Bezpłatny fragment - Gewehrfabrik Danzig

Wstęp

W niniejszym opracowaniu nie znajdziemy historii broni. Nie znajdziemy tu również opisu ich konstrukcji oraz zasad funkcjonowania. Od tego są inne książki i artykuły.

Tutaj skupimy się na mało zazwyczaj poruszanej kwestii, a mianowicie znakowaniach jakie mogą występować na broni, a zwłaszcza tej pochodzącej z Gdańska.

Przeanalizujemy gdzie te znakowania można odnaleźć na konkretnych modelach broni. Jakie występują różnice pomiędzy nimi w powiązaniu z poszczególnymi jej wzorami oraz latami produkcji. Spróbujemy również w mirę możliwości odczytywać ich znaczenie.

Brak tego typu fachowej literatury jest dość dokuczliwy dla szerokiego grona pasjonatów historii, kolekcjonerów czy też muzealników i służb mundurowych. Którzy poszukują szeregu informacji w tym zakresie porozrzucanych po różnych źródłach i materiałach.

Spróbujemy zatem uzupełnić nieco ta lukę.

System Mausera M/71 i M71/84

Niniejsze opracowanie dotyczy wąskiego zakresu tematyki znakowania broni pochodzącej z Gdańska.

Próbuje ono opisać zagadnienia związane ze znakowaniem broni z rodziny systemu Mausera M/71 i M71/84 na którą składa się z kilku modeli takich jak:

I.G. Mod: 71. — Infanteriegewehr Model 1871

B. Mod: 71. — Jägerbüchse Model 1871

K. Mod.71 — Kavalleriekarabiner Model 1871

G.A.G. Mod. 79 — Grenzaufsehergewehr Model 79

I.G. Mod. 71/84 — Infanteriegewehr Model 1871/84

Z tej wymienionej grupy broni nie wszystkie jednak produkowano w Kgl. Gewehrfabrik Danzig. Na pewno nie produkowano w niej modelu G.A.G. Mod.79 przeznaczonego dla służby celnej. Na obecną chwilę nie udało się również natrafić na żaden egzemplarz modelu K. Mod.71 który mógłby pochodzić z gdańskiej fabryki.

Ponadto warto pamiętać przy tej okazji że historia broni wyprodukowanej w Gdańsku nie kończy się wraz z oficjalnym jej wycofaniem z uzbrojenia armii niemieckiej.

Bowiem część tej broni była sprzedawana również innym państwom na uzbrojenie ich armii. Trafiając tam do służby wojskowej, mogła mieć nanoszone kolejne znakowania od nowych właścicieli.

Część broni która dostała się na rynek cywilny, głównie jako broń myśliwska i czasem też sportowa. Podlegała wtedy modyfikacjom polegających na indywidualnym dopasowaniu do upodobań odbiorcy. Niejednokrotnie zdarzały się jej głębokie konwersje polegające na przykład na przeróbce wersji karabinowych do wersji karabinkowej.

Niekiedy też samą broń przekalibrowywano czy to do amunicji kulowej w innych kalibrze. Czy też nawet do kalibrów wagomiarowych, czyli na popularną amunicję śrutowową.

Godło/logo fabryki

Godło (logo / kod / znak towarowy) jest to najbardziej charakterystyczna część znakowania broni, po którym możemy zidentyfikować jej producenta. Po zauważeniu której z większą atencją przyglądamy się broni, jeśli mamy możliwość potrzymania jej w rękach. Zwłaszcza gdy widnieje na niej znak producenta pochodzącego z Gdańska czyli Königliche Gewehrfabrik Danzig.

Znakowanie to składało się z nazwy zakładu (niepełnej), w tym przypadku było to „DANZIG” i umieszczonej nad nim korony królewskiej (była to korona Królestwa Prus).

Na broni z rodziny Mauser M/71 i M71/84 godło fabryczne umieszczane było na lufie (sic!) na górnej powierzchni jej graniastej części wkręcanej w komorę zamkową. Położenie znakowania było orientowane wzdłużnie lufy.

Logotyp korony

Jeśli przyjrzymy się uważnie koronie używanej w godle, to zauważymy niewątpliwie że ulegała ona zmianie na przestrzeni lat produkcji. Można wyróżnić co najmniej dwa logotypy, na upartego nawet trzy. Stosowane były w latach mniej więcej:

Typ I — 1874—1879

Typ II — 1880—1884

Typ III — 1886—1887

W tym czasie zmianie ulegał również krój czcionek używanych w nazwie „DANZIG”, przynajmniej dwukrotnie zmieniony na przełomie lat 70/80.

Ze względu na skąpy materiał źródłowy w postaci zdjęć (zwłaszcza dobrej jakości), temat ten wymaga dalszej szczegółowej analizy.

Oznaczenie modelu broni

Oznaczenie modelu broni wybijano z tyłu komory zamkowej po jej lewej stronie w przypadku broni systemu Mauser M/71. Składało się ze skrótów literowych oznaczających typ broni. Używano w tym celu czcionki o kroju gotyckim. Litery i skróty były przedzielone od siebie kropkami oraz dwukropkami. W obrębie tego samego modelu zdarzały się jednak różnice stylistyczne w zakresie wykonania liter i użytych znaków przestankowych.

Poszczególne modele broni produkowane w Kgl. Gewehrfabrik Danzig nosiły oznaczenia:

I.G. Mod:71. — Infanteriegewehr Model 1871

B. Mod:71. — Jägerbüchse Model 1871

I.G. Mod.71/84 — Infanteriegewehr Model 1871/84

W przypadku modelu broni I.G. Mod.71/84 jej oznaczenie typu zostało przeniesione na lewej stronie na środek komory zamkowej. Było to spowodowane tym, że z tyłu komory zamkowej pojawił się przełącznik mechanizmu wyboru sposobu zasilania broni (z magazynka rurowego lub pojedynczymi nabojami).

Data produkcji

Data produkcji danego egzemplarza broni na wzorach z rodziny Mauser M71 i M71/84, była umieszczana w tylnej części zamka po jego prawej stronie. Zazwyczaj składała się ona z pełnego roku wybitego na komorze zamkowej. Aczkolwiek zdarzały się również pewne odstępstwa od tej reguły w zależności od roku produkcji i modelu broni.