Bezpłatny fragment - Gewehrfabrik Neisse Pulverfabrik Neisse

Wstęp

Jest to chyba pierwsze takie opracowanie, które w usystematyzowany sposób oraz całościowo podaje informację o dyrekcji i zarządzie wojskowym działającym w fabryce broni: Gewehrfabrik Neisse oraz w fabryce prochu: Pulverfabrik Neisse.

Czyli od mniej więcej od 1822 roku do 1875. Oczywiście jest to sumaryczny zakres działalności komisji wojskowej w obydwu nyskich fabrykach. Należy go przy tym podzielić na lata działania komisji wojskowych w fabryce karabinów 1822—1854 oraz fabryce prochu 1845—1875.

Opracowanie nie jest doskonałe i zawiera w sobie pewną nieścisłość. Daty zarządzania fabryką dotyczą występowania danych nazwisk w zestawieniach rocznych pruskich Rang-Liste, publikowanych w danym roku.

Wynikają z tego tytułu drobne rozbieżności związane z tym, że niekiedy awanse miały na przykład miejsce w końcówkach roku kalendarzowego. Jednak jak ktoś jest bardziej dociekliwy, nietrudno mu będzie ustalić dokładne daty awansów i zweryfikować te informację. Dzięki tej publikacji będzie miał już znacznie ułatwione zadanie w tym względzie.

Königlich Preußischen Gewehrfabrik in Neisse — Zarząd wojskowy nad zakładami w latach 1822—1854

Początkowe lata działalności Gewehrfabrik Neisse wymagają dokładniejszego sprawdzenia w źródłach, dlatego zostały pominięte nieco w tym opracowaniu. Opieram się zatem tu wyłącznie tylko na potwierdzonych zapisach w pruskich Rang-Listach.

W trakcie działalności fabryki prezesami komisji Gewehr Revisions Kommissionen (der Fabriken) zu Neisse byli w następujących latach:

Tiedecke, Maj.: 1822—1829

Welss, Maj.: 1830—1834 (Cap.: 1830—1831; Maj.: 1832—1834)

v. Staff, Cap.: 1835

vacat: 1836—1840

Kirchfeldt, Cap.: 1841—1842

vacat: 1843

Laue, Hptm.: 1844—1846

Wollf, Hptm.: 1847—1851

Jak widać z zestawienia stanowisko prezesa komisji w latach 1836 — 1840 oraz w 1843 r. pozostawało nie obsadzone (vacat). Z tym, że w roku 1839 zarząd wojskowy nad fabryką karabinów w Nysie został nawet całkowicie rozwiązany, powracając jednak w następnym roku.

Urzędujący prezesi komisji mieli do pomocy asygnowanych asystentów/zastępców. Osoby te w przypadku vacatu na stanowisku prezesa komisji sprawowały również nadzór nad fabryką. Stanowiska te pełnili w latach:

v.Garn, P.L.: 1833—1836

Harss, P.L.: 1837—1838

Laue, P.L.: 1840—1843 (późniejszy awans na prezesa komisji w 1844))

Wille, P.L.: 1840

Mener, P.L.: 1841—1847 (S.L.:1841—1845; P.L.:1846—1847)

Goslich, S.L.: 1844—1846

Morgen, P.L.: 1848—1849

v. Garnier, P.L.: 1850—1851

Bajohr, Zeug-Lt.: 1848—1850

W latach 1852 do 1854 fabryka nadal funkcjonuje pod zwierzchnictwem komisji wojskowej, jednak jej ranga spada oficjalnie tylko do Gewehr Reparatur Anstalt — Zakładu naprawy broni. W tym czasie funkcję zarządcy nad zakładem pełni v. Garnier (będący w fabryce od 1850 r.)

v. Garnier, Hptm.: 1852—1854 (P.L.:1852; Hptm.:1853—1854)

A teraz trochę statystycznych wiadomości opartych na bazie tego zestawienia.

Niewątpliwie najdłużej w fabryce karabinów w Nysie służył Major Tiedecke, jeśli weźmiemy pod uwagę wcześniejsze wzmianki na temat jego służby (co wymaga jeszcze potwierdzenia) byłoby to ponad 15 lat na różnych stanowiskach.

W pozostałych przypadkach okres pełnienia funkcji prezesa komisji wojskowej wynosił około 2—5 lat.

Warto przy tej okazji wspomnieć o dwóch innych przypadkach długiej służby, kiedy to następował awans wewnętrzny w fabryce z asystenta na prezesa komisji rewizyjnej:

Laue, Hptm.: 7 lat służby w tym: asystent:1840—43; prezes:1844—46

v. Garnier, Hptm.: 5 lat (asystent:1850—51; prezes: 1852—54)

Najwyższym stopniem w Gewehrfabrik Neisse do jakiego można było się dosłużyć lub sprawować funkcję prezesa komisji rewizyjnej był Major, choć jak widać w większości funkcję tę sprawowali oficerowie w stopniu Hauptmanna (Capitan).

Asystentami byli natomiast niżsi oficerowie w większości w stopniu Premier Lieutenant-a.

W nyskiej fabryce karabinów w latach 1822—1854 przez stanowisko prezesa komisji rewizyjnej przewinęło się co najmniej 6 osób.

Oczywistym jest to, że temat jest potraktowany nieco pobieżnie i wymaga dalszych badań, poszukiwań i ustaleń. Wśród których jest chociażby próba napisania krótkich notek biograficznych osób wymienionych w opracowaniu.

Skróty stopni wojskowych użyte w tekście:

Zeug-Lt. — Zeug-Lieutenant —

S.L. — Sekonde Lieutenant — odpowiednik podporucznika

P. Lt. / P.L. — Premier Lieutenant — odpowiednik porucznika

Cap. — Capitan — odpowiednik kapitana

Hptm. — Hauptmann — odpowiednik kapitana

Maj. — Major — odpowiednik majora

Königlich Preußischen Gewehrfabrik in Neisse — Królewsko Pruska Fabryka Karabinów w Nysie