Wstęp
Moja przygoda z językiem greckim zaczęła się w 2008 roku, kiedy to w planach miałem pojechać do Grecji na dwa tygodnie, zostałem tam dwa lata. Siłą rzeczy musiałem, chciałem nauczyć się języka. Muszę wspomnieć, że języki obce są moją pasją, więc nauka nie sprawiała mi trudności, wręcz przeciwnie była to dla mnie wielka frajda. Po powrocie do Polski nie zaprzestałem nauki i pogłębiania tajników języka greckiego. Nieodłącznym podręcznikiem, który towarzyszył mi od praktycznie początku mojej nauki był „Barbajorgos” Małgorzaty Borowskiej. Dzięki niemu poznałem bardzo dużo słownictwa, ale przede wszystkim zasady gramatyki greckiej.
Dlaczego postanowiłem stworzyć ten słownik?
Jako „samouk” wypracowałem sobie metodę nauki słówek. Najlepszym sposobem, jak dla mnie, jest zapamiętywanie słownictwa podzielonego na grupy tematyczne. Niestety na rynku polskim brakuje takiej publikacji (jest dużo rozmówek, słowników, które niestety nie do końca obejmują to czego uczeń by potrzebował), dlatego właśnie powstał ten słownik. Na początku powstał na własne potrzeby, ale skoro już jest, to chętnie podzielę się swoją pracą z innymi pasjonatami języka greckiego. Słownik zawiera podstawowe słownictwo, które uważałem za niezbędne, aby porozumieć się w języku greckim. Nie jest koniecznym, aby wkuwać niezliczoną liczbę słówek, które wylecą z głowy, bo i tak nie będą używane lub w bardzo rzadkich sytuacjach, więc bez sensu jest ich się uczyć.
Podział i zapis słówek:
— Rzeczowniki, zapisywane są wraz z rodzajnikiem:
— ο πατέρας (rodzaj męski, ο)
— η μητέρα (rodzaj żeńskie, η)
— το παιδί (rodzaj nijaki, το)
— Przymiotniki podawane są w rodzaju męskim, w mianowniku, liczby pojedynczej a w nawiasie podaje końcówki dla rodzaju żeńskiego i nijakiego
— καλός (-ή, -ό)
— Czasowniki, które w czasie teraźniejszym trybu oznajmującego, strony czynnej kończą się na -ώ w nawiasie podaję końcówki dla drugiej osoby liczby pojedynczej (εσύ)
— μπορώ (-είς)
— αγαπώ (-άς)
Miłej nauki
Łukasz Kaźmierczak
I Alfabet i wymowa grecka
Zaczynając przygodę z językiem greckim należy nauczyć się alfabetu. Na pierwszy rzut oka może wydawać się to trudne, wiem sam po sobie, że takie nie jest. Wystarczy trochę cierpliwości oraz praktyki, aby opanować pismo Greków.
Zaczynamy od poznania alfabetu greckiego, który składa się z 24 liter:
Α α (άλφα) — alfa
Β β (βήτα) — wita
Γ γ (γάμα) — ghama
Δ δ (δέλτα) — dhelta
Ε ε (έψιλον) — epsilon
Ζ ζ (ζήτα) — zita
Η η (ήτα) — ita
Θ θ (θήτα) — thita
Ι ι (γιώτα) — jota
Κ κ (κάπα) — kapa
Λ λ (λάμδα) — lamdha
Μ μ (μι) — mi
Ν ν (νι) — ni
Ξ ξ (ξι) — ksi
Ο ο (όμικρον) — omikron
Π π (πι) — pi
Ρ ρ (ρο) — ro
Σ σ ς (σίγμα) — sigma
Τ τ (ταυ) — taf
Υ υ (ύψιλον) — ipsilon
Φ φ (φι) — fi
Χ χ (χι) — chi
Ψ ψ (ψι) — psi
Ω ω (ωμέγα) — omega
Po opanowaniu alfabetu, należałoby opanować wymowę poszczególnych liter, która może wydać się skomplikowana, jednak taka nie jest. Należy opanować kilka zasad. Zaczynam od przedstawiania wymowy samogłosek:
α — wymawia się jak polskie „a”
ε — wymawia się jak polskie „e”
η — wymawia się jak polskie „i”
ι — wymawia się jak polskie „i”
ο — wymawia się jak polskie „o”
υ — wymawia się jak polskie „i”
ω — wymawia się jak polskie „o”
Połączenia samogłoskowe:
αι — wymawia się jak polskie „e”
ει — wymawia się jak polskie „i”
οι — wymawia się jak polskie „i”
υι — wymawia się jak polskie „i”
ου — wymawia się jak polskie „u”
αυ — przed: samogłoską lub β, γ, δ, ζ, λ, μ, ν, ρ wymawia się jak „aw”
przed: κ, π, τ, χ, φ, θ, σ, ξ, ψ wymawia się jak „af”
ευ — przed: samogłoską lub β, γ, δ, ζ, λ, μ, ν, ρ wymawia się jak „ew”
przed: κ, π, τ, χ, φ, θ, σ, ξ, ψ wymawia się jak „ef”
Skupiając się na wymowie samogłosek greckich należy wspomnieć jeszcze o znaku dierezy (¨), dwie kropki nad samogłoską, z reguły drugą samogłoską z powyżej wymienionych połączeń. Znak ten służy do oddzielenia dwóch samogłosek wymawianych oddzielnie:
μαϊμού [maim’u]
χαϊδεύω [chaid’ewo],
o ile na taką wymowę nie wskazuje akcent (padający na pierwszą literę połączenia):
πλάι [pl’ai]
νεράιδα [ner’aida].
Przyszła kolej na opanowanie spółgłosek:
β — wymawia się jak polskie „w”
γ — przed spółgłoskami oraz przed samogłoskami: α, ο, υ wymowa zbliżona do polskiego kresowego „h” w wyrazie „Bohdan” (w zapisie fonetycznym na potrzeby słowniczka będę zapisywał ten dźwięk jako „gh”);
— przed samogłoskami: ε, ι wymawia się jak polskie „j”
δ — wymawia się jak angielskie „th” w wyrazie „this” (w zapisie fonetycznym na potrzeby słowniczka będę zapisywał ten dźwięk jako „dh”)
ζ — wymawia się jak polskie „z”
θ — wymawia się jak angielskie „th” w wyrazie „think” (w zapisie fonetycznym na potrzeby słowniczka będę zapisywał ten dźwięk jako „th”)
κ — wymawia się jak polskie „k”
— przed: ε, αι wymawia się miękko „ki”
λ — wymawia się jak polskie „l”
μ — wymawia się jak polskie „m”
ν — wymawia się jak polskie „n”
ξ — wymawia się jak polskie „ks”
π — wymawia się jak polskie „p”
ρ — wymawia się jak polskie „r”
σ — wymawia się jak polskie „s”; przed: β, γ, δ, ζ, μ, ν, ρ wymawia się jak „z”
τ — wymawia się jak polskie „t”
φ — wymawia się jak polskie „f”
χ — wymawia się jak polskie „ch”
— przed: ε, αι wymawia się miękko „chi”
ψ — wymawia się jak polskie „ps”
Połączenia spółgłoskowe:
γκ — na początku wyrazu wymawia się jak „g”
γγ, γκ — w środku wyrazy wymawia się jak „ng”
γχ — wymawia się jak „nch”
μπ — na początku wyrazu wymawia się jak „b”
— w środku wyrazu wymawia się jak „mb”
ντ — na początku wyrazu wymawia się jak „d”
— w środku wyrazy wymawia się jak „nd”
τζ — wymawia się jak „dz”
τα — wymawia się jak „c”
Spółgłoski podwójne wymawia się jak pojedyncze.
Akcent w języku nowogreckim może padać na ostatnią, przedostatnią lub trzecią od końca sylabę. Sprawa jest łatwa, ponieważ akcent zawsze jest zaznaczony, wyjątek stanowią wyrazu jednosylabowe:
αίμα [‘ema]
βούτυρο [w’utiro]
ποιος [pios]
ναι [ne]
Na sam koniec pierwszego rozdziału chciałem zwrócić uwagę na greckie zapytania, który zapisywany jest jako: ;
Grecki średnik natomiast zapisywany jest jako kropka u góry wyrazu •.
II Formy na powitanie i pożegnanie
Dzień dobry! (do mniej więcej godziny 12) — Καλημέρα!
Dzień dobry! (po godzinie 12) — Καλησπέρα!
Dobry wieczór! — Καλό βραδύ!
Dobranoc! — Καληνύχτα!
Cześć! (mniej formalnie) — Γεια σου!*
Dzień dobry! (mniej formalnie, lub cześć, gdy zwracamy się do grupy osób) — Γεια σας!*
Do widzenia! — Αντίο!
Do zobaczenia jutro! — Θα σε δω αύριο!
Do zobaczenia wkrótce! — Καλή αντάμωση!
Witaj! — Καλώς ήρθες!
Witajcie! — Καλώς ήρθατε!
*Zwroty używane na powitanie jak i na pożegnanie.
Pozdrowienia
Szczęśliwej podróży! — Καλό ταξίδι!
Dobrej zabawy! — Καλή διασκέδαση!
Pozdrowienia dla… — Χαιρετισμούς σε…
Pozdrowienia od… — Χαιρετισμούς από…
Święta oraz życzenia
rocznica — η επέτειος
urodziny — τα γενέθλια
imieniny — η ονομαστική εορτή
Sto lat! — Χρόνια πολλά!
Boże Narodzenie — Χριστούγεννα
Nowy Rok — Πρωτοχρονιά
Sylwester — Παραμονή Πρωτοχρονιάς
Wesołych Świat Bożego Narodzenia — Καλά Χριστούγεννα
Szczęśliwego Nowego Roku — Ευτυχισμένος ο καινούριος Χρόνος!
Wielkanoc — Πάσχα
Wielki Tydzień — Μεγάλη Εβδομάδα
Niedziela Palmowa — η Κυριακή των Βαΐων
Wielki Piątek — Μεγάλη Παρασκευή
Wesołych Świat Wielkanocnych — Καλό Πάσχα
Wielki Post — Σαρακοστή
III Dane osobowe
imię — το όνομα
nazwisko — το επώνυμο
wiek — η ηλικία
płeć — το φύλο
męska — ανδρικό
żeńska — γυναικείο
zawód — το επάγγελμα
stan cywilny — η οικογενειακή κατάσταση
żonaty — παντρεμένος
zamężna — παντρεμένη
stanu wolnego — ελεύθερος (-η, -ο)
rozwiedziony — χωρισμένος (-η, -ο)
wdowiec — ο χήρος
wdowa — η χήρα
adres — η διεύθυνση
kod pocztowy — o ταχυδρομικός κώδικας
miasto — η πόλη
narodowość — η εθνικότητα
Dodatkowe słówka, które mogą się przydać:
pan — ο κύριος
pani — η κυρία
mężczyzna — ο άντρας
kobieta — η γυναίκα
chłopak — το αγόρι
dziewczyna — η κοπέλα
dziecko — το παιδί
człowiek — ο άνθρωπος
— Podstawowe zwroty, które mogą się przydać
dziękuję — ευχαριστώ
proszę — παρακαλώ
przepraszam — συγνώμη
tak — ναι
nie — όχι (jest to odpowiedź na pytanie)
IV Rodzina
rodzina — η οικογένεια
mąż — ο άντρας
żona — η γυναίκα
małżeństwo — το ανδρόγυνο
ojciec — ο πατέρας
matka — η μητέρα
rodzice — οι γονείς
syn — ο γιος
córka — η κόρη
dziecko — το παιδί
brat — ο αδερφός, ο αδελφός
siostra — η αδερφή, η αδελφή
rodzeństwo — το αδέλφι
dziadek — ο παππούς
babcia — η γιαγιά
wnuk — ο εγγονός
wnuczka — η εγγονή
wujek — ο θείος
ciocia — η θεία
bratanek, siostrzeniec — ο ανιψιός
bratanica, siotrzenica — η ανιψιά
kuzyn — ο ξάδερφος, ο ξάδελφος
kuzynka — η ξαδέρφη, η ξαδέλφη
teść — ο πεθερός
teściowa — η πεθερά
zięć — ο γαμπρός
synowa — η νύφη
szwagier — ο κουνιάδος
szwagierka — η κουνιάδα
ojczym — o πατριός
macocha — η μητριά
pasierb — o ψυχογιός
pasierbica — η ψυχοκόρη
ojciec chrzestny — ο νονός
matka chrzestna — η νονά
chrześniak — ο βαφτιστήρι
chrześnica — η βαφτιστήρα
adoptować — υιοθετώ (-είς)
brać ślub — παντρεύομαι
drzewo genealogiczne — το γενεαλογικό δέντρο
rozwodzić się — χωρίζω
ślub — ο γάμος
V Państwa i kontynenty
flaga — η σημαία
godło — το εθνόσημο
hymn — ο ύμνος
język — η γλώσσα
kraj — η χώρα
miasto — η πόλη
mieszkaniec — ο κάτοικος
mieszkanka — η κάτοικος
narodowość — η εθνικότητα
państwo — το κράτος
stolica — η πρωτεύουσα
wieś — το χωριό
Państwa Unii Europejskiej — τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Unia Europejska — η Ευρωπαϊκή Ένωση
Austria — η Αυστρία
Belgia — η Βέλγιο
Bułgaria — η Βουλγαρία
Chorwacja — η Κροατία
Cypr — η Κύπρος
Czechy — η Τσεχία
Dania — η Δανία
Estonia — η Εσθονία
Finlandia — η Φινλανδία
Francja — η Γαλλία
Grecja — η Ελλάδα
Hiszpania — η Ισπανία
Holandia — η Ολλανδία
Irlandia — η Ιρλανδία
Litwa — η Λιθουανία
Luksemburg — το Λουξεμβούργο
Łotwa — η Λετονία
Malta — η Μάλτα
Niemcy — η Γερμανία
Polska — η Πολωνία
Portugalia — η Πορτογαλία
Rumunia — η Ρουμανία
Słowacja — η Σλοβακία
Słowenia — η Σλοβενία
Szwecja — η Σουηδία
Węgry — η Ουγγαρία
Włochy — η Ιταλία
Europa
Kup książkę, aby przeczytać do końca.