Bezpłatny fragment - Człowiek jako biopsychospołeczna całość — implikacje do rehabilitacji medycznej, psychologicznej i zawodowej

W świetle współczesnej wiedzy nauk medycznych, której nie można podważyć, ugruntowało się słuszne przekonanie, że do człowieka trzeba podchodzić holistycznie, całościowo, uwzględniając najprościej ujmując jego zdrowie w kontekście sfery psychicznej i fizycznej, wzajemnie się uzupełniających oraz determinujących. To, co wpływa na psychikę generuje także zmiany somatyczne i to, co dzieje się w ciele, wpływa na stan psychiczny. Zdrowie jest perspektywą całościową, jak człowiek, różne elementy przenikają się i tworzą, gwarantując ogólną jakość funkcjonowania. Jest to istotne podejście, chociażby, gdy uwzględniamy praktyczne implikacje w szeroko rozumianej rehabilitacji, o czym będzie w pracy dalej.

W biomedycznym podejściu do człowieka, zdrowia, było przełomem w renesansowej wizji człowieka uwzględnienie perspektywy dualistycznej. Ów przełom oznaczał przez przyjęcie tej koncepcji — dualizmu ciała i duszy — wyjście do szybkiego procesu stworzenia podstaw dla rozwoju medycyny. Na wiele lat uwaga specjalistów skupiała się na sferze somatycznej człowieka. Zdrowie pojmowano przede wszystkim jako stan tożsamy z brakiem zakłóceń w funkcjonowaniu biologicznym.

Koncepcja biopsychiczna podejścia do człowieka, jego zdrowia, doczekała się licznych opracowań. Miała początek w latach siedemdziesiątych, w następnych latach usiłowano ją rozwijać.

Rozpatrywanie człowieka jako biopsychospołecznej całości oznacza, że człowieka tworzą elementy biologiczne, takie jak organizm (mięśnie, nerwy, mózg, hormony) i psychologiczne: psychika, umysł, rozum, zdolności rozumowania, w ogóle myślenia. Trzeba te twierdzenia uzupełnić o istotę, człowiek to jednostka społeczna, żyje wśród innych, rozwija się wśród innych i realizuje.

Rozumienie człowieka w koncepcji holistycznej zakłada istnienie niepodważalne jego wymiaru fizycznego i duchowego. Jak tłumaczy Kulawiński, zgodnie z klasyfikacją potrzeb na wyższe i niższe, cechują nas nie tylko pragnienia biologiczne, jak potrzeba odżywania się czy snu. Nasz sposób egzystencji zdeterminowany jak także przez potrzeby kulturowe. obcowanie ze sztuką, filmem, dziełem literackim. Jeśli te potrzeby stają się zubożone, należy je poddać rehabilitacji, przywracaniu. Jest to sprawa oczywista, gdyż warunkuje jakość ludzkiego życia i zapewnia możliwie pełną realizację.

Wiele mówi się obecnie o rekonstrukcji funkcji mózgu, o jego cechach plastycznych, i to w każdym okresie życia. Jest to istotny wniosek dla praktyki rehabilitacyjnej, trzeba je równolegle rozważać z potrzebami praktycznymi, wynikającymi ze stanu naszej wiedzy, co zawsze rodzi określone możliwości, a jeśli idzie o funkcje człowieka, trzeba te szanse wykorzystywać w jak najbardziej szeroki i głęboki sposób, odpowiednio diagnozując i opracowując indywidualny program pracy, stosownie do szczegółowych potrzeb pacjenta.

Analizowane w pracy holistyczne podejście do człowieka zawiera się w jego właściwościach w kontekście rozwoju biologicznego, społecznego i osobowego. W koncepcji biologicznej człowiek rozumiany jest jako organizm, który cechuje się strukturami, jakie pełnią określone funkcje. W tym kontekście celem rehabilitacji jest zniesienie ograniczeń, bądź zaburzeń, które dotyczą przebiegu funkcji, zależnie od stopnia oraz zakresu uszkodzeń. Człowiek rozumiany jako osoba działa wypełniając określone czynności oraz zadania życiowe. Człowieka trzeba także rozpatrywać jako członka społecznej grupy, uczestniczy on w jej życiu. W podanych ostatnich dwóch aspektach ograniczenia charakteryzujące niepełnosprawność będą wpływały na ograniczenie aktywności. Aktywność ta, ludzka, wynikająca ze sfery potrzeb realizuje się w kontekście potrzeb społecznych, emocjonalnych, ruchowych i poznawczych.