Bezpłatny fragment - Ochrona Obywateli Współczesne Wyzwania Obrony Cywilnej w Polsce

Wstęp

Program Szkolenia Wstępnego Obrony Cywilnej

Obowiązki pracownika na wypadek zagrożenia Zapoznanie się z procedurami ewakuacyjnymi: Każdy pracownik powinien znać lokalizację wyjść ewakuacyjnych i wiedzieć, jak się zachować w sytuacji zagrożenia. Znajomość lokalizacji sprzętu ratunkowego i ewakuacyjnego: Ważne jest, aby pracownicy wiedzieli, gdzie znajdują się gaśnice, hydranty, apteczki pierwszej pomocy oraz inne urządzenia ratunkowe. Rodzaje zagrożeń: Szkolenie obejmuje omówienie różnych rodzajów zagrożeń, takich jak pożary, powodzie, trzęsienia ziemi, ataki terrorystyczne i inne sytuacje kryzysowe. Własności materiałów niebezpiecznych: Pracownicy powinni być świadomi, jakie materiały w miejscu pracy mogą stanowić zagrożenie oraz jak ich właściwości mogą wpłynąć na rozwój sytuacji kryzysowej. Przyczyny powstawania pożarów i wybuchów Błędy ludzkie, zaniedbania, awarie techniczne: Szkolenie omawia najczęstsze przyczyny powstawania pożarów i wybuchów oraz sposoby ich unikania. Zasady zabezpieczeń w budynkach i terenach otwartych: Jak zapobiegać rozprzestrzenianiu się ognia, dymu oraz innych zagrożeń poprzez odpowiednie zabezpieczenia techniczne i organizacyjne. Działania mogące zwiększać ryzyko zagrożenia: Pracownicy powinni wiedzieć, jakich działań unikać, aby nie zwiększać ryzyka pożaru lub innych zagrożeń. Znajomość i utrzymanie dróg ewakuacyjnych: Pracownicy powinni regularnie sprawdzać, czy drogi ewakuacyjne są wolne od przeszkód i dobrze oznakowane. Oznakowanie i dostępność wyjść ewakuacyjnych: Ważne jest, aby wszystkie wyjścia ewakuacyjne były odpowiednio oznakowane i zawsze dostępne. Rozmieszczenie sprzętu ratunkowego: Szkolenie obejmuje zapoznanie się z rozmieszczeniem hydrantów, gaśnic, masek przeciwgazowych i apteczek. Elementy sterujące: Pracownicy powinni znać lokalizację i sposób działania systemów alarmowych oraz urządzeń gaśniczych. Uruchamianie i korzystanie z gaśnic, hydrantów i innych urządzeń: Praktyczne ćwiczenia z obsługi sprzętu ratunkowego. Systemy alarmowe i procedury ogłaszania alarmu: Jak korzystać z systemów alarmowych w razie zagrożenia. Lista ważnych numerów telefonicznych: Znajomość numerów alarmowych (112, lokalne numery straży pożarnej, pogotowia ratunkowego). Jak zgłaszać zagrożenie do odpowiednich służb: Pracownicy powinni wiedzieć, jakie informacje przekazać podczas zgłaszania zagrożenia. Techniki ewakuacyjne w zadymionych obszarach: Jak poruszać się i oddychać w zadymionych pomieszczeniach. Procedury ewakuacyjne dla ludzi i ważnych przedmiotów: Jak bezpiecznie ewakuować ludzi i mienie. Wyznaczone miejsca zbiórek i procedury raportowania obecności: Gdzie się zbierać po ewakuacji i jak sprawdzać obecność. Techniki gaszenia pożarów za pomocą dostępnych środków: Jak skutecznie używać gaśnic i hydrantów. Jak skutecznie gasić odzież na osobie: Kroki, które należy podjąć w razie zapalenia się odzieży. Podstawy udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym: Jak udzielić pierwszej pomocy w sytuacjach kryzysowych.

Nazywam się Marcin Niedopytalski urodziłem się 16 sierpnia 1982 roku w Mikołowie. Przez całe moje życie pasjonowałem się tematyką bezpieczeństwem, ochrony i obrony cywilnej. Moje zainteresowania i pasja zaprowadziły mnie na ścieżkę, która pozwoliła mi zdobyć szerokie doświadczenie oraz liczne kwalifikacje w tej dziedzinie. Jestem instruktorem strzelectwa i samoobrony oraz ratownikiem medycznym. Posiadam zarówno uprawnienia wojskowe, jak i cywilne, a także ukończyłem Wyższą Szkołę Biznesu w Dąbrowie Górniczej o specjalizacji kryminalistyka.

Moja kariera zawodowa i zainteresowania skłoniła mnie do napisania tej książki, której celem jest przedstawienie współczesnych wyzwań związanych z obroną cywilną w Polsce. W dobie dynamicznych zmian społecznych, technologicznych i geopolitycznych, znaczenie skutecznej obrony cywilnej staje się coraz bardziej kluczowe. Nasze społeczeństwo musi być przygotowane na różnorodne zagrożenia, zarówno naturalne, jak i te wywołane działalnością człowieka.

„Ochrona Obywateli Współczesne Wyzwania Obrony Cywilnej w Polsce” pragnę przybliżyć czytelnikom szerokie spektrum tematów związanych z obroną cywilną. Zaczynając od podstaw prawnych, poprzez organizację i strukturę systemu obrony cywilnej, aż po zarządzanie kryzysowe, reagowanie na zagrożenia oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii. Ważnym elementem książki jest także rozdział poświęcony przysposobieniu obronnemu, który pokazuje, jak istotne jest przygotowanie obywateli na ewentualne sytuacje kryzysowe.

Mam nadzieję, że ta książka przyczyni się do zwiększenia świadomości na temat obrony cywilnej w Polsce oraz stanie się wartościowym źródłem wiedzy dla wszystkich zainteresowanych tą tematyka. Bezpieczeństwo naszego społeczeństwa to nasza wspólna odpowiedzialność, a dobrze zorganizowana obrona cywilna jest fundamentem, na którym możemy budować przyszłość w bezpiecznym kraju.

Serdecznie zapraszam do lektury,

Marcin Niedopytalski

Historia obrony cywilnej w Polsce

Historia obrony cywilnej w Polsce sięga czasów, kiedy zagrożenia dla ludności cywilnej zaczęły stawać się bardziej wyraźne wraz z rozwojem technologicznym i militarystycznym w Europie. Już w okresie międzywojennym, po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, zaczęto dostrzegać potrzebę organizacji działań mających na celu ochronę ludności cywilnej przed skutkami działań wojennych. Pierwsze kroki w kierunku zorganizowanej obrony cywilnej w Polsce zostały podjęte w latach 20. XX wieku. Wówczas zaczęto tworzyć podstawy prawne i organizacyjne dla ochrony ludności cywilnej. Kluczową rolę w tym okresie odgrywały lokalne władze samorządowe oraz organizacje społeczne, które podejmowały inicjatywy związane z edukacją ludności w zakresie zachowania się w sytuacjach zagrożeń oraz pierwszej pomocy. Okres II wojny światowej był czasem, w którym konieczność zorganizowanej obrony cywilnej stała się paląca. Podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej na terytorium Polski, ludność cywilna była narażona na liczne zagrożenia, takie jak bombardowania, represje, masowe przesiedlenia i inne akty przemocy. W czasie wojny, obrona cywilna przyjęła bardziej zorganizowane formy. W ramach struktur podziemnych organizacji, takich jak Armia Krajowa, tworzono jednostki odpowiedzialne za ochronę ludności cywilnej, ewakuację z terenów zagrożonych, organizację schronów oraz udzielanie pierwszej pomocy. Ludność była również szkolona w zakresie postępowania w sytuacjach nagłych zagrożeń. Po zakończeniu II wojny światowej i ustanowieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL), obrona cywilna stała się jednym z ważniejszych elementów polityki państwa w zakresie bezpieczeństwa. W 1949 roku przyjęto ustawę o obronie cywilnej, która regulowała zasady i organizację działań mających na celu ochronę ludności cywilnej. W okresie PRL, obrona cywilna była silnie powiązana z wojskiem i miała charakter paramilitarny. W ramach Komitetu Obrony Kraju (KOK) powołano Sztab Obrony Cywilnej Kraju, który odpowiadał za koordynację działań na szczeblu centralnym. Na poziomie lokalnym, struktury obrony cywilnej były odpowiedzialne za organizację schronów, magazynowanie sprzętu ratunkowego, szkolenie ludności oraz przeprowadzanie ćwiczeń obronnych. Szczególny nacisk kładziono na przygotowanie społeczeństwa do ewentualnych działań wojennych, w tym ataków nuklearnych, które w okresie zimnej wojny były realnym zagrożeniem. Organizowano masowe ćwiczenia, w których brały udział zarówno jednostki wojskowe, jak i cywilne. Szkolenia obejmowały takie zagadnienia jak postępowanie w przypadku ataku chemicznego, radiacyjnego czy biologicznego. Upadek komunizmu w 1989 roku i transformacja ustrojowa w Polsce przyniosły zmiany również w obszarze obrony cywilnej. Zmiany polityczne i gospodarcze wymusiły reformę struktur odpowiedzialnych za ochronę ludności cywilnej. W 1997 roku przyjęto nową ustawę o zarządzaniu kryzysowym, która zmodernizowała system obrony cywilnej, dostosowując go do nowych realiów politycznych i społecznych. W nowym systemie, obrona cywilna stała się częścią szerszego systemu zarządzania kryzysowego, którego celem jest ochrona ludności przed wszelkimi rodzajami zagrożeń, zarówno naturalnymi, jak i wywołanymi przez człowieka. W ramach tego systemu, obrona cywilna współpracuje z innymi służbami ratowniczymi, takimi jak straż pożarna, policja, pogotowie ratunkowe oraz organizacje pozarządowe. Współczesny system obrony cywilnej w Polsce opiera się na zasadach współpracy i koordynacji między różnymi podmiotami zaangażowanymi w zarządzanie kryzysowe. Ważnym elementem tego systemu jest Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB), które odpowiada za monitorowanie i analizowanie zagrożeń, koordynację działań ratunkowych oraz informowanie ludności o zagrożeniach. W ramach systemu obrony cywilnej, szczególny nacisk kładzie się na edukację i świadomość społeczną. Organizowane są kampanie informacyjne, szkolenia oraz ćwiczenia, które mają na celu przygotowanie ludności do działania w sytuacjach kryzysowych. Współczesne zagrożenia, takie jak zmiany klimatyczne, terroryzm, cyberbezpieczeństwa, stawiają przed systemem obrony cywilnej nowe wyzwania, które wymagają ciągłej adaptacji i modernizacji. W ostatnich latach, Polska musiała stawić czoła kilku poważnym sytuacjom kryzysowym, które sprawdziły gotowość systemu obrony cywilnej. Przykładem może być powódź tysiąclecia w 1997 roku, która pokazała zarówno mocne, jak i słabe strony polskiego systemu zarządzania kryzysowego. W jej wyniku wprowadzono liczne zmiany mające na celu poprawę koordynacji działań ratunkowych oraz zwiększenie skuteczności systemu ostrzegania ludności. Innym ważnym wydarzeniem była pandemia COVID-19, która wymusiła mobilizację wszystkich zasobów systemu obrony cywilnej oraz współpracę z międzynarodowymi organizacjami i partnerami. W odpowiedzi na pandemię, wprowadzono liczne działania mające na celu ochronę zdrowia publicznego, w tym masowe testowanie, szczepienia oraz kampanie informacyjne. Przyszłość obrony cywilnej w Polsce będzie zależała od umiejętności adaptacji do zmieniających się zagrożeń oraz zdolności do współpracy na poziomie krajowym i międzynarodowym. Zmiany klimatyczne, rozwój technologiczny, globalizacja oraz nowe rodzaje zagrożeń wymagają ciągłego doskonalenia systemu zarządzania kryzysowego. Kluczowym elementem będzie również edukacja i zaangażowanie społeczeństwa w działania na rzecz bezpieczeństwa. Budowanie świadomości oraz przygotowanie ludności do reagowania w sytuacjach kryzysowych będzie miało fundamentalne znaczenie dla skuteczności systemu obrony cywilnej. Współczesna obrona cywilna w Polsce to dynamicznie rozwijający się system, który czerpie z bogatej historii i doświadczeń, jednocześnie dostosowując się do wyzwań współczesności. Jej głównym celem pozostaje ochrona ludności cywilnej przed wszelkimi zagrożeniami oraz zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności społecznej. Obrona cywilna w Polsce jest zorganizowana na wielu poziomach administracyjnych, począwszy od szczebla centralnego, przez wojewódzki, aż po gminny. Na czele systemu stoi Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB), które koordynuje działania wszystkich służb i instytucji odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysowe. Każde województwo posiada swoje Wojewódzkie Centra Zarządzania Kryzysowego, które pełnią podobne funkcje na poziomie regionalnym. Na poziomie lokalnym działają Gminne Centra Zarządzania Kryzysowego. Służby ratownicze, takie jak Państwowa Straż Pożarna, pogotowie ratunkowe, policja oraz organizacje pozarządowe, odgrywają kluczową rolę w systemie obrony cywilnej. Strażacy nie tylko gaszą pożary, ale także prowadzą akcje ratunkowe podczas powodzi, katastrof budowlanych i innych sytuacji kryzysowych. Policja jest odpowiedzialna za utrzymanie porządku publicznego oraz pomoc w ewakuacji ludności z terenów zagrożonych. Edukacja społeczeństwa w zakresie obrony cywilnej jest niezwykle istotna. W Polsce prowadzone są liczne kampanie informacyjne mające na celu zwiększenie świadomości obywateli na temat zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi. Organizowane są szkolenia, warsztaty oraz symulacje kryzysowe, w których uczestniczą zarówno profesjonalne służby, jak i zwykli obywatele. Szkoły i uczelnie wyższe wprowadzają programy edukacyjne związane z bezpieczeństwem i zarządzaniem kryzysowym. Nowoczesne technologie odgrywają coraz większą rolę w systemie obrony cywilnej. Systemy wczesnego ostrzegania, monitoring środowiskowy, drony, a także zaawansowane systemy komunikacji i zarządzania informacją są niezbędne w efektywnym zarządzaniu kryzysowym. Dzięki nim możliwe jest szybkie reagowanie na zagrożenia oraz skuteczna koordynacja działań ratunkowych. Polska aktywnie uczestniczy w międzynarodowych strukturach i inicjatywach związanych z obroną cywilną i zarządzaniem kryzysowym. W ramach Unii Europejskiej Polska współpracuje z innymi krajami członkowskimi w zakresie wymiany informacji, wspólnych ćwiczeń oraz udzielania wzajemnej pomocy w sytuacjach kryzysowych. Współpraca ta obejmuje także programy finansowe, które wspierają rozwój infrastruktury i technologii związanych z obroną cywilną. Jednym z niedawnych przykładów skutecznego działania systemu obrony cywilnej była reakcja na suszę i pożary lasów w 2019 roku. Dzięki szybkiemu i skoordynowanemu działaniu służb ratowniczych oraz wykorzystaniu nowoczesnych technologii, udało się ograniczyć szkody i zapobiec większym katastrofom. Innym przykładem jest walka z pandemią COVID-19, podczas której obrona cywilna odegrała kluczową rolę w organizacji logistyki medycznej, dystrybucji środków ochrony osobistej oraz w kampaniach informacyjnych mających na celu zwiększenie świadomości społecznej i promowanie szczepień. Przyszłość obrony cywilnej w Polsce, podobnie jak w innych krajach, będzie zależała od umiejętności dostosowania się do nowych wyzwań. Zmiany klimatyczne, rozwój technologiczny, cyberzagrożenia, terroryzm i globalne pandemie to tylko niektóre z wyzwań, z którymi system obrony cywilnej będzie musiał się zmierzyć. Konieczne będzie dalsze rozwijanie infrastruktury i technologii, a także intensyfikacja współpracy międzynarodowej. Kluczowe znaczenie będzie miało również zaangażowanie społeczeństwa w działania na rzecz bezpieczeństwa oraz ciągłe podnoszenie poziomu edukacji i świadomości w tym zakresie. Historia obrony cywilnej w Polsce jest bogata i złożona, pełna wyzwań i sukcesów. Od początków w okresie międzywojennym, przez trudne czasy II wojny światowej i okres PRL, aż po współczesność, system obrony cywilnej ewoluował, dostosowując się do zmieniających się warunków i zagrożeń. Dziś obrona cywilna w Polsce to nowoczesny, zintegrowany system, który czerpie z doświadczeń przeszłości, jednocześnie patrząc w przyszłość. Dzięki zaangażowaniu wielu służb, instytucji oraz samych obywateli, Polska jest lepiej przygotowana do stawiania czoła różnorodnym zagrożeniom, zapewniając bezpieczeństwo i ochronę swoim mieszkańcom. Obrona cywilna to nie tylko kwestia technicznych środków i procedur, ale przede wszystkim odpowiedzialności społecznej i solidarności. Każdy z nas ma swoją rolę do odegrania w budowaniu bezpieczniejszego świata, w którym możemy żyć i rozwijać się w spokoju i bezpieczeństwie. Jednym z najpoważniejszych wyzwań współczesności są zmiany klimatyczne. Polska, podobnie jak inne kraje, musi stawić czoła skutkom globalnego ocieplenia, które manifestują się między innymi w postaci ekstremalnych zjawisk pogodowych. Powodzie, susze, huragany oraz gwałtowne burze stają się coraz częstsze i bardziej intensywne. System obrony cywilnej musi być przygotowany na szybkie i skuteczne reagowanie na te zagrożenia. Zmiany klimatyczne wymuszają na Polsce nie tylko adaptację istniejących struktur, ale także inwestowanie w nowe technologie i infrastruktury. Przykładem może być rozwój systemów ostrzegania przed powodziami oraz budowa zapór i zbiorników retencyjnych, które mają na celu minimalizowanie skutków powodzi. Ważnym aspektem jest także edukacja społeczeństwa na temat skutków zmian klimatycznych oraz sposobów przygotowania się na ich konsekwencje. W erze cyfrowej, jednym z największych wyzwań stają się cyberzagrożenia. Ataki hackerskie, kradzież danych, zakłócenia w funkcjonowaniu infrastruktury krytycznej to tylko niektóre z ryzyk, z którymi muszą mierzyć się nowoczesne państwa. Polska, będąca częścią globalnej sieci, nie jest wyjątkiem. Obrona cywilna musi obejmować także działania mające na celu ochronę przed cyberatakami oraz zapewnienie ciągłości funkcjonowania systemów informatycznych. W tym celu konieczne jest współdziałanie różnych podmiotów od służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo cybernetyczne, przez operatorów infrastruktury krytycznej, po firmy prywatne. Współczesna obrona cywilna musi więc integrować tradycyjne działania ratownicze z nowoczesnymi technologiami informatycznymi, aby skutecznie przeciwdziałać zagrożeniom w cyberprzestrzeni. Terroryzm, jako zjawisko globalne, stanowi kolejne wyzwanie dla systemu obrony cywilnej. Polska, będąca członkiem Unii Europejskiej i NATO, jest potencjalnym celem ataków terrorystycznych. W związku z tym, konieczne jest utrzymanie wysokiego poziomu gotowości do reagowania na takie zagrożenia. Obejmuje to zarówno prewencję, jak i szybkie reagowanie na ewentualne incydenty. Ważnym elementem jest tutaj współpraca międzynarodowa. Polska aktywnie uczestniczy w działaniach antyterrorystycznych na szczeblu międzynarodowym, współpracując z innymi krajami w zakresie wymiany informacji, wspólnych ćwiczeń oraz koordynacji działań. System obrony cywilnej musi być przygotowany na różne scenariusze, od zamachów bombowych, przez ataki chemiczne i biologiczne, po zagrożenia radiacyjne. Współczesna obrona cywilna w Polsce nie może funkcjonować bez wsparcia organizacji pozarządowych (NGO). Organizacje takie jak Polski Czerwony Krzyż, Caritas, Polska Akcja Humanitarna oraz wiele innych odgrywają kluczową rolę w działaniach ratunkowych i humanitarnych. Dzięki swojemu doświadczeniu, zasobom oraz sieci wolontariuszy, NGO mogą szybko i skutecznie reagować na różne kryzysy. Współpraca między rządem a organizacjami pozarządowymi jest niezbędna do zapewnienia kompleksowej ochrony ludności. NGO często pełnią rolę mediatorów między władzą a społeczeństwem, dostarczając nie tylko pomocy materialnej, ale także wsparcia psychologicznego i emocjonalnego dla poszkodowanych. Ich działalność obejmuje również edukację społeczeństwa oraz prowadzenie szkoleń i warsztatów z zakresu pierwszej pomocy, zarządzania kryzysowego i samoobrony. Zaangażowanie społeczności lokalnej jest fundamentem skutecznej obrony cywilnej. Mieszkańcy miast i wsi, dzięki swojej wiedzy o lokalnych warunkach i potrzebach, mogą skutecznie wspierać działania ratownicze i prewencyjne. Lokalne inicjatywy, takie jak grupy samoobrony, zespoły ratownictwa ochotniczego czy lokalne kampanie edukacyjne, przyczyniają się do budowania odporności społeczności na różne zagrożenia. Kluczowe znaczenie ma również budowanie świadomości i odpowiedzialności obywatelskiej. Edukacja na temat zagrożeń, umiejętności udzielania pierwszej pomocy oraz zasad postępowania w sytuacjach kryzysowych powinna być dostępna dla wszystkich grup wiekowych. Szkoły, miejsca pracy, ośrodki kultury i organizacje społeczne mogą odegrać ważną rolę w kształtowaniu odpowiednich postaw i zachowań. Przyszłość obrony cywilnej w Polsce wymaga kontynuacji inwestycji w nowoczesne infrastruktury. Budowa i modernizacja schronów, systemów wczesnego ostrzegania oraz zaplecza logistycznego to podstawowe elementy zapewniające skuteczność działań ratunkowych. Technologie takie jak Internet Rzeczy (IoT), sztuczna inteligencja (AI) oraz zaawansowane systemy komunikacji mogą znacząco poprawić efektywność zarządzania kryzysowego. Ważnym aspektem jest również zintegrowane podejście do planowania urbanistycznego. Miasta i osiedla powinny być projektowane z uwzględnieniem zasad odporności na różne zagrożenia, co obejmuje zarówno infrastrukturę techniczną, jak i przestrzeń publiczną. Zielona infrastruktura, taka jak parki i zbiorniki retencyjne, może pełnić funkcję ochronną w przypadku powodzi, jednocześnie poprawiając jakość życia mieszkańców. W dobie globalizacji, współpraca międzynarodowa w zakresie obrony cywilnej jest niezbędna. Polska powinna kontynuować i rozwijać swoje zaangażowanie w międzynarodowe struktury zarządzania kryzysowego, takie jak Mechanizm Ochrony Ludności Unii Europejskiej oraz współpraca w ramach NATO. Wymiana wiedzy, technologii oraz wspólne ćwiczenia i szkolenia z innymi krajami mogą znacząco podnieść poziom przygotowania na różne zagrożenia. System obrony cywilnej musi być elastyczny i zdolny do adaptacji w obliczu nowych wyzwań. Dynamicznie zmieniający się świat wymaga ciągłego doskonalenia procedur, technologii oraz zasobów ludzkich. Innowacje w zakresie zarządzania kryzysowego, takie jak wykorzystanie dronów, zaawansowanych systemów analizy danych oraz technologii mobilnych, mogą znacząco poprawić skuteczność działań ratunkowych. Historia obrony cywilnej w Polsce to historia adaptacji i ciągłego rozwoju w odpowiedzi na zmieniające się zagrożenia i potrzeby społeczeństwa. Od czasów międzywojennych, przez trudny okres II wojny światowej, lata PRL, aż po współczesność obrona cywilna ewoluowała, stając się coraz bardziej złożonym i efektywnym systemem. Dziś, w obliczu nowych wyzwań takich jak zmiany klimatyczne, cyberzagrożenia, terroryzm czy globalne pandemie, Polska musi kontynuować inwestycje w nowoczesne technologie i infrastrukturę, rozwijać współpracę międzynarodową oraz angażować społeczeństwo w działania na rzecz bezpieczeństwa. Edukacja, świadomość społeczna oraz zaangażowanie obywatelskie są kluczowe dla budowania odporności na różne zagrożenia. Obrona cywilna w Polsce to nie tylko kwestie techniczne i proceduralne, ale przede wszystkim odpowiedzialność społeczna, solidarność i gotowość do działania w obliczu kryzysów. Każdy z nas ma rolę do odegrania w budowaniu bezpieczniejszego świata, w którym możemy żyć, pracować i rozwijać się w spokoju i bezpieczeństwie. Wspólnie możemy stawić czoła wyzwaniom przyszłości, czerpiąc z bogatej historii i doświadczeń, jednocześnie patrząc w przyszłość z nadzieją i determinacją. Obrona cywilna to zorganizowany system działań i procedur mających na celu ochronę ludności oraz mienia przed skutkami działań zbrojnych, klęsk żywiołowych i innych zagrożeń. Współcześnie, jej rola i znaczenie są nie do przecenienia, zwłaszcza w kontekście rosnących zagrożeń globalnych, takich jak terroryzm, katastrofy naturalne oraz kryzysy humanitarne. Aby zrozumieć istotę obrony cywilnej, warto przyjrzeć się jej celom, zadaniom oraz znaczeniu w różnych aspektach życia społecznego i państwowego. Początki obrony cywilnej sięgają czasów II wojny światowej, kiedy to w wielu krajach europejskich zaczęto organizować działania mające na celu ochronę ludności przed skutkami nalotów bombowych. W Wielkiej Brytanii powstały pierwsze schrony i systemy alarmowe, które miały chronić cywilów przed bombardowaniami. Z czasem, koncepcja obrony cywilnej ewoluowała, uwzględniając różnorodne zagrożenia, takie jak pożary, powodzie czy ataki chemiczne. Głównym celem obrony cywilnej jest ochrona ludności oraz mienia w sytuacjach kryzysowych. Obejmuje to zarówno działania prewencyjne, jak i reagowanie na zagrożenia oraz likwidację ich skutków. Zapewnienie bezpieczeństwa ludności. Obrona cywilna ma za zadanie chronić życie i zdrowie ludzi w sytuacjach kryzysowych. Dotyczy to zarówno działań prewencyjnych, jak i bezpośredniej reakcji na zagrożenia. Ochrona mienia i infrastruktury krytycznej: Oprócz ochrony ludzi, obrona cywilna koncentruje się na zabezpieczaniu kluczowych elementów infrastruktury, takich jak sieci energetyczne, wodociągi, systemy komunikacyjne oraz budynki użyteczności publicznej. Zapewnienie ciągłości działania państwa: W sytuacjach kryzysowych, obrona cywilna odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu funkcjonowania administracji publicznej oraz zapewnieniu podstawowych usług dla ludności. Edukacja i informowanie społeczeństwa: Ważnym elementem obrony cywilnej jest edukacja i informowanie obywateli o potencjalnych zagrożeniach oraz sposobach postępowania w sytuacjach kryzysowych. Dzięki temu ludność jest lepiej przygotowana do samodzielnego radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Obrona cywilna realizuje swoje cele poprzez szereg zadań, które obejmują zarówno działania prewencyjne, jak i operacyjne. Do najważniejszych zadań obrony cywilnej należą: Planowanie i przygotowanie: Obejmuje opracowywanie planów działania na wypadek różnych zagrożeń, tworzenie systemów ostrzegania oraz organizowanie szkoleń i ćwiczeń dla służb ratunkowych oraz ludności cywilnej. Reagowanie na zagrożenia: W sytuacjach kryzysowych, obrona cywilna koordynuje działania ratunkowe, ewakuację ludności, udzielanie pierwszej pomocy oraz likwidację skutków katastrof. Odbudowa i pomoc po katastrofie: Po zakończeniu działań ratunkowych, obrona cywilna angażuje się w proces odbudowy zniszczonej infrastruktury oraz wsparcie poszkodowanych mieszkańców. Współpraca międzynarodowa: Obrona cywilna często współpracuje z organizacjami międzynarodowymi oraz służbami ratunkowymi innych krajów, szczególnie w przypadku katastrof o dużej skali. Obrona cywilna odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa i stabilności w społeczeństwie. Jej znaczenie można rozpatrywać na kilku płaszczyznach: społecznej, ekonomicznej, politycznej oraz międzynarodowej. Budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa: Skuteczna obrona cywilna przyczynia się do wzrostu zaufania obywateli do instytucji państwowych. Gdy ludzie wiedzą, że istnieją sprawdzone mechanizmy reagowania na zagrożenia, czują się bezpieczniej. Edukacja społeczeństwa: Programy edukacyjne i kampanie informacyjne prowadzone przez obronę cywilną zwiększają świadomość zagrożeń wśród obywateli i uczą ich, jak reagować w sytuacjach kryzysowych. Dzięki temu społeczeństwo staje się bardziej odporne na skutki katastrof. Wsparcie dla najsłabszych: Obrona cywilna ma szczególne znaczenie dla grup najbardziej narażonych na skutki katastrof, takich jak dzieci, osoby starsze, osoby niepełnosprawne czy społeczności o niskich dochodach. Zapewnia im niezbędną pomoc i wsparcie w trudnych momentach. Dzięki skutecznym działaniom prewencyjnym i szybkiemu reagowaniu na zagrożenia, obrona cywilna może znacznie zredukować straty materialne wynikające z katastrof. Obejmuje to zarówno mienie prywatne, jak i infrastrukturę publiczną. Po katastrofach naturalnych czy innych kryzysach, obrona cywilna odgrywa kluczową rolę w procesie odbudowy gospodarki. Pomaga przywrócić normalne funkcjonowanie przedsiębiorstw, wspiera lokalne społeczności i zapewnia środki do życia dla poszkodowanych. Inwestycje w obronę cywilną mogą prowadzić do znacznych oszczędności dla państwa w długim okresie, ograniczając koszty związane z likwidacją skutków katastrof oraz wydatki na pomoc humanitarną. Skuteczna obrona cywilna przyczynia się do wzmocnienia stabilności politycznej kraju. Zapewnienie bezpieczeństwa obywateli w sytuacjach kryzysowych wzmacnia legitymację rządu i instytucji publicznych. Obrona cywilna jest integralną częścią systemu obronnego państwa. Przygotowanie na różnorodne zagrożenia, w tym ataki zbrojne, zwiększa zdolność kraju do obrony i reakcji na kryzysy. Aktywna rola w międzynarodowych działaniach związanych z obroną cywilną, takich jak pomoc humanitarna czy ratownictwo, wzmacnia pozycję kraju na arenie międzynarodowej i buduje pozytywny wizerunek. Globalne zagrożenia: W obliczu globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, pandemia, czy terroryzm, współpraca międzynarodowa w ramach obrony cywilnej staje się kluczowa. Wspólne działania umożliwiają efektywniejsze reagowanie na transgraniczne zagrożenia. Obrona cywilna często angażuje się w międzynarodowe misje humanitarne, pomagając w regionach dotkniętych katastrofami naturalnymi lub konfliktami zbrojnymi. Tego rodzaju działalność buduje solidarność międzynarodową i wzmacnia globalną sieć wsparcia. Międzynarodowa współpraca w zakresie obrony cywilnej umożliwia wymianę najlepszych praktyk, standaryzację procedur oraz podnoszenie kwalifikacji służb ratunkowych. Dzięki temu możliwe jest lepsze przygotowanie do różnorodnych zagrożeń. Jednym z podstawowych elementów infrastruktury obrony cywilnej są schrony oraz miejsca ewakuacyjne. Są to specjalnie przygotowane obiekty, w których ludność może znaleźć schronienie przed skutkami katastrof. Kluczowym elementem działań prewencyjnych są systemy ostrzegania ludności przed zbliżającymi się zagrożeniami. Mogą to być syreny alarmowe, komunikaty radiowe, telewizyjne, czy wiadomości SMS. Szkolenia i ćwiczenia: Regularne szkolenia i ćwiczenia dla służb ratunkowych oraz ludności cywilnej są niezbędne, aby utrzymać wysoki poziom gotowości na wypadek zagrożeń. Dzięki nim możliwe jest szybkie i skuteczne reagowanie w sytuacjach kryzysowych. W momencie wystąpienia katastrofy, obrona cywilna koordynuje działania różnych służb ratunkowych, takich jak straż pożarna, pogotowie ratunkowe, policja oraz wolontariusze. Zapewnia to efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów i minimalizację strat. Po katastrofach, obrona cywilna często organizuje wsparcie psychologiczne dla osób poszkodowanych, pomagając im w radzeniu sobie ze stresem i traumą. Obrona cywilna stoi przed wieloma wyzwaniami, które wymagają ciągłej adaptacji i modernizacji. Zmieniający się klimat prowadzi do częstszych i bardziej intensywnych katastrof naturalnych, takich jak huragany, powodzie czy pożary. Obrona cywilna musi stale dostosowywać swoje działania do nowych realiów. Nowe technologie, takie jak systemy dronów, sztuczna inteligencja czy analiza danych, oferują nowe możliwości w zakresie monitorowania i reagowania na zagrożenia. Jednocześnie wymagają inwestycji i szkoleń dla służb ratunkowych. Wraz z rosnącą cyfryzacją, zagrożenia cybernetyczne stają się coraz bardziej realne. Obrona cywilna musi uwzględniać ochronę infrastruktury krytycznej przed atakami cybernetycznymi. Urbanizacja i wzrost liczby ludności w miastach zwiększają ryzyko katastrof o dużej skali. Obrona cywilna musi planować i przygotowywać się na ewentualne masowe ewakuacje i działania ratunkowe w gęsto zaludnionych obszarach. Globalne zagrożenia wymagają zacieśnienia współpracy międzynarodowej. Obrona cywilna musi angażować się w międzynarodowe inicjatywy i projekty, aby skutecznie reagować na transgraniczne zagrożenia. Obrona cywilna odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa i stabilności w społeczeństwie. Jej cele i zadania są szerokie, obejmując ochronę ludności, mienia, infrastruktury krytycznej oraz zapewnienie ciągłości działania państwa. Znaczenie obrony cywilnej jest widoczne na wielu płaszczyznach: społecznej, ekonomicznej, politycznej oraz międzynarodowej. W obliczu rosnących zagrożeń, takich jak zmiany klimatyczne, terroryzm czy kryzysy humanitarne, rola obrony cywilnej staje się coraz bardziej istotna. Wymaga to ciągłego doskonalenia, adaptacji do nowych wyzwań oraz współpracy zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Przyszłość obrony cywilnej zależy od zdolności do wykorzystania nowych technologii, efektywnej edukacji społeczeństwa oraz budowania silnych struktur organizacyjnych. Tylko w ten sposób można zapewnić skuteczną ochronę przed różnorodnymi zagrożeniami i minimalizować ich skutki dla ludności oraz państwa.

Ustawa o ochronie ludności

Przepisy ogólne

Art. 1.

Zasady organizacji i funkcjonowania ochrony ludności oraz zadania z nią związane; organy właściwe w zakresie ochrony ludności oraz inne podmioty realizujące zadania z zakresu ochrony ludności; zasady informowania, ostrzegania i alarmowania przed zagrożeniami oraz edukacji społeczeństwa; prawa i obowiązki obywateli w zakresie ochrony ludności; zasady finansowania zadań ochrony ludności.

Art. 2.

Ochrona ludności stanowi zintegrowaną działalność organów administracji publicznej i podmiotów realizujących zadania ochrony ludności mającą na celu zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, porządku publicznego, ochronę życia i zdrowia osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ochronę mienia, środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego na wypadek wystąpienia sytuacji zagrożenia, poprzez: zapewnienie warunków niezbędnych dla ochrony życia i zdrowia ludzi oraz zapewnienie podstawowych warunków przetrwania w sytuacjach zagrożenia; zapewnienie współpracy wszystkich systemów ratowniczych, monitorowania, ostrzegania i alarmowania, powiadamiania o zagrożeniach, a także organów, służb i innych podmiotów realizujących zadania z zakresu ochrony ludności; merytoryczne, organizacyjne, rzeczowe i finansowe wsparcie organizacji pozarządowych w zakresie wykonywania zadań z zakresu ochrony ludności, a w szczególności społecznych organizacji ratowniczych, humanitarnych i wolontariatu; 4) organizowanie i koordynowanie pomocy humanitarnej; zapewnienie zasobów, które mogą być wykorzystane w celu realizacji zadań ochrony ludności; edukację społeczeństwa w zakresie kształtowania świadomości zagrożeń i pożądanych zachowań na wypadek ich wystąpienia. Celem ochrony ludności jest także wspieranie przedsięwzięć ochrony ludności poza granicami kraju w ramach pomocy humanitarnej, ratowniczej, technicznej i eksperckiej, w trybie i na zasadach wynikających z prawa międzynarodowego i zawartych umów.

Art. 3.

Ilekroć w ustawie jest mowa o: pomocy doraźnej rozumie się przez to zaopatrzenie w niezbędne do przetrwania środki pierwszej potrzeby takie jak: żywność, woda, energia, podstawowe warunki sanitarne w początkowej fazie działań ratowniczych, do czasu objęcia poszkodowanych świadczeniami systemu pomocy społecznej; pomocy humanitarnej — należy przez to rozumieć działania organów administracji publicznej oraz innych podmiotów realizujących zadania z zakresu ochrony ludności, prowadzonych w celu udzielenia pomocy ludności dotkniętej skutkami klęsk żywiołowych, kryzysów, konfliktów zbrojnych, konsekwencjami wymuszonej migracji, realizowaną na zasadach bezstronności, neutralności i niezależności, a także adekwatności i szybkości reagowania; programie ochrony ludności należy przez to rozumieć strategię poprawy bezpieczeństwa jako wynik diagnozy stanów faktycznego i prawnego w tej dziedzinie, stanowiącej podstawę zidentyfikowania potrzeb i kierunków niezbędnych rozwiązań, określającą priorytety w realizacji zadań ochrony ludności, sposoby realizacji tych zadań oraz niezbędne do tego zasoby; sytuacji zagrożenia — należy przez to rozumieć każde zdarzenie, którego wystąpienie stwarza zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub mogące spowodować znaczne straty w ich mieniu a także środowisku naturalnym; zasobach — należy przez to rozumieć siły i środki, które mogą być wykorzystywane w celu realizacji zadań ochrony ludności, w tym ludzi, infrastrukturę, materiały i środki finansowe oraz bazy danych i systemy informatyczne.

Art.4.

Podmiotami realizującymi cele i zadania ochrony ludności, zwanymi dalej „podmiotami ochrony ludności”, są: organy administracji publicznej i urzędy obsługujące te organy; Rządowe Centrum Bezpieczeństwa; Państwowa Straż Pożarna; podmioty krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego; ochotnicze straże pożarne i inne podmioty ratownicze niewchodzące w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego; zakłady opieki zdrowotnej oraz jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne; służby, inspekcje i straże w ramach swojej właściwości; samorządowe jednostki organizacyjne; podmioty zarządzające systemami monitorowania sytuacji zagrożeń; podmioty realizujące zadania z zakresu powiadamiania ratunkowego, ostrzegania i alarmowania ludności; organizacje pozarządowe realizujące zadania ochrony ludności, a w szczególności społeczne organizacje obowiązane do realizacji zadań ochrony ludności; podmioty realizujące pomoc humanitarną; 13) inne organizacje ratownicze.

Rozdział 2

Zadania związane z ochroną ludności

Art.5.

W ramach ochrony ludności wykonywane są zadania: związane z możliwością wystąpienia sytuacji zagrożenia, polegające na: monitorowaniu zagrożeń i szacowaniu ryzyka ich wystąpienia; przygotowaniu organizacyjnym i rzeczowym do reagowania; przygotowanie warunków do ochrony ludności, w tym warunków do ewakuacji ludności, miejsc czasowego pobytu i budowli ochronnych, zabezpieczenia mienia; szkoleniu podmiotów ochrony ludności oraz ich przygotowaniu do współdziałania, w tym prowadzenie ćwiczeń; opracowywaniu i wdrażaniu programów ochrony ludności; tworzeniu rezerw zasobów służących ochronie ludności; prowadzeniu edukacji społeczeństwa z zakresu ochrony ludności, w tym kształtowanie świadomości zagrożeń i pożądanych zachowań społecznych, również wynikających z zagrożeń czasu wojny; planowaniu i przygotowaniu procesu podniesienia poziomu gotowości do reagowania podmiotów ochrony ludności; planowaniu i przygotowaniu procesu przekształcenia podmiotów ochrony ludności w organizacje obrony cywilnej. związane z wystąpieniem sytuacji zagrożenia, polegające na: informowaniu, ostrzeganiu i alarmowaniu ludności; wymianie i analizowaniu informacji pochodzących z systemów monitorowania sytuacji zagrożeń pomiędzy podmiotami ochrony ludności; wskazywaniu i oznaczaniu stref niebezpiecznych; reagowaniu i podejmowaniu interwencji oraz działań ratowniczych przez właściwe podmioty ochrony ludności; zapewnieniu funkcjonowania służb użyteczności publicznej; zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego; zapewnieniu ochrony przed skutkami zagrożeń chemicznych, biologicznych i radiacyjnych, a także likwidowaniu skutków spowodowanych ich wystąpieniem; prowadzeniu ewakuacji ludności; zapewnieniu osobom poszkodowanym lub ewakuowanym pomocy doraźnej; zapewnieniu osobom poszkodowanym opieki medycznej, psychologicznej a także pomocy prawnej; informowaniu rodzin o poszkodowanych; zapewnieniu warunków i możliwości identyfikacji osób poszkodowanych; organizowaniu lub koordynowaniu udzielania i przyjmowania pomocy humanitarnej; doraźnym grzebaniu zmarłych. Zadania, o których mowa w ust.1, są wykonywane przez podmioty ochrony ludności, w zależności do rodzaju sytuacji zagrożenia i właściwości podmiotu, w trybie i na zasadach przewidzianych w ustawie oraz w przepisach właściwych dla tych podmiotów. Podmioty ochrony ludności, o których mowa w art. 4 pkt 4—10, obowiązane są do współpracy z organami właściwymi terytorialnie w sprawach ochrony ludności w zakresie określonym ustawą oraz w planach zarządzania kryzysowego, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 261.).

Rozdział 3

Art. 6.

Organami administracji publicznej właściwymi w sprawach ochrony ludności, zwanymi dalej „organami ochrony ludności”, są: wójt (burmistrz, prezydent miasta); starosta, jako przewodniczący zarządu powiatu; wojewoda; marszałek jako przewodniczący zarządu województwa; minister właściwy do spraw wewnętrznych; inni ministrowie kierujący działami administracji rządowej, którym podlegają bądź są przez nich nadzorowane podmioty ochrony ludności, o których mowa w art. 4. Minister właściwy do spraw wewnętrznych odpowiada za realizację polityki państwa w zakresie ochrony ludności oraz sprawuje nadzór nad realizacją zadań z zakresu ochrony ludności przez organy administracji rządowej właściwych w sprawach ochrony ludności. Organy, o których mowa w ust. 1 pkt 4, w zakresie wskazanym w ustawie odpowiadają za realizację zadań ochrony ludności, odpowiednio na obszarze gminy, powiatu i województwa. Do wykonywania części zadań związanych z ochroną ludności, określonych w art. 11 ust. 2, minister właściwy do spraw wewnętrznych może upoważnić Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej. Starosta oraz wojewoda może upoważnić odpowiednio komendanta powiatowego (miejskiego) lub komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej do wykonywania części zadań z zakresu ochrony ludności, określonych odpowiednio w art. 8 i 10. Starosta obowiązany jest poinformować właściwego terytorialnie wojewodę o sposobie i zakresie wykonanego upoważnienia, o którym mowa w ust. 5. Wojewoda obowiązany jest poinformować ministra właściwego do spraw wewnętrznych o sposobie i zakresie wykonanego upoważnienia, o którym mowa w ust. 5.

Art. 7.

Do zadań wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jako organu ochrony ludności na obszarze gminy, należy: realizacja w ramach własnych kompetencji zadań z zakresu ochrony ludności, o których mowa w art. 5 ust. 1; inicjowanie i organizowanie współpracy między podmiotami wykonującymi zadania ochrony ludności, działającymi na obszarze gminy; planowanie, zarządzanie, organizowanie oraz prowadzenie szkoleń i ćwiczeń z zakresu reagowania na potencjalne zagrożenia; koordynowanie funkcjonowania ochrony ludności na terenie gminy; nadzorowanie w ramach posiadanych kompetencji realizacji zadań ochrony ludności przez podmioty ochrony ludności; organizowanie i utrzymanie elementów systemu monitorowania sytuacji zagrożeń oraz alarmowania i ostrzegania ludności; wspieranie społecznych organizacji ratowniczych; umożliwienie uczestnictwa radnych i pracowników urzędu gminy w szkoleniach i ćwiczeniach; sporządzanie informacji o stanie przygotowań gminy do realizacji zadań z zakresu ochrony ludności. Do zadań rady gminy, w zakresie zapewnienia ochrony ludności na obszarze gminy, należy: planowanie środków finansowych niezbędnych do realizacji zadań własnych w zakresie ochrony ludności w uchwalanym budżecie gminy; zatwierdzanie w drodze uchwały, gminnego programu ochrony ludności; rozpatrywanie, przynajmniej raz w roku, informacji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o stanie przygotowań gminy do realizacji zadań ochrony ludności, określonych w gminnym programie ochrony ludności. Informację, o której mowa w ust. 2 pkt 3, rada gminy podaje do publicznej wiadomości.

Art. 8.

Do zadań starosty jako organu ochrony ludności na obszarze powiatu, należy: realizacja w ramach własnych kompetencji zadań z zakresu ochrony ludności, o których mowa w art. 5 ust. 1; inicjowanie i organizowanie współpracy w zakresie ochrony ludności pomiędzy gminami oraz organizacjami i podmiotami wykonującymi zadania ochrony ludności, działającymi na obszarze powiatu; zarządzanie, organizowanie oraz prowadzenie szkoleń i ćwiczeń z zakresu ochrony ludności; koordynowanie realizacji zadań ochrony ludności na terenie powiatu; organizowanie i utrzymanie elementów systemu monitorowania zagrożeń oraz ostrzegania, alarmowania i informowania ludności w sytuacjach zagrożeń; udzielanie pomocy samorządom gminnym w zakresie realizacji zadań dotyczących ochrony ludności, w szczególności obejmujących: pozyskiwanie i wykorzystywanie niezbędnych zasobów, skierowanie, na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), posiadanych sił i środków do działań na teren gminy w sytuacjach zagrożeń; wspólną realizację przedsięwzięć będących jednocześnie zadaniami zarówno samorządu powiatowego i gminnego, udzielanie pomocy organizacyjno-planistycznej przez powiatowe organy, służby, inspekcje i straże; organizacja szkoleń i ćwiczeń z zakresu ochrony ludności dla organów powiatu oraz pracowników urzędu powiatowego; sporządzanie informacji o stanie przygotowań powiatu do realizacji zadań z zakresu ochrony ludności; prowadzenie ewidencji organizacji, o których mowa w art. 4 pkt 11—13. Do zadań rady powiatu, w zakresie ochrony ludności na obszarze powiatu, należy: planowanie potrzeb w zakresie środków finansowych niezbędnych do realizacji zadań własnych w zakresie ochrony ludności w uchwalanym budżecie powiatu; zatwierdzanie, w drodze uchwały, powiatowego programu ochrony ludności; rozpatrywanie, przynajmniej raz w roku, informacji starosty o stanie przygotowań powiatu do realizacji zadań ochrony ludności, określonych w powiatowym programie ochrony ludności. Informację, o której mowa w ust. 2 pkt 3, rada powiatu podaje do publicznej wiadomości.

Art. 9.

Do zadań marszałka jako organu ochrony ludności, należy: realizacja w ramach własnych kompetencji zadań z zakresu ochrony ludności, o których mowa w art. 5 ust.1; uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego województwa zadań ochrony ludności dotyczących infrastruktury i budowli mających istotny wpływ na bezpieczeństwo ludzi i środowiska, w tym budowli ochronnych, o których mowa w odrębnych przepisach; realizacja programów edukacyjnych z zakresu ochrony ludności; opracowywanie i realizacja wojewódzkiego programu ochrony ludności, o którym mowa w art. 19. sporządzanie informacji o stanie przygotowań samorządu województwa do realizacji zadań z zakresu ochrony ludności. Zarząd województwa uczestniczy w realizacji zadań z zakresu ochrony ludności wynikających z jego kompetencji. Do zadań sejmiku województwa należy: zatwierdzanie w drodze uchwały wojewódzkiego programu ochrony ludności; rozpatrywanie, przynajmniej raz w roku, informacji marszałka o stanie przygotowań samorządu wojewódzkiego do realizacji zadań ochrony ludności, określonych w wojewódzkim planie ochrony ludności. Informację, o której mowa w ust. 3 pkt 2, sejmik województwa podaje do publicznej wiadomości.

Art. 10.

Do zadań wojewody jako organu ochrony ludności na obszarze województwa, należy: 1) nadzór w zakresie wykonywania zadań zleconych i koordynacja wykonywania zadań własnych z zakresu ochrony ludności przez gminy i powiaty oraz przez podmioty realizujące zadania z zakresu ochrony ludności w województwie; realizacja w ramach własnych kompetencji zadań z zakresu ochrony ludności, o których mowa w art. 5 ust.1; koordynacja funkcjonowania ochrony ludności na obszarze województwa; zarządzanie, organizowanie oraz prowadzenie szkoleń i ćwiczeń z zakresu ochrony ludności oraz opracowywanie sprawozdań i wdrażanie wniosków z tych ćwiczeń; planowanie potrzeb w zakresie środków finansowych niezbędnych do realizacji zadań w zakresie ochrony ludności; materialne i finansowe wspieranie gmin i powiatów w ramach zadań zleconych z zakresu administracji rządowej; tworzenie i utrzymywanie wojewódzkich zasobów ochrony ludności; inicjowanie i koordynowanie współpracy gmin i powiatów w zakresie pozyskiwania i wykorzystania zasobów poprzez wymianę informacji o posiadanych zasobach i potrzebach w tym zakresie; wnioskowanie do terenowych organów wojskowych o nadawanie przydziałów dla personelu przeznaczonego do realizacji zadań obrony cywilnej; opiniowanie programów ochrony ludności, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 4; prowadzenie rejestru podmiotów ochrony ludności na terenie województwa; kontrola realizacji zadań z zakresu ochrony ludności w województwie; opracowywanie informacji i analiz dotyczących ochrony ludności w województwie; 2. Wojewoda może wspierać samorząd gminny i powiatowy w realizacji zadań z zakresu ochrony ludności, dotyczących utrzymania systemów ostrzegania i alarmowania, budowli ochronnych i innych zadań będących w jego kompetencji, przekazując im odpowiednie środki rzeczowe lub finansowe na ich wykonanie. W warunkach braku możliwości zapewnienia zasobów, które mogą być wykorzystane do realizacji zadań ochrony ludności w sytuacji zagrożenia, wojewoda może wnioskować o użycie pododdziałów lub oddziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do wykonywania zadań, w trybie i zakresie o którym mowa w art. 25 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 261, 583). Minister właściwy do spraw administracji określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb ewidencjonowania zasobów, o których mowa w ust 1 pkt 11 oraz w art. 8 ust. 1 pkt 9, z uwzględnieniem zasobów osobowych wyposażenia, możliwości i zasad ich dysponowania.

Art. 11.

Do zadań ministra właściwego do spraw wewnętrznych w zakresie ochrony ludności, należy: analizowanie zagrożeń mających wpływ na bezpieczeństwo i ochronę ludności oraz informacji pochodzących z systemów monitorowania zagrożeń; przygotowywanie i wdrażanie rozwiązań organizacyjnych na potrzeby ochrony ludności; realizacja w ramach własnych kompetencji zadań z zakresu ochrony ludności, o których mowa w art. 5 ust.1; koordynowanie funkcjonowania ochrony ludności na obszarze kraju; koordynowanie współpracy międzynarodowej w zakresie ochrony ludności w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych; określanie zasad i procedur udzielania i przyjmowania oraz koordynowania pomocy humanitarnej; opracowywanie założeń programowych oraz kierunków kształcenia i szkolenia w zakresie ochrony ludności; opracowywanie i zatwierdzanie krajowego programu ochrony ludności, z zastrzeżeniem ust.2 pkt 6; inicjowanie działalności naukowo-badawczej dotyczącej ochrony ludności; planowanie potrzeb w zakresie środków finansowych i materiałowych niezbędnych do realizacji zadań własnych oraz przez podległe i nadzorowane jednostki w zakresie ochrony ludności; przygotowywanie propozycji do projektu budżetu państwa w zakresie ochrony ludności; prowadzenie działalności inwestycyjnej w zakresie ochrony ludności o charakterze ogólnokrajowym; analizowanie corocznych wydatków podmiotów ochrony ludności na zadania związane z ochroną ludności; planowanie rezerw na potrzeby ochrony ludności w ramach rezerw strategicznych określonych w art. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2020 r. o rezerwach strategicznych ( Dz. U. z 2022 poz.637). utworzenie ewidencji rezerw osobowych służących ochronie ludności, w szczególności składającej się z oficerów i podoficerów polskich służb mundurowych będących się w rezerwie lub w stanie spoczynku; sposób i tryb wykorzystania tych rezerw będzie określany w krajowym programie ochrony ludności, stosownie do występujących potrzeb i możliwości. zapewnienie popularyzowania wiedzy o bezpieczeństwie i ochronie ludności wśród społeczeństwa. Minister właściwy do spraw wewnętrznych może upoważnić Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej do wykonywania części zadań ochrony ludności w zakresie: koordynowania wykonywania zadań z zakresu ochrony ludności przez podmioty realizujące zadania z zakresu ochrony ludności na obszarze kraju; analizowania potencjalnych sytuacji zagrożeń i oceny ryzyka ich wystąpienia; organizowania i koordynowania udzielania pomocy doraźnej na obszarze kraju; 4) tworzenia i utrzymania zasobów ochrony ludności przeznaczonych do natychmiastowego wykorzystania na obszarze kraju; popularyzowania wiedzy z zakresu ochrony ludności wśród społeczeństwa, w tym kształtowanie świadomości o sytuacjach zagrożeń i pożądanych zachowań społecznych; opracowywania i uzgadniania z organami administracji publicznej właściwymi w sprawach ochrony ludności krajowego programu ochrony ludności; organizowania i realizowania współpracy międzynarodowej w zakresie ochrony ludności; planowania potrzeb w odniesieniu do środków finansowych niezbędnych do realizacji zadań w zakresie ochrony ludności, w tym organizowania i koordynowania udzielania pomocy doraźnej na obszarze kraju.

Art. 12.

Do zadań ministrów, o których mowa w art. 6 ust.1 pkt 6, należy realizacja, w ramach własnych kompetencji, zadań ochrony ludności, o których mowa w art. 5 ust. 1, w szczególności w zakresie: analizowania zagrożeń mających wpływ na ochronę ludności oraz informacji pochodzących z systemów monitorowania zagrożeń; przygotowania i szkolenia personelu podległych podmiotów realizujących zadania z zakresu ochrony ludności do współdziałania z właściwymi organami ochrony ludności, w tym prowadzenia ćwiczeń; przygotowania warunków do ochrony ludności, zabezpieczenia mienia oraz zapewnienia warunków do ewakuacji i czasowego schronienia; nadzoru nad wykonywaniem zadań z zakresu ochrony ludności przez podległe im podmioty realizujące zadania z zakresu ochrony ludności; inicjowania działalności badawczo-rozwojowej dotyczącej ochrony ludności; planowania potrzeb w zakresie środków finansowych niezbędnych do realizacji zadań w zakresie ochrony ludności, udzielanie ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych informacji niezbędnych do opracowywania krajowego planu ochrony ludności.

Art. 13.

Zarząd powiatu udziela gminom na terenie powiatu pomocy w realizacji zadań ochrony ludności w przypadku, gdy zasoby i możliwości działania tych gmin uległy wyczerpaniu bądź są niewystarczające do realizacji nałożonych na nie zadań. Udzielenie pomocy odbywa się na wniosek zainteresowanej gminy. Samorząd województwa udziela powiatom na terenie województwa pomocy w sprawach ochrony ludności w przypadku, gdy zasoby i możliwości działania powiatu uległy wyczerpaniu bądź są niewystarczające do realizacji nałożonych na nie zadań. Udzielenie pomocy odbywa się na wniosek zainteresowanego powiatu. Organy gminy i powiatu zawierają porozumienia lub umowy o współdziałaniu w zakresie realizacji zadań, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1—6 i art. 8 ust. 1 pkt 1—6, określając formę i zakres możliwej do udzielenia pomocy, o której mowa w ust.1. Organy samorządu województwa i organy powiatu zawierają porozumienia lub umowy o współdziałaniu w zakresie realizacji zadań, o których mowa w art.8 ust. 1 pkt 1—6 i art. 9 ust.1 pkt 1 i 3, określając formę i zakres możliwej do udzielenia pomocy, o której mowa w ust. 2. O formie i zakresie udzielonej pomocy organy, o których mowa w ust. 3 i 4, informują właściwego terytorialnie wojewodę.

Rozdział 4

Zasady informowania, ostrzegania i alarmowania przed zagrożeniami Art. 14. 1. Informowanie ludności o możliwych zagrożeniach dla ich zdrowia i życia, mienia i środowiska oraz ostrzeganie i alarmowanie w sytuacjach zagrożeń jest obowiązkiem organów ochrony ludności i polega na przekazywaniu informacji, w tym także w formie komunikatów ostrzegawczych i alarmowych, o możliwości wystąpienia zagrożenia, przewidywanym rozwoju sytuacji, sposobach zapobiegania i postępowania w przypadku jego powstania. Podmioty zarządzające systemami monitorowania sytuacji zagrożeń są obowiązane do niezwłocznego przekazywania organom ochrony ludności, informacji o możliwości wystąpienia sytuacji zagrożenia i przewidywanej skali jego zasięgu. Organy ochrony ludności, zgodnie z właściwością terytorialną, wykonują zadania, o których mowa w ust. 1, poprzez: wydawców dzienników lokalnych i ogólnopolskich; nadawców programów radiowych i telewizyjnych; operatorów publicznych sieci telekomunikacyjnych; systemy alarmowe i nagłaśniające. Komunikaty ostrzegawcze i alarmowe rozpowszechnia się w formie: informacji telewizyjnych lub radiowych nadawanych przez operatorów publicznych sieci telekomunikacyjnych, informacji graficznych i innych wizualnych wiadomości tekstowych w trakcie emisji programów o zasięgu stosownym do zagrożenia; krótkich wiadomości tekstowych lub wiadomości poczty głosowej przesyłanych abonentom znajdującym się w zagrożonym rejonie; komunikatów przesyłanych środkami komunikacji elektronicznej na adresy abonentów w zagrożonym rejonie; informacji zamieszczonych w Internecie; innych sposobów, zwyczajowo przyjętych w danej społeczności. Art. 15. Redaktorzy naczelni dzienników, nadawcy programów radiowych i telewizyjnych oraz operatorzy publicznych sieci telekomunikacyjnych są obowiązani po otrzymaniu komunikatów, o których mowa w art. 14 ust. 1, do ich nieodpłatnego i niezwłocznego publikowania, zamieszczania lub przekazywania.

Rozdział 5

Prawa i obowiązki obywateli w zakresie ochrony ludności

Art. 16. Osoby zaalarmowane lub poinformowane o zagrożeniu, są obowiązane do: zachowania się w sposób zgodny z komunikatem przekazanym przez właściwy organ administracji publicznej; podjęcia we własnym zakresie działań mogących zmniejszyć skutki zagrożenia, mających na celu ochronę zdrowia, życia i mienia; przekazania informacji o zagrożeniach i sposobach postępowania osobom, co do których nie ma pewności, że treść komunikatu do nich dotarła, w ramach posiadanych możliwości.

Art. 17.

Każdy, kto spostrzeże zjawisko mogące stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia, jest obowiązany niezwłocznie powiadomić właściwe służby ratownicze, a także do czasu ich przybycia, udzielić pomocy osobom znajdującym się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Art.18.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta lub wojewoda mogą wprowadzić obowiązek świadczeń osobistych, o których mowa w art. 22 ust.1 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. 2017 poz. 1897.) w przypadku wystąpienia sytuacji zagrożenia dotyczących: ewakuacji z miejsc zagrożenia; zabezpieczenia własnych ujęć wody i środków spożywczych przed zanieczyszczeniem lub skażeniem; wykonywania pomocniczych czynności ratowniczych w sytuacji zagrożenia, bez narażania własnego zdrowia lub życia, nie dłużej niż do chwili ustąpienia sytuacji zagrożenia.

Rozdział 6

Programy ochrony ludności Art. 19. 1. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta oraz marszałek województwa opracowują wieloletnie programy ochrony ludności odpowiednio dla gminy, powiatu i województwa obejmujące: zadania niezbędne do wykonania, poprawiające bezpieczeństwo obywateli polegające na: przygotowaniu planów i zamierzeń koniecznych do realizacji przedsięwzięć w infrastrukturze technicznej lądowej i wodnej, zmniejszającej ryzyko powstania sytuacji zagrożeń bądź ograniczających ich rozległość, przygotowaniu niezbędnych zasobów, utworzeniu rezerw materiałowych, oraz opracowaniu i wdrożeniu rozwiązań organizacyjnych określonych zadaniami, o których mowa w art.5 ust.1; określenie sposobów, priorytetów, kosztów i możliwości realizacyjnych planowanych przedsięwzięć, a także harmonogramy ich realizacji; określenie form i sposobów edukacji społeczeństwa z zakresu ochrony ludności uwzględniające kształtowanie świadomości potencjalnych zagrożeń i pożądanych zachowań społecznych. Organ opracowujący program, o którym mowa w ust. 1, zasięga opinii zainteresowanych organów ochrony ludności oraz podmiotów ochrony ludności w zakresie ich dotyczącym. Programy, o których mowa w ust.1, mogą być programami wspólnymi właściwych organów ochrony ludności i są opracowywane na okres określany w strategii rozwoju, o której mowa w art. 6 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2021 r. poz. 1057). W przypadku, o którym mowa w ust. 3, organy obowiązane do opracowania programów zawierają stosowne porozumienia bądź umowy o współdziałaniu w tym zakresie wskazując organ odpowiedzialny za realizację tego zadania. Program opracowywany przez marszałka województwa stanowi część strategii rozwoju województwa, o której mowa w art. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 547.) i wymaga uzyskania opinii właściwego miejscowo wojewody. Programy ochrony ludności, o których mowa w ust. 1 sporządzane są na okres pięciu lat i podlegają one systematycznej corocznej aktualizacji na podstawie informacji, o których mowa w art. 7 ust. 2 pkt 3, art. 8 ust. 2 pkt 3 i art. 9 ust. 3 pkt 2. Samorząd województwa może wspierać finansowo i rzeczowo realizację programów, o których mowa w ust.1, w zakresie określonym w strategii, o której mowa w ust. 3. Krajowy program ochrony ludności, o którym mowa w art. 11 ust. 2 pkt 6, sporządza się na okres pięciu lat i podlega on systematycznej corocznej aktualizacji, w szczególności na podstawie prowadzonych analiz potencjalnych sytuacji zagrożeń i oceny ryzyka ich wystąpienia, wymaganych i dostępnych zasobów, oraz rozwiązań prawnych i organizacyjnych mających wpływ na bezpieczeństwo i ochronę ludności.

Rozdział 7

Edukacja w zakresie ochrony ludności Art. 20. 1. Zapewnienie powszechności kształcenia i edukacji społeczeństwa w zakresie ochrony ludności jest obowiązkiem właściwych w tym zakresie organów państwa i stanowi podstawę jego przygotowania do radzenia sobie w sytuacjach zagrożeń jako jedno z podstawowych zadań ochrony ludności. Edukacja w zakresie ochrony ludności jest realizowana przez nauczanie w systemie szkolnym oraz kształcenie w szkołach wyższych. Uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych, z wyjątkiem uczniów szkół dla dorosłych działających w systemie oświaty, podlegają obowiązkowi edukacji w zakresie ochrony ludności. Służby, inspekcje i straże, w ramach swoich kompetencji, podają w celach edukacyjnych do publicznej wiadomości informacje dotyczące pożądanych zachowań w sytuacji zagrożenia. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób, tryb i formy kształcenia, o którym mowa w art. 7 ust.1 pkt 7, art. 8 ust. 1 pkt 7 i art. 10 ust.1 pkt 4, uwzględniając potrzebę wykonania obowiązków, o których mowa w ust. 1. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób realizacji zadań edukacji w zakresie ochrony ludności, z uwzględnieniem potrzeby stałego podnoszenia świadomości młodzieży na temat zagrożeń oraz kształtowania pożądanych zachowań na wypadek ich wystąpienia.

Rozdział 8

Zapewnienie schronienia dla ludności i zabezpieczenie mienia w sytuacji zagrożenia Art.21. 1. W celu zapewnienia ochrony ludności oraz zabezpieczenia ruchomych zabytków kultury, szczególnie ważnej dokumentacji, cennych i ważnych urządzeń, zabezpieczenia i ochrony zapasów żywności i leków przed skutkami sytuacji zagrożeń dotyczących w szczególności zdarzeń o charakterze terrorystycznym, skażeń wywołanych awariami przemysłowymi oraz działań wojennych, organy, o których mowa w art. 6 ust. 1, oraz pozostali ministrowie planują adekwatne do występujących zagrożeń niezbędne techniczno-organizacyjne przedsięwzięcia dotyczące: wykorzystania części obiektów komunikacyjnych, handlowych, usługowych, magazynowych i innych; przygotowania dotychczasowych budowli ochronnych; doraźnego adaptowania pomieszczeń mogących być wykorzystanymi na potrzeby ochrony ludności; planowania środków transportu umożliwiających ewakuację z miejsc zagrożenia ludzi i mienia; przewidywanych miejsc ewakuacji. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego przedsięwzięcia, o których mowa w ust.1 pkt 1 i 2, są podejmowane, o ile wynikają z odpowiednich wieloletnich programów ochrony ludności. Warunki wykorzystania na określone cele obiektów, o których mowa w ust.1 pkt 1 i 2, określa organ ochrony ludności w przypadku gdy jest ich właścicielem bądź zarządcą, a w pozostałych przypadkach organ ochrony ludności, właściwy ze względu na miejsce lokalizacji obiektu zawiera umowę cywilnoprawną z właścicielami, określającą warunki, zasady finansowania i sposób użytkowania tego obiektu.

Rozdział 9

Funkcjonowanie obrony cywilnej

Art.22. W razie wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny obiekty oraz formacje utworzone przez podmioty ochrony ludności, o których mowa w art. 4 ustawy lub działające z ich upoważnienia dla wypełnienia któregokolwiek z zadań, o których mowa w art. 61 pkt (a) Protokołu Dodatkowego I do Konwencji Genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 r. dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych z dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz. U. z 1992 r. Nr 41, poz. 175 zał.), stają się organizacjami obrony cywilnej. Organizacjami obrony cywilnej stają się także podmioty niebędące podmiotami ochrony ludności, dla których organ ochrony ludności przewidział do wykonania zadania w zakresie zadań obrony cywilnej w drodze zawartej umowy cywilnoprawnej. Organizacje obrony cywilnej nie mogą prowadzić działań, które na podstawie prawa międzynarodowego mogłyby pozbawić ich prawa do ochrony. Art. 23. 1. W ramach planowania ochrony ludności na czas wojny, spośród osób zatrudnionych w podmiotach ochrony ludności, o których mowa w art. 4 oraz osób będących pracownikami bądź wolontariuszami podmiotów, o których mowa w art. 22 ust. 2, właściwy miejscowo organ ochrony ludności, w porozumieniu z właściwym miejscowo wojskowym centrum rekrutacji wyznacza osoby stanowiące personel organizacji obrony cywilnej. Ewidencję osób stanowiących personel organizacji obrony cywilnej tworzą i prowadzą organy, o których mowa w ust. 1, w porozumieniu z właściwym miejscowo wojskowym centrum rekrutacji. W ewidencji gromadzi się dane, o których mowa w art. 78 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2022 r. poz. 655). W przypadku wystąpienia sytuacji, o których mowa w art. 22 ust.1, personelowi organizacji obrony cywilnej wydawana jest karta i tabliczka tożsamości, o których mowa art. 78 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2022 r. poz. 655). Personel organizacji obrony cywilnej, ujęty w ewidencji, o której mowa w ust. 2, wraz z odpowiednim sprzętem i wyposażeniem nie podlega mobilizacji do Sił Zbrojnych ani przydziałom organizacyjno-mobilizacyjnym do jednostek zmilitaryzowanych. Szefowie wojskowych centrów rekrutacji współpracują z właściwym miejscowo organem ochrony ludności w zakresie zapewnienia personelu odpowiednich do planowanych zadań obrony cywilnej, w szczególności uwzględniając posiadane kwalifikacje personelu w zakresie indywidualnych włączeń w przydziałach mobilizacyjnych rozwinięcia jednostek wojskowych.

Art. 24.

W razie wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny samorządy gmin i powiatów są obowiązane do wzajemnego udzielania pomocy w zakresie obrony cywilnej, niezależnie od zawartych uprzednio umów lub porozumień w tym względzie.

Art. 25.

Prawo do używania znaku obrony cywilnej jako godła lub znaku rozpoznawczego i ochronnego przysługuje w przypadkach i na zasadach określonych w konwencjach międzynarodowych.

Art. 26.

Zabronione jest używanie z naruszeniem art. 25 znaku lub nazwy „Obrona Cywilna” oraz innych znaków lub nazw stanowiących ich podobieństwo.

Art. 27.

Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb działania organów, o których mowa w art. 6 ust. 1, w zakresie realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej dotyczących sposobu podwyższania gotowości do reagowania podmiotów ochrony ludności, uwzględniając konieczność przygotowania podmiotów i organów ochrony ludności do wykonywania zadań w sytuacji kryzysowej, w stanie klęski żywiołowej, a także w czasie stanu wojennego i w czasie wojny.

Rozdział 10

Odszkodowania za szkody poniesione w związku z udziałem w działaniach ratowniczych związanych z ochroną ludności

Art. 28.

Kto w czasie wykonywania działań ratowniczych mających na celu ochronę ludności poniósł, bez własnej winy, szkodę na zdrowiu lub szkodę majątkową ma prawo do odszkodowania, o ile nie przysługuje ono na mocy odrębnych przepisów. Jeżeli wskutek udziału w działaniach ratowniczych nastąpiła śmierć, prawo do odszkodowania przysługuje spadkobiercom, o ile nie przysługuje ono na mocy przepisów odrębnych. Odszkodowanie nie przysługuje, jeżeli szkoda majątkowa powstała wyłącznie z winy poszkodowanego lub z winy osoby trzeciej, za którą Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności. Roszczenie o odszkodowanie przechodzi na następców prawnych uprawnionego. Do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 415—417.

Art. 29.

Odszkodowanie przysługuje od Skarbu Państwa.

Art. 30. 1. Odszkodowanie przyznaje się na pisemny wniosek poszkodowanego lub jego następców prawnych, złożony do właściwego wojewody. 2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać: nazwę organu, do którego jest skierowany oraz określenie sprawy, której dotyczy; 2) imię, nazwisko oraz adres wnioskodawcy; wysokość poniesionej szkody oraz czas, miejsce i okoliczności jej powstania; 4) rodzaj uszczerbku, z którego wynikła szkoda; 5) datę i podpis składającego pismo. W przypadku śmierci poszkodowanego do wniosku należy dołączyć akt zgonu. Art. 31. 1. Decyzję w sprawie odszkodowania wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce prowadzenia działań ratowniczych. W przypadku, gdy szkoda majątkowa powstała na terenie dwóch lub więcej województw, właściwy do wydania decyzji jest wojewoda, do którego najpierw złożono wniosek. Wojewoda wydaje decyzję w sprawie odszkodowania niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku. Od decyzji wojewody w sprawie odszkodowania przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Art. 32. 1. Od decyzji organów, o których mowa w art. 31, w sprawie odszkodowania przysługuje osobie zainteresowanej odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, na zasadach i w terminach określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Wniesienie odwołania, o którym mowa w ust. 1, nie wstrzymuje wykonania decyzji. W sprawach przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych Skarb Państwa reprezentuje wojewoda. Art. 33. Do postępowania w sprawach, o których mowa w art.31, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, o ile niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.

Art. 34.

Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem roku od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o powstaniu szkody. Jednakże w każdym przypadku roszczenie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia zakończenia działań ratowniczych w czasie lub następstwie których szkoda powstała.

Art. 35. W przypadku szkody poniesionej podczas ćwiczeń podmiotów ochrony ludności przepisy art.

28 — 34 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 11

Finansowanie ochrony ludności

Art. 36. Finansowanie ochrony ludności na poziomie gminy i powiatu planuje się w ramach budżetów odpowiednio gmin i powiatów w szczególności na: utrzymanie gotowości i sprawności systemu ostrzegania i alarmowania ludności; utrzymania i odtwarzania niezbędnych zasobów ochrony ludności; 3) realizację w ramach własnych kompetencji zadań z zakresu ochrony ludności określonych w art. 5 ust.1. Finansowanie zadań ochrony ludności na poziomie województwa i kraju planuje się w ramach budżetu państwa w częściach, którymi dysponują wojewodowie, minister właściwy do spraw wewnętrznych i inni ministrowie kierujący działami administracji rządowej a także w budżecie Agencji Rezerw Materiałowych oraz odpowiednio w budżetach samorządów województw. Minister właściwy do spraw wewnętrznych i pozostałe organy administracji rządowej oraz wojewodowie planują środki na ochronę ludności w tym także na zadania zlecane samorządom terytorialnym, w ramach budżetu państwa w częściach, którymi dysponują w szczególności na: budowanie i odtwarzania niezbędnych zasobów ochrony ludności; wspieranie działalności organizacji pozarządowych i humanitarnych; szkolenie organów i podmiotów ochrony ludności; przygotowanie organizacyjne do wykonywania zadań ochrony ludności przez administrację publiczną dotyczące w szczególności: zapewnienia jednolitych systemów teleinformatycznych baz danych, obsługi, przetwarzania i przekazywania informacji z systemów monitorujących sytuacje zagrożeń, przekazywania i wymiany informacji pomiędzy podmiotami ochrony ludności, wsparcia finansowego organów administracji publicznej i poszkodowanych wskutek wystąpienia sytuacji zagrożeń; przygotowanie obrony cywilnej; rozbudowę i modernizację systemów ostrzegania i alarmowania ludności; 7) utworzenie rezerwy celowej w budżetach na odszkodowania za szkody poniesione w związku z udziałem w działaniach ratowniczych. Organy ochrony ludności, a także samorządy wojewódzkie, w ramach zadań własnych oraz strategii rozwoju województwa planują finansowanie wieloletnich programów ochrony ludności, o których mowa w art. 19 ustawy. Zasady otrzymywania i rozliczania dotacji i subwencji na zadania zlecone, o których mowa w ust. 3, określają przepisy ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305, 1236, 1535, 1773, 1927, 1981, 2054, 2270.) oraz ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1672, 1901, 1927). Na finansowanie potrzeb w zakresie ochrony ludności przeznacza się corocznie wydatki z budżetu państwa w wysokości nie niższej niż 0,5 % Produktu Krajowego Brutto. Wartość Produktu Krajowego Brutto ustala się w oparciu o wartość określoną w założeniach budżetu państwa na dany rok i dotyczy tego samego roku, na który są planowane wydatki, o których mowa w ust. 6.

Rozdział 12

Przepisy karne

Art. 37. Kto wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 17:

nie powiadamia służb ratowniczych o zjawisku mogącym stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia, lub nie udziela pomocy osobom znajdującym się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności. Kto uchyla się od obowiązku świadczeń osobistych określonych w art.18 podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności. Rozpoznawanie spraw, o których mowa w ust. 1 i w ust. 2, następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia w postępowaniu przyśpieszonym.

Art. 38. 1. Kto wbrew obowiązkowi wykonywania zadań obrony cywilnej, o których mowa w art. 22 ust.1, uchyla się od ich wykonywania w organizacji obrony cywilnej, podlega karze aresztu albo grzywny. Kto wbrew przepisom ustawy używa znaku lub nazwy określonych w art. 25 i 26, podlega karze grzywny. Rozpoznawanie spraw, o których mowa w ust. 1 i w ust. 2, następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Rozdział 13

Zmiany w przepisach obowiązujących

Art. 39. W ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1509.) w art. 2a pkt 10 otrzymuje brzmienie: jednostki organizacyjne Policji, Straży Granicznej, Krajowej Administracji Skarbowej i Państwowej Straży Pożarnej,”. Art. 40. W ustawie z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2018 r. poz. 969.) w art. 73 §3 otrzymuje brzmienie: „§3. W razie powołania nieletniego do zasadniczej służby wojskowej albo służby zastępczej, wykonywanie środków wychowawczych ustaje z mocy prawa.”. Art. 41. W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1372, 1834.) w art. 7 ust. 1 pkt 14 otrzymuje brzmienie: „14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego i materiałów służących ochronie ludności;”.

Art. 42.

W ustawie z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczegółowych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz zmiany niektórych ustaw (Dz. U. Nr 34, poz.198, z późn. zm. )) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 3 w pkt 7 uchyla się lit. j — l; 2) uchyla się art. 20.

Art. 43.

W ustawie z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2021 r. poz. 1070.) wprowadza się następujące zmiany: w art. 2 w ust. 1 pkt 17 otrzymuje brzmienie: współdziałanie w zakresie ochrony środowiska z innymi organami kontrolnymi, organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości oraz organami administracji państwowej i rządowej, samorządu terytorialnego, organami właściwymi w sprawach ochrony ludności a także organizacjami społecznymi,”; 2) w art. 17 ust. 1 otrzymuje brzmienie: Inspekcja Ochrony Środowiska współdziała w wykonywaniu czynności kontrolnych z innymi organami kontroli, w tym z Państwową Inspekcją Sanitarną, organami administracji państwowej i rządowej, organami samorządu terytorialnego, organami właściwymi w sprawach ochrony ludności oraz organizacjami społecznymi.”.

Art. 44. W ustawie z dnia 21 czerwca 1996 r. o szczególnych formach sprawowania nadzoru przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2073, 2448) w art. 7 ust. 1 otrzymuje brzmienie: Komórki organizacyjne urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw wewnętrznych i jednostki organizacyjne Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa oraz związki zawodowe, funkcjonariusze i pracownicy tych jednostek nie mogą uczestniczyć w żadnej działalności, w tym gospodarczej, jeżeli działalność ta mogłaby prowadzić do wykorzystania autorytetu urzędowego, informacji służbowych lub środków publicznych do celów pozasłużbowych albo w sposób sprzeczny z ich przeznaczeniem.”.

Art. 45.

W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 2021 r. poz. 53, 472, 1236, 2054 oraz z 2022 r. poz. 22.) art. 12 otrzymuje brzmienie: Art. 12. O prawomocnych wskazaniach osób podlegających obowiązkowi służby wojskowej na karę pozbawienia wolności bez zawieszenia jej wykonania, jak również o zmianach dotyczących wykonywania kary pozbawienia wolności, sąd zawiadamia również organy właściwe w sprawach obowiązku obrony Ojczyzny, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach.”. Art. 46. W ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2021 r. poz. 1995.) wprowadza się następujące zmiany: 1) art. 12 otrzymuje brzmienie: Art. 12. Wewnętrzne służby ochrony w zakresie ochrony osób i mienia współpracują z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, podmiotami ochrony ludności, których mowa w art. 4 ustawy z dnia …..o ochronie ludności (Dz. U. Nr …., poz. ….) oraz strażami gminnymi (miejskimi).”; 2) art. 47 otrzymuje brzmienie: Art. 47. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, podmiotami ochrony ludności oraz strażami gminnymi (miejskimi), uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego.”.

Art. 47.

W ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej ( Dz. U. z 2021 r. poz. 1893, 2368, 2469 oraz z 2022 r. poz. 350.) w art. 29 wprowadza się następujące zmiany: 1) w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie: ochrony ludności i obrony cywilnej;”; 2) ust. 4 otrzymuje brzmienie: Minister właściwy do spraw wewnętrznych sprawuje nadzór nad działalnością Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Szefa Urzędu do spraw Cudzoziemców, Krajowego Centrum Informacji Kryminalnej oraz Służby Ochrony Państwa.”.

Art. 48.

W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 528.) w art. 4 wprowadza się następujące zmiany: w ust. 1 pkt 16 otrzymuje brzmienie: ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej oraz zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego i materiałów służących ochronie ludności;”, ust. 6 otrzymuje brzmienie: Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin, z wyjątkiem sytuacji określonych w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia … o ochronie ludności.

Art. 49.

W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 547.) wprowadza się następujące zmiany: w art. 11 w ust. 2 dodaje się pkt 10 w brzmieniu: projektowanie i tworzenie rozwiązań infrastrukturalnych zwiększających poziom ochrony ludności w sytuacjach zagrożeń.”; 2) w art.14 w ust.1 pkt 14 otrzymuje brzmienie: bezpieczeństwa publicznego i ochrony ludności,”.

Art. 50.

W ustawie z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 741.) w art. 29 w ust. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej, a także skoszarowanych jednostek policyjnych.”.

Art. 51.

W ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r. poz. 2233, 2368, z 2022 r. poz. 88, 258.) w art. 342 ust. 1 i 2wprowadza się następujące zmiany: ust. 1 otrzymuje brzmienie: Organy wykonujące kontrolę oraz minister właściwy do spraw gospodarki wodnej współdziałają w wykonywaniu czynności kontrolnych z innymi organami kontroli, organami administracji publicznej, właściwymi w sprawach ochrony ludności oraz organizacjami społecznymi.”; w ust. 2 pkt 3 otrzymuje brzemiennie: przekazywanie innym organom kontroli, właściwym organom administracji publicznej oraz organom właściwym w sprawach ochrony ludności informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli oraz działaniach pokontrolnych;”.

Art. 52.

W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. — Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 2072 oraz z 2021 r. poz. 1080 i poz. 1236.) w art. 49 §2 otrzymuje brzmienie: „§2. Jeżeli czynu określonego w §1, dopuścił się żołnierz w czynnej służbie wojskowej, sąd — zamiast wymierzenia kary, zwraca się do właściwego dowódcy jednostki wojskowej, który stosuje środki przewidziane w przepisach dotyczących żołnierzy.”.

Art. 53.

W ustawie o z dnia 18 kwietnia 2002 r. stanie klęski żywiołowej (Dz. U. 2017 poz. 1897.) wprowadza się następujące zmiany: w art. 9 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: „2a. W czasie stanu klęski żywiołowej wójt (burmistrz, prezydent miasta) może podnieść gotowość podmiotów ochrony ludności, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia …. o ochronie ludności (Dz. U. Nr …., poz. …..),podlegających im organom bądź kierownikom, o których mowa w ust. 2.”; w art. 10 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: W czasie stanu klęski żywiołowej starosta może podnieść gotowość podmiotów ochrony ludności, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia… o ochronie ludności, podlegających mu organom bądź kierownikom, o których mowa w ust. 2.”; 3) w art. 11 po ust 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: W czasie stanu klęski żywiołowej wojewoda może podnieść gotowość podmiotów ochrony ludności, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia…. o ochronie ludności, podlegających mu organom, o których mowa w ust. 2.”; 4) po art. 13 dodaje się art. 13a i art. 13b w brzmieniu: Na wniosek wojewody bądź ministra, o którym mowa w art. 8 ust. 4, minister lub kierownik urzędu centralnego podnosi gotowość wszystkich bądź niektórych podległych mu lub przez niego nadzorowanych podmiotów ochrony ludności, o których mowa w art. 4 ustawy o ochronie ludności i przekazuje je do dyspozycji organu kierującego działaniami, o których mowa w art. 8. Art. 13b. Organ kierujący działaniami, o którym mowa w art. 8, przekazane mu do dyspozycji podmioty ochrony ludności może przekazać pod kierownictwo organu właściwego do zwalczania zagrożenia będącego podstawą wprowadzenia stanu klęski żywiołowej.”;

Art. 20 otrzymuje brzmienie:

Art. 20. Ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej stosuje się do osób fizycznych zamieszkałych lub czasowo przebywających na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej, oraz odpowiednio do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej i podmiotów ochrony ludności, w których został podniesiony stan gotowości, z zastrzeżeniem art. 24 i art. 25.”.

Art. 54.

W ustawie z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej. (Dz. U. z 2017 r. poz. 1932.) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 13 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: W przypadku, gdy na wojewodę zostały nałożone obowiązki wyłączające jego ochronę wynikającą z art. 65. ust. 1 Protokołu Dodatkowego do Konwencji Genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 r. dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych z dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz. U. z 1992 r. Nr 41, poz. 175 zał.), bądź z innych przyczyn nie może on realizować zadań obrony cywilnej, do realizacji tych zadań wojewoda upoważnia komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej.”; po art. 13 dodaje się art. 13 a — art. 13 e w brzmieniu: „Art. 13 a. W czasie stanu wojennego starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) kieruje realizacją zadań obrony cywilnej na terenie powiatu. Art.13 b. W przypadku, gdy na starostę (prezydenta miasta na prawach powiatu) zostały nałożone obowiązki wyłączające jego ochronę wynikającą z art. 65. ust. 1 protokołu dodatkowego do konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 r. dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych z dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz. U. z 1992 r. Nr 41, poz. 175 zał.), bądź z innych przyczyn nie może on realizować zadań obrony cywilnej, do realizacji tych zadań starosta upoważnia komendanta powiatowego Państwowej Straży Pożarnej. Art. 13 c. W czasie stanu wojennego wójt (burmistrz, prezydent miasta) kieruje realizacją zadań obrony cywilnej na terenie gminy. Art.13 d. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres działania wojewodów, starostów, wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) związanych z wykonywaniem i koordynowaniem realizacji zadań obrony cywilnej, w tym zasady kierowania organizacjami obrony cywilnej, mając na celu zapewnienie funkcjonowania organów i podmiotów ochrony ludności w czasie wojny, Art. 13 e. Zadania ochrony ludności związane z zapewnieniem porządku publicznego na terenie miejscowości niebronionych i stref zdemilitaryzowanych oraz znajdujących się pod okupacją realizują odpowiednio komendanci powiatowi i wojewódzcy Policji na zasadach wynikających z przepisów prawa międzynarodowego.”.

Art. 55.

W ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 851.) wprowadza się następujące zmiany: w art. 40 w ust. 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie: jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej;”; w art. 43 ust. 2 otrzymuje brzmienie: Zabronione jest umieszczanie plakatów i haseł dotyczących referendum na zewnątrz i wewnątrz budynków administracji rządowej i samorządowej oraz sądów, a także na terenie jednostek wojskowych oraz skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.”; 3) w art. 80 pkt 4 otrzymuje brzmienie: na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej bądź skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.”; w art. 83 ust. 2 otrzymuje brzmienie: Tej samej karze podlega, kto zbiera podpisy osób popierających wniosek, o którym mowa w ust. 1, na terenie jednostek wojskowych lub innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.”.

Art. 56.

W ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2021 r. poz. 1100, 1162, 1621, 2270, 2317, 2445 oraz z 2022 r. poz. 91.) wprowadza się następujące zmiany: w art. 71 w ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie: zasadniczej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego, służby przygotowawczej, służby kandydackiej, kontraktowej zawodowej służby wojskowej, ćwiczeń wojskowych, okresowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie lub służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny oraz służby zastępczej, a także służby w charakterze funkcjonariusza, o którym mowa w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin;”; w art. 73 w ust. 6 pkt 1 otrzymuje brzmienie: powołania i zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego, służby przygotowawczej, służby kandydackiej, kontraktowej zawodowej służby wojskowej, ćwiczeń wojskowych, w tym poszczególnych dni w przypadku ćwiczeń wojskowych rotacyjnych, okresowej służby wojskowej lub służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny oraz służby zastępczej, a także stawienia się i zwolnienia z ćwiczeń wojskowych rotacyjnych lub terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie;”.

Art. 57.

W ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 261.) wprowadza się następujące zmiany: w art. 5: w ust. 2 w pkt 1 lit. a otrzymuje brzmienie: charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących infrastruktury krytycznej a także zagrożeń mających wpływ na stan gotowości obronnej państwa, oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń,”; w ust.2 w pkt 3 po lit. l dodaje się lit. m — p w brzmieniu: „m) sposób podniesienia gotowości podmiotów ochrony ludności, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia …. o ochronie ludności(Dz. U… Nr…, poz.….), sposób przekształcenia odpowiednich podmiotów ochrony ludności w organizacje obrony cywilnej, o których mowa w art. 22 ustawy z dnia …. o ochronie ludności, wykazy, zadania i zasoby organizacji obrony cywilnej, przedsięwzięcia określone w art. 21 ust.1 ustawy z dnia …. o ochronie ludności.”; c) dodaje się ust. 6 w brzmieniu: „6. Załączniki funkcjonalne, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. m — p, sporządza się w wojewódzkich, powiatowych i gminnych planach zarządzania kryzysowego.”; w art. 8 w ust. 3 uchyla się pkt 12.

Rozdział 14

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 58. W terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy plany zarządzania kryzysowego, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, podlegają uzupełnieniu w zakresie określonym w art. 57 niniejszej ustawy. Pierwsze programy ochrony ludności, o których mowa w art. 19 ust. 1 i ust. 8, podlegają przygotowaniu i zatwierdzeniu w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Organy ochrony ludności, o których mowa w art. 6 ust. 1, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy dokonają inwentaryzacji dotychczasowych zasobów obrony cywilnej, które mogą być wykorzystane w celu realizacji zadań ochrony ludności.

Art. 59.

Dotychczasowe zasoby Szefa Obrony Cywilnej Gminy stają się zasobami samorządu gminnego. Dotychczasowe zasoby Szefa Obrony Cywilnej Powiatu stają się zasobami samorządu powiatowego. Dotychczasowe zasoby Szefa Obrony Cywilnej Województwa stają się zasobami wojewody. Dotychczasowe zasoby Szefa Obrony Cywilnej Kraju stają się zasobami Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej Art. 60. Traci moc dekret z dnia 23 kwietnia 1953 r. o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (Dz. U. Nr 23, poz. 93, z 1959 r. Nr 27, poz. 167, z 1970 r. Nr 16, poz. 138, z 1983 r. Nr 44, poz. 200, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2007 r. Nr 89, poz. 590).

Art. 61.