Wprowadzenie
Protestanci uchwycili się teorii, że uznają Biblię bez ksiąg deuterokanonicznych a podstawą tego jest Synod w Jamni (obecnie Jawne). Okazało się jednak że takie go synodu nie było. Taką teorię o zamknięciu kanonu wysunął niemiecki uczony pochodzenia żydowskiego Heinrich Graetz w książce: Kohelet oder der Somonische Prediger, Lipsk 1871; str. 155—156
Oparł się na domysłach a nie na faktach, a co ciekawsze wielu historyków jak Tyloch czy Encyklopedia Britanica zacytowali jego dzieło jako fakt. Oto przykłady stwierdzeń protestanckich, że w Jawne uchwalono kanon ST:
„Pod koniec pierwszego wieku chrześcijańskiego żydowscy rabini na soborze w Gamni [Jamnia] zamknęli kanon księgi hebrajskiej (tej uważanej za autorytatywną)” (Jimmy Swaggart, Catholicism & Christianism [Jimmy Swaggart Ministries, 1986], 129).
„Po zburzeniu Jerozolimy Jamnia stała się siedzibą Wielkiego Sanhedrynu. Około 100 roku tamtejsza rada rabinów ustaliła ostateczny kanon ST” (wyd. Martin, Ralph P. i Peter H. Davids, Dictionary of the Później New Testament and His Developments [InterVarsity Press, 2000, ok. 1997], 185 ).
Co się wydarzyło w Jamni?
Założono tam szkołę rabinacką, więc zjeżdżali się rabini, i prowadzili dyskusję, nigdy nie zwołano tam żadnego synodu do ustalania ksiąg kanonicznych. Posłuchajmy co na ten temat mówi Żydowska książka autorstwa Paula Spiegela „Co znaczy koszerne”
„Jochannan Ben Sakaj poszedł do rzymskich władz wojskowych i zapytał pokornie, czy może by mu pozwolili założyć w Jawne, maleńkim miasteczku na wybrzeżu Judei, akademię religijną. Trzeba w końcu z czegoś żyć, a on nie umie nic innego poza nauczaniem Tory. Dobra, odpowiedzieli Rzymianie, nie ma sprawy. Nie mieli pojęcia jaką przysługę oddają w tym momencie w sprawie zachowania żydostwa. Faryzeusz Jochannan zaczął teraz ściągać do swojej szkoły najlepszych uczonych, aby radzić z nimi, jak utrzymać wiarę w Jednego i Jedynego w sytuacji, kiedy nie istniała Świątynia, będąca jedynym ołtarzem ofiarnym i służba świątynna należała do przeszłości. Trzeba było przebudować cały system wiary, aby zachować jej istotę. Zgromadzenie uczonych w Piśmie, którzy na wspólnych debatach uzgadniali, jak rozumieć i stosować Boskie prawo. W Akademii w Jawne było takich debat wiele. W Jawne ustalono, jakie teksty z historii Żydów mają wejść do kanonu Pisma Świętego, tutaj ustalono porządek modlitw, zastępujący liturgię ofiarną Świątyni. Po większej części obowiązuje on do dzisiaj. Tu również zdefiniowano rolę i pozycję rabinów, która w żydostwie utrzymała się do naszych czasów. Opracowano program obowiązkowego kształcenie żydowskich przywódców religijnych, zanim zostaną dopuszczeni do pełnienia swych funkcji”.
„Po pierwsze należy rozpocząć od tego, że jedyna wczesna wzmianka w Misznie (część Talmudu) o Jamne pochodzi z traktatu Yadayim 3,5. Z tekstu tego wynika, że w Jamne zaistniała dyskusja na temat tego czy Pieśń nad Pieśniami oraz Księga Koheleta powodują, że ręce stają się nieczyste (a więc spierano się o to czy księgi te są święte). Z owej dyskusji pochodzi też słynna wypowiedź Rabbiego Akiby: „Niech niebiosa bronią, aby ktokolwiek w Izraelu kiedykolwiek podważał świętość Pieśni nad Pieśniami. Cały świat nie był godzien dnia, w którym Izrael otrzymał tę wspaniałą Pieśń, ponieważ wszystkie Pisma są święte ale Pieśń nad Pieśniami jest święta wśród świętych”.
Miszna Yadayim 3,5 nie zawiera jednak żadnego dokładnego sprawozdania z przebiegu dyskusji w Jamne. Ogólnie dyskusja ta dotyczyła nie tyle tematu kanonu, co tematu czystości — dla Żydów było ważne ustalenie, co powoduje nieczystość rąk. Yadayim 3,5 rozpoczyna się więc dyskusją o tym, czy jeśli zwój ma na początku usunięte litery, lecz liter tych jest jeszcze 85, to czy powoduje to nieczystość rąk. Następnie kilku rabbich wypowiada się na temat Pieśni nad Pieśniami i Księgi Koheleta. Rabbi Juda potwierdza, że Pieśń nad Pieśniami powoduje taką nieczystość (a więc jest święta), zwraca też jednak uwagę na to, że istnieją spory co do Księgi Koheleta. Rabbi Jose z kolei twierdzi, że Księga Koheleta nie powoduje nieczystości rąk, zwraca jednak uwagę na to, że istnieją różnice zdań co do Pieśni nad Pieśniami. Rabbi Simeon ben Azzai twierdzi, że słyszał o tradycji pochodzącej od 72 starszych, że w dniu w którym uczynili rabbiego Eliezera ben Azariasza przewodniczącym uczelni uznawano, że obie księgi powodują taką nieczystość (a więc obie są święte)”. Ze strony Apologetyka.info.
Dlaczego negowano te księgi, bo wątpliwości zasiał Talmud:
„Niektóre z nich dość długo budziły kontrowersje w środowisku mężów uczonych w Prawie; w Talmudzie można znaleźć wypowiedzi sprzeciwiające się uznaniu niektórych z nich za święte (dotyczy to np. ksiąg: Przysłów, Koheleta, Estery, czy Pieśni nad pieśniami).” Cytat ze str. Historyczny Instytut Żydowski.
„Uczeni żydowscy zajmowali się tam między innymi kalendarzem liturgicznym, obowiązkiem modlitwy, szabatem, świętami i prawem rodzinnym. Niektórzy historycy, jak np. H Graetz, F Buhl i O Eissfeldt, opierając się na interpretacji tekstu talmudycznego Jad 3,5 doszli do wniosku, że ok. 90 roku, za Eleazara Ben Azariasza został tam zamknięty żydowski kanon Biblii. Nowsze badania jednak, jak pokazują to m.in. JP Lewis i SZ Leiman, wykazują, że w Jad 3,5 jest mowa tylko o dyskusji nad Pieśnią nad Pieśniami i Księgą Koheleta. Nie ma żadnych podstaw by twierdzić, że w Jamnii zamknięto kanon żydowski Biblii, jak również nie ma podstaw by twierdzić, by tam odbył się jakikolwiek synod uczonych żydowskich”. Cytaty ze strony Salon24 „Synod którego nie było”
Co ciekawsze Wikipedia która jest uważana za mało profesjonalną, a już na pewno nie jest podstawą dla prawdziwych historyków którzy mogliby się na niej oprzeć podaje:
„Inni badacze jak m.in. Jack P. Lewis i Sidney Z. Leiman, wykazują, że w Jadaim 3,5 jest mowa tylko o dyskusji nad Pieśnią nad pieśniami i Księgą Koheleta i ich zdaniem nie ma żadnych podstaw by twierdzić, że w Jamni zamknięto kanon żydowski Biblii. Uważają również, że nie ma podstaw by twierdzić, że odbył się tam jakikolwiek synod uczonych żydowskich. Zdaniem Alexandra Dubrau od lat 70. XX wieku w badaniach dominuje pogląd, że w Jawne nie miał miejsca żaden synod poświęcony kwestiom kanoniczności ksiąg biblijnych, rozumiany w sposób analogiczny do synów chrześcijańskich”. Wikipedia
Skąd zatem wziął się Kanon Palestyński?
Nie było ustalonego kanonu ksiąg, rabini którzy mieszkali na terenie Izraela znani byli z dziwacznych pomysłów typu jak to podano u góry, dyskusję typu: czy tekst powoduje nieczystość rąk, spierano się czy można zjeść jajko które kura zniosła w szabat, w nawet w Ewangelii oskarżano że uczniowie Jezusa rwali kłosy w szabat i jedli je, bo to było już młócenie. Podobnie podchodzili do ksiąg biblijnych — święty język był hebrajski i nie można Biblii pisać po grecku. Jak mamy powyżej podane liczono nawet litery, a w grece tego się nie da zrobić. Greka to obrzydliwy język używany przez czcicieli bożków, szczególnie po zbezczeszczeniu świątyni i ustanowieniu bóstw greckich w czasach Machabeuszy, to doprowadziło do pogardy dla tego języka. W Talmudzie dzień zakończenia pracy nad tym przekładem Septuaginty porównywany jest do czarnego dnia Starego Testamentu — dnia wyniesienia złotego cielca. Kolejnym argumentem dla rabinów było to że prorocy którzy pisali święte księgi zakończyli swoją działalność na Malachiaszu. Czyli w 5 wieku p.n.e. Księgi deuterokanoniczne nie pochodziły od żadnego z proroków czy mężów bożych. Nie da się ustalić autorstwa księgi Judyty czy Tobiasza.
Grecki przekład Biblii powstał już ok 250 roku p.n.e. ale początkowo były to tylko księgi Mojżeszowe, później dokładano kolejne księgi tak iż każdy apokryf stawał się częścią Septuaginty. Bałagan był ogromny, bo nikt nie kontrolował co jest od Boga a co jest wymysłem człowieka. W skład weszły księgi które nawet obecnie nie uznaje Kościół Katolicki jak 3—4 księga Machabejska, Trzecia Księga Ezdrasza, Ps.151, Modlitwa Manassesa. A skoro nie było ustalonego kanonu, pojawiały się nowe księgi po grecku, jak Henocha, życie Adama i Ewy, Wniebowzięcie Mojżesza. Nikt nie wiedział co jest kanoniczne. Wszystko co było po grecku było Septuagintą. Do tego przyczynili się sami Esseńczycy którzy na życzenie klienta przepisywali księgi w języku i greckim i hebrajskim. W Nowym Testamencie czyli w liście Judy mamy odnośniki do zarówno Księgi Henocha jak i Wniebowzięcia Mojżesza. Uważano je za część Biblii.
Kup książkę, aby przeczytać do końca.