Wstęp
Filozofia jest umiłowaniem mądrości.
A czym jest mądrość? Czy mądrość można w ogóle zdefiniować, czy jest ona czymś nieokreślonym? Jak mądrze postępować w życiu?
Powszechnie panuje pogląd, że mądrość jest wiedzą nabytą przez naukę i doświadczenie oraz umiejętnością jej wykorzystania. Wiedzę czerpiemy z zewnątrz, z ksiąg i z nauki przekazywanej przez innych. Doświadczenie życiowe zdobywamy sami. Paul Baltes i Jacqui Smith z kolei uważają, że mądrość nie jest tożsama z wiedzą, ale stanowi ważną jej część.
Do elementów składowych mądrości zalicza się także refleksyjność, która pojmowana jest nie tylko jako zdolność do zadumy, lecz także umiejętność tworzenia nowych rozróżnień w otaczającej rzeczywistości i unikanie bezmyślnego akceptowania prawd na pozór oczywistych. Mądrość jest wieloaspektowa. Trudno ją jednoznacznie zdefiniować, bo zawsze można coś przeoczyć. Niemniej jest potrzebna po to, wiedzieć jak żyć i jakie podejmować decyzje.
Dla wielu myślicieli mądrość to nie tylko sposób myślenia i radzenia sobie z problemami, ale również cnota. Można ją doskonalić i osiągać w wyniku pracy nad sobą, ponieważ nie jest nikomu dana. Dzięki niej człowiek jest w stanie poznać ostateczne konsekwencje podejmowanych przez siebie działań. Jest dobrem najwyższym, które wiąże się również z moralnością i odpowiedzialnością.
Taki niekwestionowany w historii mędrzec, jakim był Sokrates, który sam siebie nazywał niemądrym, który wie, że nic nie wie, prosto ujmował to tak, że mądrość jest wiedzą o tym, co jest dobre i o tym, co jest złe. Innymi słowy-„Mądrość [wiedza], jest dobrem, a głupota [ignorancja] — złem”.
Większość filozofów wypowiadających się na temat mądrości łączyła ją z nauką, wartościami, stanem umysłu, z właściwym rozpoznaniem praw natury oraz spraw boskich i ludzkich.
Mamy do dyspozycji całą mądrość przeszłych pokoleń, wystarczy tylko chcieć z tego korzystać i nauczyć się właściwie rozpoznawać to, co jest mądre i dobre, by zacząć odczuwać życie jako dobre i piękne.
Mądrość polega na osiąganiu wyższego poziomu samoświadomości, samodoskonaleniu się. To głęboki namysł prowadzący do rozumienia i zrozumienia a także poznawania dostępnej wiedzy. To rozsądek, kontemplacja.
Istotą mądrości jest dążenie do zmiany życia tak, by człowiek mógł być wolny, by mógłby być sobą, żyć w harmonii ze sobą i światem, a tym samym był szczęśliwym.
Mimo świadomości, że doskonała mądrość jest nieosiągalna dla człowieka, filozofowie antyczni byli przekonani, że ćwiczenie się do mądrości jest konieczne do doskonalenia duchowego. Mądrość była normą transcendentną kierującą działaniem. Filozoficzna mądrość stanowiła i stanowi życiowy drogowskaz, który pozwala prowadzić myśli w odpowiednim kierunku.
Mądrość to stan człowieka, który daje mu pełnię swoistego szczęścia. Potrzebne do osiągnięcia tego stanu jest ciągłe doskonalenie swojej wiedzy, a co za tym idzie, podejmowanie dobrych decyzji. Dlatego w dobie sztucznej inteligencji należy prawdziwej mądrości przywrócić właściwą jej rangę.
Ujmując problem mądrości praktycznie, chodzi o to, by wyjść poza ramy i myślą uwznioślać swoje życie, a tym samym uwznioślać świat.
Być może dziewiąty tomik wierszy pod tytułem Sekret mądrości będzie przyczynkiem do tegoż uwznioślenia.
Być może czytelnikom rozświetli myśli jak pochodnia.
A może będzie poetyckimi drzwiami na świat.
Tomik zawiera 98 wierszy i podzielony został na cztery rozdziały. Pierwszy z nich traktuje o mądrości w filozoficzno-poetycki sposób. Rozdział drugi stanowi dotarcie do punktu, w którym słuszność przemyśleń dochodzi do głosu. Rozdział trzeci zawiera wiersze, które w trafny sposób określają proces zmian zachodzących w naszym życiu. Rozdział czwarty odnosi się do mojego postrzegania mądrości.
Pisząc wiersze nie raz odnosiłam się do mądrości filozofów czy myślicieli, czerpiąc z nich inspirację do wierzy. Dla przykładu:
— Życie, które nie jest poddawane refleksji, nie jest warte życia, Sokrates ( 469- 399 p.n.e.),
— Cierpliwość jest towarzyszem mądrości, św. Augustyn (354- 430 p.n.e.),
— Wszystkich nas pociąga pragnienie poznania i wiedzy, Cyceron (106- 43 p.n.e.),
— Z wszystkich rzeczy ludzkich tylko wiedza jest nieśmiertelna, Plutarch ( 50- 125 n.e.),
— Mądry człowiek nie czeka na okazje-sam je stwarza, Francis Bacon ( 1561- 1626 n.e.).
Każdy z nas przeżywa w sobie pewne życiowe epoki.
Raz kierujemy się rozumem na podstawie ideałów oświeceniowych, za chwilę liczy się dla nas romantyczne piękno duszy, by następnie dotrzeć do pozytywistycznego kultu rozumu i wiedzy… Pamiętajcie jednak Drodzy Czytelnicy, wiedzę możemy zdobywać od innych, ale mądrości musimy nauczyć się sami.
Podziękowania tradycyjnie kieruję do osób najbliższych mojemu sercu, do przyjaciół i znajomych, do tych, którzy wiernie mi w życiu towarzyszą i wspierają, do wszystkich czytających moje wiersze.
Zamiast cytatu tym razem Czytanie z Księgi Mądrości.
Tuż za nim wiersz tytułowy.
Agnieszka Lipska
Czytanie z Księgi Mądrości (Mdr 6, 12—16) Mądrość znajdą ci, którzy jej szukają
Mądrość jest wspaniała i nie więdnie, ci łatwo ją dostrzegą, którzy ją miłują, ci ją znajdą, którzy jej szukają, uprzedza bowiem tych, co jej pragną, wpierw dając się im poznać.
Kto dla niej wstanie o świcie, ten się nie natrudzi, znajdzie ją bowiem siedzącą u drzwi swoich. O niej rozmyślać — to szczyt roztropności, a kto z jej powodu nie śpi, wnet się trosk pozbędzie, sama bowiem obchodzi i szuka tych, co są jej godni, objawia się im łaskawie na ścieżkach i wychodzi naprzeciw wszystkim ich zamysłom.
Sekret mądrości
Gdzie szukać mądrości strumienia
W szkatułce czasu czy w serca milczeniu
Każdy dzień spowity tajemnicą istnienia
Wypełnia myśli w cichym skupieniu
W małym kamyczku, w jutra obietnicy,
Co przychodzi bezgłośnie z nocy drżeniem
W porannej mgle, w pięknie błyskawicy
We wstawaniu z kolan wbijanych w ziemię
Na życia drogach
Przeciwległych brzegów tęsknotą zakurzonych
W przekroczonych progach
Tykaniem zegara poruszonych
Skrywany pod gwieździstym niebem
W spojrzeniach szeptu pomiędzy słowami
Zapisany w pamięci spokojnym śpiewem
Sekret mądrości ukryty jest w nas samych
05.11.2023 r.
Rozdział I Ziarno mądrości
Mądrość życia
Na skrzyżowaniu dróg, bez słowa
Czeka cierpliwie mądrość życia
Niekiedy przed świtem się schowa
Czasem przed zmierzchem zasypia
Pomiędzy pamięcią, a zapomnieniem
W odnalezionym wreszcie świecie
Zamilknie z pokornym westchnieniem
Kryjąc się w szczęścia sekrecie
W momentach życia bezpowrotnych
Nim czerwień i błękit splączą się w fiolet
W chwilach raz danych, tak ulotnych
Mądrość ludzkości wolną ma wolę
01.01.2023 r.
Mądrości potęga
W powietrzu nasyconym zapachem burzy
W jednej z owych rzadkich chwil
W purpurowym kolorze dzikiej róży
W niewyczerpanym strumieniu pięknych dni
Na rzeźbionym kamieniu i malowanym szkle
W głębokiej oczu przejrzystości
W zakątkach ogrodu ocienionych bzem
W smutku i w radości
W myślach wszechobecnych, na serca dnie
W lazurowej powierzchni milczenia
W łagodnym i aksamitnym śnie
W każdej chwili ludzkiego istnienia
W pierwiastkach nieskończonego ruchu
W kolejnych epok murach, filozoficznych księgach
W niezwykłości świata, wiedzy okruchu
Zawarta mądrości potęga
04.01.2023 r.
Mądrości znaki
W podniebnym zachwycie
Myśli rozgałęzione, przefiltrowane
Tam skrystalizowane jest życie
Połyskiem słońca skąpane
Na poduszce ze snów
W chwilach niezwykłych, zaszeptanych
Objawione w postaci słów
Skurczem ust, powagą głosu utkanych
W tkliwych zmrużeniach oczu
Zapatrzonych niby wędrowne ptaki
Dostrzec, zrozumieć i poczuć
Niezniszczalne mądrości znaki
13.01.2023 r.
Na ścieżkach życia
W drgającej możliwości cudu
Zaróżowionej głębokim i tkliwym blaskiem słońca
Na ścieżkach życia, w drzewie na wzgórzu
W momentach codziennych zaplątań
W niepewnej wszechobecności nadziei
Z siłą niewątpliwej prawdy
Czerpiącej z mądrości korzeni
W wyobraźni zdobnej w szmaragdy
W akcie wiary, w spokojnej radości
W nieokreślonej spojrzeń dali
W ciszy i wrażliwości
Światu potrzeba szlachetności, a nie zimnej stali
22.01.2023 r.
Każda myśl
Każda chwila czegoś uczy
Każdy dzień jest cichym cudem
Tkliwy gest potrafi wzruszyć
Życia sens przychodzi z trudem
Każdy ból dodaje siły
Tu i teraz jest oddechem
Wszelki spokój jakże miły
Każda myśl jest serca echem
02.02.2023 r.
Piękno
Piękno jest w kwiatach
W momentach, latach
W ulotnej chwili
W tańcu motyli
Trwa nieskończenie
Jest w marzeń ogrodzie
I słońca wschodzie
Między powiek mrugnięciem
Tuż przed zaśnięciem
Jak światem zdziwienie
W niewinnych rumieńcach
I w biciach serca
W szczerym uśmiechu
W wirowaniach oddechów
Nieustanie i wytrwale
W subtelnym drżeniu
W przydrożnym kamieniu
W próbie cierpliwości
W życia żarliwości
Niczym kropla, która drąży skałę
05.02.2023 r.
W całej złożoności
Błyskiem światła jest w oku źrenicy
Niezdefiniowana w swej doskonałości
W słowach, smakach, zapachach i ciszy
Trudna i prosta zarazem w całej złożoności”
W szeleście skrzydeł uczy cierpliwości
Sprawia, że czerwień serca staje się czerwieńsza
Prowadzi do jutra przez most niepewności
Z każdym dniem bardziej błękitniejsza
Ma początek nad wolności brzegiem
Tchnieniem nieustannym jest i zamyśleniem
Rozkwita latami i przychodzi z wiekiem
A życie pięknieje z każdym doświadczeniem
11.02.2023 r.
Przebudzenie
Zasnąć, zbudzić się, nabrać oddechu
I zacząć wszystko od początku
Mądrością myśli, szczerością uśmiechu
Cieszyć się chwilą w każdym duszy zakątku
Zamknąć w ramionach każdy dzień
Wypełnić ciepłem serce wrażliwe
W wędrówce życia osiągnąć cel
I uwierzyć, że wszystko jest możliwe
22.03.2023 r.
W księdze ludzkich zdarzeń
W słowach podobnych do promieni
Skrytych w dolinach i przełęczach
Gdzie niebo błękitem dotyka ziemi
A szczęście wypełnia ściany serca
Utkana w liniach papilarnych
Siła, co piętrzy wielkie góry
Ukuta z przeżyć losu twardych
Wytrzymałości wznosi mury
W tysiącach delikatnych muśnięć
Spisanych w księdze ludzkich zdarzeń
W kącikach ust tańczący uśmiech
Niesiony prądem cichych marzeń
23.02.2023 r.
Wśród niecierpliwej czerwieni
Otwiera półszeptem drzwi
Wita uśmiechem zielonym
Wlewa do filiżanki
Dzień jeszcze nieodgadniony
Z radością spogląda w dal
Chwil horyzonty wyznacza
Rozpala energii żar
Z nadzieją nową powraca
By twardo stąpać po ziemi
Pomaga odnaleźć drogę
Wśród niecierpliwej czerwieni
Kwitnie myśli spokojnych ogrodem
26.02.2023 r.
W przestrzeni bez granic
Zrodzona razem z początkiem świata
Skrywa się w płaszczu poszarzałym
Wszystko przenika i wszystko splata
Filarem życia jest wiecznotrwałym
W sennej świtania bladej godzinie
Odziana jedynie w księżyca blask
W przestrzeni bez granic z czasem wciąż płynie
Rozkwita, dojrzewa i zmienia się w nas
Nim drzewa staną się znów zielone
A myśli jak ptaki pochwyci wiatr
Ze wschodem słońca na nowo zapłonie
W nurcie codziennych przyziemnych spraw
W odbiciach oczu zachwyci się światem
Na chwilę ulotną zatrzyma czas
Obdarzy uśmiechem, odurzy zapachem
I pod swój szary nas schroni płaszcz
05.03.2023 r.
Mądrości cierpliwość
Są myśli, przy których milkną słowa
Są słowa, w których śpią anioły
Są chwile, w których wciąż od nowa
Wyobraźni się budzą żywioły
Jest cisza, którą rzeźbią usta
Jest szept ubrany w zapach spojrzenia
Jest spokój, który dłonią muska
Jest czas, w którym kwitną marzenia
Są ksiąg zapisane strony
Jest prawda ponad wszelką wątpliwość