Zanim wystartujemy…
Dziękuje, że zdecydowałeś się/zdecydowałaś się pobrać tego e-booka. To świetna decyzja! Z pewnością nauczysz się wielu przydatnych rzeczy o ChatGPT, Claude, Gemini i Copilot.
Za chwilę zaczniemy naukę skutecznego korzystania z aplikacji AI, a na początek garść uwag:
• to kurs w formie e-booka przeznaczony dla początkujących i średniozaawansowanych osób, które chcą wynieść umiejętność korzystania z ChatGPT i innych modeli AI na wyższy poziom — wyjść poza polecenia typu „Hej, daj mi 10 pomysłów na biznes, dzięki którym zarobię ponad 100 tys. zł rocznie”
• na zastosowaniu wiedzy zawartej w tym e-booku najbardziej skorzystają marketerzy i przedsiębiorcy prowadzący jednoosobowe firmy, jednak korzyści wyciągną również wszyscy marzący o skutecznym zastosowaniu aplikacji AI
• kurs nastawiony jest na praktyczne techniki i metody, które wykorzystasz od ręki — nie szukaj tutaj ogólnych, technicznych informacji na temat sztucznej inteligencji i zaawansowanych modeli językowych (LLM)
• ten e-book w całości stworzył człowiek, czyli ja, a aplikacje AI posłużyły do przygotowania przykładów ich działania
• na kursie nauczysz się fundamentalnych zasad pracy z aplikacjami AI — dla wygody najczęściej piszę o ChatGPT, jednak metodę TeMPO+ i pozostałe narzędzia z powodzeniem wykorzystasz podczas używania Gemini, Copilot czy Claude
• gorąco zachęcam do eksperymentowania z monitami (promptami) — szybko zauważyć, które metody są dla Ciebie bardziej przydatne, a które mniej. Testy są najlepszym sposobem na opanowanie sztuki korzystania z aplikacji AI!
• jeżeli masz uwagi do treści, to proszę, pisz śmiało na adres: rafalpanas@rafalpanas.pl — odpiszę na każdego e-maila
Jak traktować ChatGPT i inne aplikacje AI
ChatGPT, Claude, Gemini czy Copilot są jak potężny, spełniający życzenia dżin z lampy Aladyna (porównanie, które pożycza od Maksymiliana Vogela).
Aladyn potarł lampę, wyleciał z niej dżin i zadał pytanie: „Jakie są twoje 3 życzenia?”. Pewnie pamiętasz ciąg dalszy.
Co łączy dżina i aplikacje AI? Twoje życzenie musi być bardzo dokładne.
Jeżeli będzie ogólne, to zostawisz pole do popisu dżinowi. A to złośliwa bestia…
W przypadku prostego zadania nie będzie to miało aż tak dużego znaczenia. Jednak jeżeli zadanie jest skomplikowane, dżin powinien otrzymać szczegółową wskazówkę.
Im lepiej (dokładniej) opiszesz, czego chcesz od dżina, tym bardziej będziesz zadowolony z efektu jego działania.
To jak z królem Midasem. Chciał zamieniać w złoto wszystko, co dotknie. Nie przemyślał zbyt dobrze swojego życzenia. Dionizos je spełnił. Na nieszczęście Midasa, który chleb i córkę też zamienił w złoto.
ChatGPT wyczaruje dla Ciebie wspaniałe treści i może być znakomitym pomocnikiem. Jednak musisz wiedzieć, jak z niego korzystać.
Zaczynamy od najważniejszego, czyli metody TeMPO+.
Formuła TeMPO+, czyli jak krok po kroku napisać dobry monit
To prawda, coraz sprytniejsze modele AI coraz lepiej dostosowują się do naszych oczekiwań. Jednak nadal nie będą czytały w naszych myślach (w dającej się przewidzieć przyszłości).
Jeżeli chcesz skutecznie korzystać z ChatGPT musisz nauczyć się pisać znakomite monity, wdzięcznie zwane też promptami.
Czym jest monit?
To pytanie lub polecenie, które wpisujesz w pasku konwersacji. Możesz je wzbogacić o kontekst lub załączniki, aby uzyskać pożądany wynik.
Wpisałem do ChatGPT i innych aplikacji AI tysiące promptów. Zgrzytałem zębami, piłem yerbę i starałem się powstrzymać frustrację. Metodą niezliczonych prób i błędów stworzyłem metodę tworzenia skutecznych monitów. To TeMPO+
TeMPO+ oznacza:
Te — temat
M — monit
P — pogawędka
O — ocena
+ — kolejne wymagane działania
Sprawdziłem TeMPO+ w boju. Mam pewność, że to szalenie skuteczne narzędzie do korzystania z dobrodziejstw sztucznej inteligencji.
TeMPO+ jest instrukcją, która zmieni ChatGPT (i inne modele AI) w Twojego znakomitego współpracownika.
Dzięki nim stworzysz lepsze posty na bloga, wpisy na media społecznościowe, opisy produktów, nagłówki, e-maile, konspekty, plany kampanii marketingowych dla klienta i wiele innych treści.
Weźmy pod lupę kolejne elementy TeMPO+, abyś mógł skutecznie z niej korzystać.
Temat
To najważniejszy element w całej formule tworzenia skutecznych promptów.
Temat w TeMPO+ to problem, z którym przychodzisz do ChatGPT, Claude czy Gemini.
Korzystając z aplikacji AI, stoisz przed dylematem:
• o co pytać
• jak o to pytać
O co pytać? Spójrz na to z tej strony. Jeżeli masz fenomenalny, dobrze przemyślany, obejrzany z każdej strony pomysł, to nawet przeciętnie wykonany będzie o wiele bardziej przydatny niż banalny, przeciętny pomysł świetnie zrealizowany.
Musisz dobrze wiedzieć, czego chcesz od modelu AI i jak ma Ci to dostarczyć.
Należy szczegółowo przemyśleć Temat współpracy z ChatGPT.
Korzyści z dobrze przemyślanego Tematu?
Jeszcze przed rozpoczęciem wyścigu zajmiesz lepszą pozycję startową niż inni marketerzy czy właściciele firm, czyli Twoja konkurencja. Będziesz jak kierowca Formuły 1, który wystartuje z pole position.
Eksperci twierdzą, że za stworzenie bardzo dobrego polecenia dla modelu AI w 90% odpowiada odpowiednio sformułowany Temat.
Bez dobrze przemyślanego Tematu nie stworzysz dobrego monitu, a ChatGPT nie przygotuje Ci optymalnej odpowiedzi.
Czasem Temat jest bardzo prosty i takie będzie też polecenie lub pytanie:
Co to jest prompt?
Podsumuj najważniejsze punkty tego e-maila
Co to jest content marketing?
Przetłumacz poniższy tekst na język angielski
Nic skomplikowanego. Jednak często problem, który chcesz rozwiązać przy użyciu sztucznej inteligencji, będzie o wiele bardziej skomplikowany.
W marketingu potrzebujesz treści lub pomysłów, które będą świeże, a może nawet rewolucyjne. Z pewnością chcesz się wyróżnić spośród swoich konkurentów. Zaskoczyć czymś klientów.
Tymczasem jeżeli zadasz ChatGPT banalne, źle sformułowane pytanie, to odpowiedź będzie… Wiesz jaka.
Jak dobrze sformułować Temat?
Często używam do tego 5W+1H, czyli wypróbowanego narzędzia stosowanego przez dziennikarzy i analityków z agencji wywiadowczych (czy już mówiłem, że uwielbiam filmy i seriale o szpiegach?).
5W+1H jest proste i skuteczne. Sam popatrz.
5W+1H to pytania, na które należy znaleźć odpowiedź: What, Who, When, Where, Why, and How ⇒ Co, Kto, Kiedy, Gdzie, Dlaczego i Jak.
Technika polega na zadaniu tych sześciu pytań, abyś lepiej zrozumiał, jaki jest Temat i co powinno znaleźć się w Monicie (konstruowanie Monitu będzie kolejnym krokiem w naszej metodzie).
• Co — na czym polega problem lub zadanie? Opisz je dokładnie. Możesz pomyśleć o tym, jak o szczelinie do zasypania (szczelinie między obecną sytuacją a pożądaną)
• Kto — zastanów się, kogo dotyczy problem lub zadanie, kto jest źródłem, kto jest zaangażowany, z kim trzeba się skonsultować
• Kiedy — kiedy pojawił się problem/zadanie, jak długo trwa, ile czasu potrzeba na jego rozwiązanie, czy się powtarza?
• Gdzie — gdzie wystąpił problem lub jakiego obszaru dotyczy zadanie?
• Dlaczego — dlaczego powstał problem lub pojawiło się zadanie, dlaczego trzeba się nim zająć, dlaczego jest pilny
• Jak — to pytanie o sposoby na rozwiązanie problemu lub wykonanie zadania. Jakie są pomysły, jaką masz alternatywę, jak będą wyglądały kolejne kroki, jak zorganizować swój czas pracy, aby osiągnąć efekt
(na koniec możesz jeszcze dodać pytanie „I co z tego?”)
Odpowiedź na wszystkie pytania może zająć Ci zaledwie kilka minut. Czasem lubię je spisać i mieć je przed sobą podczas tworzenia poleceń i pytań dla aplikacji AI.
Spójrz na bardzo prosty przykład.
Potrzebujesz nagłówków H1 na stronę firmy, która działa w branży e-commerce. Zanim napiszesz pierwsze polecenie w ChatGPT postanowiłeś użyć 5W+1H:
• Co — 10 nagłówków H1 ze słowami kluczowymi dopasowanymi do produktów na kolejnych podstronach
• Kto — nagłówki potrzebne są firmie sprzedającej ubrania streetwear, jej klientami są młodzi ludzi słuchający hip-hopu, skejci i fani „ulicznego” stylu
• Kiedy — nagłówki mają być gotowe na jutro
• Gdzie — nagłówki będą umieszczone na nowym sklepie online zleceniodawcy
• Dlaczego — zleceniodawca chce odświeżyć swój wizerunek, zmaga się z coraz mocniej rozpychającą się na rynku konkurencją, chce utrzymać dotychczasowych i zdobyć nowych klientów
• Jak — najpierw zbierzesz frazy kluczowe (oraz LSI keywords), które należy użyć w H1, a następnie polecisz ChatGPT przygotowanie nagłówków z użyciem fraz (powiedzmy 20, aby było z czego wybrać), a na koniec oszlifujesz uzyskane propozycje. Wpadłeś też na pomysł, żeby aplikacja AI przyjrzała się nagłówkom wykorzystywanym przez konkurentów zleceniodawcy i wskazała, czego w nich brakuje.
Taka prosta analiza pomoże Ci uporządkować myśli, dobrze sformułować Temat i uzyskać wyjątkowy efekt.
Oczywiście 5W+1H możesz zastosować do o wiele bardziej złożonych zadań, np. tworzenia kampanii marketingowej na FB, przygotowania reklam na Google Ads czy naszkicowania strategii tworzenia treści. Na początku dobrze zacząć od prostych Tematów, aby nabrać wprawy w używanie tego narzędzia.
Monit
Jak już wiesz, Monit to polecenie lub pytanie plus dodatkowe dane, czyli kontekst i załączniki. To dane wejściowe (input jak się mówi w modern polish), które przetworzy aplikacja AI (i wypuści output).
Utwórz personę klienta dla rynku docelowego dla sklepu online z ubraniami streetwear
Przygotuj CTA (wezwanie do działania), które znajdzie się w treści artykułu sponsorowanego o butach sportowych
Napisz konspekt notki na bloga na temat najnowszych trendów w modzie streetwear
(jak się wkrótce przekonasz, to są dalece niedoskonałe polecenia, nad którymi trzeba jeszcze popracować wykorzystując TeMPO+ i inne narzędzia)
Tworzenie dobrego Monitu to sztuka i rzemiosło. Monit powinien być zwięzły, konkretny i zrozumiały. Tylko wtedy model AI zrozumie, o co Ci chodzi i uzyskasz satysfakcjonującą odpowiedź.
Jak stworzyć Monit, który „będzie żarł”? Przede wszystkim:
• poleć aplikacji AI, aby wcieliła się w konkretną rolę, postać lub osobę na stanowisku — „Działaj jako wybitny copywriter…” (to szalenie ważny element Monitu, więcej na jego temat dowiesz się niżej)
• precyzyjnie wskaż zadanie, które ma wykonać ChatGPT — „Stwórz konspekt artykułu sponsorowanego na temat…”
• określ dokładnie, dla kogo przeznaczona jest odpowiedź — „Pomysły, które zaproponujesz wykorzystają marketingowcy uczestniczący w burzy mózgów”
• wyjaśnij, jaki jest cel tworzenia odpowiedzi — „Przygotowane słowa kluczowe LSI pomogą lepiej wypozycjonować sklep online ze streetwear”
• możesz podać przykład odpowiedzi, na których ma się wzorować aplikacja — np. z Twojej bazy dobrych praktyk lub wartościowych treści, które podpatrzyłeś u konkurentów
• dołącz źródła, które pomogą AI zrozumieć kontekst — np. dokumenty w formie PDF, wyniki badań, statystyki
• sprawdź, czy Monit zawiera wszystkie ważne dla Ciebie informacje i cały potrzebny kontekst
Całkiem niezły Monit może wyglądać tak:
Jednak to nie wszystko. Jeżeli chcesz mieć wyjątkowo dobrą odpowiedź od AI, użyj dodatkowych technik:
• w bardziej złożonych Monitach stosuj ograniczniki, które pomogą Ci wyróżnić różne części inputu. To może być np. znacznik XML czy tytuł sekcji, ja lubię korzystać z potrójnych cudzysłowów — „Tworząc odpowiedź, wykorzystaj frazy kluczowe, które umieszczę poniżej ”””frazy kluczowe”””
• tworząc Monit, użyj metody Krok po Kroku (KpK) — aplikacja AI otrzymuje polecenie złożone z kolejnych akcji. Tworząc monit, użyj formuły: „Pomyślmy krok po kroku. Krok 1. zrób to… Krok 2. teraz zrób to … Krok 3 a teraz zrób …” W ten sposób zyskujesz pewność, że ChatGPT będzie działał dokładnie, tak jak chcesz
• rozmowa (Pogawędka w ramach modelu TeMPO+) nie może trwać w nieskończoność, bo aplikacje AI zapominają po pewnym czasie, o czym jest mowa — aby tego uniknąć, możesz co pewien czas robić w kolejnym Monicie podsumowanie dotychczasowej rozmowy — „Zanim przejdziemy do analizy kolejnej części raportu, podsumuj w 10 punktach najważniejsze informacje, które dotychczas wymieniłeś”
• zapytaj aplikację AI, co pominęła podczas tworzenia odpowiedzi. To jedna z moich ulubionych technik, wypróbuj ją, a z pewnością będziesz zaskoczony efektami (warto użyć jej np. podczas korzystania z obszernych tekstów źródłowych dodawanych do Monitu)
• stosuj zasadę Złotego Standardu — w monicie umieść dane, które są pewne i poleć aplikacji AI, aby porównała do nich inne teksty
Pamiętaj, że czasem Twój projekt będzie bardzo rozbudowany — w takiej sytuacji należy podzielić go na mniejsze części i dla każdego podproblemu przygotować sekwencję Monitów.
Nigdy nie zapominaj o rozpoczęcia pracy z AI od najprostszego polecenia lub pytania, w myśl zasady KISS (Keep It Simple, Stupid).
Potrzebujesz jeszcze bardziej zaawansowanych technik tworzenia Monitów? Użyj:
• Directional Stimulus Prompting (DSP), czyli technikę ukierunkowanych zapytań i poleceń
„Podsumuj załączony artykuł w 5 zdaniach na podstawie wskazówki. Wskazówka to…”
„Utwórz nagłówek reklamy dla produktu …, używając technik perswazji emocjonalnej, nagłówek ma mieć maksymalnie 10 słów”.
• Chain-of-Thought (CoT), czyli łańcuch myśli
Zachęcasz aplikację AI do wykonania sekwencji logicznych kroków, które doprowadzą ją do pożądanej odpowiedzi. CoT można traktować jak „myślenie na głos”. Przekonałem się, że warto w takim Monicie dodać bezpośrednią instrukcję, czyli zwrot „pomyślmy krok po kroku”. Oto przykładowy Monit oparty na CoT:
Znalazłem również fajny przykład zastosowania łańcucha myśli, do nauki ChatGPT:
• ToT (Tree of Thoughts) — nakazujesz aplikacji AI rozważenie różnych opcji/możliwości. Dzięki temu uzyskasz pogłębioną analizę lub rozwiążesz skomplikowany problem. ToT sprowadza się do Pogawędki złożonej z wielu etapów. Spójrz na przykład:
Wiesz już, jakich technik użyć, aby stworzyć polecenie lub pytanie dla aplikacji AI. Teraz pora na danie główne.
Pisząc Monit, wykonaj kolejne kroki:
1. „Działaj jako” …
Nakaż aplikacji AI wcielić się w konkretną rolę, postać lub osobę zajmującą stanowisko. Musisz być precyzyjny, np. użyj formuły „Działaj jako doświadczony copywriter”, „Działaj jako ekspert do spraw SEO” lub „Wciel się w rolę doradcy startupów”.
2. Opisz, kim jest odbiorca, kto jest zaangażowany i dlaczego działanie jest potrzebne.
Ponownie, im będziesz dokładniejszy, tym lepiej, choć zwięzłość jest też w cenie.
3. Opisz zadanie
Użyj konkretnych czasowników, które zmuszą aplikację AI do konkretnego działania. Unikaj czasowników „obojętnych” — nie musisz prosić ChatGPT „napisz mi …”, bo przecież i tak to zrobi. Oczywiście czasem nie trzeba się wysilać, bo Monit może być prosty i tylko na Twoje potrzeby (jak w przykładzie powyżej i pytaniem o KISS).
4. Wskaż, jakie masz oczekiwania: jak ma wyglądać efekt pracy aplikacji
W jakim formacie chcesz uzyskać odpowiedź, i w tym wypadku bądź maksymalnie klarowny i jednoznaczny, możesz np. określić, jak długa będzie odpowiedź w znakach, słowach, akapitach lub punktach; to również może być sekwencja kolejnych kroków czy tabela. Wszystko zależy od Twoich potrzeb (kolejny powód, aby przyłożyć się do przemyślenia Tematu).
5. Określi ton i styl odpowiedzi
Model AI spróbuje domyślić się, jaki charakter ma mieć output, ale lepiej samodzielnie go sprecyzować i mieć odpowiedź idealnie dopasowaną do Tematu. Zamiast zdać się na łaskę dżina z lampy ChatGPT, możesz mu polecić np. „pisz, używając tonu wizjonera z Doliny Krzemowej” lub „użyj stylu dziennikarza naukowego” — oczywiście jeśli tego potrzebujesz.
6. Dodaj tekst referencyjny lub cytat ze źródła
To będzie coś w rodzaju ściągi dla ChatGPT, uzyskasz bardziej precyzyjną odpowiedź i zmniejszysz ryzyko halucynacji. Możesz załadować np. artykuł, raport czy nawet całą książkę w formacie PDF, ilustrację, zdjęcie, wykres itd.
7. Dodaj algorytm (jeżeli trzeba)
W niektórych sytuacjach możesz wzbogacić Monit o formułę “jeśli … to …”. Np. „Użyj dane statystyczne jeżeli będą dostępne dane z 2024 roku, a jeśli nie będziesz ich miał, to podaj taką informację w tekście”.
Pogawędka
ChatGPT nie bez powodu jest czatem. Korzystanie z modeli AI zakłada serię interakcji symulującą rozmowę między ludźmi (ja je nazywam Pogawędką).
Pogawędka to sekwencja następujących działań:
Wprowadzasz pytanie lub polecenie >model AI przetwarza monit >otrzymujesz odpowiedź >zadajesz kolejne pytanie/wydajesz polecenie >…
Taka Pogawędka powinna trwać, aż otrzymasz odpowiedź, która Ci się spodoba. Fachowcy nazywają to iteracją, czyli powtarzaniem czynności prowadzącym do pożądanego efektu.
Większość użytkowników ChatGPT zapomina o Pogawędce. Kończą konwersację po pierwszym pytaniu.
Dzięki Pogawędce będziesz skuteczniej korzystał z aplikacji AI niż Twoi mniej cierpliwi konkurenci.
Aplikacje AI traktuję jak asystenta, który jest pracowity, ale:
• nie zawsze bystry (choć potrafi zaskoczyć)
• ma dużą wiedzę ogólną, ale lubi zmyślać
• jest nowicjuszem w Twojej branży (trzeba mu dokładnie tłumaczyć kontekst)
• chętnie się uczy
• nie zna zbyt dobrze języka polskiego
To oznacza, że muszę mu cierpliwie wydawać kolejne polecenia, dopytywać i udzielać wskazówki. Wiele osób tego nie robi, tracąc szanse na pogłębione i pełniejsze odpowiedzi.
Spójrz. Jako dziennikarz tworzyłem artykuły. Gotowy tekst trafiał do redaktora. Dobry redaktor czytał go krytycznie i dopytywał jeżeli miał wątpliwości, znalazł dziurę w rozumowaniu lub zabrakło mu ważnych informacji. Im lepszy redaktor, tym więcej miał uwag.
Poprawianie artykułów wymagało dodatkowej pracy. Bywało, że do jednego informatora dzwoniłem po 3, 4 razy, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje.
Przyznaje, to często było denerwujące. Szczególnie w piątek po południu. Jednak z przeciętnego tekstu powstawał o niebo lepszy artykuł.
Pracując z ChatGPT bądź takim upierdliwym redaktorem (z dużym zapasem cierpliwości). To się ostatecznie opłaci.
Jak długo powinna trwać Pogawędka? Nie ma reguły. Można założyć, że niezłe rezultaty osiągniesz po 3+ pytaniach („zasada 3 Monitów”).
Oczywiście bywa, że wystarczy jedno polecenie/pytanie. Np. chcesz się tylko zorientować, co to jest prompt, czyli pytanie/polecenie wydawane aplikacji AI.
Ocena
Dostałeś pierwszą odpowiedź. Pora na ocenę ile jest warta. Z doświadczenia wiemy, że często nie jest ona tym, czego potrzebujesz.
Jest zbyt ogólnikowa, model AI nie zrozumiał dobrze Twojego polecenia lub podał nieprawdziwe informacje.
Musisz ocenić, jakie kolejne pytania zadać podczas Pogawędki. Pamiętaj o swoim Temacie, czyli problemie, który chcesz rozwiązać.