I Informacje ogólne
1. Czym jest spersonalizowana opieka a czym nie jest?
Opieka spersonalizowana wprowadzana jest na obszarze placówek służby zdrowia na terenie Wielkie Brytanii. Jest to odejście od tradycyjnego modelu pielęgniarstwa, opartego po prostu o podejmowanie działań, które niezbędne są z punktu widzenia pacjenta. To przejście od sposobu patrzenia na opiekę z punktu widzenia medycyny w stronę psychologii i indywidualnych potrzeb. Oznacza to, że pacjent, obojętne od rodzaju placówki, czasu pobytu i charakteru opieki, staje się centrum podejmowanych działań. Jego decyzje, potrzeby, preferencje uwzględniane są w pierwszej kolejności. W tym miejscu chciałbym zaznaczyć, iż zasadniczo w niniejszym krótkim opracowaniu mojego spojrzenia na omawianą problematykę skupiam się na domu opieki, z uwagi na dominujące doświadczenie w tym zakresie.
Spersonalizowana opieka przypomina nieco, jak zawsze powtarzam sytuację, w której opiekujesz się swoją mamą lub babcią. Trzeba do tego cierpliwości, wiedzy, zorganizowania. Trzeba wiedzieć co mama lubi, czego nie cierpi, dlaczego ubiera właśnie to ubranie a nie inne, w jaki sposób wykonuje różne czynności, generalnie, jaką jest osobą i jakie są jej potrzeby w kontekście sytuacji, psychiki, zdrowia. Jeśli pomnożysz wszystko to co miałaś okazję robić, opiekując się mamą lub babcią lub innym członkiem rodziny razy liczbę osób, które znajdują się na twoim oddziale lub piętrze, gdzie pracujesz, możesz mieć wstępny obraz opieki spersonalizowanej. Tak, to trudne. Właśnie w ten sposób należy uzmysłowić sobie, że opieka spersonalizowana nie ma nic wspólnego z instytucjonalizacją. Znane ze szpitala posiłki, wszystkie dla każdego w opiece spersonalizowanej zastępowane są preferencjami indywidualnymi, oczywiście w kontekście diet stosowanych w różnych chorobach. Odnosi się to również do preferencji związanych z religią. Na terenie Wielkiej Brytanii w domach opieki znajduje się wielu pacjentów odmiennych religii, jak muzułmańska, czy protestancka, gdzie wyznawcy innych kościołów mogą mieć szczególne preferencje odnoszące się zarówno do jedzenia, jak i do innych aspektów opieki, na przykład preferencji co do płci opiekunów.
Opieka spersonalizowana oznacza nastawienie, generalne nakierowanie wszystkiego, co jest podejmowane w zakresie obsługi, zabiegów medycznych, pielęgniarskich, na konkretną osobę. Nawet jeśli masz do czynienia z dwoma osobami cierpiącymi na identyczną chorobę, nie oznacza to, w świetle opieki zorientowanej na pacjenta, iż możesz traktować tychże pacjentów w ten sam sposób. Pozornie jest to zagadnienie złożone i wydaje się na pierwszy rzut oka dość radykalne. Ostatecznie, trudno jest dostosować wszystko naraz do kilkunastu czy kilkudziesięciu pacjentów, zwłaszcza jeśli jest się jedną pielęgniarką na zmianie. To prawda. Dlatego pomaga w tym zorganizowanie, którego podstawą staje się proces planowania opieki, różniący się nieco od standardowego w tym zakresie podejścia. Kwestia ta zostanie podjęta w dalszej części pracy.
Z opieką nakierowaną na pacjenta nie mamy do czynienia wszędzie, gdzie pacjent staje się przedmiotem podejmowanych czynności o charakterze rutynowym. Przykładem niech będzie pobieranie krwi. Ostatecznie procedura ta jest znana każdej pielęgniarce i trudno wyobrazić sobie, w jaki sposób mogłaby ona zostać zindywidualizowana. Tymczasem sama procedura pozostaje taka sama dla pacjenta z demencją i dziecka, oraz osoby dorosłej i zdrowej. Jednak w pierwszym i drugim przypadku procedura będzie wymagać modyfikacji. Pacjent może znosić dobrze pobieranie krwi lub jego stan psychiczny może w przypadku demencji uniemożliwiać mu zrozumienie co właściwie się dzieje i powodować olbrzymi stres. Wówczas niezbędne będzie dotarcie w wymiarze psychicznym do tegoż pacjenta, stworzenie warunków bezpieczeństwa psychicznego, co może wymagać na przykład wcześniejszego zapoznania się z charakterem pacjenta i jego typowymi zachowaniami w rozmowie z opiekunem i odpowiedniego dostosowania sposobu postępowania. Opieka spersonalizowana jest trudnym zagadnieniem nie dlatego, iż nie jest wykonalna, lecz ponieważ wymaga zmiany sposobu podejścia do pacjenta. Rutyna, zmęczenie a nawet wypalenie zawodowe, nierzadkie w zawodach medycznych, pośpiech, brak czasu czy nadmiar pacjentów mogą tworzyć bariery, które czasami mogą się wydawać nie do pokonania. Jednakże w ostatecznym rozrachunku wprowadzenie opieki spersonalizowanej i zorientowanej na pacjenta prowadzi do polepszenia jakości jego pobytu w placówce zdrowia, poprawia nastrój i samopoczucie, oraz daje nam samym lepszą i większa satysfakcję w wykonywaniu pracy. Pacjent będzie miał do nas większe zaufanie, kiedy zrozumie, że staramy się podejmować kroki, które mają na celu zorganizowanie opieki w sposób, który może nie będzie adekwatny do warunków domowych i rodzinnych, ale w mniejszym lub większym stopniu będzie odpowiadał jego potrzebom psychicznym i fizycznym.