Bezpłatny fragment - Aberdeen

Historia Aberdeen

Początki osadnictwa w okolicach Aberdeen sięgają 6000 lat p.n.e. kiedy to ludy łowiecko-zbierackie zamieszkiwały ujścia rzek Don i Dee. Około 2000 lat p.n.e. tereny te zamieszkiwały ludy tzw. kultury pucharów dzwonowatych, których obecność wciąż przypominają nam kamienne kręgi rozsiane po całym Aberdeenshire. Najbliższy z nich (Dyce Stone Circle) znajduje się około pół godziny marszu z lotniska w Aberdeen. Około 400 lat p.n.e. w okolice Aberdeen napłynęły ludy celtyckie.

Początek pierwszego tysiąclecia naszej ery naznaczyła opisana przez Tacyta militarna kampania rzymskiego namiestnika Brytanii Gnejusza Juliusza Agrykoli, którego legiony pomaszerowały na północ by zdławić opór Piktów. Ślady tego przemarszu uważne oko dostrzeże w Peterculter na przedmieściach Aberdeen, gdzie pola uprawne kryją pozostałości 42 hektarowego obozu marszowego Normandykes.

Po opuszczeniu Brytanii przez Rzymian miejscowa ludność stopniowo się chrystianizuje. Pierwszy kościół powstaje w Starym Aberdeen około roku 580. Dzisiejsze Aberdeen powstało w wyniku połączenia dwóch osad — leżącego u ujścia rzeki Don miasteczka Starego Aberdeen i Nowego Aberdeen, rybackiej wioski położonej u ujścia rzeki Dee. Pierwszym znanym przywilejem nadanym miastu jest dokument z 1179 roku, na mocy którego król Wilhelm Lew potwierdza nadane wcześniej przez Dawida I przywileje cechowe. W czasie szkockich wojen o niepodległość mieszkańcy Aberdeen opowiadają się po stronie króla Roberta Bruce’a, który wynagradza ich lojalność Wielkim Przywilejem z roku 1319. Co ciekawe, dzięki dochodom z nadanego przywilejem Lasu Stocket powstał Common Goods Fund — fundusz z którego wsparcia mieszkańcy Aberdeen korzystają do dziś.

W 1495 roku biskup Aberdeen William Elphinstone, były wykładowca paryskiego uniwersytetu, na mocy bulli papieskiej utworzył w Aberdeen King’s College. Po Glasgow i St. Andrews był to trzeci najwcześniej powstały uniwersytet w Szkocji. Po połączeniu z Marischall College w roku 1860 King’s College został przekształcony w University of Aberdeen.

Podczas Wojen Trzech Królestw miasto przechodziło z rąk do rąk i było kilkukrotnie plądrowane. W 1647 roku epidemia dżumy pochłonęła 1/4 mieszkańców miasta.

Dziewiętnasty wiek przynosi Aberdeen epokę gwałtownego rozwoju, zostaje wytyczona sieć nowych ulic, powstają monumentalne budynki z miejscowego granitu projektowane mi.in. prze Johna Smitha i Archibalda Simpsona. W 1824 roku ulice Aberdeen zostają oświetlone latarniami gazowymi. W 1865 zostaje zbudowana sieć kanalizacyjna. Przemysł stoczniowy i rybołówstwo rozwijają się w tym okresie bardzo intensywnie.

Obecnie w Aberdeen nie buduje się już statków, również rybołówstwo znacząco podupadło, choć w tradycyjnie rybackiej dzielnicy Torry wciąż funkcjonują duże przetwórnie zaopatrujące w ryby okolicznie sieci sklepów. W latach 70 XX wieku rozpoczęto wydobycie ropy naftowej na Morzu Północnym i Aberdeen stało się siedzibą wielu firm obsługujących sektor naftowy, zyskując sobie przydomek Naftowej Stolicy Europy. Niestety obecny znaczący spadek cen ropy naftowej (niniejszy przewodnik powstał w roku 2017) odbił się bardzo negatywnie na gospodarce Aberdeen.

Zwiedzanie

Zwiedzanie Aberdeen warto zacząć w okolicach Castlegate, na wschodnim krańcu Union Street, głównej arterii handlowej miasta. Centralnym punktem Castlegate jest siedemnastowieczny Mercat Cross skąd łatwo dotrzemy w ciągu kilku minut do większości z najważniejszych atrakcji Aberdeen.