Bezpłatny fragment - Syndrom przeniesienia, czym jest i jak sobie z nim poradzić

Alan Coleger

21.12.2021r.

Czym jest syndrom przeniesienia

Zrzeczenie się odpowiedzialności

Zawarte w książce informacje i porady mają jedynie charakter edukacyjny i informacyjny, nie mogą zastąpić porady lekarza lub terapeuty. Sposoby opisane w książce są przewidziane i mogą być stosowane wyłącznie przez osoby dorosłe. Zawarte w książce porady dotyczą terapii niekonwencjonalnych i mogą być niezgodne ze stanowiskiem medycyny akademickiej. Autor nie jest lekarzem i jego porady nie mogą w żadnym wypadku zastępować konsultacji lekarskiej w tym psychologa, czy psychiatry. W przypadku choroby, a nawet tylko w przypadku ich prawdopodobieństwa, przed przystąpieniem do realizacji porad należy skonsultować się z lekarzem. Wszelkie porady zawarte w książce stosujesz wyłącznie na własną odpowiedzialność.

Wstęp

Przeniesienie jest zjawiskiem, w którym wydaje się, że uczucia lub pragnienia związane z ważną postacią w naszym życiu, na przykład rodzicem kierujemy w stronę kogoś, kto nie jest tą osobą. W kontekście psychoanalizy i pokrewnych form terapii, uważa się, że pacjent wykazuje przeniesienie, gdy wyraża uczucia wobec terapeuty, które wydają się być oparte na wcześniejszych uczuciach pacjenta wobec kogoś innego z jego rodziny, bądź najbliższego otoczenia.

Co to jest przeniesienie?

Koncepcje przeniesienia zapoczątkował z Sigmund Freud z psychoanalitycznej praktyk w 1890 roku. Freud wierzył, że doświadczenia z dzieciństwa i konflikty wewnętrzne stanowią podstawę rozwoju i osobowości u osoby dorosłej. Psychoanaliza ma na celu odkrycie tych nieświadomych konfliktów, które mogą być odpowiedzialne za obecne wzorce emocji i zachowania w obecnym dorosłym już życiu. Przeniesienie jest jedną z metod, dzięki której te konflikty mogą zostać rozpoznane i w większym stopniu rozwiązane.

Przeniesienie

Jednym z najważniejszych pojęć związanych z tradycją psychodynamiczną jest idea przeniesienia. Przeniesienie jest prostym, pojawiającym się pomysłem, który ma związek ze sposobem, w jaki ludzie rozumieją się nawzajem i tworzą między sobą relacje. Jak sama nazwa wskazuje, wiąże się z ideą przeniesienia czegoś z jednego miejsca do drugiego. W tym przypadku przekazywane jest postrzeganie osoby poprzez to jak postrzegaliśmy osoby z którymi mieliśmy bliższy kontakt. Miejsce, do którego jest przenoszone nasze odczucie, dotyczy innej osoby. Kiedy zachodzi przeniesienie, zasadniczo dzieje się tak, że próbujemy kogoś zrozumieć (zwykle kogoś, kogo nie znamy zbyt dobrze), zakładając, że jest on podobny do kogoś innego kogo już znaliśmy, rozumiemy przez to, że ta nieznajoma osoba będzie się czuła i zachowywała w sposób, który jest podobny do tego, jak czułaby się i zachowywała ta osoba, którą znamy.

Przeniesienie jest bardzo podstawowym procesem, który istoty ludzkie nieustannie wykonują na dobre i na złe. Podobnie jak w przypadku większości podstawowych rzeczy, od których nie możemy się powstrzymać, takich jak bycie głodnym, komunikowanie się za pomocą mowy ciała, nawet gdy nie mówimy, lub odczuwanie atrakcyjności seksualnej lub odrazy do kogoś innego, nie jest to wcale niebezpieczne stosowane z umiarem, ale może stwarzać problemy, gdy robi się je w nadmiarze. Co więcej, akt przeniesienia, podobnie jak inne podstawowe ludzkie procesy, ujawnia i oświetla nasze motywy i nasze myśli, które w przeciwnym razie pozostałyby ukryte przed innymi, a często nawet przed nami samymi. Nasze akty przeniesienia zapewniają bogaty w informacje wgląd w to, czego pragniemy, a czego chcemy uniknąć. To, co oczekujemy od innych i jak postrzegamy innych ludzi, ujawnia nasze sekretne uprzedzenia i niespełnione życzenia. Szczególnie cudowne w informacjach o przeniesieniu jest to, że ujawniają one lub oświetlają motywy, których ludzie często sami nie są świadomi, lub do których nie chcą się przyznać. Częścią geniuszu Freuda było rozpoznanie nie tylko tego, że przeniesienie jest czymś, co pojawia się regularnie, ale także uświadomienie sobie, że informacje o osobistych motywach, które ujawnia osoba na jej temat, mogą być użyte jako narzędzie terapeutyczne do promowania siebie.

Niektórzy terapeuci nie zgadzają się z charakterystyką, którą głosi że przeniesienie jest czymś, co ludzie robią najczęściej przez cały czas. To samo w sobie jest przykładem bardziej podstawowego i ogólnego procesu percepcji, który wszyscy ludzie robią, który polega na wczytywaniu wzorców w rzeczy, których nie ma, w celu nadania sensu niekompletnym danym.

Czy przeniesienie ma miejsce poza terapią?

Psychologowie twierdzą, że przeniesienie występuje w życiu codziennym, nawet jeśli jest dokładniej badane w niektórych formach terapii. Na przykład kobieta może czuć się nadmiernie opiekuńcza wobec młodszego przyjaciela, który przypomina jej młodszą siostrę. Młody pracownik może odczuwać takie same uczucia, jakie ma do swojego ojca, gdy jest w obecności szefa, który w jakiś sposób mu jego przypomina.

Czy przeniesienie jest świadome czy nieświadome?

Teoretyzuje się, że powtarzanie reakcji emocjonalnych na jedną osobę (np. rodzica) w kontekście innego związku odbywa się bez naszej świadomości. Jednak osoba może świadomie uświadomić sobie ten wzór. Rzeczywiście, zwrócenie uwagi i próba interpretacji przeniesienia wykazywanego przez pacjenta jest jednym z celów psychoanalizy i terapii psychodynamicznej.

Czym jest zseksualizowane przeniesienie?

Doświadczenie seksualnych lub romantycznych uczuć pacjenta w stosunku do terapeuty zostało nazwane przeniesieniem zseksualizowanym. Koncepcja ta wywodzi się z Freuda, który zakładał, że niektórzy pacjenci zakochują się w swoim terapeucie z powodu kontekstu psychoanalizy, a nie rzeczywistych cech terapeuty. Późniejsi teoretycy rozróżniali między „przeniesieniem erotycznym”, które może obejmować fantazje seksualne, o których pacjent zdaje sobie sprawę, że są nierealistyczne, a „przeniesieniem erotycznym” — bardziej intensywnym i problematycznym wzorcem, który może obejmować wyraźne propozycje seksualne pacjenta.

Jak przeniesienie działa w terapii

Podczas gdy wiele z teorii Freuda okazały się być trudne do empirycznej walidacji, jego teorie pobudziły rozwój psychologii, a wiele jego pomysłów w tym syndrom przeniesienia pozostaje aktualne dla dzisiejszych terapeutów przydatne w terapii. Szczególnie w psychoanalizie i psychodynamicznych formach psychoterapii przeniesienie jest uważane za użyteczne narzędzie terapeutyczne.

Jaka jest różnica między przeniesieniem a projekcją?

W przeniesieniu można opisać kogoś jako „przenoszenie” uczuć z przeszłych relacji na inną osobę w teraźniejszości. Ale istnieje również wyraźna koncepcja projekcji, również związana z Freudem i psychoanalizą, która oznacza przypisywanie własnych cech lub uczuć innej osobie. W przeniesieniu przeszłe uczucia wobec kogoś innego są odczuwane wobec innej osoby w teraźniejszości.

Jaki jest przykład przeniesienia?

Jeśli matka pacjenta była wobec niej skrajnie osądzająca w dzieciństwie, a terapeuta poczynił obserwację, którą pacjent postrzega jako osądzającą, pacjent może to wyrazić, a nawet zaatakować terapeutę. Ta odpowiedź może być zinterpretowana jako przykładanie do swojego terapeuty tych samych uczuć, jakie czuła w stosunku do swojej matki. Reakcja pacjentki na terapeutę może również przypominać jej reakcję na partnera uczuciowego lub inną osobę w jej życiu. Oczywiście przeniesienie nie odnosi się wyłącznie do przenoszenia własnych odczuć względem terapeuty, ale również ma miejsce w codziennym życiu, jak na przykład w stosunku do nowopoznanej osoby, której ze względu na nasze odczucia w stosunku do osób już znanych, lub stereotypy przenosimy je na nich. Prostym przykładem przeniesienia może być również to, że gdy zobaczymy atrakcyjną blondynkę, ze względu na stereotypy będziemy uważali ją, że jest niezbyt inteligentną dziewczyną zanim zdążymy ją lepiej poznać. Wiadomo, że z czasem, gdy lepiej daną osobę poznamy wtedy nasze spojrzenie na nią może się zmienić jednak na samym początku efekt przeniesienia jest wyraźnie widoczny i w większości przypadkach nasze postrzeganie ulega zmianie jednak potrzeba na to czasu.

Jakie są rodzaje przeniesienia w terapii?