Bezpłatny fragment - Śmiertelne przypadki żołnierzy na terenie placu ćwiczeń w Biedrusku w latach 1901 — 1939

Wstęp

Plac ćwiczeń (Truppenübungplatz) w Biedrusku powstał z inicjatywy niemieckich władz wojskowych na przełomie XIX i XX wieku. W tym celu fiskus wojskowy zakupił na północ od Poznania majątki w Chojnicy, Biedrusku, Tworkowie, Trzuskotowie i Knyszynie w 1898 roku. Dotychczasowi właściciele majątków i innych nieruchomości musieli je opuścić do 1 maja 1889 roku. Od połowy 1889 roku uruchomione zostały ćwiczenia wojskowe na terenie poligonu i rozpoczęto budowę infrastruktury dla potrzeb wojska (koszary, magazyny amunicji, szpital, wieża ciśnień itp.). Oficjalnie plac ćwiczeń rozpoczął swoje funkcjonowanie w dniu 19 lipca 1901 roku.

Podczas pobytu wojsk niemieckich na terenie placu ćwiczeń w Biedrusku miały miejsce tragiczne wypadki żołnierzy podczas pełnienia służby oraz w czasie wolnym. Jednym z poważniejszych zagrożeń była rzeka Warta, w której dochodziło do utonięć, szczególnie podczas przeprawy przez rzekę podczas ćwiczeń lub kąpieli letnich. Na południe od zabudowań baraków żołnierskich, na skraju lasu, mieścił się szpital barakowy. W niewielkiej odległości od szpitala, w lesie, urządzono cmentarz wojskowy, na którym chowano zmarłych żołnierzy armii niemieckiej. Cmentarz był również wykorzystywany w okresie miedzywojennym przez Wojsko Polskie.

Po drugiej wojnie światowej cmentarz ulegał stopniowemu zapomnieniu i był systematycznie dewastowany. W roku 2014 grupa inicjatywna złożona z Koła Przyjaciół Muzeum Broni Pancernej i członków Koła Historycznego Gminy Suchy Las podjęła się uporządkowania terenu cmentarza. Uporządkowanie tego miejsca umożliwiło odczytanie i udokumentowanie zachowanych grobów oraz odkrycie nowych, które zostały przysypane i zdewastowane. Wydarzenie to, zainspirowało autora do dalszych poszukiwań osób pochowanych na terenie cmentarza wojskowego w Biedrusku.

Niniejsza książka zawiera opis grobów zidentyfikowanych w 2014 roku, ale również informacje o nowych przypadkach śmiertelnych na trenie placu ćwiczeń w Biedrusku uzyskanych w ciągu ostatnich pięciu lat. W tym drugim przypadku niestety nie można określić, w którym miejscu zostały one pochowane. Jednakże z informacji zawartych w aktach zgonów Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu Parafii katolickiej Chojnica — Morasko oraz aktach zgonów Archiwum Państwowego w Poznaniu Urzędu Stanu Cywilnego Biedrusko wynika, że część osób musiała zostać pochowana cmentarzu wojskowym.

Autor ma nadzieje, że w przyszłości pojawią się nowe informacje, co pozwoli uzupełnić dotychczasową wiedzę na temat osób pochowanych na terenie cmentarza wojskowego w Biedrusku.

Marek Hałas, kwiecień 2019 roku

Okres przed I Wojną Światową

1901

Josef Neupert

Na cmentarzu wojskowym w Biedrusku znajduje się tablica nagrobna żołnierza armii niemieckiej Josefa Neupert z 12 kompanii Kombinowanego 19 Poznańskiego Pułku Piechoty. Z napisów na nagrobku można odczytać, że Josef Neupert urodził się 1 czerwca 1882 roku, a zmarł 21 marca 1901 roku.

1902

Hermann Korth

Na cmentarzu wojskowym w Biedrusku znajduje się tablica nagrobna żołnierza armii niemieckiej Hermanna Korth z 6 Pułku Huzarów Hrabiego Goetzena (2 Śląski). Hermann Korth urodził się 8 sierpnia 1881 roku, a zmarł 20 sierpnia 1902 roku.

1905

Gotthilf Friedrich Koal

Szeregowy Gotthilf Friedrich Koal, z 12 kompani 3 Dolnośląskiego Pułku Piechoty nr. 50, utopił się w rzece Warcie podczas kąpieli w dniu 31 maja 1905 roku. O tym fakcie poinformował Sąd 10 Dywizji Piechoty w Poznaniu w dniu 18 lipca 1905 roku. Gotthilf Friedrich Koal w chwili śmierci miał 21 lat i był wyznania ewangelickiego. Pochodził z miejscowości Leszno. Urodził się w miejscowości Bühlow w powiecie Spremberg (Niemcy), a jego rodzicami byli Christian Koal i Anna z domu Skraback. Gotthilf Friedrich Koal był stanu wolnego.

1908

August Karl Kratzke (Hermann)

Muszkieter August Karl Kratzke (zwany również Hermann), z 9 kompanii 47 Pułku Piechoty, zmarł w Biedrusku — Plac ćwiczeń w dniu 18 maja 1918 roku. O tym fakcie poinformowało dowództwo 10 Dywizji Piechoty w Poznaniu w dniu 23 maja 1908 roku. August Karl Kratzke miał 22 lata i był wyznania ewangelickiego. Przed powołaniem do wojska mieszkał w Poznaniu. Urodził się w miejscowości Słupy w powiecie Tuchola i był synem Johanna Kratzke i Karoline z domu Schacht, zamieszkałych w Chojnicach.

Seiffert

Grenadier Seiffert, z 4 kompanii Grenadierów Królewskich Wilhelma I, zmarł w Biedrusku — Plac ćwiczeń w dniu 6 lipca 1908 roku. O tym fakcie poinformowało dowództwo 9 Dywizji Piechoty z Głogowa w dniu 12 lipca 1908 roku. Seiffert, zamieszkały w Legnicy, miał 21 lat i był wyznania ewangelickiego. Urodził się w Trzementowie w powiecie Bromberg i był synem Wilhelma Seifferta i jego żony (imienia nie podano) z domu Buchholz, zamieszkałych w Frankfurcie nad Odrą.

Gotthilf Emil Otto Kühne

Gotthilf Emil Otto Kühne zmarł w Biedrusku — Plac ćwiczeń z powodu utonięcia w rzece Warta w dniu 14 lipca 1908 roku. O tym fakcie poinformowało dowództwo 10 Dywizji Piechoty w Poznaniu w dniu 19 lipca 1908 roku. Gotthilf Emil Otto Kühne, zamieszkały w Poznaniu, miał 18 lat i był wyznania ewangelickiego. Urodził się w miejscowości Grünewald w powiecie Hayerwerda i był synem Gottlieba Kühne i Johanny z domu Förster, zamieszkałych w Grünewald. Gotthilf Emil Otto Kühne został pochowany na cmentarzu wojskowym w Biedrusku, gdzie do dnia dzisiejszego zachował się jego grób z napisem:

Lieber Sohn Und Brüder / Kochany Syn i Brat

Otto Kühne

1884 — 1908

1910

Wilhelm Strahl

Wilhelm Strahl, z 3 kompanii 58 Pułku Piechoty, zmarł w szpitalu wojskowym w Biedrusku — Plac ćwiczeń w dniu 5 czerwca 1910 roku. O fakcie tym poinformował szpital wojskowy w Biedrusku dnia 6 czerwca 1910 roku. Wilhelm Strahl, zamieszkały w Głogowie, miał 31 lat i był wyznania ewangelickiego. Urodził się w miejscowości Witzenow w powiecie Prenzlau.

Franciszek Gniołka

Kanonier Franciszek Gniołka, z 2 baterii 57 Pułku Artylerii Polowej, zmarł w szpitalu wojskowym w Biedrusku w dniu 21 sierpnia 1910 roku. O fakcie tym doniósł szpital wojskowy w Biedrusku dnia 22 sierpnia 1910 roku. Franciszek Gniołka, zamieszkały w Neustadt O/Sch, miał 23 lata i był wyznania katolickiego. Urodził się w miejscowości Rozwadza w powiecie Strzelce Opolskie i był synem Jana Gniołki i Karoliny z domu Wieczorek, zamieszkałych w miejscowości Bobrek.

1912

Gustaw Pfeiffer

Gustaw Pfeiffer zmarł w Biedrusku — Plac ćwiczeń w dniu 27 kwietnia 1912 roku. O wydarzeniu tym poinformował Królewski Sąd Rejonowy w dniu 2 maja 1912 roku. Gustaw Pfeiffer, zamieszkały w Poznaniu, miał 19 lat i był wyznania ewangelickiego. Urodził się w miejscowości Budziechów w powiecie Żary.

Maksymilian Paweł Stanisław Szajda

Gefrajter Maksymilian Paweł Stanisław Szajda, z 4 kompanii 7 Pułku Grenadierów, zmarł w szpitalu wojskowym w Biedrusku w dniu 6 sierpnia 1912 roku. Maksymilian Szajda, zamieszkały w Legnicy, miał 21 lat i był wyznania katolickiego. Urodził się w miejscowości Prusicie w powiecie Milicz i był synem Stanisława Szajdy i Agnieszki z domu Klinnert.

Max Arthur Herrmann

Podoficer Max Arthur Herrmann, z 2 kompanii 47 Pułku Piechoty, zmarł w rzece Warcie w nocy z 21 na 22 sierpnia 1912 roku. O fakcie tym poinformowało dowództwo 10 Dywizji Piechoty w Poznaniu w dniu 3 września 1912 roku. Max Arthur Herrmann miał 24 lata i był wyznania ewangelickiego. Urodził się w miejscowości Reichenau w powiecie Zittau i był synem Wilhelma Herrmann i Idy z domu Lindert, zamieszkałych w Reichenau.

1913

Konrad Ernest August Metzner

Artylerzysta Konrad Ernest August Metzner, z 6 kompanii 11 Pułku Artylerii Króla Fryderyka III (2 Śląski, Wrocław), został znaleziony martwy w Biedrusku — Plac ćwiczeń w dniu 27 kwietnia 1913 roku. O fakcie tym poinformował Królewski Sąd 11 Dywizji Piechoty we Wrocławiu w dniu 20 maja 1913 roku. Konrad Ernest August Metzner miał 23 lata i był wyznania ewangelickiego. Urodził się w miejscowości Deutsch Lissa w powiecie Neumarkt na Śląsku i był synem emeryta kolejowego Ernesta Metznera i jego żony Erny z domu Scholz zamieszkałych w Deutsch — Lissa.

Ernst Rück

Artylerzysta Ernst Rück, z 1 baterii 37 Pułku Artylerii Polowej, zmarł w szpitalu barakowym w Biedrusku w dniu 20 maja 1913 roku. Ernst Rück miał 22 lata i był wyznania ewangelickiego. Urodził się w miejscowości Herzogsthal w powiecie Gołdap. Był stanu wolnego. Rodzicami jego byli Ernst Rück i Anna z domu Duatzka, zamieszkałych w miejscowości Tannenberg w powiecie Augenberg. Ernst Rück został pochowany na cmentarzu wojskowym w Biedrusku. Do dnia dzisiejszego zachował się żeliwny krzyż z napisem:

Kan. Rück I Batt PAR. 37

GEB. 3 APR. 1891 GEST. 20 MAI 1913