Wstęp
Niniejsza publikacja ma charakter paranaukowy. Nie jest jej celem analiza setek definicji i problemów teoretycznych, lecz zwrócenie uwagi na podstawowe aspekty motywacji w kontekście funkcjonowania zawodu pielęgniarki. To własna interpretacja problematyki motywacji, mająca przyczynić się do rozwoju myślenia nad omawianym zagadnieniem, ponad podręcznikowe slogany i frazesy.
Motywacja to pojęcie wciąż abstrakcyjne. Mimo rozmaitych podręczników i artykułów, coraz częściej kolejne pozycje powielają pewne utarte schematy i w coraz mocniejszy sposób „unaukowiają” prosty przecież zakres problemu, który dotyczy podstaw funkcjonowania każdej organizacji.
Zagadnienie to poruszone w zaledwie kilku stronach, ma na celu zwrócenie uwagi na potrzebę modernizacji istniejącego podejścia do motywacji pielęgniarek, które zbyt często stają się ofiarą różnego rodzaju preferencji w placówkach zdrowia na rzecz innych zawodów i specjalistów. Walka o motywację jest jednocześnie elementem walki o przywrócenie godności przedstawicielom zawodu, którzy ciągle muszą walczyć o tak podstawowe sprawy, jak minimalne wynagrodzenie i warunki pracy.
1. Czy motywacja pielęgniarki być powinna a czym nie jest
Motywacja realizowana przez pielęgniarki ma specyficzny charakter. Pielęgniarka jest jednocześnie pracownikiem medycznym, opiekunem, osobą, która pomaga pacjentowi w jego problemach psychologicznych, udziela wsparcia. Wszystko to razem sprawia, że praca pielęgniarki jest nie tylko szczególna i specyficzna, ale również prowadzi do tego, iż motywacja osób pracujących w tymże zawodzie ma szczególny charakter. Niektórzy określają ją terminem powołania, jakkolwiek coraz częściej dochodzą do głosu przekonania, zgodnie z którymi pielęgniarka jest po prostu pracownikiem, a określanie tego zawodu mianem powołania jest tylko sposobem na utrwalenie przekonania, że najlepiej byłby wykonywać tą pracę za darmo.
Pisanie o motywacji w tym akurat momencie ma szczególny charakter. Wynika bowiem z kontekstu sytuacji stanu pielęgniarstwa. Pielęgniarek jest coraz mniej, starsze roczniki odchodzą do lamusa, a młode osoby albo nie podejmują pracy w zawodzie, albo traktują pracę w Polsce jako etap przejściowy do wyjazdu za granicę, gdzie można zarobić znacznie więcej. Obecnie działania motywacyjne realizowane są przez koła rządowe, uchwalono ustawę, która określiła minimalne wynagrodzenie pielęgniarek. Jednak w ten sposób podzielono środowisko, jednocześnie różnicując wynagrodzenie w sposób, który jak do tej pory jest krzywdzący dla osób, które posiadają tytuł licencjata.
Łatwo zatem zauważyć, iż motywacja może mieć charakter dwojaki, zewnętrzny i wewnętrzny. Zewnętrzny, czyli odnoszący się do wszystkiego tego, co dotyczy środowiska pracy, zasad pracy, zatem i zasad wynagradzania. Ale to również stosunek przełożonych, sposób w jaki kształtują się relacje z pacjentem i jego rodziną, z innymi pielęgniarkami, lekarzami i rzecz można, społeczeństwem. Tak właśnie, ponieważ ważnym elementem motywacji jest sposób postrzegania pracy pielęgniarki w społeczeństwie. Nikt nie lubi wykonywać pracy, która wiąże się z jakimś piętnem. Komornicy, na których wiele osób pomstuje, wykonują pracę, otrzymując za to naprawdę godziwe wynagrodzenie. Być może ono to rekompensuje im niechętny stosunek społeczeństwa do ich zawodu. Tak jest w wypadku wielu specyficznych profesji. Pielęgniarka zatem musi posiadać uwarunkowania motywacyjne, aby, jak każdy, wykonywać chętnie i dobrze swoją pracę. W tym miejscu można powiedzieć, iż pielęgniarka powinna sama z siebie starać się wykonywać dobrze swoją pracę. Zatem jej motywacja wewnętrzna, powołanie, potrzeba pomagania innym, wszystko to stanie się motorem działania. Jednak każdy zapewne wykonywał kiedyś czynności, które robił, ponieważ tak trzeba było. Ale gdyby tylko był wybór. Pielęgniarki odchodząc od zawodu niejako głosują nogami, wskazując w ten sposób, że motywacja nie jest dostateczna.