Żaden człowiek nie jest samoistną wyspą: każdy stanowi ułamek kontynentu, część lądu. Jeżeli morze zmyje choćby grudkę ziemi, Europa będzie pomniejszona, tak samo jak gdyby pochłonęło przylądek, włość twoich przyjaciół czy twoją własną. Śmierć każdego człowieka umniejsza mnie, albowiem jestem zespolony z ludzkością. Przeto nigdy nie pytaj, komu bije dzwon: bije on tobie.

John Donne

poeta angielski

(1573 — 1631)

Wronie

Znalazłem zielone szkiełko,

Wygrzebałem butem z piasku,

Przyłożyłem do oka.

Oto, co ujrzałem w zielonym jego blasku:

Starą lipę z ławką dookoła,

Przyfolwarczny pałac Słońcu się kłaniał,

Ciężkie konie zaprzęgnięte w wozy

I oracza za pługiem — w trudzie ziemię krajał.

Za wsią, za łąką — jeziorko.

Z pnia drzewa tratwa, chłopcy się pławili

W trzcinach, stado nieporadnych kijanek.

Na brzegu dzieci babki z piasku lepiły.

Ostatnie płonie ognisko w obozie,

Drużynowy opowiada starodawne dzieje.

Siedzimy wpatrzeni w płonące polana,

Nad marzeniami wiatr szumny wieje.

Na skraju wsi szkółka mała,

Wrześniowa mgła lato wygoniła.

Grzechocze piórnik w tornistrze,

Jesień na liściach kasztanów tańczyła.

Jeszcze przez szkiełko zobaczyłem

Stalówkę, obsadkę, kałamarz.

W bajce o krasnoludkach wystąpiłem,

Potem zieloną ławkę i klasę,

I kaflowy piec pożegnałem.

„A co z zielonym szkiełkiem?” — zapytacie.

Tam, gdzie magię znalazłem,

Tam ją w piachu schowałem.

Może kiedyś ktoś szkiełko znajdzie

I jak ja — drogę do krainy dzieciństwa odnajdzie.

Ostróda, 22.12.2021

Wąbrzeźno 1966

Skrzypiące, kręte, pachnące wilgocią murów schody,

Drzwi ze staroświecką kołatką.

Przedpokój.

Może pokój.

Może salon.

Czarne przedwojenne meble.

Kredens pełen kryształów.

W białego słonia wmontowany zegar

I jeszcze jeden zegar:

Czarny, oszklony, z dwoma wahadłami.

Było też czarne pianino.

Kiedyś…

Kiedyś grała na nim moja matka.

Miała białe podkolanówki,

Lalki i jasne warkoczyki.

I była pękata, czarna, pachnąca naftaliną szafa

Pełna garderoby już niepotrzebnej,

Obuwia, w którym nikt od dawna nie chodził,

Książek dawno przeczytanych,

Z którymi żal się rozstać,

Karton po butach pełen pożółkłych zdjęć

Dawno nieoglądanych,

I stała tam wersalka wcale nie przedwojenna,

I były tam problemy powojenne.

A na Rynku

Słońce to samo,

Bruk ten sam,

Pomnik na Placu Zwycięstwa

Ten sam,

Dla mnie na zawsze ten sam.

Przepis na wiersz

Dojrzę kręgi na wodzie rybim pluskiem zrobione.

Podmuch wiatru zdejmę ze skrzydeł motyla.

Spadające ptasie pióro w dłonie pochwycę.

Ruch firanki lipcowego poranka w pamięci zatrzymam.

Zachowam pod powiekami trzcin falowanie.

Brzmienie ważki na źdźble siadającej usłyszę.

Spojrzenia biegnące do Wenus zawrócę.

Złapię do Jowisza płynące westchnienia.

Gestem siewcy pył gwiezdny zaczerpnę.

Na promień Słońca tęsknoty jak obwarzanki naniżę.

Z sierpa Księżyca z marzeniami tobołek zdejmę.

Drogę Mleczną po kraniec wzrokiem przeniknę.

Wieczorem świecę w izbie zapalę,

Przy glinianym piecu chlebowym usiądę.

Pod drewnianą powałą myśli się będą unosić.

Jak w moździerzu zioła ucieram starannie,

Tak słowa co gładsze na kartce układam.

Drew dorzucam, płomień świecy przygasa.

Nad ranem w fotelu, w koc zawinięty.

Przebudzi mnie deszcz, w szyby stukając.

Nie chcę powiek podnosić, chcę marzyć.

Chcę wierzyć, że to, co śniłem,

To przepis na wiersz odnalazłem.

Chcę myśleć, że wiersz przecudny stworzyłem.

Ostróda 18.05.2023

Podsłuchane w eSKa Cafe

Siedziały w kawiarni

Trzy panie i pan

I nie była to Café Parisien.

Snuli opowieści

O miasteczkach i siołach, o naszym kraju.

Gdzie byli, gdzie będą, a gdzie warto być.

O Żabim Rogu, Zawrotach i Bramce.

O Słoneczniku, Wenecji i Raju.

A ja w fotelu trzy stoliki dalej

Zamykam oczy i widzę

Opuszczony pałac w lesie,

Do wsi zapomnianej aleję lipową,

Głaz przydrożny na rozstajach.

I płyną w powietrzu

Wspomnienia, refleksje, doznania

Trzech pań i jednego pana.

I do Działdowa mnie zabrali —

Tam, gdzie graniczą Prusy z Mazowszem,

Gdzie czarny orzeł pod złotą koroną

Naprzeciw orła białego staje.

Nim myśli z zapachem kawy ulecą,

Notuję wiersz na serwetce.

Nim zgasną światła kawiarniane,

Nim się pożegnają i znikną

Zaczarowani — pan i trzy panie.

Ostróda, 13.07.2023

Byłem, jestem, będę

Oto jestem. Wczepiony kurczowo we włosy świata,

forma uwierająca człowieka, który ją zamieszkuje.

„Oto jestem”, Bogdan Loebl

Zaprę się nogami o głębokiej wody dno kamieniste.

Zaprę się rękami o niebo świetlnymi latami świetliste.

Wzrok na krzywiźnie widnokresu zatrzymam,

Gdzie Krzyż Południa naprzeciwko stóp moich.

Zamknę oczy, wstrzymam oddech,

O podróży w nieznane podumam.

Wiatr wieści ze świata do ucha mi wtłoczy,

Gdzie śmierć, gdzie zaraza,

Gdzie głód, gdzie wojna się toczy.

Nie dźwignę sam firmamentu,

Nie dźwignę, choćbym i Herkules, i Tytan był,

Nie zagarnę ręką horyzontu.

Ocean w mig mnie pochłonie, rzeka dość wody wybroczy.

Ośmiornice z traw morskich wieniec mi uplotą,

Delfiny wyniosą me ciało na brzeg,

Odpłyną, nie pomnąc, że człekiem jam był.

Albatros zaskrzeczy nad ludzką lichotą.

Wiatr pustynnym piaskiem szkielet mój zakryje,

Archeolog — europoidalny, dziesięć wieków wstecz.

Nie wiedząc, że ja nadal żyję,

Że dźwigam niebo, by do wody nie wpadło,

Że wicher zawracam, gdy paszcza trąb wyje.

Że jutrzni pilnuję, by co ranek była,

Gwiazda Wenus ze sklepienia,

Które dźwigam, świeciła.

Iława, nad brzegiem Jezioraka, 27.07.2021

Opowieść jednego drzewa

ramionami rozłożystymi

rosłem

dla was

opierałem się mrozom

mężniałem w deszczu

targany wiatrem

ptasie plemię liśćmi otulałem

i wędrowiec w moim cieniu przysiadł

teraz czekam

przyjdzie drwal

z silnymi rękoma i toporem

może będę ścianami waszego domostwa

krzyżem przydrożnym

czterema obliczami Światowida

albo ramą świętego obrazu

nad waszym łóżkiem

drzwiami za którymi cisza i spokój

i wieszak na twoje okrycie

może będzie ze mnie stół

jak wyśpiewał pan Gintrowski:

„stół taki co sam pisze wiersze

a jak zechce może zaśpiewa”

i krzesłem przy tym stole będę

i rozmów waszych nocnych wysłucham

i łzy wasze pić będę i wódkę rozlaną

tak skrzypcami też mógłbym być

wysoko w c-dur skocznie bym muzykował

czy też zwycięskim hetmanem

na szachownicy zmagania toczącym

mogę być wiórem

ziemię użyźniającym

albo radość z płonącego ogniska

w świat ze skrami ponieść

jakkolwiek losy się moje potoczą

w nowym życiu wrócę

w wodzie

w ziemi

w powietrzu będę

Ostróda, 13.08.2022

Fantasmagoria

A gdybym był tylko w wodzie lustrzanym odbiciem?

Tylko życia przemijającego odzwierciedleniem?

Rósłbym w tej wodzie wraz z drzewem,

Jak bracia nierozłączni stopami zrośnięci.

Jego konary w niebo wysoko,

Moje — w zwierciadlanej toni.

W zakochaniu byśmy się w sobie przeglądali,

Gałęziami w wiatru poszumie rozmawiali.

Liść spadający od niego

I ode mnie by się odrywał.

Frunęłyby dwa listki symetrycznie,

Jeden z góry do dołu, drugi przeciwnie.

Spotkałyby się liście na powierzchni wody,

Ten z dołu do góry i ten z góry na dół.

Maleńki żagielek wiatrem pchany

Albo z nurtem rzeki w nieznane zabrany.

Potem zła zima wodę lodem skuje,

Od siebie odgrodzi bratanków.

W ciemności tkwi ten do dołu od góry,

A ten u góry swój cień na śniegu rysuje.

I tak tkwią w marazmie,

Czekając, aż lód staje,

Dwa na siebie skazane życia.

Odbicie drzewa i drzewo odbicia.

Wiosną zazieleni się jego/moja korona.

O brzasku spostrzegę bez smutku,

To jednak do niego ptak przylatuje,

A ja go tylko naśladuję.

Ostróda, 30.06.2023

Chcę umrzeć z tym zdjęciem w dłoni

Gdzie jestem?

W domu?

Kiedyś miałem dom.

Z telewizorem, meblami i łazienką.

Nie jestem w domu.

Nigdzie nie jestem.

Głowa zmęczona nocnymi koszmarami,

A może dobrymi snami, których nie chcę pamiętać,

Zaczyna pracować — niestety.

Nie obchodzi mnie, czy jest zima, czy lato.

Zawsze jest odpowiednia pora, by umrzeć.

Idę przez miasto.

Nie patrzę na ludzi.

Patrzę na chodnik pod stopami.

Patrzę na kwiaty w ogródkach.

Kiedyś miałem ogródek.

I jabłonie, i truskawki, i altankę.

Kwiaty nie mają pogardliwego spojrzenia.

I pachną.

Nie patrzę na ludzi.

Kiedyś miałem syna.

Sadzałem go na swoich kolanach.

Oglądaliśmy dobranocki.

Potem wpadał na obiad i za chwilę już go nie było.

Może gdzieś tu jest, w tym mieście.

Może jest gdzieś.

Nie poznałbym go już chyba.

On mnie nie poznaje.

Może gdzieś tu jest.

Nie spieszę się nigdzie.

Tam, gdzie byłem rano, nie było nic.

Tam, gdzie podążam, też nie ma nic.

Nie mam marzeń.

Nie mam spraw do załatwienia.

Nie mam dokumentów.

Nie. Jeden jedyny dokument mam.

Zawinięte w foliowy woreczek zdjęcie.

Pomięte, połamane, stare.

Zdjęcie chłopca.

Bogactwo?

Co to jest?

Nie wiedziałbym, jak korzystać.

Mój majątek to dwie foliowe torby.

I to, co gdzieś tam znajdę.

Siadam z tym na ławce.

Koło baru.

Jedząc chleb, czuję zapach.

Kiedyś taki jeden przyniósł mi obiad.

W styropianowym pudełku.

Kiedyś też dał mi 10 złotych.

Widziałem go z kobietą.

Trzymali się za ręce.

Miałem kiedyś dziewczynę.

Chodziliśmy na potańcówki.

Kiedyś miałem żonę.

Jutro nie jest ważne.

Wszystko było „kiedyś”.

„Kiedyś” też już jest nieważne.

Mam jeden dokument w kieszeni.

Adagio

Nie myśl, że okno otwieram, aby świeżego powietrza łyk zaczerpnąć.

Robię to, aby widzieć gwiazdy.

Nie myśl, że oczy otwieram, aby widzieć gwiazdy.

Oczy otwieram, aby widzieć nieskończoność.

Nie myśl, że nie patrzę na Ciebie, bo Cię nie kocham.

Kocham Ciebie, nie widząc Cię.

Nie myśl, że siedząc w ciszy, nie chcę nic słyszeć.

W ciszy więcej słychać.

Nie myśl, że klangor żurawi jest dla mnie nadchodzącą jesienią.

Jest nadzieją na kolejne lato, za chwilę.

Nie myśl, że gram na pianinie, aby zapełnić ciszę.

Dźwięki klawiszy dają ukojenie poharatanej duszy.

W brzmieniach pianina jest łyk rześkiego powietrza.

Jest bezkres nieba i gwiazdy tuż-tuż.

Jest klucz dzikich ptaków.

Jest miłość spełniona.

Jesteśmy i Ty, i ja.

Jest nadzieja.

Jest cisza.

Ciągle jeszcze niedoskonale gram na pianinie.

Moje umieranie

Kiedy ci powiem, że cię już nie kocham,