Michelle Enderson
27.03.2023r.
Kartezjusz
Wstęp
René Descartes (1596—1650) był francuskim filozofem i matematykiem, uważanym za jednego z najważniejszych myślicieli epoki nowożytnej. Jego filozofia miała wpływ na rozwój nauki i filozofii, a jego metoda myślenia była podstawą dla powstania nowoczesnej nauki eksperymentalnej.
Kartezjusz w swojej filozofii kładł nacisk na rozumowanie i poznanie, stawiając sobie za cel osiągnięcie pewności wiedzy.
Najważniejsze poglądy filozoficzne Kartezjusza przedstawiam poniżej.
Metoda wątpienia
Zasada pewności, znana jest także jako metoda wątpienia, to jedna z podstawowych koncepcji filozoficznych francuskiego filozofa René Descartesa, znana jako Zasada pewności Kartezjusz.
Metoda wątpienia to podejście filozoficzne, którego autorstwo przypisuje się René Descartesowi. W swoim dziele „Rozprawa o metodzie” Descartes przedstawia metodę wątpienia jako sposób na osiągnięcie pewności wiedzy.
Kartezjusz uważał, że jedynym sposobem na zdobycie pewnej wiedzy jest poddanie jej wątpliwości. Metoda wątpienia polega na zanegowaniu wszystkiego, co nie jest pewne i stopniowym budowaniu wiedzy na pewniejszych fundamentach.
Jego podejście polega na tym, żeby odrzucić wszystkie dotychczasowe przekonania i założenia, a następnie wybierać tylko te, które uda się udowodnić jako pewne. Metoda ta polega na poddaniu wszelkich wątpliwości pod surową kontrolę i odrzuceniu wszystkich, co nie da się udowodnić jako pewne.
Metoda wątpienia to kluczowa koncepcja w filozofii René Descartesa (Kartezjusza). Kartezjusz wykorzystał tę metodę do poszukiwania pewnej i nieomylnej wiedzy o świecie.
Według Kartezjusza, wiele ludzkich przekonań jest niepewnych lub fałszywych, ponieważ są one oparte na zmysłowych doświadczeniach, które są często mylące lub wprowadzają w błąd. Dlatego też, aby osiągnąć pewność, trzeba odrzucić wszystkie niepewne przekonania i zacząć od fundamentów.
Kartezjusz twierdził, że jedyną rzeczą, która nie może być kwestionowana, jest samo istnienie myślącego podmiotu, czyli „Cogito, ergo sum” (myślę, więc jestem).
Z tego wnioskuje, że można być pewnym tylko własnego istnienia jako myślącego podmiotu i to stanowi punkt wyjścia do dalszych rozważań.
To odkrycie pozwala na budowanie dalszych przekonań na pewnych fundamentach.
Metoda wątpienia Kartezjusza miała na celu osiągnięcie pewnej i nieomylnej wiedzy poprzez eliminację fałszywych lub niepewnych przekonań. Była to próba rozwiązania problemu sceptycyzmu filozoficznego, który kwestionuje możliwość poznania świata w ogóle.
Metoda wątpienia jest jednym z najważniejszych wkładów Kartezjusza do filozofii i postrzegania wiedzy. Przez wiele lat stanowiła inspirację dla filozofów i naukowców, którzy chcieli znaleźć pewne fundamenty dla swoich teorii.
Dualizm substancji
Dualizm substancji to filozoficzna koncepcja, która zakłada istnienie dwóch oddzielnych substancji w świecie, a dokładniej substancji materialnej i duchowej. Ta koncepcja została szczegółowo opracowana przez francuskiego filozofa René Descartesa, znanego również jako Kartezjusz.
Kartezjusz wierzył, że istnieją dwie oddzielne substancje w rzeczywistości — substancja materialna, która obejmuje ciało i jego właściwości, takie jak rozmiar, kształt i ruch oraz substancja duchowa, która obejmuje umysł i jego właściwości, takie jak myślenie, rozumowanie i świadomość.
Według Kartezjusza, te dwie substancje są całkowicie odrębne i nie mogą być zredukowane do siebie nawzajem. Oznacza to, że umysł i ciało istnieją w oddzielnych przestrzeniach i nie mają wpływu na siebie nawzajem. Kartezjusz wierzył, że to właśnie duchowa substancja jest odpowiedzialna za to, co czyni nas ludźmi, a nie tylko biologiczne funkcje ciała.
Ta koncepcja dualizmu substancji była często krytykowana przez innych filozofów i naukowców, którzy uważali, że umysł i ciało są ze sobą połączone w sposób bardziej złożony i wzajemnie oddziałujący, niż to przedstawia Kartezjusz. Jednak jego idee miały duży wpływ na rozwój filozofii i nauki w Europie i są do dzisiaj przedmiotem badań i dyskusji.
Cogito ergo sum
„Myślę, więc jestem” to jedno z najbardziej znanych i wpływowych stwierdzeń w historii filozofii, sformułowane przez francuskiego filozofa René Descartesa w jego dziele „Rozprawa o metodzie”. Kartezjusz w swojej filozofii postawił zadanie odnalezienia pewnej pewnej wiedzy, która nie byłaby narażona na wątpliwości.
W swoich rozważaniach, Kartezjusz postanowił poddać w wątpliwość wszystko, co mógłby uznać za niepewne. Stwierdził, że nie można ufać zmysłom, ponieważ one czasami nas oszukują, a także, że nie można ufać wiedzy zdobytej przez autorytety, ponieważ i oni mogą się mylić.
Jednak jedno, czego nie można podważyć, to fakt, że jest się myślącym bytem. Nawet jeśli cały świat jest iluzją, a my jesteśmy tylko programem w komputerze, to wciąż musimy istnieć jako byt myślący, aby móc rozważać tę kwestię.
Dlatego też Kartezjusz sformułował słynne stwierdzenie: „Cogito, ergo sum” — „Myślę, więc jestem”. W ten sposób stwierdził, że jedyną rzeczą, której można być pewnym, jest fakt istnienia jako myślący byt.
Stwierdzenie to stało się punktem wyjścia dla kartezjańskiej filozofii, która podkreślała znaczenie rozumu i umysłu w poznaniu świata. Wpłynęło również na rozwój filozofii nowożytnej i w znacznej mierze przyczyniło się do rozwoju nauki i filozofii nauki.
Teoria idei
W swojej teorii idei, Descartes twierdził, że idee są obecne w umyśle ludzkim od urodzenia. Uważał, że idee są formowane przez doświadczenie, ale że niektóre idee, takie jak idee podstawowe, takie jak idea istnienia, są wpisane w umysł człowieka od samego początku.
Według Descartesa, idee dzielą się na trzy rodzaje:
Idee wrodzone
— to idee, które są obecne w umyśle od urodzenia i nie wymagają doświadczenia, aby zostać sformułowane. Do tych idei należą idea istnienia, idee matematyczne i logiczne.
Idee pochodzące od doświadczenia
— to idee, które powstają na skutek doświadczenia i obserwacji świata. Wymagają one zmysłowego postrzegania świata zewnętrznego, aby zostać sformułowane. Do tych idei należą idee sensoryczne, takie jak kolor, dźwięk, smak i zapach.
Idee pochodzące od umysłu
— to idee, które powstają w umyśle na skutek myślenia i rozumowania. Są one wynikiem procesów myślowych i nie wymagają bezpośredniego doświadczenia zewnętrznego, aby zostały sformułowane.
W ten sposób Descartes stworzył podstawy dla koncepcji, która będzie miała duży wpływ na późniejszy rozwój filozofii, a mianowicie koncepcji, że umysł ludzki posiada pewne wrodzone zdolności poznawcze i że niektóre idee są wpisane w umysł od urodzenia.
Argument ontologiczny
Kartezjusz sformułował argument ontologiczny, który miał udowodnić istnienie Boga. Argument ten polegał na stwierdzeniu, że Bóg jest najdoskonalszym istnieniem, a ponieważ doskonałość wymaga istnienia, to Bóg musi istnieć.
Argument ontologiczny Kartezjusza to argument filozoficzny, który został zaproponowany przez René Descartesa w jego dziele „Rozprawa o metodzie”. Argument ten próbuje udowodnić istnienie Boga na podstawie samej definicji Boga, bez odwoływania się do doświadczenia, czy empirycznych obserwacji.
Kartezjusz argumentuje, że Bóg jest bytem doskonałym, a więc posiada wszystkie doskonałe cechy, włącznie z istnieniem. Stwierdza on, że istnienie jest cechą doskonałą, a zatem jeśli Bóg jest istotą doskonałą, musi istnieć. Innymi słowy, istnienie Boga jest nieodłączną częścią jego definicji.
Argument ontologiczny Kartezjusza jest często krytykowany przez filozofów, którzy twierdzą, że sama definicja czegoś nie może dostarczyć nam wystarczającej podstawy do uzasadnienia jego istnienia. Argument ten jest też krytykowany za to, że wydaje się opierać na pojęciu Boga, którego istnienie nie jest oczywiste dla wszystkich ludzi.
Teoria poznania
Kartezjusz uważał, że poznanie jest procesem, który polega na zrozumieniu istoty rzeczy. Uważał również, że poznawanie wymaga krytycznego myślenia i wykorzystania metody wątpienia.
Teoria poznania Kartezjusza opiera się na dwóch głównych założeniach. Pierwszym jest jego metoda wątpienia, a drugim jest dualizm substancji.
Metoda wątpienia jest sposobem, w jaki Kartezjusz stara się osiągnąć pewność w swoim poznaniu. Kartezjusz uważał, że wielu ludzi jest skłonnych do przyjmowania fałszywych przekonań jako prawdziwe, co prowadzi do błędnego poznania. Dlatego stworzył metodę, która polega na wątpieniu we wszystko, co nie jest pewne. Kartezjusz wątpił w swoje zmysły, pamięć, a nawet w istnienie Boga i świata zewnętrznego. Jednak jedyną rzeczą, o której nie mógł wątpić, był sam fakt wątpienia, ponieważ musiał istnieć, by móc wątpić. To pozwoliło mu na stwierdzenie, że jego istnienie jest pewne, a to było dla niego punktem wyjścia do dalszego poznania.
Dualizm substancji to drugie ważne założenie teorii poznania Kartezjusza. Kartezjusz uważał, że świat składa się z dwóch różnych substancji: substancji materialnej i duchowej. Substancja materialna obejmuje wszystko, co ma formę fizyczną, takie jak ciała ludzkie, zwierzęta, rośliny i przedmioty. Substancja duchowa, z drugiej strony, obejmuje wszystko, co nie ma formy fizycznej, takie jak myśli, uczucia i emocje.
Według Kartezjusza poznajemy świat materialny za pomocą naszych zmysłów, ale poznajemy świat duchowy za pomocą intuicji, która jest zdolnością poznawania rzeczy bezpośrednio, bez pośrednictwa zmysłów. Kartezjusz uważał, że istnienie ducha jest niezależne od ciała i że duch może istnieć poza nim, co prowadzi do koncepcji dualizmu kartezjańskiego.
Podsumowując, teoria poznania Kartezjusza opiera się na metodzie wątpienia, która pozwala nam osiągnąć pewność w naszym poznaniu, oraz na dualizmie substancji, który dzieli świat na dwie różne substancje: materialną i duchową.
Sokrates
Wstęp
Sokrates był greckim filozofem żyjącym w V wieku p.n.e., którego koncepcje miały duży wpływ na filozofię zachodnią. Sokrates był znany ze swojej metody filozoficznej polegającej na zadawaniu pytań, która jest znana jako metoda sokratejska.
Jego filozofia skupiała się na badaniu natury człowieka, moralności i etyki. Sokrates nie napisał żadnych dzieł, jego nauczanie zostało przekazane przez jego uczniów, w szczególności przez Platona.
Jego najbardziej znane podejście filozoficzne to metoda elenktyczna, czyli przeprowadzanie pytań i odpowiedzi w celu ujawnienia błędnych przekonań lub niekonsekwencji w myśleniu. Sokrates stawiał pytania, które miały prowadzić do samodzielnego rozumowania i poznania prawdy.
Sokrates wierzył, że prawdziwe szczęście i dobro można osiągnąć tylko poprzez rozwój moralny i duchowy. Uważał, że wiedza o dobru prowadzi do dobra, a wiedza o złu prowadzi do zła, a zatem wszyscy ludzie chcą działać dobrze, ale często brakuje im właściwej wiedzy.
Sokrates uważał, że dusza jest ważniejsza niż ciało i że wartości moralne są najważniejsze w życiu człowieka. Jego filozofia opierała się na idei, że prawdziwe szczęście można osiągnąć tylko poprzez rozwój ducha, a nie poprzez zdobycie dóbr materialnych.
Kup książkę, aby przeczytać do końca.