Műzesi. rozpoczęły wykopaliska w 1994 roku. Od 1995 roku, coroczne prace wykopaliskowe prowadzone były pod kierunkiem prof. Klausa Schmidta z Niemieckiego Instytutu Archeologicznego. Po jego śmierci w 2014 r. wykopaliska były kontynuowane przez jego zespół kierowany przez Müslüma Ercana w Muzeum Şanlıurfa i Lee Clare Niemiecki Instytut Archeologiczny. Prehistoryczny charakter tego miejsca rozpoznano od razu. Do 2009 roku, przebadano tylko około 5% terenu. Wypowiedzi profesora Schmidta w sprawie przewidywanej długości trwania prac przybierały różne formy. Raz szacował, że dokończenie wykopalisk mogłoby zająć co najmniej 50 lat, innym razem, że w ciągu 50 lat ledwie jak mówią archeolodzy zadrapie się powierzchnię tego stanowiska archeologicznego. Archeolodzy tłumaczą, że ograniczony postęp prac spowodowany jest ryzykiem utraty kontekstu historycznego całe wzgórze jest antropogeniczne. Padło stwierdzenie, że celem misji archeologicznej są wykopaliska ograniczone do zakresu niezbędnego dla uzyskania odpowiedzi na wiele wciąż nierozwiązanych zagadnień profesor Schmidt twierdzi że prowadzenie wykopalisk jest niszczeniem. Nie wiadomo na przykład, czy struktury były zadaszone. Przez długi czas wzgórze było wykorzystywane rolniczo. Okoliczni mieszkańcy od pokoleń przemieszczali kamienie znajdowane na miejscu wykopalisk i z tego powodu sądzić można, że archeologiczna wartość miejsca doznała znacznego uszczerbku. Opis. Najstarsza warstwa czyli III zawiera kamienne słupy w kształcie litery T. Są to najstarsze znane konstrukcje megalityczne. Osadzono je w gniazdach wykutych w podłożu skalnym. Są połączone młodszymi od nich ścianami. Z dotychczasowych wykopalisk wyłania się wzór, w którym dwa słupy stoją centralnie wewnątrz budowli a pozostałe znajdują się na jej obwodzie. Ich wysokość waha się od 3 do 6 metrów. Z powodu przedstawień kończyn znajdujących się na niektórych słupach, naukowcy domniemywają, że symbolizują one postacie ludzkie. Na słupach znajdują się przedstawienia zwierząt, głównie lisów, węży, dzików, żurawi i dzikich kaczek. Występują także symbole abstrakcyjne i kombinacje scen.Całość tworzy koliste lub owalne struktury. Jak dotąd odkopano cztery z nich. Badania geofizyczne wskazują na istnienie kolejnych 16 struktur tego typu. Warstwa III jest datowana na około 9 tysięcy lat przed naszą erą. W obrębie murów świątyni odkryto sześć kamiennych koryt, mających pojemność dochodzącą do 160 litrów. Osad znaleziony na ich dnie zawierał szczawiany powstałe po połączeniu wody z ziarnem, na tej podstawie naukowcy badający stanowisko wysnuli hipotezę, że koryta mogły służyć do warzenia prehistorycznego piwa. W warstwie II odkryto szereg przylegających do siebie prostokątnych pokoi z podłogą z polerowanego wapienia. Jest ona datowana na 7500 do 6000 lat przed naszą erą. Obiekty znajdujące się w Göbekli Tepe zostały celowo wypełnione lub zakopane. Obecnie nadal nie wiadomo, jak długo każdy z nich był używany przed zakopaniem i nadal nie ma ostatecznych dowodów na czas trwania procesu napełniania. Wiadomo, że cały kopiec a w obecnym stanie zawiera złoża archeologiczne że jest sztuczny i jest wynikiem wielu działań związanych z wypełnianiem, które zakończyły się około 8000 przed naszą erą., Powody zakopania stanowiska pozostają kwestią spekulacji. Najwyższa i zarazem najmłodsza warstwa I zawiera pozostałości działalności rolniczej. Kontekst chronologiczny. Ze względu na niewielki stopień zaawansowania badań przytoczone wnioski mają charakter roboczy. Daty zostały ustalone metodą radiowęglową 14 C kalibrowaną dendrochronologicznie. Koniec warstwy III to 9000 lat przed naszą erą. Początek jest określany w przybliżeniu jako 11 000 lat przed naszą erą lub wcześniej. Warstwa II sięga do około 8000 przed naszą erą. Uważa się więc, że te struktury są starsze niż hutnictwo, pismo, lub koło. Zostały zbudowane przed tak zwaną rewolucją neolityczną, czyli przed początkiem rolnictwa i hodowli zwierząt. Wiele ze słupów waży od 10 do 20 ton, a niektóre nawet 50 ton. Jak je tu umieszczono nie wiadomo do dziś dnia. Organizacja społeczna, jaka była konieczna do zbudowania tych struktur, nie była dotychczas wiązana ze społeczeństwami przed-neolitycznymi. Archeolodzy mają nadzieję na nowe metody, umożliwiające np. datowanie procesu zasypywania obiektów. Niestety datowanie optyczne stymulowane luminescencją, działające w przypadku ceramiki lub skał o budowie krystalicznej, takich jak granit co umożliwia ustalenie kiedy na przykład ostatnio na skałę padały promienie słoneczne nie działa na wapieniu pochodzącym z tego konkretnego miejsca. Wykonana pod koniec lat 90. analiza DNA pszenicy wskazuje, że jej dzika odmiana występująca w okolicy Karaca Dağ jest najbliższa pszenicy współczesnej. Karaca Dağ leży ok. 30 km od Göbekli Tepe; możliwe więc, że rejon ten pełnił kluczową rolę w powstaniu rolnictwa. Według jednej z najnowszych teorii w okolicach Göbekli Tepe zbierały się grupy zbieraczy i myśliwych w czasie dojrzewania dzikich zbóż. W trakcie zbiorów ludzie ci odprawiali rytuały i wznosili nowe świątynie, a po żniwach rozchodzili się, zabierając zebrane zboże. Interpreta. Według ustaleń włoskiego astrofizyka i archeoastronoma Giulio Magliego, świątynia była miejscem kultu Syriusza. Wskazują na to wstępne wyniki analizy budowy odkrytych w niej pierścieni kamiennych słupów, według których pozwalały one określać pozycję gwiazdy w przeszłości.

Karahan Tepe

Karahan Tepe to stanowisko archeologiczne w prowincji Şanlıurfa w Turcji. Stanowisko to znajduje się w pobliżu Gobekli Tepe, a archeolodzy odkryli tam również filary w kształcie litery T lub obeliski. Starożytne struktury Karahan Tepe zostały odkryte w 1997 roku, przez badaczy w pobliżu Kargalı w Parku Narodowym Gór Tek Tek. Wierzchołki filarów były widoczne. Stanowisko to znajduje się w pobliżu Yağmurlu, około 48 kilometrów na wschód od Göbekli Tepe i jest często określane jako siostrzane miejsce Göbekli Tepe. W ramach projektu Göbeklitepe Culture and Karahantepe Excavations wykopaliska rozpoczął w 2018 roku, Uniwersytet w Stambule. Miejscowa ludność nazywa to miejsce Keçilitepe Necmi Karul, archeolog z Uniwersytetu w Stambule, powiedział agencji Anadolu w 2019 roku. W zeszłym roku wznowiono prace wykopaliskowe w Karahantepe w tym języku to Kectepe około 60 km od miejsca, gdzie znajduje się Gobeklitepe i natknęliśmy się na ślady specjalnych konstrukcji, obeliski, rzeźby zwierzętami, opisami i podobną symboliką” Po zachodniej stronie wzgórza, wykorzystywanego wówczas jako kamieniołom, znajduje się niedokończony filar o wysokości 5,5 metra, który z pewnością powie nam o stosowanych technikach. W przeciwieństwie do Göbekli Tepe, miejsce to wykorzystuje naturalne wzgórze, a w wapiennej skale wykute są ławki, również filary są ułożone w nawie bocznej podczas gdy w Göbekli Tepe są w kole.

Mechanizm z Antykithiry

Mechanizm z Antykithiry mamy tu największy fragment to starożytny mechaniczny przyrząd zaprojektowany do obliczania pozycji ciał niebieskich. Znaleziony został we wraku obok greckiej wyspy Andikitira Antikythera, zwyczajowa polska nazwa to Antykithira, między Kíthirą a Kretą, datowany na lata 150 do roku 100 przed naszą erą. Do czasu XVIII-wiecznych zegarów nie jest znany żaden mechanizm o podobnym stopniu złożoności. Urządzenie jest prezentowane w kolekcji Narodowego Muzeum Archeologicznego w Atenach. Kiedy w 1900 roku, grecki nurek Elias Stadiatos odkrył wrak starożytnego statku handlowego na głębokości 42 metrów obok wyspy Antykithiry. Nurkowie wydobyli szereg posągów i innych artefaktów. Sam mechanizm został odkryty 17 maja 1902, kiedy archeolog Valerios Stais odkrył, że skorodowana bryła brązu wydobyta z wraku zawiera koło zębate. Okazało się, że jest to fragment większego mechanizmu rozbitego na trzy duże części i kilkadziesiąt mniejszych kawałków. Początkowo myślano, że to średniowieczny zegar, który przypadkiem spadł na starożytny wrak, gdyż nie były znane tak złożone urządzenia z tamtych czasów, dalsze badania potwierdziły jednak wiek znaleziska. Mechanizm jest zniszczony, jednak na podstawie ocalałych fragmentów badaczom udają się coraz dokładniejsze rekonstrukcje. W 1974 roku, Derek J. de Solla Price z Uniwersytetu Yale, po 20 latach badań, odkrył jego przeznaczenie i uznał, że całość składa się z 31 kół. Najnowsza rekonstrukcja została wykonana przy zastosowaniu tomografu komputerowego dającego trójwymiarowy obraz i przedstawiona w „Nature” w 2006 roku, przez zespół badaczy pod kierunkiem Mike’a G. Edmundsa z uniwersytetu w Cardiff. Badacze odczytali między innymi większość inskrypcji, pokrywających mechanizm z liczby jak uznano 2000 znaków tylko 1000 było odczytanych wcześniej) oraz policzyli zęby wszystkich kół zębatych. 9 czerwca 2016 ogłoszono wynik kolejnego badania przez zespół naukowców greckich. Rozpoznano 82 podzespoły zegara i odczytano na nich 3400 znaków, uznając to za niemal całość zapisu. Konstrukcja i funkcje. Mechanizm składa się z 37 kół zębatych z brązu, o średnicy od 1 do 17 centymetrów. Koła były napędzane za pomocą korby z boku i poruszały kilkoma wskazówkami. Tarcza z przodu pokazywała ruch Słońca i Księżyca na tle zodiaku oraz używanego wówczas w Grecji kalendarza egipskiego z uwzględnieniem roku przestępnego co cztery lata. Ukazywała też fazy Księżyca a za pomocą cykli odkrytych przez Metona i Kallipposa. Tarcze z tyłu pozwalały synchronizować kalendarz słoneczny z księżycowym oraz przewidywać zaćmienia Słońca i Księżyca w cyklu Saros. Poprzez niewspółśrodkowe połączenie dwóch kół mechanizm odtwarzał nawet takie szczegóły, jak nierównomierny ruch Księżyca na niebie a zgodnie z teorią starożytnego astronoma Hipparcha. Mechanizm pozwalał też przewidywać momenty wschodów i zachodów ważniejszych gwiazd i gwiazdozbiorów oraz prawdopodobnie także pozycje pięciu znanych wówczas planet. Odpowiednie tarcze nie zachowały się, jednak odczytano nazwę planety Wenus z przodu urządzenia. Nie jest jednak prawdą, że w urządzeniu z Antykithiry użyto mechanizmu różnicowego, wynalezionego dopiero w XIX wieku. Derek Price próbował się dopatrzeć mechanizmu różnicowego w niewspółśrodkowych połączeniach kół odtwarzających teorię Hipparcha. Michael Wright używając nowocześniejszego sprzętu obalił jednak to twierdzenie. Samo urządzenie było zadziwiająco małe ma 33 centymetrów wysokości, 17 centymetry szerokości i 9 centymetrów głębokości. Pierwotnie zawieszone było na drewnianej ramie. Mechanizm z Antykithiry pozwalał również na wyznaczanie dat organizowanych cyklicznie igrzysk olimpijskich oraz wydarzeń sportowych mniejszej rangi organizowanych w Delfach, Koryncie oraz Dodonie. Technologia mechanizmu wiązana jest z kontynuatorami dorobku Archimedesa i ze szkołą Posejdoniosa na wyspie Rodos, skupiającej wówczas obok Aleksandrii najlepszych astronomów. Jedna z hipotez mówi, że konstruktorem mógł być Hipparch około roku 190 do roku 120 przed naszą erą, mieszkający wówczas na Rodos astronom, którego idee znalazły zastosowanie w konstrukcji mechanizmu. Obecnie jednak istnieją również teorie, że mechanizm powstał około 205 roku p.n.e., zatem jego twórcy mogliby znać samego Archimedesa, lub być jego bezpośrednimi uczniami. Cyceron wspomina, że jego nauczyciel Posejdonios z Rodos żyjący od roku 130 do 50 przed naszą erą zbudował urządzenie pokazujące ruch Słońca, Księżyca i planet. Nieco bardziej egzotyczna teoria przypisuje konstrukcję Archimedesowi na III wiek przed naszą erą. Jego planetarium było również wzmiankowane przez Cycerona, który widział je osobiście. Miało ono być przewiezione do Rzymu przez generała Marcellusa. Pisali o nim także Laktancjusz, Klaudian i Prokles w IV i V wieku. Wszystkie te wzmianki zostały jednak przez późniejszych badaczy uznane za nieprawdziwe. Jednakże nawet jeśli Cyceron pisał prawdę, i planetaria Posejdonisa i Archimedesa istniały, to według tego samego źródła powinny znaleźć się w Rzymie około 50 lat po zatonięciu statku obok Antykithiry. Zapewne więc chodzi o jeszcze inne urządzenie. Odkrycie mechanizmu kazało zrewidować współczesną wiedzę o możliwościach technicznych starożytnych Greków. Umiejętności te pod rządami Rzymian zanikły, ich szczątki przetrwały w o wiele prostszych konstrukcjach Arabów i Bizantyjczyków. W muzeum w Oksfordzie zachowany jest XIII-wieczny mechanizm z Iranu, mający jednak tylko 8 kół. Dopiero w okresie renesansu pojawiły się mechanizmy o podobnej złożoności, a pierwsze przenośne planetarium zbudował George Graham w 1704 roku. Grecki program badań, uwieńczony odczytaniem 3400 znaków, co przedstawiono 9 czerwca 2016 roku, jednoznacznie przypisuje autorstwo zegara Pitagorejczykom.

Wózek z Trundholm

Kultowy wózek z Trundholm to wózek kultowy został znaleziony w 1902 roku, w północno-zachodniej części Zelandii w Danii. Odkryto go podczas orki w gminie Trundholm, stąd też wziął swoją nazwę. Datuje się go powszechnie na II okres epoki brązu według chronologii Oskara Monteliusa, czyli około 1700 do roku 1300 przed naszą erą. Obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym Nationalmuseet w Kopenhadze. Tworzyło go sześciokołowe podwozie o długości 60 centymetrów, na którym z przodu była zamontowana figurka konia, z tyłu zaś pokryta złotą folią brązowa tarcza o wadze 1,55 kilograma. Została ona wykonana z dwóch zespojonych ze sobą wypukłych krążków, wykonanych techniką odlewu. Powierzchnia tarczy jest bogato zdobiona ornamentem złożonym z motywów geometrycznych jak koncentryczne kręgi, i spirale. Pod szyją konia znajduje się niewielkie uszko, które być może służyło do połączenia za pomocą rzemienia bądź sznurka, z uszkiem na krawędzi krążka. Interesujący jest przy tym fakt, że figurka konia także jest osadzona na podwoziu. Interpretacje. Krążek pokryty złotą folią przedstawia zapewne bóstwo słoneczne. Wizerunek wozu z tarczą słoneczną i zaprzęgiem końskim jest częstym tematem scen figuralnych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, wiązanych z bardzo powszechnym w tych czasach kultem Słońca. Podobnie przedstawiany jest w greckiej mitologii bóg Helios. Uwagę przykuwa jednak osadzenie konia na podwoziu, co może wskazywać na to, że także koń jest symbolem bóstwa, najpewniej bóstwa płodności, są to jednak tylko przypuszczenia.

Złoty kapelusz

Berliński tak zwany złoty kapelusz zwany też Goldhut nazwa, jaką współcześnie określa się znane nam dziś cztery obiekty archeologiczne wykonane ze złota, w kształcie przypominające kapelusze, pochodzące z epoki brązu. Najstarszy z nich, w całości wykonany ze złota to stop 86,37% złota, pochodzący z około 1400 roku, przed naszą erą a znaleziono go na polu ornym w pobliżu miejscowości Schifferstadt koło Spiry w 1835 roku. Drugi to berliński „Goldhut” wysoki na 74,5 centymetra, z 89,7% stopu złota. Trzeci to tak zwany Goldblechkegel von Ezelsdorf-Buch z Frankonii, znajdujący się w muzeum Norymberdze, 88,5-centymetrowej wysokości, ze stopu złota 88,3%, znaleziony w piasku pod kilkucentymetrową warstwą leśnej ziemi. Czwarty odnaleziono w miejscowości Avanton koło Poitiers we Francji. Były prawdopodobnie wykorzystywane do obrzędów rytualnych, ku czci Słońca jako insygnia bogów lub kapłanów. Zdobione symbolami, wzorami i jakby napisami, być może były kalendarzami solarnymi i faz księżyca, albo były podstawą wiedzy astronomicznej, dzięki któremu można było na przykład przewidzieć zaćmienia Słońca.

Arkaim

Arkaim po rosyjsku to Аркаим a jest to stanowisko archeologiczne położone na stepie na południe od Uralu, 8,2 kilometra na północny-zachód od Amurskiego i 2,3 kilometry na południowy-wschód od Aleksandrowskiego, dwóch wsi w obwodzie czelabińskim w Rosji, na północ od granicy z Kazachstanem. Wykopaliska te są ogólnie datowane na XVIII do XVI wiek, przed naszą era. Była to osada kultury Sintachta. Miejsce to zostało odkryte w 1987 roku, przez zespół naukowców z Czelabińska kierowany przez Giennadija Zdanowicza z Czelabińskiego Uniwersytetu Państwowego.przybył tu na miejsce. Są oni odpowiedzialni za ocenę archeologicznego zainteresowania obszaru położonego u zbiegu rzek Bolszaja Karaganka i Utyaganka, jako miara archeologii prewencyjnej. Budowa przyszłego zbiornika zaporowego rozpoczęto poprzedniej jesieni, a obszar musiał zostać zalany, aby utworzyć zbiornik wodny za zaporą. Niektóre stanowiska archeologiczne były już znane na tym terenie, ale wcześniej dawały początek nielicznym odkryciom i nie uznano ich za warte zachowania. Zalanie terenu zaplanowano na wiosnę 1988 roku. 20 czerwca dwaj studenci-członkowie ekspedycji, Aleksandr Woronkow i Aleksandr Ezril, informują archeologów, że zauważyli na stepie nasypy o dziwnym kształcie. Zdanowicz ogłasza odkrycie wieczorem. W tym czasie i od lat siedemdziesiątych sowieccy uczeni byli zaangażowani w zaciekłe kontrowersje dotyczące regionu, w którym pierwotnie rozwinął się rzekomy lud indoeuropejski, i Zdanovitch miał nadzieję, że te szczątki będą stanowić punkt zwrotny w tej debacie. Kultura Sintashta, odkryta w latach 70 XX wieku, doprowadziła do odkrycia starożytnego modelu wozu konnego, który pokazał, że kultury Uralu odegrały ważną rolę w rozwoju technologii i złożonych cywilizacji. a stanowisko to stanowi dodatkowy tego dowód. Walka o zachowanie tego miejsca okazuje się jednak trudna, gdyż projektem zbiornika kieruje Minister Zasobów Wodnych Związku Radzieckiego, bardzo wpływowy polityk. Zakończenie projektu pierwotnie zaplanowano na lato 1989 roku, ale budowniczowie zamierzali przyspieszyć budowę, aby ukończyć ją wiosną 1988 roku, to archeolodzy dołożyli wówczas wszelkich starań, aby zmobilizować opinię publiczną do ratowania Arkaïm, najpierw wzywający do zamrożenia projektu zbiornika do 1990 roku, naukowcy i osoby publiczne z kolei bronią witryny. W marcu 1989 roku, Prezydium Uralskiego Oddziału Akademii Nauk ZSRR formalnie powołało laboratorium naukowe do spraw kompleksu Arkaim. W następnych miesiącach Minister Zasobów Wodnych szybko stracił władzę, gdy Związek Radziecki zbliżał się do rozpadu. W kwietniu 1991 roku,Rada Ministrów oficjalnie ogłosiła rezygnację z projektu zbiornika i uczyniła w Arkaim muzeum o przeznaczeniu historycznym i geograficznym. W ciągu dekady po odkryciu Arkaim odkryto ponad dwadzieścia innych podobnych miejsc, okrągłych lub prostokątnych, na południowym Uralu i północnym Kazachstanie. Pochodzą z okresu między XVIII a XVI wiekiem przed naszą erą. Ten rozległy obszar został nazwany przez archeologów krajem ufortyfikowanych miast i obejmuje obszar około 400 na 150 kilometrów. Niektóre z tych miejsc mają lepiej zachowane i bardziej imponujące pozostałości kamienne niż te widoczne w Arkaim, ale to ostatnie miejsce jest lepiej znane ogółowi społeczeństwa ze względu na zainteresowanie mediów, gdy archeolodzy walczyli o jego ratunek. Struktura stanowiska archeologicznego Arkaim był okrągłą fortecą o średnicy około 150 metrów, chronioną przez dwa koncentryczne bastiony zbudowane z cegły zwanej adobe na drewnianych ramach i pokryte surową glinianą cegłą. W obrębie kręgów, w pobliżu bastionów, rozplanowano około sześćdziesięciu na wpół zakopanych domów wyposażonych w paleniska, piwnice, studnie i piece do kucia metalu. Spojrzeli na okrągłą wewnętrzną ulicę wyłożoną drewnianymi klockami. Ulica była otoczona krytym kanałem odwadniającym z otworami do zbierania wody. W centrum założenia rozciągał się prostokątny plac. Kompleks poprzecinany był czterema drogami dojazdowymi, składającymi się z przejść zbudowanych w skomplikowany sposób w celu utrudnienia ataku wroga. Znaleziska sugerują, że kompleks został zbudowany zgodnie z planem, co wskazuje, że społeczność, która go zbudowała, miała rozwiniętą strukturę społeczną i liderów obdarzonych znaczącym autorytetem. Chociaż miejsce to zostało spalone i opuszczone, wiele szczegółów jest widocznych i dobrze zachowanych. Arkaim jest podobny w formie, ale znacznie lepiej zachowany niż jego sąsiad Sintachta, gdzie odkryto pierwszy rydwan. Teren obejmuje około 20 000 metrów kwadratowych. Mur otaczający wzniesiono z ziemi ubitej w drewniane ramy i wzmocniono niepaloną cegłą glinianą o grubości 4 do 5 metrów. i wysokości 5,5 metra. Wszystkie miejsca otoczone są rowem o głębokości 2 metry. Istnieją cztery różne wejścia przebijające zewnętrzną i wewnętrzną ścianę z głównym wejściem od zachodu. Mieszkania miały powierzchnię 110 do 180 metrów kwadratowych. Zewnętrzny pierścień składa się z 39 lub 40 mieszkań, z otworami wychodzącymi na okrężną ulicę, która obiega teren. Wewnętrzny pierścień ma 27 mieszkań, rozmieszczonych wzdłuż wewnętrznej ściany, z drzwiami wychodzącymi na centralny plac o wymiarach 25 na 27 metry kwadratowe. Centralna ulica jest odwadniana przez kryty kanał. Zdanowicz szacuje, że w kolonii mogło mieszkać od 1500 do 2500 osób. W pobliżu murów Arkaim znajdowały się grunty, nawadniane siecią kanałów i rowów. Znaleziono pozostałości nasion prosa i jęczmienia. Data xvii wieku przed naszą erą sugeruje, że założenie tej kolonii było współczesne z migracją Indo Aryjczyków do Azji Południowej jako koniec cywilizacji Indusu około 1600 roku przed naszą erą i Anatolii a pojawienie się Mitanni około 1500 roku przed naszą erą. Od chwili odkrycia miejsce Arkaim było przedmiotem wielu interpretacji, czasem fantazyjnych, a także politycznych przywłaszczeń związanych z ekstremistycznym nacjonalizmem w Rosji. Arkaim przykuł uwagę dużej części opinii publicznej i mediów w Rosji, w tym organizacji ezoterycznych, jak New Age i pseudonaukowych. Aby rozgłosić stanowisko archeologiczne, pierwsi badacze nazwali Arkaim „Miastem Swastyki”, lub „Miastem Mandala” i „starożytną stolicą pierwotnej cywilizacji aryjskiej, jak opisano w Avesta i Wedach”. Opis odnosi się do kształtu swastyki, prawie podobnej do swastyki wystarczy ją odwrócić tak, aby jej ramiona biegły zgodnie z ruchem wskazówek zegara, ale z zaokrąglonymi ramionami podobnie jak lauburu przymocowanymi do centralnego pierścienia zamiast krzyża. Podobieństwo szerokości geograficznej, daty i wielkości prowadzi niektórych archeoastronomów jak Bystrushkin w 2003 roku, do porównania Arkaim z Stonehenge w Anglii. Według ich wypowiedzi neolityczne obserwatorium w Stonehenge umożliwia obserwację 15 zjawisk astronomicznych z 22 elementów, natomiast obserwatorium w Arkaim pozwala na obserwację 18 zjawisk astronomicznych z 30 elementów. Dokładność pomiarów w Stonehenge szacowana jest na 10 minut kątowych do jednego stopnia, podczas gdy w Arkaim spada do 1 minuty kątowej. Taka precyzja obserwacji astronomicznych nie powtórzyła się aż do kompilacji Almagestu około dwóch tysiącleci później. Interpretacja, że Stonehenge lub Arkaim służyły jako obserwatoria, nie jest powszechnie akceptowana.

Dysk z Nebry

Dysk z Nebry z niemieckiego to Himmelsscheibe von Nebra jest to brązowy dysk z epoki brązu, pochodzący z miejscowości Nebra Unstrut w kraju związkowym Saksonia-Anhalt w Niemczech. Został odkryty wraz z kilkoma innymi zabytkami brązowymi w lipcu 1999 roku, za pomocą wykrywacza metali przez dwójkę poszukiwaczy skarbów rabujących znajdujące się w pobliżu Nebry kurhany. Byli to Henry Westphal i Mario Renner. Mężczyźni ci wpadli w lutym 2002 roku, w Bazylei w ręce szwajcarskiej policji przy próbie wywiezienia Dysku z Nebry za granicę. Zabytek został przekazany w ręce głównego archeologa kraju związkowego Saksonia-Anhalt, Haralda Mellera. Dzięki zeznaniom poszukiwaczy skarbów udało się ustalić miejsce znalezienia wzniesienie Mittelberg w gminie Ziegelroda jako Gemeinde Ziegelroda. Obszar ten był zamieszkany już w neolicie. W okolicy znajduje się ok. tysiąca kurhanów. W roku 2013, został wpisany na listę UNESCO. Znalezione razem z dyskiem sztylety i siekierki typologicznie datowane są na przełom trzeciego i drugiego tysiąclecia przed naszą erą. Z kolei datowanie radiowęglowe fragmentu kory brzozowej znalezionej przy brązowych sztyletach, wskazuje na okres zamykający się w granicach 1600 do roku 1500 lat przed naszą erą. Należy jednak wziąć pod uwagę, że są to lata, w których pochowano osobę leżącą w kurhanie, czyli czas zdeponowania dysku w ziemi. Wcześniej mógł on być w użyciu przez kilka pokoleń. Niektórzy badacze uważają, że dysk mógł być używany od około 2000 roku przed naszą erą. Dysk jest najprawdopodobniej narzędziem służącym do pomiarów astronomicznych, mógł mieć także duże znaczenie w sferze kultowej. Według niemieckiego astronoma Ralfa Hansena służył do korygowania różnic pomiędzy kalendarzem słonecznym a księżycowym. Gdy nad Księżycem znajdowały się Plejady, należało dodać kolejny miesiąc w kalendarzu księżycowym. Księżyc przedstawiony na dysku jest około pięciu dni po nowiu w pobliżu Plejad. Właśnie w takiej konfiguracji znajduje się raz na dwa lub trzy lata. Jest to tylko jedna z wielu interpretacji dysku z Nebry. Analizy dokonane przez E. Pernicka z Akademii Górniczej we Freibergu dowiodły, że miedź użyta do wytopu brązu, z którego powstał dysk z Nebry, pochodzi z Mitterbergu-Bischofshofen w Austrii, zaś cyna z Kornwalii, podczas gdy złoto, z którego wykonano przedstawienia gwiazd, słońca i księżyca, zostało wydobyte w Karpatach. Dysk ma 32 centymetry średnicy, a jego grubość waha się pomiędzy 4,5 milimetra w centrum a 1,7 milimetra przy krawędzi. Waży ok. 2,2 kilograma. Obecnie ma 29 umocowanych małych złotych krążków interpretowanych jako gwiazdy, jak jedną dużą, złotą, okrągłą płytkę, mającą symbolizować Słońce albo Księżyc w pełni, sierpowaty, złoty kształt najprawdopodobniej księżyc pomiędzy nowiem a kwadrą, łukowatą płytkę utworzoną ze złota innego pochodzenia, niż użyte do stworzenia reszty kształtów, a także drugi łukowaty kształt, również z innego złota. Dysk jest podniszczony na krawędziach, a wokół jego obwodu znajdują się małe otwory średnicy 3 milimetrów. Stan współczesny odbiega jednak od wyglądu w czasach jego użytkowania. Fazy użytkowania. Wyróżnia się cztery fazy użytkowania dysku z Nebry: Początkowo dysk miał 32 małe krążki jako gwiazdy oraz dwie płytki, jako sierpowatą Księżyc i okrągłą Słońce lub Księżyc w pełni. Siedem z gwiazd interpretuje się jako Plejady. W późniejszym czasie dodano na dwóch przeciwległych krańcach dwa łuki wykonane ze złota innego pochodzenia. By stworzyć dla nich miejsce, jeden mały krążek znajdujący się po lewej stronie przesunięto, natomiast dwa znajdujące się po stronie prawej usunięto, co daje się zauważyć gołym okiem. Kolejna faza wiąże się z dodaniem kolejnego łuku, mającego być „solarną barką”, utworzonego także ze złota innego pochodzenia. Następnie utworzono na całym obwodzie 39 małych otworów, a dysku użyto w pochówku kurhanowym. Początkowo ze względu na wyjątkowość i niepowtarzalność niektórzy badacze podważali jego autentyczność tego zabytku. Wiązało się to zwłaszcza z nie do końca wyjaśnioną kwestią jego odkrycia. Niemiecki archeolog Peter Schauer argumentował, że po oddaniu moczu na fragment brązu i zakopaniu go na kilka tygodni w ziemi, uzyska się taką samą patynę jak na dysku z Nebry. Autentyczność zabytku podawał w wątpliwość także profesor Richard Harrison oraz wielu innych badaczy argumentujących swoje teorie brakiem jakichkolwiek analogii w tym okresie dziejów. Jednak wątpliwości zostały rozwiane podczas badań wewnątrz kurhanu, w którym poszukiwacze skarbów mieli odkryć dysk. Znaleziono w nim brakujący wcześniej fragment złotej płytki przedstawiającej Słońce lub Księżyc w pełni. Na podstawie badań przeprowadzonych w tym kurhanie udało się datować zabytek. Dysk stał się najważniejszym elementem wystawy zatytułowanej Der geschmiedete Himmel jako Wykute niebo, na której znajdowało się 1600 zabytków z epoki brązu, w tym także słynny wózek z Trundholm. Wystawę można było oglądać w Halle od 15 października 2004 roku do 22 maja 2005 roku, w Kopenhadze od 1 lipca do 22 października 2005 roku, w Wiedniu od 9 listopada 2005 roku do 5 lutego 2006 roku, w Mannheim od 10 marca do 16 lipca 2006 roku oraz w Bazylei od 29 września 2006 roku, do 25 lutego 2007 roku. Od 20 czerwca 2007 roku otwarte jest Multimedialne Centrum Zwiedzających, znajdujące się niedaleko od Nebra w Unstrut. Dysk z Nebry od 23 maja 2008 roku jest częścią stałej ekspozycji w Muzeum Prehistorii Landesmuseum für Vorgeschichte w Halle. Tak samo jak w przypadku Stonehenge lub Arkaim odkrycie dysku z Nebry wiąże się z wieloma spekulacjami związanymi ze środowiskiem pseudo­archeologii i współczesnych kultów neopogańskich. Nie brakuje także licznych głosów wiążących ten zabytek ze zjawiskami paranormalnymi, między innymi z przybyszami z obcych planet.

Gungywamp

Położony w Connecticut kamienny krąg, jest to stanowisko archeologiczne znajdujące się w miejscowości Groton w Stanach Zjednoczonych. Dzieli się ono na dwie odrębne części zwane kompleksem południowym i północnym. Oba kompleksy zajmują łącznie 40 ha i zawierają m.in. megality, wały ziemne i kamienne struktury wzniesione zarówno przez rdzennych mieszkańców Ameryki, jak i przez europejskich kolonizatorów. Kompleks położony jest wśród wysokich klifów, niewielkich wzgórz i mokradeł. W przeciwieństwie do kompleksu południowego nie zawiera zbyt wielu struktur. W większości są to kamienne kopce, megality oraz jamy. Położenie oraz rozmieszczenie obiektów wskazuje, że miejsce pełniło funkcję obrzędową i poświęcone było Księżycowi. Ważną rolę pełniły w nim kopce, których jest aż siedemnaście. Ich kształty oraz rodzaje kamieni sugerują, że były wznoszone przez różnych ludzi. Kompleks południowy. Kompleks położony jest na niewielkich wzniesieniach i występach skalnych. Od wschodniej strony otoczony jest przez mokradła, a od zachodniej przez wysokie klify. Północne i południowe krańce zajmują lasy i niewielkie wzgórza. Południowa część Gungywamp nie została zbyt gruntownie udokumentowana, dlatego badacze nadal odnajdują tam resztki ruin i kamienne kopce. Wśród znanych pozostałości znajduje się ceremonialny obszar poświęcony Księżycowi, składający się m.in. z dwóch kamiennych rzędów oraz kopców. Z kolei część poświęcona słońcu składa się z dwóch kamiennych pomieszczeń oraz kręgu. Nieco na uboczu znajdują się jeszcze dwie inne izby, które prawdopodobnie także są częścią tego obszaru. Niektórzy archeolodzy uważają, że podwójny kamienny krąg mający symbolizować słońce, to w rzeczywistości pozostałość młyna, jednakże datowanie radiowęglowe wykazało, że został on wzniesiony przez rdzennych Amerykanów około 455 roku naszej ery. Jego powstanie zbiegło się w czasie z powstaniem tzw. komnaty wyroczni w Amerykańskim Stonehenge. Obie konstrukcje stanowią szczytowe osiągnięcie kultur budowniczych kopców ze Wschodniego Obszaru Leśnego. Odprawiane w kręgu rytuały miały według wierzeń pomóc słońcu wznieść się w niebo, a następnie zejść do świata podziemi. Podobne ceremonie odprawiano ku czci Księżyca. Oba obrzędy były ze sobą powiązane i odbywały się w tym samym miejscu. W kompleksie znajdują się także co najmniej cztery kamienne kopce pełniące funkcje symboliczne. W ich pobliżu ustawione zostały rzędy kamieni, pomiędzy którymi znajdują się małe przestrzenie symbolizujące niszę lub duchowy portal. Rozmieszczenie kopców i kamieni w trójkątnym układzie sugeruje, że chronione je w ten sposób przed ingerencją nieproszonych duchów. Symbol trójkąta był bowiem powszechnie wykorzystywany przez kultury zamieszkujące północno-wschodnie regiony Ameryki. Funkcję ochronną pełniły również kwarce umieszczane na kamiennych kopcach, które miały zatrzymywać złe duchy. Podobne zadanie miały prawdopodobnie megality ustawione w kształt trójkąta wokół kamiennego kręgu. Na całym obszarze kompleksu znajdują się również nieregularne kamienne mury, których przeznaczenie pozostaje nieznane ponieważ, nie tworzą żadnego wzoru i mają niewiele kątów prostych. Badania archeologiczne wykazały, że rdzenni Amerykanie zasiedlali tereny Gungywamp od blisko 4000 lat, jednak odnaleziono również ślady osadnictwa europejskich kolonizatorów, którzy pojawili się tu w XVIII wieku. Wśród odkrytych artefaktów znalazły się m.in.: groty strzał, kamienne łupki i fragmenty ceramiki. Nie odnaleziono natomiast żadnych rzeczy związanych z kamiennymi izbami, które wskazywałyby na ich przeznaczenie. Ponadto sama data ich powstania także pozostaje nieustalona. Możliwe, że zostały wzniesione przez rdzenną ludność lub niewolników w czasach kolonialnych, jednak najprawdopodobniej jest to dzieło Europejczyków amerykańskiego pochodzenia. W latach 60. XX wieku pojawiły się sugestie, że przypominają one konstrukcje ze średniowiecznej Irlandii, a ich twórcami mieliby być irlandzcy mnisi. To z kolei stanowić miało dowód na europejskie osadnictwo w Ameryce Północnej na długo przed odkryciami Kolumba Nie znaleziono jednak nigdy żadnych artefaktów mogących w jakikolwiek sposób potwierdzać te rewelacje.

Cromlech z Drombega

Kamienny Krąg Dromberga znany jes również jako Ołtarz Druida jest to okrągły cromlech z dużym leżącym kamieniem, charakterystyczny dla kamiennych kręgów na Wyspach Brytyjskich. Znajduje się 2,4 km na wschód od Glandore, hrabstwo Cork, w Irlandii. Drombeg to jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc megalitycznych w Irlandii. Wnętrze kręgu zostało pokryte żwirem, aby chronić je przed deptaniem przez zwiedzających. Ten kamienny krąg składa się z siedemnastu kamieni, ciasno upakowanych wzdłuż okręgu o średnicy 9 metrów. Trzynaście z tych megalitów jest nadal obecnych. Najbardziej wysuniętym na zachód kamieniem ma długość 1,9 metra jest to coś jak stół wykonany z długo leżącego kamienia, w którym wykopane są dwa kubki znak kubka, z których jeden otoczony jest pierścieniem. Jako kamienny krąg typu „Cork-Kerry”, naprzeciw tego stołu znajdują się dwa kamienie o wysokości 1,8 metra, które ustawiają pomnik wzdłuż osi południowo zachodniej, zgodnie z zachodzącym słońcem przesilenia zimowego. O tej porze roku słońce zachodzi w niezwykłym wcięciu między dwoma odległymi wzgórzami. Jeśli to wyrównanie jest prawidłowe, to. Ruiny dwóch prehistorycznych okrągłych kamiennych chat i fulacht fiadh palenisko o nieokreślonym przeznaczeniu, typowe dla Irlandii znaleziono 40 metrów na zachód od pomnika. Różne elementy sugerują, że fulacht fiadh był używany do V wieku naszej ery. Największa chata miała drewniany dach wsparty na słupie z tego samego materiału. Mniejsza chata miała od strony wschodniej piec do gotowania. Chodnik łączy chaty z fulacht fiadh składającym się z paleniska, studni i misy, w której gotowano wodę wrzucając do niej gorące kamienie. Miejsce to zostało odkopane i odrestaurowane w 1958 roku. Przy tej okazji w środku kręgu znaleziono garnek zawierający skremowane szczątki młodego nastolatka owiniętego w grube ubranie. Datowanie węgla próbek pobranych z tego miejsca sugeruje, że był aktywny pomiędzy rokiem 945 a rokiem 830, przed naszą erą. Garnek został zakopany w pobliżu środka kręgu wraz z 80 innymi potłuczonymi skorupami, czterema kawałkami łupka i resztkami stosu.

Kamienny krąg Tomnaverie