Bezpłatny fragment - JPK - przygotowanie księgowości do roku 2018

Nowa rzeczywistość przedsiębiorców po 1 lipca 2016 roku

Tytuł niniejszego rozdziału sformułowano na podstawie wyzwania postawionego przez Ministerstwo Finansów, którym jest obowiązek raportowania danych podatkowych do organów skarbowych za pośrednictwem struktur JPK. Początkowo może się wydawać, że sprawa dotyczy elementów proceduralnych, ale faktem jest, że począwszy od 1 lipca 2016 roku zmienił się sposób postrzegania przez organy podatkowe systemów informacyjnych wykorzystywanych przez przedsiębiorców. Na czym polega ta zmiana? Do 30 czerwca 2016 roku, fiskus nie ingerował w sposób przygotowywania przez podatnika deklaracji czy sprawozdań składanych do urzędów. Nie miało znaczenia czy swoje zobowiązania podatkowe podatnik obliczał tradycyjnie, korzystając z papierowych druków i formularzy, w arkuszu kalkulacyjnym, czy też w programie komputerowym. Efekty swoich wyliczeń podatnik mógł wprowadzić do pól deklaracji serwisu internetowego e-Deklaracje Ministerstwa Finansów, lub z pomocą innej aplikacji przygotować deklarację elektroniczną, zatwierdzić ją i następnie wysłać do właściwego urzędu skarbowego. Deklaracje mógł również wysłać w formie papierowej, pocztą, czy osobiście dostarczyć do urzędu. Weryfikacja poprawności wyliczeń podatnika była możliwa dopiero w momencie kontroli. Z racji tego, że były one realizowane przez urzędników, to prawdopodobieństwo ich uruchomienia różniło się w sposób znaczący. Ponadto, nawet w czasie kontroli urzędnik mógł wiele zagadnień pominąć, a i zakres kontroli był zawężony do konkretnego obszaru i okresu. Natomiast od 1 lipca 2016 roku weryfikacja poprawności przekazanych do urzędu skarbowego deklaracji i zobowiązań podatkowych, przyjęła formę e-kontroli, która ma zupełnie inne możliwości.

We wrześniu 2015 roku wprowadzono do Ordynacji Podatkowej zapis, z którego wynika, że przedsiębiorstwa, które prowadzą księgi podatkowe za pomocą programów komputerowych, będą zobligowane do przekazywania swoich danych do kontroli w postaci elektronicznej. Ponadto, ten sam artykuł OP wskazywał, że ta postać elektroniczna ma być zgodna z wytycznymi Ministerstwa Finansów podanymi w paragrafie 2, art. 193a. Forma wymiany danych z organem podatkowym, została nazwana Jednolitym Plikiem Kontrolnym (JPK).

W marcu następnego roku, na stronie Ministerstwa Finansów zostały opublikowane struktury Jednolitego Pliku Kontrolnego, których w chwili obecnej, tj. w lipcu 2017 r., jest siedem:

— Ewidencja sprzedaży i zakupu VAT, JPK_VAT.

— Księgi rachunkowe, JPK_KR.

— Wyciąg bankowy, JPK_WB.

— Magazyn, JPK_MAG.

— Faktury VAT, JPK_FA.

— Podatkowa księga przychodów i rozchodów, JPK_PKPIR.

— Ewidencja przychodów, JPK_EWD.

To właśnie za pośrednictwem struktur JPK od lipca 2016 roku, miały być przesyłane do organów podatkowych dane z przedsiębiorstw do kontroli. Cechą charakterystyczną tego rozwiązania jest to, że plików JPK nie można przygotować manualnie, a mogą być one tylko wygenerowane z odpowiednio przygotowanych i skonfigurowanych systemów informatycznych wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem. Taka forma raportowania do fiskusa oznacza, że dane w programach komputerowych muszą być wprowadzane z dużą starannością, poprawnie, z przestrzeganiem prawa, przez kompetentne osoby. I właśnie na tym polega ta rewolucyjna zmiana, która sprawiła, że przedsiębiorcy znaleźli się w zupełnie nowej rzeczywistości.

Do momentu wejścia w życie obowiązku JPK, księgowy mógł w sposób dowolny traktować system komputerowy, który był przez niego wykorzystywany do ewidencji księgowej. Mógł do niego wprowadzać wszystkie dane, albo ich część. Mógł to robić szczegółowo, albo też realizować to zadanie poprzez zbiorcze zapisy raz w miesiącu. Mógł dodatkowo prowadzić ewidencję w różnych miejscach scalając wszystko podczas przygotowywania raportów do urzędów. Ważne było tylko jedno: aby wszystkie informacje wymagane przez urzędy, były poprawne i zgodne z prawem oraz to, że na wypadek kontroli księgowy musiał dysponować wiedzą i materiałami, na podstawie których będzie w stanie wykazać prawidłowość swoich wyliczeń.

Od 1 lipca 2016 system komputerowy księgowości musi posiadać wszystkie dane i dane muszą być poprawne. Teraz księgowy przede wszystkim będzie musiał zadbać o rzetelność ewidencji szczegółowej, dzięki czemu struktury JPK zostaną zasilone prawidłowymi danymi. Ponadto, porównanie i zweryfikowanie poprawności przekazanych do urzędów informacji o zaliczkach podatku, czy podatkach będą przez fiskusa sprawdzane na bieżąco w kontekście wysłanych struktur JPK.

Obowiązek ten został rozłożony w czasie i poczynając od przedsiębiorstw dużych, którzy zostali zobligowani do raportowania ze wszystkich obszarów objętych JPK właśnie od 1 lipca 2016, poprzez małe i średnie podmioty, które od 1 stycznia 2017 roku zostały objęte obowiązkiem comiesięcznego wysyłania struktury JPK_VAT, następnie okresowe raportowanie tej struktury obejmie mikroprzedsiębiorstwa (od 1 stycznia 2018), by zamknąć całe przedsięwzięcie wdrożenia e-kontroli datą 1 lipca 2018. Od tego dnia wszystkie podmioty będą już raportowały do organów podatkowych za pomocą podanych przez Ministerstwo Finansów (MF) struktur JPK.

Powyższe terminy i wynikające z nich obowiązki, zostały przedstawione 13 maja 2016 roku w ustawie o zmianie ustawy — Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Mniejsi przedsiębiorcy otrzymali dwuletni okres czasu, aby przygotować swoje ewidencje księgowe do składania danych do kontroli w formie elektronicznej. Oczywiście wciąż obowiązuje warunek prowadzenia ksiąg podatkowych za pomocą komputerów, ale przy interpretacji fiskusa takiej, że arkusz kalkulacyjny jest również programem komputerowym, obowiązkiem wynikającym z art. 193a Ordynacji podatkowej, zostanie objęta zdecydowana większość przedsiębiorców. Poza tym, w grudniu 2016 roku został nałożony na podatników VAT obowiązek przesyłania deklaracji VAT tylko w formie elektronicznej. Wymóg ten dotyczy deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-UE, VAT-27. Tylko nieliczne podmioty nie są jeszcze objęte tym obowiązkiem od stycznia 2017, ale już od roku 2018 (styczeń) również będą musiały składać deklaracje VAT w formie elektronicznej. Podmioty, które mają trochę czasu na przygotowanie się do wysyłki elektronicznej formy deklaracji VAT, to podmioty które nie są:

— obowiązane do zarejestrowania się jako podatnik VAT UE;

— sprzedawcami towarów lub usług z odwrotnym obciążeniem w obrocie krajowym (czyli m.in. dostawy złomu, metali szlachetnych, niektórzy dostawcy komputerów ale też niektórzy dostawcy usług budowlanych)

— obowiązane, zgodnie z art. 45ba ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 27 ust. 1c ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, do składania deklaracji, zeznań, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Te wszystkie wymagania sprawiają, że zdecydowana większość przedsiębiorców jednak będzie decydowała się na prowadzenie swojej ewidencji podatkowej przy pomocy programów komputerowych, nawet jeśli do tej pory tego nie robiła. Poza tym, trzeba również zdać sobie sprawę z faktu, że komputeryzacja wszystkich dziedzin życia postępuje bardzo dynamicznie i wcześniej czy później komputer zawita do każdego przedsiębiorstwa.