Słowem wstępu
Ateny to jedno z tych miast, które od wieków przyciągają podróżników swoim dziedzictwem, atmosferą i niepowtarzalnym światłem. Starożytna historia przeplata się tu z nowoczesnością, a spacerując wąskimi uliczkami Plaki czy wspinając się na Akropol, masz wrażenie, że stąpasz po tej samej ziemi, co tysiące lat temu najwięksi filozofowie i myśliciele. Ale Ateny to nie tylko muzeum pod gołym niebem. To także tętniące życiem miasto z lokalnym kolorytem, znakomitą kuchnią, barwnymi dzielnicami poza głównym szlakiem i przyjazną, południową atmosferą, którą czuć o każdej porze roku.
Jeśli marzysz o krótkim wypadzie pełnym wrażeń, a jednocześnie nie chcesz wydać fortuny, Ateny będą strzałem w dziesiątkę. To kierunek idealny na city break: łatwy do ogarnięcia logistycznie, z przystępnymi cenami i gęstością atrakcji, która pozwala zobaczyć naprawdę dużo w zaledwie kilka dni. Nie potrzebujesz dziesiątek godzin planowania — mając gotowy, dobrze przemyślany plan, możesz od razu ruszyć w drogę. Oszczędzasz czas, unikasz pułapek turystycznych i trafiasz tam, gdzie warto być — również tam, gdzie nie zagląda większość przewodników. Dzięki temu planowi skorzystasz z esencji miasta, ale też zejdziesz z utartego szlaku i poznasz Ateny z bardziej lokalnej strony.
Ten przewodnik to nie suchy zbiór atrakcji, ale propozycja, jak zanurzyć się w mieście, nie wydając przy tym majątku. Z myślą o budżetowym podróżniku zawarłem tu wszystko, co najważniejsze — od poruszania się po mieście, przez smaczne jedzenie, po sprawdzone noclegi w dobrej lokalizacji. Nie musisz się już zastanawiać, gdzie spać, co zobaczyć, gdzie zjeść i w jakiej kolejności ułożyć zwiedzanie. Możesz po prostu pojechać i chłonąć miasto.
Jak dostać się do Aten?
Dostanie się do Aten nie sprawia większych trudności — to kierunek dobrze skomunikowany zarówno z Polski, jak i z innymi krajami europejskimi. Najszybszym, najwygodniejszym i w większości przypadków najbardziej opłacalnym sposobem dotarcia do stolicy Grecji jest oczywiście samolot. Loty do Aten odbywają się regularnie z wielu polskich miast — zarówno z Warszawy, jak i z Krakowa, Katowic, Wrocławia, Poznania czy Gdańska. Linie niskokosztowe, takie jak Ryanair czy Wizz Air, oferują bilety w naprawdę korzystnych cenach, zwłaszcza poza sezonem i przy rezerwacji z wyprzedzeniem. Czas lotu to około 2,5 do 3 godzin, a lądujesz na lotnisku Eleftherios Venizelos, które położone jest ok. 30 km od centrum miasta. Transfer z lotniska jest dobrze zorganizowany i niedrogi — masz do wyboru metro, autobusy i taksówki.
Jeśli chcesz połączyć podróż z większą przygodą lub zwiedzić po drodze inne miejsca, możesz rozważyć opcję dojazdu drogą lądową. Podróż samochodem daje dużą swobodę, ale musisz liczyć się z bardzo długim czasem przejazdu — z Polski to ponad 2000 kilometrów i minimum dwie doby jazdy z przerwami. Po drodze możesz jednak zatrzymać się w krajach takich jak Węgry, Serbia czy Macedonia Północna. Przy podróży autem warto pamiętać o kosztach paliwa, winietach i opłatach drogowych, które w niektórych krajach są obowiązkowe.
Inną opcją, choć mniej popularną i zdecydowanie dłuższą, jest podróż autokarem lub kombinacją pociągów. Istnieją międzynarodowe połączenia autokarowe (np. z przewoźnikami typu FlixBus), ale trzeba się liczyć z bardzo długim czasem przejazdu — często ponad 30 godzin, z przesiadkami. To opcja głównie dla osób z dużą ilością czasu i ograniczonym budżetem, które niekoniecznie stawiają na komfort.
Ciekawą i dość oryginalną możliwością jest również podróż promem — choć nie bezpośrednio z Polski. Jeśli chcesz dotrzeć do Aten drogą morską, możesz najpierw dostać się do Włoch (np. do Bari, Ankony czy Wenecji), a stamtąd złapać prom do Patras, a następnie kontynuować podróż do Aten pociągiem lub autobusem. To rozwiązanie bardziej romantyczne niż praktyczne, ale dla niektórych — zwłaszcza w sezonie letnim — może być wyjątkowym doświadczeniem.
Bez względu na to, czy wybierzesz samolot, auto, autokar czy prom, Ateny są na tyle dobrze skomunikowane, że z łatwością znajdziesz sposób, który najlepiej pasuje do twojego stylu podróżowania i budżetu. Jeśli zależy ci na czasie i wygodzie — postaw na lot. Jeśli liczy się droga i przygoda — droga lądowa może dać ci więcej niż sam cel podróży.
Dojazd i transfer z lotniska
Lotnisko Eleftherios Venizelos w Atenach to największy port lotniczy w Grecji, oddalony o około 30 km na wschód od centrum miasta. Jest nowoczesne, dobrze zorganizowane i świetnie skomunikowane z samymi Atenami. Po wylądowaniu masz kilka opcji, by szybko i wygodnie dostać się do centrum — zarówno budżetowych, jak i bardziej komfortowych, zależnie od tego, ile chcesz wydać i o której godzinie przylatujesz.
Najwygodniejszym środkiem transportu jest metro. Linia 3 (niebieska) łączy lotnisko bezpośrednio z centrum Aten i kursuje co około 30 minut. Przejazd do stacji Monastiraki — jednej z głównych stacji przesiadkowych i turystycznych — zajmuje mniej więcej 40 minut. Bilet kosztuje 9 € (dla osób do 18. i powyżej 65. roku życia — 4,5 €), a jeśli podróżujecie w dwie osoby, warto kupić bilet grupowy za 16 €. Metro kursuje od ok. 6:10 do 23:30. To najwygodniejsza opcja, jeśli masz nocleg w centrum — wysiadasz blisko Plaki, Syntagmy czy Psiri i możesz spokojnie dojść pieszo do większości hoteli i hosteli.
Jeśli przylatujesz późno w nocy lub chcesz zaoszczędzić kilka euro, dobrym wyborem będzie autobus X95. To linia ekspresowa, która łączy lotnisko z placem Syntagma — centralnym punktem miasta, tuż przy parlamencie i Ogrodach Narodowych. Autobusy kursują przez całą dobę, co około 20–30 minut, więc nawet jeśli przylatujesz w środku nocy, bez problemu dostaniesz się do centrum. Bilet kosztuje 5,50 € i kupisz go w kiosku przed wejściem do autobusu lub bezpośrednio u kierowcy (trzeba mieć odliczoną gotówkę). Podróż trwa zwykle około godziny, ale w godzinach szczytu może się wydłużyć. To dobra opcja, jeśli Twój nocleg znajduje się w pobliżu placu Syntagma lub chcesz od razu przesiąść się na inne linie metra (na Syntagmie krzyżują się linie 2 i 3).
Dostępne są również inne linie autobusowe, które kursują z lotniska w różne części miasta, np. X96 do portu w Pireusie (jeśli planujesz dalszą podróż promem) czy X93 do dworców autobusowych KTEL. Warto sprawdzić ich trasy, jeśli Twój nocleg znajduje się poza centrum.
Jeśli zależy Ci na komforcie i podróżujesz z dużym bagażem, możesz zdecydować się na taksówkę. Stała opłata z lotniska do centrum Aten wynosi ok. 40 € w dzień i 55 € w nocy (od północy do 5:00 rano). Choć to najdroższa opcja, bywa opłacalna przy podróży w 3–4 osoby lub gdy nie chcesz korzystać z transportu publicznego. Możesz też skorzystać z aplikacji takich jak Beat (lokalny odpowiednik Ubera), która pozwala zamówić taksówkę z góry i śledzić trasę w czasie rzeczywistym.
Jeśli planujesz wynajem samochodu, na lotnisku znajdziesz przedstawicielstwa wszystkich największych firm — choć warto wiedzieć, że poruszanie się autem po samych Atenach bywa kłopotliwe ze względu na ruch, brak miejsc parkingowych i ograniczenia wjazdu do centrum.
Najlepszą opcją dla budżetowego i wygodnego transferu do centrum pozostaje metro lub autobus X95 — wybór zależy głównie od godziny przylotu, lokalizacji Twojego noclegu i preferowanego komfortu podróży.
Jak poruszać się po mieście?
Poruszanie się po Atenach jest całkiem proste i nie wymaga dużego budżetu ani szczególnych przygotowań. Miasto ma dobrze rozwiniętą komunikację publiczną, którą bez problemu ogarniesz nawet bez znajomości języka greckiego. Jeśli chcesz zwiedzać sprawnie i nie tracić czasu na stanie w korkach, najlepiej poruszać się metrem, pieszo i okazjonalnie skorzystać z autobusów lub tramwajów.
Metro w Atenach to najwygodniejszy środek transportu — czyste, punktualne i klimatyzowane. Składa się z trzech linii, które pokrywają większość obszarów turystycznych. Dojedziesz nim z lotniska do centrum (linia 3), dotrzesz na Akropol, do Plaki, Monastiraki, stacji Syntagma czy nawet do portu w Pireusie (linia 1). Rozkłady są czytelne, a oznaczenia dwujęzyczne. Metro działa zazwyczaj od wczesnego rana do około północy, choć w weekendy niektóre linie kursują dłużej.
Autobusy i trolejbusy uzupełniają siatkę komunikacyjną — są przydatne, gdy chcesz dotrzeć w mniej centralne rejony lub w okolice wzgórz czy plaż. W sezonie letnim mogą być jednak zatłoczone i wolniejsze ze względu na korki. Istnieje też linia tramwajowa, która biegnie z centrum w kierunku wybrzeża — możesz nią dojechać np. do plaż w Glyfadzie czy Faliro, jeśli planujesz spędzić dzień nad morzem.
Jeśli planujesz intensywne zwiedzanie, warto kupić bilet 24-godzinny (koszt: 4,10 €) lub bilet 5-dniowy (8,20 €), który obejmuje metro, autobusy, tramwaje i trolejbusy. Pojedynczy bilet kosztuje 1,20 € i jest ważny przez 90 minut na wszystkie środki transportu (z wyjątkiem dojazdu na lotnisko — tu obowiązują osobne taryfy). Bilety kupisz w automatach na stacjach metra lub w kioskach, a przy wejściu do pojazdu musisz je skasować — kontrolerzy nie są częstym widokiem, ale gdy się pojawią, są bezwzględni.
Sporo atrakcji znajduje się blisko siebie, więc wiele da się zwiedzić pieszo. Centrum Aten — od Plaki przez Monastiraki, Anafiotikę aż po Akropol — to obszar bardzo przyjazny dla spacerowiczów. Poruszanie się pieszo pozwala ci lepiej poczuć klimat miasta, zatrzymać się w lokalnych kawiarniach, podglądać codzienne życie mieszkańców i odkrywać mało znane zaułki.
Taksówki są stosunkowo tanie, ale warto uważać na nieuczciwych kierowców — szczególnie w okolicach lotniska i przy dużych atrakcjach turystycznych. Najlepiej korzystać z oficjalnych aplikacji, takich jak Beat czy Free Now, które działają na zasadzie Ubera, ale z licencjonowanymi kierowcami.
Jeśli chcesz być bardziej niezależny, możesz też wypożyczyć rower lub hulajnogę elektryczną — szczególnie w nowszych dzielnicach i wzdłuż wybrzeża. Choć Ateny nie są idealnym miastem do jazdy rowerem (dużo wzniesień, gorący klimat i intensywny ruch), coraz więcej tras i pasów rowerowych ułatwia przemieszczanie się w alternatywny sposób.
Warto też wiedzieć, że Grecy często korzystają z własnych aut, więc w godzinach szczytu (rano i późnym popołudniem) wiele ulic jest zakorkowanych. Dlatego w centrum lepiej unikać poruszania się samochodem — ani nie zaoszczędzisz czasu, ani nerwów, a z parkowaniem bywa trudno i drogo.
Podsumowując — w Atenach najlepiej poruszać się pieszo i metrem, wspomagając się transportem publicznym tam, gdzie trzeba. Dzięki temu zobaczysz więcej, wydasz mniej i doświadczysz miasta w jego naturalnym rytmie.
Jedzenie w Atenach
Jedzenie w Atenach to prawdziwa przygoda — i to taka, która wcale nie musi kosztować majątku. Niezależnie od tego, czy jesteś mięsożercą, wegetarianinem, fanem słodyczy czy ulicznego jedzenia, znajdziesz tu coś, co Cię zachwyci. Grecka kuchnia to połączenie prostoty i intensywnego smaku. W Atenach zjesz dobrze niemal wszędzie — od lokalnych tawern, przez uliczne stoiska, aż po nowoczesne bistro i rodzinne kawiarnie.
Na pierwszy rzut idą klasyki. Gyros, souvlaki i pita to jedzenie szybkie, sycące i tanie. Za 2–4 euro możesz dostać zawiniętą w papier pitę z mięsem, frytkami, warzywami i sosem tzatziki — idealną na lunch w trakcie zwiedzania. To danie, które zjesz praktycznie wszędzie, ale jeśli zależy Ci na czymś naprawdę dobrym, szukaj miejsc, gdzie jedzą lokalni mieszkańcy, a nie tylko turyści.
Jeśli lubisz kuchnię bardziej domową, koniecznie odwiedź tradycyjną tawernę. Znajdziesz w niej dania takie jak musaka, faszerowane warzywa (gemista), zapiekane bakłażany (imam bayildi), stifado czy dania z owoców morza. Wszystko jest tu przygotowywane na świeżo, a porcje bywają naprawdę duże. Wiele takich miejsc oferuje zestawy dzienne — szczególnie w porze obiadowej — za bardzo rozsądne pieniądze. Nie bój się miejsc wyglądających skromnie z zewnątrz — właśnie tam często zjesz najlepiej i najbardziej autentycznie.
Grecy jedzą późno i niespiesznie, dlatego kolacja to tu często całe wydarzenie — nie tylko posiłek, ale też okazja do spotkania, rozmowy, dzielenia się talerzami. Jeśli chcesz spróbować więcej smaków naraz, zamów mezze — czyli zestaw małych dań do dzielenia się. Zjesz wtedy i grillowaną ośmiornicę, i smażony ser saganaki, i oliwki, dolmades (gołąbki w liściach winogron), i wiele innych specjałów. Warto też zwrócić uwagę na dania wegetariańskie — Grecja to raj dla osób, które nie jedzą mięsa, bo warzywa i sery grają tu pierwsze skrzypce.
Nie zapomnij też o słodyczach. Bougatsa — czyli ciasto filo z kremem waniliowym lub serem, posypane cukrem pudrem i cynamonem — świetnie nadaje się na śniadanie albo deser. Baklava i inne wypieki z orzechami i miodem znajdziesz praktycznie na każdym rogu. Warto spróbować też loukoumades — smażonych kuleczek w miodzie i cynamonie, które Grecy jedzą na gorąco.
Kawa to osobny temat. Grecy kochają kawę i piją ją właściwie przez cały dzień — w różnych wariantach. W upały najlepiej smakuje frappe (mrożona kawa rozpuszczalna z pianką) lub freddo espresso, a jeśli lubisz coś słodkiego — zamów freddo cappuccino. Kawiarni jest tu mnóstwo i warto się w nich zatrzymać, żeby złapać chwilę oddechu między kolejnymi spacerami.
Na większe zakupy spożywcze dobrze sprawdzają się targi, np. Varvakios Agora — tam znajdziesz świeże warzywa, sery, oliwki, oliwę z oliwek czy suszone owoce. Świetna opcja, jeśli nocujesz w miejscu z kuchnią i chcesz przygotować coś samemu.