— Widzę, że już pan wychodzi, panie doktorze. Nie będę zatrzymywał, ale proszę pamiętać, że jutro chciałbym porozmawiać o zmniejszeniu dawki tego nowego leku przeciwpsychotycznego.

Elegancki, straszy mężczyzna zwrócił się do Breuera z uprzejmą stanowczością. Ze stanowczością właściwą profesorom filozofii, którzy po otrzymaniu diagnozy schizofrenii paranoidalnej zamykają się w najdroższym apartamencie najdroższej kliniki psychiatrycznej w kraju, by stamtąd w ciszy i uniesieniu prowadzić serię monograficznych wykładów powstałych ad hoc celem zszokowania kolegów o proweniencjach mooreowskich brawurową obroną solipsyzmu.

— Olanzapina zamieniła moje żywiołowe dysputy z Hume’em w scholastycznie beznamiętne solilokwia, z czym ostatecznie byłem w stanie się pogodzić. Ten nowy lek nawet solilokwiów nie pozwala mi prowadzić — zasypiam, kiedy tylko zaczynam myśleć.

Breuer pokiwał głową z empatią i troską charakteryzującą dobrze opłacanych psychiatrów, po czym uspokajającym, emanującym szacunkiem oraz profesjonalizmem głosem zapewnił, że zrobi wszystko, by przywołać neuroprzekaźniki z mózgu najwybitniejszego w tym budynku ontologa do porządku. Upewniwszy się, że jego poczucie humoru zostało docenione przez wszystkie beznadziejnie w nim zakochane pielęgniarki i pacjentki, energicznym krokiem ruszył w kierunku windy.

— Jeszcze jedna rzecz, panie doktorze…

Odwrócił się, perfekcyjnie ukrywając zniecierpliwienie pod maską zainteresowania.

— W pana gabinecie siedzi pacjentka, która wczoraj się powiesiła.

Maska zainteresowania spadła, ukazując zainteresowanie autentyczne.

— Skąd pan wie, kto siedzi w moim gabinecie? Dwa pietra niżej…

— To nie jest sprawa wiedzy. Chyba że wiedzę rozumie pan doktor w jakiś całkowicie postgettierowski, eksternalistyczny sposób, gdzie po ayerowsku warunek uzasadnienia zastąpiony zostaje prawem do pewności.

— Wciąż jeszcze zdarza się panu zapominać, że w dziedzinie epistemologii pozostaję tabula rasa. Proszę zniżyć się do mojego poziomu, jeśli to możliwe.

— Nie musi pan rozumieć. Nie chodzi o filozofię, a o to, że ona tam na pana czeka. Może wystarczy, jeśli pogłaszcze ją pan przez chwilę po włosach i skłamie, że wszystko będzie dobrze. Ma czerwone, pachnące drzewem herbacianym i papierosami włosy. I choć skończyła dwadzieścia lat, nikt jeszcze nie zbliżył się do niej na tyle, by poczuć ten zapach.

Breuer mierzył profesora badawczym wzrokiem — dostrzegłam w nim chyba coś na kształt zaskoczenia. Zaskoczenia doświadczanego, gdy słyszy się od pacjenta absurdalne wyznanie, znacząco różne od poprzednich absurdalnych wyznań. Jako psychiatra z kilkunastoletnim stażem zapewne rzadko przeżywał inne zaskoczenie.

— Nie przypominam sobie żadnej pacjentki o czerwonych włosach.

Musiał być zmęczony. Albo zbyt pochłonięty myślami o zmienieniu garnituru na wygodny strój do joggingu, w którym jak co dzień zamierzał przebiec dziesięć kilometrów w czasie znacznie lepszym od czasu swoich studentów. Inaczej odpowiedziałby pewnie w sposób bardziej zgodny ze sztuką psychiatryczną.

— Może przemalowała je tuż przed śmiercią. Zresztą teraz widzę, że to nie czerwień — raczej intensywny rudy, słońce oświetla go tak, by wyglądał na szkarłat. Przeszkadza jej to słońce. Wolałaby półmrok, w którym nie widać blizn tak wyraźnie.

— Zajrzę do gabinetu, panie Wiesławie. Porozmawiamy o tej dziewczynie jutro.

Profesor położył na ramieniu Breuera dłoń. Spokój, z jakim wyrażał gniew, od początku robił na mnie wrażenie.

— Proszę wybaczyć, ale nie ja potrzebuję o niej rozmawiać. Ona tej rozmowy potrzebuje. Będzie płakała całą noc, jeśli znów zostanie sama. Nie wiem, co robią duchy, kiedy nikt nie próbuje usłyszeć ich krzyku. Są niematerialne, nie mogą się już okaleczać. Zostaje im chyba jedynie ból psychiczny, a ten może ukoić tylko pan. Tylko przychodząc do tego gabinetu.

Breuer łagodnie zsunął zaciśniętą dłoń profesora i potrzymał ją, aż przestała drżeć.

— Przyjdę do gabinetu, panie Wiesławie. Jeśli płacz tej dziewczyny będzie zbyt uciążliwy, proszę zgłosić to pielęgniarkom albo lekarzowi dyżurnemu.

— Pan nie rozumie…

— Przykro mi, że muszę pana zostawić z takim poczuciem. Spieszę się dzisiaj, ale obiecuję, że jutro wrócimy do wszystkich tematów, które będzie pan potrzebował poruszyć. Dziękuję za informację o tej pacjentce i do zobaczenia.

Tym razem nie czekał na reakcję. Wszedł do windy, zanim odpowiedź profesora zdążyła nadejść. Po zjeździe na parter zdecydowanym krokiem ruszył w stronę służbowych drzwi wyjściowych, zatrzymał się jednak z dłonią zaciśniętą na klamce. Do gabinetu miał kilka kroków. Na biurku zostawił notes, który zazwyczaj zabierał do domu. Wrócił po niego, przy okazji rozczarowując się może, że nie będzie miał do opowiedzenia żadnej fascynującej historii z udziałem duchów — jedyna zła obecność, jakiej doświadczył, to ledwo wyczuwalna obecność Jima Beam’a, któremu dziś pierwszy raz od dwudziestu lat pozwolił się przed sobą otworzyć.

Jeden łyk. Na przekazaną przez Messengera wiadomość, że była żona i córka siedzą już w samolocie: lot do Stanów, w których miały zostać na stałe. Podejrzewam, że nie złamał abstynencji dla siebie. To był symbol: czuł się zobowiązany, by choć raz stracić kontrolę — udowodnić sobie, Marii i dorosłej już Zosi, że relacja z nimi była dla niego ważna. Ważniejsza od kariery zawodowej, którą wieszał na cienkiej nici, otwierając dziś rano butelkę.

Wyszedł. Z gabinetu. Ze szpitala. Z roli Boga, która w chwilach, gdy nie była przytłaczająca, musiała być przyjemna. Nie groził mu Adlerowski kompleks niższości, kiedy wszystkie niemal pacjentki patrzyły na niego z podziwem i bezgranicznym zaufaniem — zaufaniem, jakim obdarza się istotę nieskończenie dobrą, a przy tym wszechmocną. Hella porównała go kiedyś do Jedni emanującej światłem tak silnym i czystym, że nawet hipostazom zakopanym w najgłębszym bagnie materii daje to światło szansę wzniesienia się wyżej, oczywiście tylko jeśli hipostazy mają dość rozsądku, by zwrócić w jego stronę dusze. Hella była zbyt inteligentna, by nie zdawać sobie sprawy ze śmieszności tej celowo przehiperbolizowanej metafory. I zbyt głupiutka, by z wiedzy o treści „nierozsądnie wysyłać na prywatny numer psychiatry wiadomości z wyznaniami miłosnymi” wyprowadzić działanie.

— Panie doktorze!

Na parking wyszła salowa Alina.

— Przepraszam, że zatrzymuję, ale czy fotele w pana gabinecie mają tak zostać?

Breuer uniósł brwi. Wracając do szpitala, kątem oka dostrzegł w oknie profesora Wiesława. Czerwone oczy i łzy spływające po policzkach. Ten smutek absolutnie nie pasował do jego stoicko dotąd ubogiej palety emocji.

Breuer nie miał czasu tego analizować. Nie, kiedy trzeba było odpowiedzieć na pytanie, kto przestawił fotele w gabinecie. Gdy przed chwilą wychodził, stały zwyczajnie: naprzeciwko siebie, w dwóch rogach, by zachować komfortowy dystans. Teraz przesunięte zostały na środek, przylegały do siebie złączone oparciami.

— To jakiś freudowski eksperyment?

Do gabinetu zajrzał Marek — nowo zatrudniony psychiatra, który do zwykłych obowiązków zawodowych z bliżej niezwerbalizowanych przyczyn dopisał sobie regularne okazywanie pogardy dla wszystkich nurtów terapeutycznych poza behawioralnymi.

— Zamierzasz siedzieć plecami do pacjenta, Arturze? Niezły układ. W klasycznej psychoanalizie nieszczęśnik ułożony na kozetce nie widział psychiatry, psychiatra zajmował miejsce za jego głową — zwracał się do pani Aliny — ale psychiatra nieszczęśnika widział. O ile nie zadymił całego gabinetu cygarem. Artur, widać, zainspirował się modalnościami humanistycznymi i dla podkreślenia partnerstwa terapeuty i klienta uznał, że ani klient nie będzie widział terapeuty, ani terapeuta klienta. Jak zwykle zgadłem, prawda?

— Musiałbyś zapytać mojej podświadomości, bo wygląda na to, że wyparłem fakt przestawienia tych foteli. Kto tu wchodził po tym, jak wyszedłem, pani Alino?

— Nie wiem. Dopiero zeszłam.

— Nieważne. Marek, poudawaj przez chwilę uczynnego i sprawdź dla mnie zapis kamer z ostatnich kilku minut.

— Naprawdę?

— Naprawdę. Chcę wiedzieć, kto mi rozpieprza harmonijny układ mebli. Chyba że to ty. To ty?

— Nie ja. Ale powiem ci, sprawa wygląda poważnie. Wchodzą, przestawiają ordynatorowi fotele, ordo ustępuje miejsca chaosowi, jeszcze chwila, a łóżka zaczną lewitować pod sufitem. Kurwa, ja pierdolę, cytując Koterskiego. Idę znaleźć osoby odpowiedzialne, bo tak się nie da pracować.

— Kurwa, ja pierdolę — powtórzył Breuer pod nosem.

Został sam. Rzucił walizkę na laminowaną tydzień wcześniej mahoniową podłogę i spróbował podnieść pierwszy fotel. Ciężki, cholernie ciężki. Spojrzał na mosiężną nogę z podobizną wykrzywionego gargulca. Na jego widok Hella zasymulowała kiedyś zupełnie nieprzekonujący atak paniki — ponoć babcia straszyła ją w dzieciństwie bajkami o gargulcach, kara za to, że nie chciała się modlić. I nagle flashback. Gwałtowne uderzenie wspomnień związanych z piekłem i szatanem, wystarczająco silne, by w jednej chwili zwalić jej czterdziestoczterokilogramowe ciało na podłogę. Sama przyznała potem, że była po prostu ciekawa, czy u niego na rękach rzeczywiście jest tak cudownie, jak zawsze wyobrażała sobie, że jest — przeniósł ją wcześniej na kanapę, taktownie rozbawiony uśmiechem i cichym westchnieniem, których nie mogła powstrzymać, kiedy poczuła na ramionach i biodrach jego dotyk.

— Kurwa, ja pierdolę,

Spojrzał na podłogę zarysowaną po całej długości. Trzeba było poczekać z przesuwaniem tych foteli na Marka.

— Chyba jednak musimy cię położyć na kozetkę, Artur. Nikt nie wchodził. Stały tak cały czas.

Marek oparł się o ścianę i gwizdnął, spoglądając na zniszczony mahoń.

— Wchodził ten, kto przestawił fotele. To ty? Odpuść sobie na chwilę ironię i mi powiedz, miałem ciężki dzień.

— Nie ja.

Zmienił ton głosu na zbliżony do tego, jakim mówi się do rozhisteryzowanego dziecka. Breuer musiał to wyczuć, ostentacyjnie wydłużył wydech, pokazując, że już się opanowuje.

— Wszystko w porządku, Artur? Jesteś blady i przepraszam, ale wychodząc rano z łazienki, czułem wódkę. Tylko ty z niej korzystałeś. Potrzebujesz pogadać?

Breuer zacisnął pięść.

— Wylałem do zlewu Jima Beam’a, bo… Bo miałem ochotę wylać do zlewu Jima Beam’a. Wybacz, nie jestem w nastroju do zwierzeń. Nie piłem. Wracaj już do domu, nie powinniśmy tu siedzieć po godzinach.

— Gdybyś potrzebował interwencji kryzysowej, gabinet drugi. Otwarty o dowolnej porze dnia i nocy. Dla ciebie tylko dwie stówy za godzinę.

Breuer zamknął za Markiem drzwi i opadł na fotel. Wysłał Karolowi wiadomość, że spóźni się na jogging i spojrzał w uchylone okno. Żadnych śladów włamania. I zasunięte rolety, prawie nigdy ich nie zasuwał. Od lamp przeciwdepresyjnych wolał światło słoneczne.

Zerknął na ekran telefonu i ściągnął brwi. Lista konwersacji przewinęła się na sam dół — do miejsca, w którym widniała ikonka Helli — histrioniczka ustawiła sobie na profilowym portret autorstwa Witkacego — typ B + d scharakteryzowany następująco… Spotęgowanie charakteru graniczące z pewną karykaturalnością. Głowa większa niż naturalnej wielkości. Możliwość zachowania w portretach kobiecych „ładności”, a nawet jej spotęgowania w kierunku pewnego tzw. „demonizmu”. Trudno było stwierdzić, czy kobieta z portretu doświadcza orgazmu czy ataku histerii. Hella zresztą nałożyła na wszystko dość irytujący czerwony filtr, który zamiast dodać obrazowi diaboliczności, uczynił go niewyraźnym. Miała dopiero dwadzieścia lat, był jeszcze czas na wyprostowanie jej gustu estetycznego i wykształcenie poszanowania dla dzieł sztuki.

Od roku nie wysłała do niego żadnej wiadomości: żadnego awangardowo pozbawionego interpunkcji wiersza, żadnego dadaistycznego opowiadania o samouśmierceniu, żadnego enigmatycznego zdjęcia samouszkodzeń. Zamilkła, kiedy zdobył się na profesjonalizm i pierwszy raz odpisał: poinformował, że jeśli nie przestanie go swoimi szantażami emocjonalnymi niepokoić, zawiadomi policję.

Zacisnął usta. Przez chwilę trzymał palec nieruchomo tuż nad ekranem.

Nacisnął.

Ostatnia wiadomość od Helli, dokładnie sprzed roku: jeśli wciąż nie może się Pan zdecydować, w jaki sposób płakać na moim pogrzebie 30 lutego, Cortázar służy pomocą. Niżej zdjęcie strony z książki Julio Cortázara: instrukcja o zachęcającym do lektury tytule: Jak płakać.

Wbił wzrok w pusty fotel po drugiej stronie gabinetu i pierwszy raz od sześciu miesięcy zaczął płakać.

18 czerwca, 2021

Pacjentka, którą kwalifikował dziś do kliniki, wyglądała podobnie jak Hella z okresu prenatalnego: skuliła się w fotelu, w sposób zupełnie udany imitując embrion. Hella też lubiła siedzieć z kolanami podciągniętymi pod brodę i głową opuszczoną tak, by włosy zasłaniały uśmiech. Często nie umiała go powstrzymać, opowiadając o swoich Programowo Nieudanych Atencyjnych Próbach Quasi-Samouśmiercających. Postawa Helli była jednak inna niż zwiniętej w kulkę Weroniki. Zamknięcie Helli mówiło: „chcę, byś na mnie spojrzał, tylko nie chcę, byś wiedział, że chcę”. Zamknięcie Weroniki: „nie patrz, nie chcę, by ktokolwiek wiedział, że żyję”. Istniało mimo wszystko między Hellą a Weroniką podobieństwo — obie mogłyby pozować Wildeowskiemu Hallwardowi do portretu: były młode i piękne. A przy tym niewinnie i uroczo nieświadome żadnego z tych atrybutów.

Właściwie tylko Weronika pozostawała nieświadoma. Hella spotkała, czy może raczej zmyśliła sobie, lorda Wottona i zmusiła go, by przekonał Hallwarda do uwiecznienia jej na portrecie. Zdała sobie sprawę, że jest Dorianem Grayem i ma na imię Hella dopiero, kiedy przestała do Breuera przychodzić. W wiadomościach, które wysyłała mu od tamtej chwili średnio raz na miesiąc, występowała pod różnymi pseudonimami, z Hellą Bertz utożsamiała się jednak najsilniej.

Hela Bertz — obrzydliwie bogata, przeinteligentniała, naładowana filozofią semitka, która mogłaby służyć młodym psychiatrom za wzorcowy obraz osobowości narcystycznej, histrionicznej i borderline. Jak każda postać wykreowana przez Witkacego Hela Bertz była wyjątkowo żywa i wyraźna: buntowała się może, że musi odstąpić połowę przestrzeni Helli ze świty Wolanda. Anna, tak miała na imię, kiedy spotkała Breuera pierwszy raz trzy lata temu, zdecydowała bowiem, że jej alter ego będzie złączeniem dwóch postaci: Heli Bertz z „Pożegnania jesieni” Witkacego i Helli z „Mistrza i Małgorzaty” Bułhakowa. Lepiej niż w roli wampirycznej wiedźmy odnalazłaby się może w roli Małgorzaty. Czy raczej w roli Margot towarzyszącej szatanowi w delektowaniu się słodkim smakiem krwi Berlioza.

Łudziła się pewnie, że jeśli jego, Breuera, nie stać na podarowanie jej, Annie, tych słynnych obrzydliwie niepokojąco żółtych kwiatów, które sprawiły, że Mistrz zakochał się w Małgorzacie, będzie go przynajmniej stać na podarowanie jej miotły — by mogła wreszcie odsłonić całe swe diabelskie wnętrze i stając się w pełni sobą, demonstracyjnie przelecieć nad uśpionymi domami dobrych ludzi — jako królowa piekieł, jako wiedźma, jako psychopatka z autodiagnoz, wmawiająca sobie, że urojenia wielkościowe, to nie urojenia.

Weronika z całą pewnością nie miała urojeń wielkościowych. Mógł wykreślić je z listy kandydatów i zacząć studiować tysiąc pozostałych stron ICD, które być może zawierały odpowiedź na pytanie, dlaczego siedzi w jego gabinecie.

— Czy już kiedyś leczyła się pani psychiatrycznie?

Tylko on potrafił wypowiedzieć tak bezosobowo sztampowe pytanie w sposób, który większości pacjentek był w stanie zapewnić poczucie bezpieczeństwa i zaopiekowania na co najmniej połowę dnia. Weronika zdecydowała się dołączyć do mniejszości, wciąż wyglądała, jakby siedziała przed plutonem egzekucyjnym. Niepewnie skinęła głową i drżącą ręką podała mu teczkę ze swoim psychiatrycznym CV.

— Pozwoli mi pani przejrzeć to teraz, czy może wolałaby pani wcześniej opowiedzieć o problemie swoimi słowami?

— Nie… Lepiej, żeby pan przejrzał.

Mówiła niemal tak cicho jak Hella z pierwszej konsultacji. Odważyła się dłużej spojrzeć na Breuera dopiero, kiedy spuścił wzrok i zaczął czytać.

Zaburzenia adaptacyjne, myśli rezygnacyjne, myśli s, depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia anankastyczne, próba s, osobowość zależna, autoagresja, próba s, borderline, próba s, ChAD, próba s, depresja, ChAD, depresja, ChAD, borderline, ChAD, borderline, ChAD, borderline, ChAD, próba s.

— Co takiego wydarzyło się ostatnio, że postanowiła pani tutaj przyjść?

Założyła nogę na nogę, by choć trochę ukryć drżenie.

— Nie wiem… Po prostu…

Wodziła wzrokiem po gabinecie, rozpaczliwie poszukując miejsca, na którym mogłaby się skupić. Siedzieli przy biurku. Breuer skryty za komputerem, ona skryta za zasłaniającymi twarz włosami. Fotele psychoterapeutyczne, z których łatwiej byłoby im patrzeć sobie w oczy, stały obok.

— Po prostu czuję się, jakbym była niewidzialna. Jestem tu, a nikt mnie nie widzi.

Spuściła wzrok. Sprawiała wrażenie zaskoczonej tym, co powiedziała.

— Pomogłaby mi pani lepiej zrozumieć tę niewidzialność? Co to znaczy, że nikt pani nie widzi?

Oczy cały czas miała wbite w ten sam punkt. Od dwudziestu sekund nie mrugnęła. Kiedy wreszcie przymknęła powieki, wstrząsnął nią dreszcz.

— Co się stało tej podłodze?

— Słucham?

— Co się stało tej podłodze? Dlaczego jest porysowana?

Po policzkach nagle zaczęły jej płynąć łzy. Schowała głowę miedzy ręce, mocno przyciskając łokcie do uszu.

— Dość nieostrożnie przeciągnąłem fotele. Rysy na podłodze wywołują w pani tak gwałtowne emocje? Czy chodzi o coś innego?

Wzruszyła ramionami. Nie próbowała powstrzymać szlochu — wyglądało to tak, jakby nawet starała się płakać głośniej.

— Nie wiem… Chyba rysy. Po prostu… Słyszę, jak one się robią. Jak ich nogi się w tę podłogę bezsilnie wbijają. To taki dźwięk… Taki… Wysoki, przeszywający… Jak krzyk! Jakby ktoś krzyczał, kiedy pan te fotele rozsuwa.

Breuer wziął łyka wody.

— Słyszy pani ten dźwięk teraz? Tak jak słyszy pani mój głos?

— Teraz, ale jakoś inaczej. Nie wiem. Jakoś inaczej. Jakoś tak… jak we wspomnieniach. Tylko że to nie moje wspomnienia. I nie chce przestać.

Jeszcze raz szybko zerknął na wypisy ze szpitali. Ani jednej wzmianki o objawach wytwórczych.

— Często zdarza się pani słyszeć takie dziwne, niepokojące dźwięki?

Wzruszyła ramionami.

— Będzie pani w stanie skupić się na wywiadzie? Czy ten krzyk jest zbyt rozpraszający?

— Będę. Nie wiem. To nie chodzi o dźwięk. Po prostu… Czuję, że nie mogę tu być.

— Nie może pani tu być?

— Zajmuję komuś miejsce. Komuś z prawdziwymi problemami.

— Bardzo mi zależy, żeby dowiedzieć się, z jakimi problemami przychodzi pani. Ale zanim pani o nich, mam nadzieję, opowie, muszę wyznać, że dla mnie nie ma prawdziwych i nieprawdziwych problemów. Prawdziwe są emocje, którymi na te problemy odpowiadamy. U pani widzę cierpienie i czuję się bezradny, kiedy nie mogę nic z nim zrobić. Może będę mógł, kiedy usłyszę więcej informacji. Pomoże mi pani?

— Przepraszam… Trochę mnie drażnią takie frazesy. Ja wiem, że nie jest ważne, jak obiektywnie wygląda trudność, tylko, jak ja subiektywnie na nią reaguję. Nie musi mi pan tego… Przepraszam. To nie o to chodzi. Zupełnie nie o to. Po prostu…

Chwyciła poduszkę i mocno ją objęła.

— Czuję tak straszne… Nie wiem… Opuszczenie, odrzucenie, zapomnienie… odtrącenie, osamotnienie…

— Cały czas tu jestem i chcę pani wysłuchać.

Wbiła paznokcie w aksamitne obicie fotela.

— Tylko to nie o mnie chodzi. To nie jest moje odrzucenie.

Breuer wziął kolejnego łyka. Nie lubił, kiedy wywiad zaczynał tracić strukturę. Wielokrotnie podkreślał, że na tu i teraz woli skupiać się podczas psychoterapii. W trakcie wywiadu psychiatrycznego potrzebował ogólniejszych informacji. Wyglądało jednak na to, że przyjdzie mu na nie jeszcze chwilę poczekać.

— A czyje? — zapytał cierpliwie.

Znów wbiła wzrok w porysowaną podłogę.

— Czyje jest to odrzucenie, pani Weroniko?

Pokręciła głową.

— Czuję złość, chyba nawet wściekłość. I zazdrość — silną, bardzo, bardzo silną. One też nie są moje. Nie wiem, czyje. Trochę jak w filmie albo książce. Kiedy zaczyna się utożsamiać z bohaterem i odczuwać jego emocje jako swoje. Tylko nie mogę zamknąć tej książki. I cały czas wyobrażam sobie ten krzyk.

Krzyknęła. Zatkała uszy palcami i krzyknęła tak głośno, tak długo, że gdyby nie dźwiękoszczelne ściany, usłyszeliby wszyscy pacjenci z pierwszego piętra.

— Niech pan nic do mnie nie mówi, proszę.

Jej głos nagle stał się spokojniejszy. Chwyciła szklankę, z której pił Breuer i opróżniła ją w kilka sekund. Wzięła głęboki wdech.

— Muszę stąd wyjść. Boję się pana. Przepraszam… Nie pana. Tej rozpaczy, która przy panu jest. To ten gabinet, ten szpital. Nie mogę…

Wstała gwałtownie, zaczęła zbierać papiery rozłożone na biurku Breuera.

— Pani Weroniko, martwię się o pani bezpieczeństwo. Nie powinna pani wychodzić w tak silnych emocjach.

Znów krzyknęła — tym razem, wyżej, bardziej piskliwie, jakby nie miała już siły.

— Nie może się pan o mnie martwić…

Ostatnie słowa zagłuszył płacz.

— Właśnie o to chodzi, że nie może pan już być panem. Pan kogoś zostawia, kiedy jest pan przy mnie. To opuszczenie jest tak przytłaczające. Odkąd tu przyszłam, nie mogę odgonić jednego wspomnienia.

Breuer dyskretnym ruchem wyciągnął telefon. Korzystając z tego, że Weronika znów opadła na fotel, ukrył go pod biurkiem. Nauczył się pisać bez spoglądania w klawiaturę, wystarczył rzut oka na ekran, by wybrać numer Łucji i wysłać jej wiadomość. Potem ani na chwilę nie spuścił wzroku z czerwonych oczu Weroniki.

— To jest chyba wspomnienie sprzed pięciu, sześciu lat, nie wiem, czemu teraz nagle mnie uderzyło, moje daddy issues to już przeszłość i w ogóle nie było tak. Ale tamto wspomnienie… Mam konsultację telefoniczną z panem M. — moim byłym psychiatrą. Właściwie od miesiąca nie robię nic, tylko czekam na tę rozmowę. Chcę usłyszeć, jak mówi „dzień dobry” tym swoim głębokim, mocnym, trochę zachrypniętym głosem — pan ma podobny głos… Boże, niemal identyczny! Jakbym słyszała Cohena z „You want it darker”. Więc czekam cały miesiąc, żeby powiedział „dzień dobry, Weroniko” — wiem, że jakimś magicznym sposobem ten dzień naprawdę stanie się dobry, jeśli to od niego usłyszę. I słyszę. Czuję się, jakby ktoś mnie przytulił. A potem do jego pokoju, musiał wtedy dzwonić z domu, nie z gabinetu, do jego pokoju wchodzi córeczka…

Paznokcie wbiła w poduszkę. Usta zacisnęła mocniej niż oczy.

— I on mówi… Mówi, że za chwilę skończy pracę, pójdzie się z nią pobawić…

Podbródek zaczął jej drżeć tak bardzo, że kolejne słowa trudno było zrozumieć. Zagryzła wargi.

— Mówi takim troskliwym, ciepłym głosem. Takim, jakim do mnie nigdy nie mówił. Już do końca konsultacji umiałam tylko powtarzać sobie tamte słowa…

Podwinęła kolana. Wtuliła się w poduszkę.

— Że jestem dla niego tylko pracą.

Oddech powoli zaczął jej się uspokajać. Zaciągnęła rękawy na dłonie. Wytarła kącikiem bluzy łzy.

— Od razu po tej konsultacji poszłam po żyletki. Chyba nigdy tak obezwładniająco nie czułam, że muszę stąd odejść. To jedyny raz w całym życiu, kiedy naprawdę chciałam, byłam pewna. Nie dało się tego czegoś wytrzymać.

Zaczesała włosy za uszy. Spojrzała mu w oczy.

— I dziś znów to coś czuję. Tylko silniejsze. Nie myślałam, że może być silniejsze, a jest. Gdyby było moje, nie miałabym już serca. Pękłoby i rozsadziło mnie od wewnątrz. Widziałam w moich najgorszych chwilach wyjątkowo wyraźne obrazy. Wtedy zobaczyłam, że w miejscu serca mam harfę. Grałam na harfie, kiedy byłam mała. Mama widziała w harfie pitagorejski symbol kosmosu, porządku, harmonii, muzyki, która jest tak doskonała, że nie można jej nawet usłyszeć i nie wie się, skąd płyną wzruszenie i szczęście, które ona przynosi. Ja harfy nienawidziłam, nie umiałam się do tej kosmicznej harmonii dostroić, wyrzucali mnie ze wszystkich szkół muzycznych. Już nie mogłam — z ostatniej wyrzuciłam się, zanim oni zdążyli to zrobić. Włamałam się do auli i poprzecinałam struny w najdroższej harfie. Ta harfa to moje serce. Po konsultacji zobaczyłam, jak zaczynają ją obmacywać wielkie, zdeformowane ręce, są tak okropnie poparzone, że w wielu miejscach nie ma już na nich skóry. Naciągają struny w mojej harfie. Coraz bardziej, coraz bardziej. Tak bardzo, że gdyby to była zwyczajna harfa, już dawno by te struny pękły. I znów czuję, że muszę wziąć żyletki, sama je poprzecinać, choć to strasznie bolesne i nie chcę, nie dam rady.

Wyciągnęła z kieszeni niewielki, stalowy pręt, zakrzywiony w kształt przypominający literę „U”. Uderzyła nim delikatnie o kant biurka i przyłożyła kraniec do ucha. Uśmiechnęła się.

— Nie wiem, po co, ale zawsze noszę przy sobie kamerton. Śmieszne, że kiedy przestałam musieć grać, zaczęłam chcieć. I teraz gra na harfie mnie wycisza. Nie ma nic bardziej relaksującego niż strojenie harfy. Przywraca mi to poczucie kontroli, sprawczości, na chwilę przynosi złudzenie porządku. Przykładam kamerton do ucha, by usłyszeć ten właściwy dźwięk, by znaleźć jakąś stałą, punkt odniesienia, wokół którego będzie teraz wirował mój wszechświat. Wie pan, w przewidywalny, zapewniający poczucie bezpieczeństwa sposób. Nie wiem, czemu nie wyciągnęłam go wcześniej. Pomógł mi. Ale czuję, że tylko na chwilę.

Do oczu znów napłynęły jej łzy.

— To miejsce wypełnione jest harfami. Pan je przyciąga. Te złe harfy — te, które zabierają moje serce i pozwalają się szarpać przez poparzone dłonie. Zaraz znów wybuchnie muzyka, która brzmi jak krzyk. To nie jest mój krzyk, nie chcę go słyszeć.

Zasłoniła uszy dłońmi. Ukryła twarz w kolanach, by nie było widać, jak zaciska zęby na kamertonie.

— Nie chcę go słyszeć — wyszeptała.

Jej nogi, jej ręce, wszystko zaczęło drżeć.

— Nie chcę go słyszeć! Niech pan wezwie kogoś, kto mnie stąd zabierze. I niech pan mnie zostawi. Harfy się napinają, kiedy pan próbuje się mną opiekować.

— Pani Weroni…

Krzyknęła. Tak przeszywająco, że ciałem opanowanego dotąd Breuera wstrząsnął dreszcz.

— Niech pan stąd wyjdzie, niech pan mnie zostawi, boję się, niech pan nic nie mówi, niech pan stąd wyjdzie, proszę, niech pan wyjdzie teraz.

Wstał — powoli, by nie przestraszyć jej gwałtownymi ruchami. Spokojnym krokiem ruszył w stronę drzwi, za którymi stała już Łucja. Kiedy weszła do środka, oparł się o ścianę w miejscu, z którego nie mogła go już zobaczyć.

— Dzień dobry pani Weroniko, nazywam się Łucja Iwańska, jestem psychiatrką i psychoterapeutką. Doktor Woland przekazał mi, że nie czuje się pani komfortowo w jego obecności…

— I w jego gabinecie…

Jej cienki, przerażony głos drżał już jakby mniej.

— Rozumiem. Cieszymy się, że pani o tym mówi. To ważne, żebyśmy wiedzieli, kiedy coś wywołuje w pani lęk. Czy zgodzi się pani przejść do innego, tym razem już, mam nadzieję, bezpiecznego miejsca i porozmawiać ze mną o tym, co się wydarzyło, jak się pani teraz czuje…

Breuer przemaszerował obok recepcji z wyprostowanymi plecami, by za zakrętem ruszyć do pokoju zabiegowego krokiem, który u pacjentów cierpiących na chorobę alkoholową zawsze wywoływał w nim jednoznaczne skojarzenia. Uderzył pięścią o drzwi, gdy uświadomił sobie, że zostawił identyfikator w gabinecie.

— Egzorcyzmy udane, Arturze? Kiedy przechodziłem obok twojego okna, poczułem wreszcie, że nasze sanatorium dla intelektualistów, co przedobrzyli z Sartre’em i Cioranem, to jednak psychiatryk z prawdziwego zdarzenia.

Marek spojrzał na Breuera, który właśnie się do niego odwrócił i przestał siorbać kawę w pół łyku.

— Co się stało?

— Otwórz mi proszę, zostawiłem kartę w gabinecie, a potrzebuję pilnie przetestować, czy Xanax, który tu serwujemy, to nie placebo.

Marek przyłożył identyfikator do czytnika.

— Często tak załatwiasz sprawy?

— Nigdy.

Opadł na leżankę. Szeroko rozstawił nogi i schował między nimi głowę, tak, jak kazał to robić pacjentom, którzy często doświadczali omdleń. Wyciągnął z kieszeni telefon i wybrał numer swojej starej superwizorki.

— Basiu, Artur Woland z tej strony. Potrzebuję konsultacji.

Marek zakręcił się na krześle.

— Pilne. Choler… bardzo pilne. Nie, przepraszam. Cholernie pilne.

Zaczął stukać nogą o podłogę, u pacjentów zawsze irytował go ten sposób rozładowywania napięcia.

— Dziękuję.

Rzucił telefon na leżankę.

— Aż tak źle, że moja skromna kozetka ci nie wystarczy?

Breuer roześmiał się sztucznie i przyjacielsko poklepał Marka po ramieniu.

— Pogadamy po pracy, kiedy wreszcie dasz mi się wyciągnąć na jogging. A teraz spieprzaj już lepiej do obowiązków. Rodzice mnie zaniedbywali i wykształciłem styl przywiązania lękowy unikający, nic nie poradzisz. W sytuacji stresowej dezaktywacja BSP, sam muszę teraz zostać.

— W razie czego, gabinet numer dwa…

— Dwie stówy za godzinę, o dowolnej porze dnia i nocy, pamiętam. Dzięki.

Drzwi się zamknęły. Breuer obrócił w palcach pudełko Xanaxu. Otworzył kalendarz i wpisał superwizję na jutro. Kilka razy odpalił i zamknął Messengera. Przewinął konwersacje do wiadomości sprzed roku. Mocno nacisnął czerwoną ikonkę Helli.

strumień rozmowy między mną

musisz zabandażować sobie serce

umieść Jego zdjęcia pod mikroskopem

i zobacz że jest zrobiony z tych samych

brzydkich atomów co żyletka którą

właśnie wycięłaś na ręce Jego inicjały

napiszMuwiersz

bądź gospodarna łez musi ci wystarczyć

na głodujące dzieci dostanieszNikeOn

przeczytanibyprzypadkiem i wojny

na twoje nieopublikowane artykuły o

Sartrze na Sartre’a i artystów którymi

wypada się wzruszyć przypadkiemMistrz

dostrzegłżółtekwiaty na rozsypany cukier

i zgubione w torebce bezwartościowych

rzeczy klucze uściśniecidłoń

zasmucisięinicjałami

kiedy zaczniesz Go nienawidzić

nienawidź letnio silne emocje

prze inicjałyczasbolą mieniają

się w swoje prz ytulicięipocałuje

ciwieństwa żebyniebolały

będziesz Jego Małgorzatą

Nawet wiersza nie mogła napisać normalnego. Dlaczego miałaby pisać normalny, skoro nie była normalna… Była pozbawioną empatii psychopatką — psychopatką, bo „osobowość antyspołeczna” nie niesie ładunku emocjonalnego, który należy wysadzić pod osobą czerpiącą przyjemność z wysłania mu zdjęcia, na które właśnie patrzył.

Napisany i sfotografowany przez Hellę wiersz przyklejony był do lustra. W lustrze odbijała się jej ręka — gdyby nie czarno-biały filtr byłaby ta ręka niemal cała w kolorze krwi. Przybliżył zdjęcie. Na nadgarstku wyraźnie dostrzegł swoje inicjały, tuż obok połączonych liter „A” i „B”. Napisała mu kiedyś, że pozostanie Anną tylko, jeśli on zgodzi się zostać dla niej Breuerem. Na wypadek gdyby nie uchwycił sensu tego wyznania, wysłała mu powieść Yaloma — „Kiedy Nietzsche szlochał” — zdecydowanie wykraczająca poza terapeutyczną więź między doktorem Breuerem a jego pacjentką Anną została tam opisana wyjątkowo sugestywnie.

Przesunął konwersację wyżej, do starszych wiadomości. Tym razem zdjęcie poparzeń. Na tle fragmentu z opowiadania, w którym Hella w pretensjonalny sposób składa relację ze swojej nowej atencyjnej próby uśmiercającej protagonistkę-quasi-samobójczynię poprzez zawieszenie jej martwej duszy na moście.

Przytuliłam się do kolumny. Była zimna, tak strasznie zimna. Co jeśli ten chłód miał ze mną zostać na zawsze? Może zapłacił już Charonowi obola i czekał w łódce.

Uśmiechnęłam się. Nie było przecież Charona. Hadesu nie zaludniał ani panteon bóstw greckich, ani chrześcijańskich, ani żadnych innych z tej prostej przyczyny, że Hades nie istniał. Nie istniał Tartar ani Elizjum, nie istniało Piekło ani Niebo. Był tylko dziwny świat, który za chwilę miałam opuścić — a może nawet jego nie było, tylu filozofów wciąż bezskutecznie siwiało, spierając się o jego istnienie.

Przewijał konwersację dalej. Kolejne zdjęcie pokaleczonej ręki. Nowe cięcia na tle nowego fragmentu wiersza. Zerwij z publicznej grządki chryzantemy i starannie wykonaj z ich płatków obole. To jedyny sposób, by przestać Go widzieć. Oparł głowę o ścianę. Przymknął oczy, zakrył usta dłonią. Składając swoje ciało do łóżka, licz anioły o porcelanowych sercach.

Gwałtownym, zrezygnowanym ruchem wysunął listek Xanaxu. Biel aniołów ma odcień szpitalnych korytarzy, nosi fartuchy patologów. Wbił paznokcie w folię, wycisnął pierwszą tabletkę. Tartar Narcyzki zostanie oddzielony od pozostałych nieprzezroczystym szklanym kloszem. Teatr wypełniony nieskończoną liczbą pustych foteli. Cała scena dla Narcyzki. Rękę miał tak mokrą, że tabletka, którą w niej ściskał, prawie całkiem się już rozpuściła. Jeśli jesteś, zabierz mnie. Gdzieś, gdzie mnie nie ma. Pogładził palcem pokaleczony jego inicjałami nadgarstek Helli.

Wstał. Rzucił opakowaniem Xanaxu w ścianę. Tak mocno jak Hella rzucała podartymi, zwiniętymi w kulkę wypisami ze szpitali i diagnozami — spłycały ją ponoć, czyniły jednowymiarową, niegodną imienia „Hella”.

Wyciągnął skalpel. Jeszcze raz spojrzał na zdjęcia jej rąk i wbił ostrze w skórę.

Po raz pierwszy od trzech dni zaczęłam płakać.

I obiecałam sobie, że już nigdy przenigdy nie przestanę.

13 lutego, 2019

— Dlaczego pan cały czas mówi do mnie „pani Anno”?

— Ma pani na imię Anna, pani płeć biologiczna to kobieta i z tego, co mi wiadomo, identyfikuje się pani z nią…

— Jest pan… Nienawidzę pana.

— Nie mam pani tego za złe. Czy zauważyła pani jakieś zmiany po zwiększeniu dawki Escitalopramu?

— Żadnych.

— Rozumiem, że tym razem przyjmowała pani lek zgodnie z zaleceniami…

— Nienawidzę, kiedy pan się do mnie zwraca per pani. Od trzech miesięcy wywnętrzam przed panem kompleks lęków pod tytułem „ucieczka od wolności do złej wiary”. Manifestuję mój sprzeciw wobec tworzenia feminatywów od Camusowskiego Syzyfa. Lamentuję, że kamień odpowiedzialności jest dla mnie zbyt ciężki, że w mojej istocie nie leży bycie dorosłą i jako fatalistyczna deterministka uznająca inkompatybilizm ontologicznie zobowiązana jestem do kwestionowania fenomenu odpowiedzialności jako takiego, już nie tylko w moim…

— Pani Anno, nie musi mi pani na każdej sesji przypominać, że filozoficznie i literacko jest pani bardziej sprawna niż ja. Dobrze o tym pamiętam…

— Akurat tak się przypadkowo składa, że wszystko, co powiedziałam, jest bez sensu. Nie mogę się skupić, kiedy pan cały czas do mnie per pani.

— Dlaczego to takie ważne? Żebym ja mówił do pani po imieniu, a pani do mnie formalnie?

— Do mnie po imieniu, bo „pani” kojarzy się z dorosłością, dorosłość z odpowiedzialnością, odpowiedzialność z winą, a wina z karą. Do pana formalnie, bo jednak zawsze musi być w zdrowej relacji osoba mentalnie dorosła i odpowiedzialna. To wolę, żeby pan nią był.

— Dobrze, Anno. Jest jeszcze jakaś rzecz, która w naszym kontakcie zawsze ci przeszkadzała, a o której nie zdążyłaś mnie poinformować?

— Wolałabym „Aniu”.

— Powiedziałaś na jednej z pierwszych konsultacji, że tak pozwoliłabyś się do siebie zwracać tylko ojcu lub kochankowi. Nie jestem ani pierwszym, ani drugim, więc, Anno, odpowiedz proszę, czy brałaś Escitalopram regularnie, w dawce 10 mg?

— Uwierzy pan, jeśli powiem, że tak? Jaką wartość będzie miało „tak” w ustach toksycznej manipulantki? W ustach etatowej kłamczyni, która odkąd uświadomiła sobie, że jest psychopatką, permanentnie zawiesiła już nawet działalność instytucji usprawiedliwiania jej etycznych aberracji moralnym partykularyzmem, relatywizmem lub nihilizmem…

— Nie zdiagnozowałem ci, Anno, psychopatii, tylko narcyzm i borderline. Wierzę, że będziesz mówiła prawdę. Już nawet nie dlatego, że ufam twojej uczciwości. Ufam twojej inteligencji, a ta musi ci mówić, że szczerość jest w twoim interesie.

— Umówiłam wizytę przez telefon, żeby nie mógł mi pan spojrzeć w oczy i zobaczyć, że znów zapomniałam umyć duszę. Pan patrzy i wszystko widzi. Tylko pan udaje, że nie. Jest pan tak samo nieszczery jak ja.

— Obawiam się, że nie rozumiem.

— Wcale się pan nie obawia. Wygodnie panu tak nie rozumieć.

— Słyszę w twoim głosie złość i rozczarowanie, domyślam się, że skierowane do mnie. Chciałbym jakoś na nie odpowiedzieć, naprawdę bym chciał, tylko na razie nie wiem nawet, czym są wywołane. Musisz do mnie mówić jaśniej, Anno. Co takiego zrobiłem? O co masz żal?

— Nie jestem gotowa, żeby o tym mówić.

— Kiedy będziesz gotowa, jestem tu, żeby cię wysłuchać.

— Nie ma pana. Poza tą jedną godziną w miesiącu, kiedy udaje pan troskliwego, by potem tak po prostu mnie z tym wszystkim zostawić.

— Relacja terapeutyczna ma wyraźnie wyznaczone granice. Byłbym nieprofesjonalny, pozwalając je naruszać.

— Myślałam, że…

— Tak?

— Musiał pan wiedzieć, że ostatnia Programowo Nieudana Atencyjna Próba Quasi-Samouśmiercająca była dla pana. Połknęłam całe pudełko tego żałośnie nieskutecznego Escitalopramu tylko po to, by mieć pretekst do wcześniejszego spotkania.

— Coraz bardziej niepokoi mnie rodzaj przywiązania, jaki zaczyna się u ciebie wytwarzać. Spotykamy się tu, żeby dobrać leki i sprawdzić, czy działają…

— Zauważył pan, że dzisiaj się spóźniłam?

— To chyba niemożliwe, jeśli wziąć pod uwagę, że nie ty dzwoniłaś do mnie, tylko ja do ciebie, z dziesięciominutowym poślizgiem, za który przepraszam, wydłużyła mi się poprzednia wizyta…

— Co trzeba zrobić, żeby zasłużyć sobie na wydłużenie u pana wizyty? Podciąć żyły, powiesić się na moście? W obu aktywnościach mam już doświadczenie, ale pan nie będzie chciał o nim słuchać.

— Masz w tym momencie myśli samobójcze?

— Po chuj udawać, że tak, skoro nic pan z tym nie zrobi.

— A czego byś ode mnie oczekiwała?

— Spóźniłam się dzisiaj trzy tygodnie. Dwadzieścia dwa dni. Pięćset dwadzieścia osiem godzin wpatrywania się w telefon z żałosną nadzieją, że jednak pan zadzwoni i będzie chciał wiedzieć, czy żyję, skoro nie przychodzę na wizytę. Chyba nawet tak skrajnie pozbawiona empatii psychopatka jak ja, chciałaby wiedzieć. Powiedziałam panu na ostatniej konsultacji, że nie wiem, co zrobię, jak wyjdę… Że samo myślenie o tym, jak… … … jak zostaję bez pana, jest nie do zniesienia. A pan spuścił wzrok i taktownie zirytowanym gestem wskazał mi drzwi.

— Czego byś ode mnie oczekiwała, Anno?

— … … Nie wiem… … … Już nic się nie da zrobić…

— Da się kilka rzeczy. Kiedy szantażujesz mnie samobójstwem, mogę zadzwonić po karetkę. Zawiezie cię do jednego z tych publicznych szpitali, które porównałaś ostatnio do obozów koncentracyjnych. Nie życzę ci, byś osobiście musiała się przekonywać, że to nie była tak zupełnie pozbawiona trafności analogia. Mogę ci zaproponować powrót do naszej kliniki. Na miejscu twoich rodziców jednak nie utopiłbym w niej już ani grosza. Ostatnim razem ordynator spieprzył sprawy tak całościowo i dogłębnie, że zamiast pracować nad objawami, od trzech miesięcy zajmujesz się symulowaniem nowych, by tylko nie stracić zainteresowania, które dostajesz, kiedy jesteś chora… Anno?

— …

— Anno?

— … Słucham?

— To nie jest ocena. To parafraza. Tego, co niedawno mówiłaś o syndromie Münchhausena, który, wyręczając mnie, zdążyłaś sobie między wizytami zdiagnozować. Sama cały czas podkreślasz instrumentalny charakter twoich samouszkodzeń, zachowań samobójczych, wypisuję nawet słowa, których używasz: zobaczysz, attencjonizm i PNAPQS wejdą niedługo do ICD. Liczysz, że jeśli sama obrzucisz siebie błotem, ja już nie będę rzucał? Nie zamierzam, Anno, udawać, że twoim problemem są myśli samobójcze. Nie mam uprawnień, by ogłaszać służbom mundurowym stan wyjątkowy za każdym razem, kiedy mówisz, że życie nie ma sensu. Zresztą ty wolałabyś chyba, żebym postawił do pionu prasę: krajową i międzygalaktyczną. A najlepiej wyciągnął z grobu Witkacego, Sylvię Plath i… jak się nazywała ta od zapisków wariatów… Lavant! Christine Lavant. Żebym ich trójcę ożywił i rozkazał pisać wiersze na cześć twojego kolejnego programowo nieudanego samouśmiercenia… … Jestem niesprawiedliwy, mówię ci okropne rzeczy, wiem. Co czujesz, słuchając tego? Trzymasz się jeszcze jakoś?

— …

— … Gdybyśmy byli w gabinecie, podałbym ci chusteczki…

— Żeby unieważniać moje emocje. Pan zawsze unieważnia moje emocje. Nawet płakać u pana nie mogę normalnie.

— Nie chcę unieważniać twojego smutku. Chcę z tobą rozmawiać, a kiedy płaczesz, jest trudno. Zresztą masz dość przestrzeni na płacz podczas psychoterapii. Wciąż zajmujesz się na niej tylko milczeniem i szlochaniem?

— Nie chodzę już na psychoterapię.

— Terapeuta ciebie odrzucił, czy ty prewencyjnie jego?

— Niech pan walnie się w mózg podręcznikiem psychologicznym. Już na pierwszym roku uczą mnie, żeby dawać pytania otwarte. A pan nie dość, że pytanie z tezą, to jeszcze jednokrotnego wyboru. I oceniające.

— To jak było? Terapeuta ciebie odrzucił, czy ty jego?

— Ja ją. W zemście za to, że odrzuciła mnie.

— O! Zdążyłaś już zmienić na kobietę. Odrzucenie było realne czy wyimaginowane?

— Realne. Nie chciała przeczytać literacko atrakcyjnej relacji z mojej próby zawieszenia się na moście.

— Niech szatani kroją ją tępymi nożami na kolację.

— Tuż po tym, jak pana zaserwują jako danie główne. Też pan pewnie nie chce przeczytać.

— Naturalnie, że nie. Nie będzie pozytywnych wzmocnień dla autoagresji.

— Nadmienię tylko, że występuje pan tam w roli mojego anioła stróża i jest to występ zupełnie udany.

— Jestem twoim psychiatrą, Anno. Nie mam skrzydeł na wyposażeniu.

— A gdyby się okazało, że to wielka sztuka? To opowiadanie…

— Tym bardziej nie powinienem czytać. „Nie rzucać pereł przed wieprze”, to jedyny cytat, jaki z pobożnych lektur szkolnych zapamiętałem.

— Kocham pana.

— Byłoby dla pani najlepiej zmienić lekarza. Dzisiejszą rozmowę mógłbym prezentować studentom jako wzorowy przykład tego, jak wywiad wyglądać nie powinien.

— Pan mnie odrzuca?

— Na razie sugeruję zmianę lekarza. Jeśli pani nie zacznie traktować naszej relacji jako relacji pacjentka — psychiatra i zachowywać granic taką relację wyznaczających, będę zmuszony zrezygnować z leczenia pani.

— …

— Bardzo mi zależy, żeby wyraziła pani emocje, które próbują teraz panią rozsadzić.

— Znów mówi pan do mnie „pani”.

— Bo jesteś, Anno, dorosłą, odpowiedzialną za swoje życie i wybory osobą. Nie stanę się twoim ojcem, kiedy zacznę do ciebie mówić „Aniu”.

— …

— Jak się czujesz po tej zwiększonej dawce? Absolutnie żadnych zmian? Czy tak tylko mówisz, żeby mi pokazać, jak nieefektywnie dobieram leki?

— Żadnych zmian.

— Jak wygląda teraz twój zwykły dzień? Co robisz?

— … … Próbuję spać.

— Ale nie śpisz cały czas. Co robisz poza tym?

— Leżę w łóżku, wyobrażam sobie różne rzeczy.

— O czym myślisz?

— Nie przekraczam w naszej relacji żadnych granic. Jakie granice miałabym przekraczać?

— Chodzi o twoje oczekiwania. Chcesz więcej uwagi niż mogę ci dać jako psychiatra. I manipulujesz, żeby ją dostać. Wywołujesz we mnie poczucie winy, szantażujesz mnie emocjonalnie samobójstwem…

— … Nienawidzę pana.

— A ja nie mogę zrobić nic, by to zmienić. Nie przepiszę ci nowych leków. Te powinny działać, damy im jeszcze szansę. Jedynego sensownego zalecenia, jakie ci przekazuję, nie chcesz wprowadzić w życie. Nie chodzisz regularnie na terapię.

— Terapeuci mnie odrzucają. Dlaczego pan nie może być moim terapeutą?

— Za dużo czasu pochłaniają ostatnio obowiązki psychiatry. Psychiatrą jestem dobrym, zazwyczaj. Terapeutą co najwyżej przeciętnym, rozczarowałabyś się terapią ze mną. Albo, co gorsza, jeszcze bardziej do mnie przywiązała…

— Nie chcę mieć terapii z nikim innym. Z nikim. Tylko z panem.

— Coraz bardziej utwierdzasz mnie w przekonaniu, że powinniśmy zakończyć współpracę.

— …

— Czas nam się skończył, Anno. Następnego pacjenta mam dopiero za godzinę, więc możemy wydłużyć… Co robisz?

— …

— Anno?

— …

— Aniu?

— Nie mogę mówić, kiedy płaczę… Rzuciłam tylko książką w szafę.

— Jeśli to ma cię powstrzymać przed samouszkodzeniami, możesz rzucić całą biblioteką.

— Niszczę tylko powieści mojego autorstwa. Jedyny powód, dla którego nie żałuję ich wydania, to właśnie możliwość rozerwania tego gówna na kawałki i deptania go przez kilka dni, kiedy wala się po podłodze.

— Opiszę ten acting-out w kolejnym artykule, jeśli obiecasz, że na następną sesję przyjdziesz żywa. I materialna. Chcę cię zobaczyć w gabinecie. Nawet gdybyś miała paradować w dwutygodniowych piżamach z wizerunkiem Schopenhauera na tle tęczy.

— …

— Może nie uwierzysz, ale zawsze kiedy się śmiejesz, mój wynik w kwestionariuszu satysfakcji z życia skacze o kilka punktów.

— …

— A teraz już nie wiem… Powinien skoczyć, czy spaść… Twój śmiech jest tak przerażająco podobny do płaczu.

— Cieszę się, że pan do mnie mówi tak… tak, żebym znów mogła siebie lubić. I płaczę, bo za chwilę pan przestanie.

— …

— Znów nie wiem, co zrobię, kiedy skończymy.

— Chcesz się zabić?

— Pan zawsze pyta tak bezpośrednio… Nie, tylko nie chcę żyć. Skończmy to już. I tak zawsze kończymy w pół słowa. Chyba bez różnicy którego… A może nie… Chcę, żeby odpowiedział mi pan na jedno pytanie. I nie chcę słyszeć odpowiedzi. Czy gdybym się powiesiła, byłby pan smutny?

— Znów to robisz… Anno… Anno?

13 lutego, 2019

Telefon ważył więcej niż wszystkie podręczniki psychologiczne, których w ramach przygotowań do tegorocznej sesji nie otworzyła. Zwiesiła z łóżka dłoń, w której go ściskała — mogłaby pozostać w pozycji Marata do końca swoich nocy. Wbiła umęczony kilkunastogodzinnym spaniem wzrok w wyświetlacz.