Dzień 1
Witam Cię w pierwszym dniu Kursu i gratuluję podjęcia trafnej decyzji. Po czym poznałam, że Twoja decyzja jest właściwa? Po tym, że od razu przystąpiłeś do działania. Każde działanie poprzedza decyzja; brak działania oznacza, że to tylko kolejne „chciejstwo” z Twojej strony. A „chciejstwo” przejawia się właśnie tym, że owszem, jesteś szczerze zainteresowany (w tym wypadku — nabyciem umiejętności podejmowania trafnych decyzji), ale pod warunkiem, że nic nie będziesz musiał robić.
Wszystko, czego doświadczasz w swoim życiu, jest wynikiem decyzji. Każdą decyzję możesz zmienić i ukształtować tak, aby jej wynik doskonalił Twoją codzienność.
Wierzę w Twoje maksymalne zaangażowanie, bo zapewne wiesz już, że bez niego nic nie ulegnie zmianie.
Nie marnujmy czasu i przejdźmy od razu do rzeczy.
Na pozór coś banalnego, a jednak potrafi wpakować w niezłe tarapaty; przysporzyć problemu, ale i uszczęśliwić. Tak, mówię o umiejętności podejmowania trafnych decyzji. Albo ją posiadasz, albo nie.
Ale to nie tak. Dobra nowina jest taka, że posiadasz zdolność do podejmowania słusznych dla siebie decyzji.
Od czego zależy, czy podjęta decyzja jest słuszna?
Decyzyjność to nie tylko wyrażanie aprobaty lub jej brak; to nie tylko deklaracja na „tak” lub na „nie”; to nie tylko analiza i wyciąganie wniosków (o czym będziemy mówić i co przećwiczysz podczas tego warsztatu). Decyzyjność to proces, który kształtuje się w Tobie od narodzin. Co więcej — na jakość podejmowanych przez Ciebie decyzji wpływają pięć części składowe:
— Twój system wartości życiowych.
— Twoje przekonania i zasady postępowania.
— Źródła Twoich wzorców do naśladowania.
— Umiejętność zadawania sobie konstruktywnych pytań.
— Twój stan emocjonalny.
Wyobraź sobie, że stoisz przed wyborem: wyjechać na staż za granicę czy zostać w kraju. Zanim wysłuchasz danej oferty do końca, decyzja jest już przez Ciebie podjęta. Tak, dobrze zrozumiałeś.
Dzisiaj chcę, abyś przyjrzał się sobie i sposobowi, w jaki podejmujesz decyzje, oraz względom, którymi się kierujesz. Gdy przejdziesz ten proces, z łatwością zrozumiesz, dlaczego czasami (być może) zachowałeś się tak irracjonalnie. Dlaczego czasami tak długo zastanawiałeś się, jaki ruch wykonać. Ja niejednokrotnie zadawałam sobie pytania: „Dlaczego się zgodziłam?”, „Dlaczego znowu — i znowu — postąpiłam tak samo?”. Myślę, że Ciebie również to spotkało i że przyczyny może nawet do dziś nie poznałeś.
Przestudiowałam cały proces podejmowania decyzji (zajęło mi to prawie rok), ale dziś wiem, że to, co warunkuje trafność podjętych przeze mnie decyzji, tkwi we mnie samej. I wiem, że podejmowanie trafnych decyzji zależy od tego, czy znasz sam siebie; czy wiesz, czym kierujesz się przy podejmowaniu decyzji i skąd się bierze takie, a nie inne przeświadczenie o słuszności danego działania lub jej braku.
Całą posiadaną wiedzę praktyczną przekazuję teraz Tobie. Jeśli chcesz dokonać w swoim życiu zmiany na lepsze, jeśli zależy Ci na trafności podejmowanych decyzji, wykonaj każde ćwiczenie, bądź konsekwentny, a po zakończeniu warsztatów zacznij stosować poznane metody i techniki.
Ćwiczenie
Otwórz swój notes i zanotuj pierwszą myśl, jaka przyjdzie Ci do głowy po przeczytaniu poniższego zdania.
Jestem optymistą, który widzi cały świat w ciepłych barwach, dlatego ufam każdemu człowiekowi i biegnę z pomocą każdemu, kto mnie potrzebuje.
Zapisz wszystko, co myślisz na temat takiej osoby i sytuacji. Bądź ze sobą szczery — nikomu nie musisz się tłumaczyć ze swoich notatek.
A teraz podobnie zrób z kolejnym zdaniem.
Moje życie to czarna dziura, z której nie mogę się wydostać; wszyscy tylko czekają, aby mnie wykorzystać, bo mam miękkie serce.
Zapisz swoje myśli.
Nie wiem, co napisałeś, ale Ty wiesz, z którym zdaniem bardziej się utożsamiasz. Ty wiesz, czy jesteś w większej części optymistą, czy pesymistą.
I nie dlatego, że taki jesteś, lecz dlatego, że Twoje myśli ukształtowało otoczenie i doświadczenie. Tak samo jest z podejmowanymi przez Ciebie decyzjami; one zawsze są w Twojej głowie, już gotowe do wykorzystania, i tylko Ci się wydaje, że właśnie podejmujesz decyzję; to tylko Twoje wrażenie. Bo decyzje ludzie podejmują na podstawie wzorców, według których zostali wychowani, osób, które naśladowali, przeżyć, jakie stały się ich udziałem, oraz doświadczeń życiowych. Bez poznania siebie i wyrażenia woli zmiany i pracy nad sobą decyzje pozostaną wciąż w Twojej głowie jak karty czekające na dobre rozdanie i nie zmienisz swojego schematu dokonywania wyborów.
ABY NAUCZYĆ SIĘ PODEJMOWAĆ TRAFNE DLA SIEBIE DECYZJE, MUSISZ ODKRYĆ, CZYM KIERUJESZ SIĘ W ŻYCIU.
To, co mówisz, jak się zachowujesz, co robisz oraz to, co myślisz, jest w dużej mierze ukierunkowane Twoimi wartościami; od wartości uzależniasz wybór tego, co jest słuszne i akceptowalne przez Ciebie, a co nie.
Ćwiczenie
Jakimi wartościami kierujesz się podczas podejmowania decyzji?
Co cenisz najwyżej?
Wartości: ekonomiczne, moralne, religijne, estetyczne, prawne, dotyczące takich dziedzin życia jak: rodzina, praca, pieniądze, środowisko życia, rozwój osobisty, zdrowie i wypoczynek, wspólnota, Bóg (wiara).
Wypisz 5 najważniejszych dla Ciebie wartości.
Pytania pomocnicze:
Na czym zależy Ci w danej dziedzinie?
Jakie wartości wcielasz w życie?
Którym wartościom chciałbyś się poświęcić?
Przykładowe wartości:
Dyscyplina, miłość, szacunek, lojalność, szczerość, pieniądze, kariera, wolność, pedantyczność, uczciwość, empatia, wiara, wytrwałość, zaufanie, zaangażowanie, ufność, szacunek, lojalność, pracowitość, spokój, mądrość, empatia, asertywność, rodzina, podniecenie, wstrzemięźliwość, radość, zabawa, honor, oryginalność, patriotyzm, poświęcenie, kreatywność, bezinteresowność, czułość, roztropność, determinacja, skuteczność w działaniu, elegancja, niezależność itd.
Po wypisaniu swoich wartości stwórz ich hierarchię. Zacznij od najważniejszej dla Ciebie wartości.
Musisz wiedzieć, że hierarchia wartości jest o tyle istotna, że podejmując decyzję, podświadomie weryfikujesz jej zgodność z Twoją najważniejszą wartością.
Np. jeśli najwyższa wartość stanowi dla Ciebie rodzina, nie podejmiesz decyzji o wyjeździe na staż, który potrwa 6 miesięcy, bez możliwości fizycznego kontaktu z najbliższymi.
Jeśli natomiast Twoją wartością jest kariera — poczujesz się nieszczęśliwy, nie wyjechawszy na ten sam sześciomiesięczny staż, co z kolei może przerodzić się we frustrację i odbić na całej Twojej rodzinie.
Wykonaj to ćwiczenie w sposób uczciwy; wsłuchaj się w siebie. Spróbuj przypomnieć sobie, jak było, gdy bardzo czegoś chciałeś, ale ze względu na kogoś lub na sytuację — odpuściłeś. Przypomnij sobie konsekwencje. Pamiętaj też, że kija ma dwa końce — na pewno bywało, że nie raz wstydziłeś się podjętej decyzji i ogarniała Cię złość; że dziękowałeś Bogu, że zdecydowałeś się pomimo wielkich obaw; że niejednokrotnie decydowałeś w ostatniej chwili albo odpuszczałeś sobie podjęcie danego kroku. Zastanów się, jakie wartości zaważyły wówczas o tym?
Pamiętaj też, że wartości nie są stałe w Twoim życiu i zmieniają się, powodując, że niekiedy dopiero po latach śmiejemy się ze swoich decyzji albo je przeklinamy. Dlatego weź pod lupę jedną decyzję, którą podjąłeś w ostatnich 3 lub 6 miesiącach i dokonaj własnej analizy.
Faktem jest, że decyzje sprzed kilku lat są świetną bazą do kontrolowania swojego rozwoju. Możesz spojrzeć w głąb siebie, by dostrzec, czy idziesz w kierunku, który sobie obrałeś. Nie możesz też obwiniać siebie za podjęte w przeszłości decyzje — prawdopodobnie wówczas były one jedynymi właściwymi. Są to zagadnienia z tematyki akceptacji przeszłości, dlatego nie będę ich w tym momencie roztrząsać. Powróćmy do tematyki trafnych decyzji.
Jakimi zatem wartościami się kierujesz? Ułożyłeś ich hierarchię? Czy teraz dostrzegasz spójność?
Ćwiczenie
Wybierz teraz jedną ze swoich podjętych już decyzji i oceń, jakimi wartościami się kierowałeś.
……………………………….……………………………….
Jeśli to zbyt mało (a na pewno tak jest), zastanów się, jakie masz przekonania.
Wyobraź sobie rozmowę z rodzicami, może nawet z dziadkami. Rozmowę dotyczącą pieniędzy (to znakomity, bo kontrowersyjny temat).
Zapisz wszystko, co Twoja najbliższa rodzina i środowisko, w którym się wychowałeś, powiedzą na temat pieniędzy.
Możesz użyć poniższych zwrotów:
Pieniądze są…
Pieniądze mają…
Pieniądze przynoszą…
Umiem/Nie umiem…
Kto zarabia dużo pieniędzy…
dużo/mało…
Lubię/Nie lubię…
Bogaci ludzie to…
Biedny to…
A teraz zastanów się i podkreśl przekonania, z którymi się zgadzasz. Jeśli nie ma takich — właśnie teraz dopisz własne przekonania dotyczące pieniędzy.
Przekonania mogą Cię wspierać w podejmowaniu trefnych decyzji, ale mogą też Cię blokować.
Wyobraź sobie, że nadarza się świetna okazja: otrzymujesz propozycję pracy, chociaż masz już stałą posadę. I pojawia się dylemat: podjąć ryzyko czy nie? Oczywiście, że podświadomie decyzja zapadła już w Twojej głowie i jest uwarunkowana wartościami oraz przekonaniami.
Jeśli masz przekonanie, że „lepiej trzymać się starego, znanego, bo wszystko, co nowe, jest wielką niewiadomą” — pozostaniesz na swoim dawnym stołku, choćby kłuł Cię w tyłek.
Jeżeli uważasz, że zmiany są złe — również pozostaniesz tu, gdzie jesteś.
Jeżeli uważasz, że nie dasz rady na nowym stanowisku — nie podejmiesz wyzwania, nawet gdyby proponowano Ci o wiele lepsze warunki. Mało tego –sam zaczniesz doszukiwać się podstępu i uznasz, że ktoś chce Cię na minę wsadzić, wykorzystać; że tak dobrze będzie tylko na początku, a potem stanie się tak samo jak wszędzie.
Jeśli kierujesz się przekonaniem, że „szczęście dopisuje tylko nielicznym” i uważasz, że na pewno nie kwalifikujesz się do tej grupy — nie spróbujesz, nie pójdziesz nową ścieżką. Zostaniesz tu, gdzie jesteś, nawet gdybyś czuł się nieszczęśliwy w swojej obecnej pracy.
Znam wiele osób, które każdego dnia narzekają na swoją pracę, a mimo to nigdy nie zrobiły jednego kroku w kierunku znalezienia lepszej. I gdy pytam, dlaczego, zawsze pada jedna i ta sama odpowiedź: „Po co ryzykować w dzisiejszych czasach? Oszalałaś?!”.
Dlatego przed podjęciem decyzji koniecznie sprawdź nie tylko swoje możliwości w nowym obszarze, ale w pierwszej kolejności — określ, jakimi wartościami się kierujesz, zweryfikuj, czy zmiana jest zgodna z Twoimi zasadami moralnymi, a następnie przyjrzyj się swoim przekonaniom i zastanów się, czy Cię wpierają, czy blokują.
Ćwiczenie
Powróć do decyzji, którą sprawdzałeś pod kątem swoich wartości.
Spróbuj teraz określić, jakimi przekonaniami się wówczas kierowałeś?
Przykład:
Może miałeś wyjechać na urlop, ale w ostatniej chwili zdecydowałeś, że zostajesz w domu, uznając, że wyjazd to strata pieniędzy i lepiej kupić coś do domu?
W tym przypadku w grę wchodzą dwie wartości: zdrowie i pieniądze. Urlop jest potrzebny, aby zregenerować siły; to zastrzyk energii na wiele miesięcy. Pieniądze są potrzebne do zaspokojenia podstawowych potrzeb; ich nadmiar wydajesz np. na przyjemności (nowe auto) lub dla poprawy jakości zdrowia (wyjazd na urlop).
Jakie jest Twoje przekonanie odnośnie lokowania pieniędzy? Urlop czy samochód? Jak myślisz, czy po wydaniu wszystkich posiadanych pieniędzy nowe napłyną do Ciebie z łatwością, czy lepiej je oszczędzać, bo musiałeś na nie ciężko pracować? Praca jest dla Ciebie ciężarem czy przyjemnością? Czy po wygranej w lotto przestałbyś pracować i wyjechał na wyspy, czy przeznaczyłbyś pieniądze na realizację swojej pasji?
Trening
Jaką decyzję masz teraz do podjęcia? Wybierz jedną, o niewielkim znaczeniu, nad którą możesz pracować podczas całego warsztatu. Zastanów się teraz i zapisz, jakimi wartościami będziesz się kierować przy jej podjęciu i jakimi przekonaniami.
……………………………….……………………………….
Naturalnie, że to nie wszystko. Dziś jeszcze zastanów się nad swoim celem.
Zawsze podejmujesz decyzje w jakimś celu — chcesz coś osiągnąć, do czegoś dojść. Podejmujesz decyzje, aby umilić sobie życie; to zrozumiałe, to ludzki priorytet. Jednak bywają sytuacje, że postanawiasz trochę pocierpieć, aby w późniejszym czasie cieszyć się czymś bardziej dla ciebie cennym.
Przykład:
Twoim celem jest zamieszkanie z rodziną w Norwegii. To piękny kraj o ogromnych możliwościach. Jednak zanim wyjedziesz, musisz nauczyć się języka przynajmniej w stopniu komunikatywnym. Podejmujesz się tego wyzwania, chociaż masz wiele spraw na głowie: praca, dom, dzieci, niekiedy brak chwili na oddech. Jak to ogarnąć? Dopóki nie odpowiesz sobie na pytanie „Jak zaoszczędzić na czasie” — nie podejmiesz decyzji o nauce języka. Najpierw musisz znaleźć czas.
To właśnie małe kroki wiodą do Twojego dużego celu; działania, które nie należą do przyjemnych (bo zamiast uczyć się języka, wolałbyś przecież poleżeć i odpocząć), ale wiesz, że jeśli pocierpisz trochę, nagroda będzie tego warta. Wiesz, że jesteś roztargniony i niezdyscyplinowany. Co robisz? Postanowiłeś wziąć udział w warsztatach z zarządzania sobą w czasie, co również w pierwszej chwili nie wydaje Ci się zbyt przyjemne (dodatkowa praca nad sobą, a przecież niemało pracujesz w ciągu dnia — myślisz sobie). Ale decydujesz się, bo wiesz, że dzięki nabyciu nowej umiejętności z łatwością znajdziesz czas na wszystko. Wychodzi na to, że decyzja była bezbłędna; trudna, ale trafna. Teraz, gdy już wiesz, jak zarządzać sobą w czasie, znalezienie czasu na naukę języka staje się banalnie proste, a Ty dodatkowo znajdujesz czas na relaks.
Uczysz się języka od roku, a nawet stwierdzasz, że nauka zaczyna Ci się podobać. Dlaczego? Bo zauważasz postępy i wiesz, że Twoje pragnienie dotyczące wyjazdu jest realizowane.
CZY DOSTRZEGŁEŚ TEN ŁAŃCUCH DECYZJI? BYŁY ONE OPARTE NA JASNO SKONKRETYZOWANYM CELU, W ODNIESIENIU DO KTÓREGO POTRAFIŁEŚ WYZNACZYĆ PLAN DZIAŁANIA.
W podanym przykładzie wartością był spokój finansowy, o którym wiesz, że zapewni Ci wyjazd do Norwegii; to Twoje przekonanie. W Norwegii czeka na Ciebie wymarzona praca. Zmiana środowiska wpłynie na Ciebie pozytywnie — będziesz mógł realizować się zawodowo.
Skonkretyzowałeś cel, który jest zgodny z Twoimi wartościami i przekonaniami. Podejmujesz działania zgodne z wyznaczonym planem. Szukasz jak najlepszych rozwiązań, ponieważ wierzysz w swój sukces — to dlatego wszystkie Twoje decyzje — mimo różnego stopnia trudności — były trafne.
Rozmyślając o celu, nie zapominaj o swoich priorytetach. Priorytetem była nauka języka obcego (zauważ, że zanim rozpocząłeś kurs, przemyślałeś to centymetr po centymetrze). Zdajesz sobie sprawę ze swoich talentów i rezerw. Wiesz, że nie poradzisz sobie, o ile nie popracujesz nad swoją rezerwą, dlatego zapisałeś się na warsztat z zarządzania sobą w czasie. To tylko 5 dni, a jednak stanowią krok milowy w realizacji Twojego celu.
Zawsze określaj swoje priorytety. Przed podjęciem decyzji zadawaj sobie pytanie:
Co mogę zrobić już teraz, przy pomocy tego, co posiadam, i czym dysponuję, aby wykonać krok w kierunku realizacji celu?
Celem jest wszystko, jeśli tylko podejmujesz w tym kierunku działanie.
Przykład
Cel — zaplanować urlop.
Decyzja zapadnie, gdy odpowiesz sobie na pytania: „Hiszpania czy Mazury?”, „Urlop na pokaz czy zgodny z twoimi możliwościami finansowymi?”.
Cel — zakup samochodu.
„Auto nowe czy używane?”, „Co pochłania więcej pieniędzy: raty za nowe auto czy naprawy u mechanika?”.
Ćwiczenie
Powróć do decyzji, którą sprawdzałeś pod kątem swoich wartości i przekonań, i określ teraz, czy podjęta decyzja była zgodna z Twoim celem, czy Cię do niego przybliżyła. A może poszedłeś całkiem w inną stronę? Czy ta decyzja okazała się zgodna z Twoim charakterem?
Co to jest charakter?
To Twoje wartości, przekonania, priorytety; Twoje marzenia i pragnienia; sposób, w jaki się zachowujesz; Twoja osobowość i Twój temperament, ale również opinia, jaką sam sobie wystawiasz.
Fachowo mówimy o samokoncepcie.
Myśli i słowa, które wypowiadasz pod swoim adresem.
Powróć do oceny pierwszych dwóch zdań związanych z optymistycznym i negatywnym myśleniem; do ćwiczenia, w którym zapisywałeś swoje myśli.
Prosiłam Cię o identyfikację, o określenie swojego stanowiska.
Jesteś optymistą czy pesymistą? Kim jesteś?
Nie będę się rozwodzić w tym temacie, ponieważ musiałabym poświęcić tematyce podświadomości i myśli cały warsztat. Chcę jednak, abyś zdał sobie sprawę, że za wszystko odpowiedzialne są Twoje myśli; myśli, które jesteś w stanie nie tylko kontrolować, ale i zmieniać.
Istotną sprawą w momencie podejmowania decyzji jest to, jak o sobie myślisz. Krótko mówiąc: jeśli uważasz, że dasz radę, decyzję podejmujesz śmiało — i dajesz radę. Jeśli uważasz, że nie podołasz — tak właśnie się staje.
Staraj się zawsze patrzeć na siebie obiektywnie. Nie oceniaj siebie pochopnie, bo może właśnie odbierasz sobie szansę na coś wspaniałego. Rozwijaj swoją pewność siebie, twórz w swoim mózgu nowe ścieżki myślowe na swój temat. Za każdą podjętą decyzją niech stoi człowiek, który wierzy w swoje możliwości i umie je jasno precyzować. Pamiętaj też, że Twoja opinia jest również Twoim przekonaniem. Nie zastanawiaj się, co inni o Tobie mówią. Ważne jest, co Ty o sobie myślisz.
Podejmując decyzję, powinieneś bardzo dobrze znać siebie — to najistotniejsza kwestia, dlatego zdecydowałam się stworzyć warsztat „Odkryj siebie na nowo”, w którym zrobisz to krok po kroku.
Już teraz jednak możesz wykonać ćwiczenie, które w ogromnej mierze ułatwi Ci poznanie siebie, umożliwiając jednocześnie nabycie umiejętności podejmowania wyłącznie trafnych decyzji.
Ćwiczenie
Przed podjęciem każdej decyzji zadaj sobie kilka pytań:
— Czego w tej chwili najbardziej potrzebuję?
— Jakie są moje mocne strony?
— Jakie są moje słabości?
— Co w sobie lubię?
— Wyzwania, z którymi chcę się teraz zmierzyć, to…
— Najbardziej pozbawia mnie energii…
— Moim priorytetem jest…
— Gdzie teraz podąża moja uwaga?
Na czym skupiam się najbardziej?
— Nad czym chcę teraz popracować?
— Co jest dla mnie w życiu najważniejsze?
— Czego chcę więcej, a czego mniej w swoim życiu?
— Czego mi brakuje, aby poczuć się spełnionym i szczęśliwym?
— Wierzę w siebie czy nie?
— Jestem pewien swoich możliwości czy nie?
— Co jest moją pasją? Co przynosi mi satysfakcję?
— Jakie mam talenty? Co mogę z łatwością w sobie rozwijać?
— Jakie ma rezerwy? Nad czym mogę popracować?
— Czego nigdy bym się nie podjął?
— Co budzi we mnie odrazę?
— W czym jestem lepszy od innych?
— Za co inni mnie podziwiają?
— Kim jestem? Dokąd zmierzam? Jaki jest mój cel na dziś, na jutro? Gdzie chcę być za pięć lat? Czy to współgra z tym, na co chcę się zdecydować? Czy jest to moim pragnieniem, a może jednym z kroków do realizacji czegoś większego? Czy tego właśnie teraz pragnę?
Trening
Wybrałeś wcześniej jedną decyzję do podjęcia. Rozważ ją teraz pod kątem swoich wartości, przekonań, priorytetu i celu. Zadaj sobie minimum 15 pytań (może być więcej), na które odpowiesz przed podjęciem decyzji.
ZGODNOŚĆ TWOICH WARTOŚCI, PRZEKONAŃ I CELU JEST PRIORYTETEM, JEŚLI CHCESZ PODEJMOWAĆ TYLKO TRAFNE DECYZJE.
Do jutra, Wioletta
Dzień 2
Wiesz już, że jesteś dumny ze swojej decyzji, gdy jest ona spójna z Twoimi wartościami i przekonaniami. Wiesz też, że decyzję podejmuje się najłatwiej, gdy posiadasz jasno skonkretyzowany cel. Wiesz, że istotne jest, aby poznać siebie i wsłuchać się w siebie. Mimo to czasami i tak zdarzy Ci się podjąć decyzję, z której nie jesteś zadowolony. Co może być tego przyczyną?
Presja czasu i środowisko oraz Twoje emocje.
— Zastanów się, czy musisz podejmować decyzję już teraz.
— Sprawdź, kto ma największy wpływ na podjęte przez Ciebie decyzje.
— Określ swoje emocje w danej chwili. Ochłoń lub obejrzyj dobrą komedię.
Ćwiczenie
Powróć do decyzji, którą sprawdzałeś wczoraj pod kątem swoich wartości i przekonań i oceń, czy była zgodna z Twoim celem i z tym, co sam o sobie myślisz. A teraz sprawdź, czy na podjęcie tej decyzji dałeś sobie odpowiednią ilość czasu, czy nie była decyzją wymuszoną przez kogoś z Twojego otoczenia i czy nie podjąłeś jej „pod wpływem chwili”.
Trening
Określiłeś wczoraj jedną z decyzji, które masz do podjęcia. Rozważyłeś ją pod kątem swoich wartości, przekonań, priorytetu i celu. Zadałeś sobie minimum 15 pytań, na które odpowiedziałeś.
Teraz określ czas; określ, do kiedy podejmiesz tę decyzję. Kolejno rozważ, czy na pewno jest to Twoja decyzja i upewnij się, że nie kierują Tobą gniew, złość albo nagły przypływ euforii.
Pytania pomocnicze
Co się stanie, gdy nie podejmę decyzji w tej chwili?
Ile mam czasu na podjęcie decyzji?
Czy mogę podjąć decyzję cząstkową?
Jakie korzyści odniosę z podjęcia tej decyzji?
Jakie konsekwencje wynikną z niepodjęcia decyzji?
Kogo uszczęśliwię, podejmują taką, a nie inną decyzję?
Jak się obecnie czuję?
Co wydarzyło się przez ostatnie 48 godzin?
Z kim się spotkałem?
Jakie nowe informacje uzyskałem? Czego się nauczyłem?
Jakimi emocjami się kieruję?
Jakie jest moje naturalne środowisko?
Jestem z natury pełen optymizmu i euforii, czy spokojny i wyważony?
Podczas warsztatów będziesz wręcz zasypywany serią pytań, na które konsekwentnie postarasz się odpowiadać. Dlaczego? Dlatego, że wychodzę z założenia, że cały proces myślowy składa się odpowiedzi.
Czy nie jest tak, że zanim zdecydowałeś się na udział w warsztatach, świadomie lub podświadomie musiało paść pytanie, czy ich potrzebujesz i czy pomogą Ci w podejmowaniu trafnych decyzji?
Nawet gdy idziesz do kuchni po coś do jedzenia, wcześniej pada pytanie: „Czy jestem głodny?”. Gdy stajesz przed lodówką, okazuje się, że tak, ale nie do końca jesteś zdecydowany, co chciałbyś zjeść.
Na pytanie, czy jesteś głodny, pada krótka odpowiedź: „Tak”, właściwie niczego niewnosząca do Twojego życia. Wartościowe pytanie brzmiałoby mniej więcej: „Jaki posiłek nie tylko zaspokoi mój głód, ale również zapewni mi lepsze samopoczucie?”, a przynajmniej tak zostałoby skonstruowane przez człowieka, który dba o jakość swojego życia.
Ty też chcesz zadbać o swoją codzienność, dlatego przed podjęciem decyzji zadawaj sobie konstruktywne pytania, które skłonią Cię do działania.
Wyeliminuj pytania typu: „Dlaczego mnie to spotkało?”, „Dlaczego znowu ja?”, „Co z tego będę miał?”, „A jeśli znowu mi nie wyjdzie?”, „Dlaczego nikt mnie nie lubi?”.
Zastanów się, do czego prowadzą? Czy nie do prostych i banalnych odpowiedzi: „Bo głupi jesteś”, „Bo taki twój los”, „Bo tak i już”?
Nie ma dobrych odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego ja?”
Przerwij błędne koło i zadaj pytania: „Co mogę zrobić w tej sytuacji?”, „Jak mogę wykorzystać tę porażkę?”, „Czego mogę obecnie dokonać?”, „Jaki krok wyciągnie mnie z tych tarapatów?”, „Jak będzie wyglądało moje życie, jeśli nie podejmę żadnej decyzji?”, „Z jakiego powodu mogę czuć się szczęśliwy?’.
Stojąc w obliczu podjęcia decyzji, człowiek często zadaje sobie jedno i to samo pytanie, które powtarza w nieskończoność, licząc na to, że wydarzy się cud: „Jaką decyzję podjąć, jaką decyzję, jaką decyzję…?”.
Skonstruuj pytanie tak, aby otworzyły się nowe drzwi.
Powyższe pytanie nie przyniesie odpowiedzi, jakiej spodziewasz się usłyszeć. Zastanów się, czego oczekujesz po podjęciu danej decyzji; sprawdź, czy Twoja decyzja będzie spójna z Twoimi wartościami, przekonaniami oraz priorytetami. Jeśli podejmujesz decyzję, to znaczy, że masz wybór: iść w prawo albo w lewo, dlatego zacznij zadawać sobie pytania i sprawdzać, jaka decyzja spełni Twoje oczekiwania i będzie spójna z Tobą; jaka decyzja zwiększy możliwości Twojego rozwoju; jaka decyzja pozytywnie wpłynie na Twoje życie, na Twoją codzienność; wreszcie — jaka decyzja zapewni Ci długotrwałe korzyści. Zadaj sobie pytania: „Czy to, czego pragnę, jest po prawej stronie?” — i dokonaj analizy korzyści i konsekwencji oraz „Czy aby osiągnąć swój cel, muszę iść w lewo?” — gdy po przeprowadzonej analizie wiesz, że ten wybór przybliży Cię do celu.
Właściwie zadane pytanie zmienia obiekt Twojej koncentracji.
Odbyłam kiedyś osobisty trening z kobietą, która twierdziła, że nic jej nie cieszy. Musiałam szybko zareagować, aby nie stać się bierną słuchaczką narzekań. Gdy zapytałam ją o rodzinę, w pierwszym odruchu burknęła coś o mężu, następnie o córce. Postanowiłam skoncentrować jej uwagę na dziecku — 10 minut później słuchałam, jak się śmieje, opowiadając jedną z ich fantastycznych przygód w ZOO. Kobieta nawet nie zauważyła, że smutek przerodził się w radosne popołudnie. Dopiero gdy uzmysłowiłam jej ten fakt, uznała, że jest to świetny sposób na rozładowanie jej napięcia, w rezultacie zawsze, kiedy popadała w melancholiczny nastrój, zaczynała oglądać zdjęcia i wracać pamięcią do cudownych wydarzeń. Mimo że trening dawno został zakończony, podczas każdej z rozmów dziękuje mi za ten mały trik, który zmienił jej percepcję.
Ćwiczenie
Stwórz własny schemat analityczny.
Karta ćwiczeń — schemat decyzyjny
Rozpisz w sposób graficzny trudną i niejednoznaczną decyzję do podjęcia.
Punktem wyjścia jest zapisanie sytuacji wyjściowej, twoje wyzwanie.
Kolejno rozpisz rozgałęzienia. Zawsze masz wybór. Wykaż się kreatywnością! Najlepiej stwórz minimum od 5 do 20 rozwiązań. Zadanie to możesz rozłożyć w czasie.
Wymień, jakie spotkają cię konsekwencje z podjęcia danej decyzji — korzystne i nie korzystne, zanotuj ich jak najwięcej.
Przyglądając się swojemu zapisowi wybierz trafną decyzję.
Kolejno zapisz czy cel, którego dotyczy decyzja zostanie osiągnięty. Na koniec wpisz wartości, którymi się kierujesz w życiu, ideały oraz prawa i ponownie prześledź czy podjęta decyzja jest na pewno słuszna oraz czy współgra z tobą i czy prowadzi cię do celu.
Myśl nad rozwiązaniem tak, jakby nie istniały żadne przeszkody. Metoda ta pozwoli ci na zrozumienie i poznanie motywów, którymi się kierujesz podejmując decyzje. Dzięki temu schematowi zbierzesz wszystkie wiadomości i ujrzysz je w przejrzysty sposób. Dokonasz prawidłowej selekcji po przez wypisywanie korzyści i niekorzyści. Zwróć szczególną uwagę na wypisanie wartości, każdą decyzję podejmij pod tym kontem, jak również ustal, która decyzja przybliży cię do udoskonalenia twojej codzienności.
Na koniec zapisz swoją silną decyzję i przejdź od razu do działania.
ZAWSZE PODEJMUJ DECYZJE SAMODZIELNIE. WEŹ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SWOJE ŻYCIE WE WŁASNE RĘCE.
Do jutra, Wioletta
Dzień 3
W jakim tempie podejmujesz decyzje? Ile czasu potrzebujesz na podjęcie decyzji?
Odpowiedź na powyższe pytania uwarunkowana jest Twoim temperamentem oraz typem osobowości, co przedstawia poniższa grafika. Zapoznaj się z nią i przeanalizuj pod względem własnej osoby.
Jeżeli uważasz się, że posiadasz temperament ekstrawertyka, Twoje decyzję będą znacznie bardziej odważne. Jesteś osobą o dużej energii, nastawioną na działanie, patrzysz w przyszłość i akceptujesz zmiany. Charakteryzuje Cię zdolność do podejmowania szybkich decyzji.
Natomiast jeżeli uważasz, że jesteś introwertykiem, każdy Twój ruch będzie zaplanowany, działania będą układać się w logiczną całość, zaś zasady i procedury zachowane. Twoje decyzje są odwlekane w czasie nie dlatego, że nie wiesz, jak postąpić, ale dlatego, że musisz zebrać odpowiednią ilość informacji, które przygotują Cię do wzięcia odpowiedzialności za podjęcie danej decyzji.
Nie ma lepszego czy gorszego temperamentu ani lepszej czy gorszej osobowości. Rzadko też spotyka się człowieka, który jest idealnym odzwierciedleniem podanego schematu. To, jakie cechy w Tobie przeważają, nie warunkuje Twojego rozwoju ani Twojego osobistego szczęścia. Każdy człowiek jest wyjątkowy, jedyny w swoim rodzaju. Umiejętność rozpoznania w sobie głównych cech składowych pomaga tylko zrozumieć, dlaczego skłaniasz się bardziej na „tak” lub na „nie” przy podejmowaniu decyzji.
Jak wiesz, przyjęto podział osobowości na 4 typy.
Choleryk
Sangwinik
Flegmatyk
Melancholik
To, czy wiesz, jakim typem osobowości jesteś (cholerykiem, a może melancholikiem?), ma duży wpływ na podejmowane przez Ciebie decyzje. Przede wszystkim pozwala Ci przestać sabotować samego siebie i zrozumieć, że choćby waliło się i paliło, Ty musisz mieć czas na podjęcie ostatecznej decyzji — lub wręcz przeciwnie.
Naturalnie ze świadomości na temat swojej osobowości wynika jeszcze jedna korzyść, i o nią chodzi podczas naszych warsztatów.
Gdy poznajesz siebie i zdajesz sobie sprawę, jakimi wartościami się kierujesz, jakie masz przekonania i jakim typem osobowości się odznaczasz, możesz rozpocząć proces zmiany. Możesz zacząć doskonalić swój system podejmowania decyzji, aby za każdym razem stawały się coraz bardziej trafne.
Wyobraź sobie, że chcesz upiec ciasto; bez znajomości składników nie jest to raczej możliwe (tak na chybił trafił najczęściej wychodzi zakalec).
Tylko i wyłącznie znając siebie, jesteś w stanie zareagować w odpowiednim czasie.
Załóżmy, że idziesz do sklepu z zamiarem kupna nowej lodówki. Nawet się nie obejrzałeś, jak podjechał pod dom samochód ciężarowy. Przyglądasz się bacznie i myślisz sobie, że wprowadza się nowy lokator, tymczasem tragarze pukają do Twoich drzwi. Zdziwiony odpowiadasz, że nie zamawiałeś pralki i odkurzacza, a już na pewno nie jest Ci potrzebny nowy, 40-calowy telewizor.
Patrzysz na rachunek i przypominasz sobie, jak doszło do tego, że nagle zapragnąłeś posiadać wszystko, o czym mówił sprzedawca; jak nie zauważyłeś wprowadzania czterech cyferek do karty za zakupy, których dzień wcześniej nawet nie rozważałeś.
To była szybka decyzja. I okazuje się, że takich impulsywnych zachowań masz za sobą całkiem ładną kolekcję.
Drugi przykład.
Kolega proponuje Ci zakup akcji swojego zakładu, wiedząc, że firma znakomicie prosperuje i cena papierów pójdzie w górę. Ty jednak, swoim zwyczajem, musisz wszystko przeanalizować: zbadać firmę, rynek, swoje finansowe możliwości, zapytać o zdanie ekspertów, rodzinę, zrobić wykres. Twój przyjaciel zdążył kupić i sprzedać akcje oraz zarobić na nich, i właśnie informuje Cię o tym? „Jak to — sprzedałeś? A kiedy je zdążyłeś kupić?”. W czasie, gdy Ty pytałeś o zdanie kominiarza.
Oczywiście — przesadziłam trochę, bo kto by pytał kominiarza o zdanie? Ups… A może jednak Ty?
Jak widzisz — można przesadzić w obie strony, jednak Ty, posiadając umiejętność rozpoznawania swoich potrzeb i zachowań, jesteś w stanie temu przeciwdziałać. Dzięki tej świadomości możesz zacząć kształtować swoje zachowanie, reakcje, a tym samym mieć realny wpływ na podejmowanie trafnych decyzji.
Presja czasu może stać się przeszkodą, ale bywa tak, że również nadmiar czasu nie wspiera Cię w podjęciu słusznej decyzji.
Zawsze staraj się określić, ile masz czasu na podjęcie decyzji. Zaplanuj konkretną datę.
A od czego zależy jakość podejmowanych decyzji?
Często nie ma zupełnie znaczenia, czy decyzję podejmujesz w ciągu jednej minuty, czy proces decyzyjny trwa dłużej. To, co ma wpływ na trafność Twojej decyzji, to fakt, czy umiesz rozpoznawać własne emocje.
Fachowo mówimy o inteligencji emocjonalnej.
Umiejętność rozpoznawania i nazwania własnych emocji (osobistych, wewnętrznych), jak i emocji drugiego człowieka (tych dochodzących z zewnątrz). Dlaczego ta umiejętność jest niezwykle ważna? Ponieważ stanowi integralną część Twojej osobowości.
Kup książkę, aby przeczytać do końca.