Bezpłatny fragment - UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA

Dawno, dawno temu, czyli jak to się zaczęło

Dowiedziałeś się niedawno o możliwości ogłoszenia tzw. upadłości konsumenckiej. Zdziwiłeś się, że istnieje takie rozwiązanie? Otóż nie jest to nic nowego — takie postępowanie znane jest od zarania ludzkiej historii.

Każdy z nas słyszał o Hammurabim i jego kodeksie. Określenie Kodeks Hammurabiego, który notabene obecnie znajduje się w paryskim Luwrze, jest raczej skrótem myślowym. Faktycznie jest to zbiór zasad regulujących najważniejsze relacje panujące w ówczesnym społeczeństwie. W żadnym z dostępnych mi podręczników do historii nie znalazłem wzmianki o tym, jakoby król Hammurabi rozpoczął swoje 42-letnie panowanie właśnie od powszechnego darowania poddanym długów wobec króla. Fakt ten miał miejsce w roku 1792 p.n.e., a pozostałe tzw. wielkie darowania długów odnotowano w latach: 1780, 1771 i 1762 p.n.e.

Wspomniany Kodeks Hammurabiego powstał najprawdopodobniej w roku 1762 p.n.e. W jego zakończeniu czytamy: „Niechaj możni nie uciskają słabych. Prawo musi chronić wdowy i sieroty (…), tak aby uciskani mieli sprawiedliwość”.

Aby zrozumieć dlaczego Hammurabi zdecydował się ogłosić darowanie długów, należy zwrócić uwagę na ówczesny model społeczny. W centrum „państwa” znajdował się pałac i świątynie. Stanowiły one osnowę tego, co dzisiaj nazywamy państwem. Kolejne tereny wokół pałacu zajmowali chłopi, kupcy i pozostałe warstwy społeczne. Istniał także system fiskalny, myto i cały szereg danin na rzecz króla. Jak w każdym czasie istnieli także ludzie, którzy dzięki swoim talentom, sprytowi czy szczęściu zdobywali majątek większy niż inni. Powodowało to naturalną koncentrację dóbr jednostek oraz zadłużanie się tych, którzy predyspozycji przedsiębiorczych nie posiadali. Doprowadzało to do dwóch zjawisk: zadłużenia obywateli wobec króla oraz wobec innych obywateli. Wydaje się, że celem darowania długów, które ogłaszane były zwykle w związku z jakimś doniosłym wydarzeniem, było rozładowanie napięcia społecznego i przywrócenie swoistej równowagi gospodarczej między obywatelami.

Kolejnym potwierdzeniem stosowanej od wieków praktyki oddłużania jest tzw. kamień z Rosetty. Znajduje się on obecnie w zbiorze artefaktów egipskich Muzeum Brytyjskiego w Londynie. Kamień został przywieziony z Egiptu do Paryża w roku 1799 przez wracające z kampanii egipskiej armie Napoleona.

Tekst odczytany na kamieniu potwierdza, iż w starożytnym Egipcie znano pojęcie unieważnienia długów przez faraonów. Zdarzało się to od VIII wieku p.n.e. do czasu podboju Egiptu przez Aleksandra Wielkiego w IV wieku p.n.e. Zapis widniejący na kamiennej płycie podaje szczegółowe informacje dotyczące roku 196 p.n.e., kiedy to faraon Ptolemeusz V zniósł wszystkie długi w Egipcie i poza nim. Okazją do anulowania zobowiązań w tym przypadku było jego wstąpienie na tron.

Czy jednak zwyczaj darowania długów w starożytnym Egipcie wynikał tylko z łaski władcy? Należy niestety założyć, że był to wynik czystej kalkulacji ekonomicznej. Podstawowym motywem zniesienia długów przez Ptolemeusza V była potrzeba posiadania chłopstwa zdolnego zarówno do produkowania żywności, jak też i do wypraw wojennych. Z tych dwóch powodów niezwykle istotna okazała się ochrona chłopów przez faraona przed wywłaszczaniem ich przez ówczesnych wierzycieli.

Inny przykład darowania długów znajdujemy w Starym Testamencie. Takie sytuacje miały miejsce co siedem lat w roku szabatowym. W czasach starotestamentowych udzielanie pożyczki stanowiło akt miłości bliźniego, a nie formę pomnażania majątku. Powodem zaciągnięcia pożyczki była ciężka sytuacja pożyczającego i dlatego bogacenie się na nieszczęściu bliźniego uważano za niesprawiedliwość. Była to swoista forma zwyczajowej pomocy sąsiedzkiej i wsparcia w trudnych chwilach. W roku szabatowym pożyczki przekształcały się w dar udzielany ubogim.

Potwierdzenie powyżej wspomnianej praktyki jako Prawo roku siódmego opisano w Księdze Powtórzonego Prawa (5 Księga Mojżeszowa):

1. Pod koniec siódmego roku przeprowadzisz darowanie długów.

2. Na tym będzie polegało darowanie długów: każdy wierzyciel daruje pożyczkę udzieloną bliźniemu, nie będzie się domagał zwrotu od bliźniego lub swego brata, ponieważ ogłoszone jest darowanie ku czci Pana. […]

7. Jeśli będzie u ciebie ubogi któryś z twych braci, w jednym z twoich miast, w kraju, który ci daje Pan, Bóg twój, nie okażesz twardego serca wobec niego ani nie zamkniesz swej ręki przed ubogim swym bratem,

8. lecz otworzysz mu swą rękę i szczodrze mu udzielisz pożyczki, ile mu będzie potrzeba.

9. Strzeż się, by nie powstała w twym sercu niegodziwa myśl: Blisko jest rok siódmy, rok darowania, byś złym okiem nie patrzał na ubogiego twego brata, nie udzielając mu pomocy. On będzie wzywał Pana przeciwko tobie, a ty obciążysz się grzechem.

10. Chętnie mu udziel, niech serce twe nie boleje, że dajesz. Za to będzie ci Pan, Bóg twój, błogosławił w każdej czynności i w każdej pracy twej ręki.

11. Ubogiego bowiem nie zabraknie w tym kraju, dlatego ja nakazuję: Otwórz szczodrze rękę swemu bratu uciśnionemu lub ubogiemu w twej ziemi.

12. Jeśli się tobie sprzeda brat twój, Hebrajczyk lub Hebrajka, będzie niewolnikiem przez sześć lat. W siódmym roku wolnym go wypuścisz od siebie.

13. Uwalniając go, nie pozwolisz mu odejść z pustymi rękami.

14. Podarujesz mu cośkolwiek z twego drobnego bydła, klepiska i tłoczni. Dasz mu coś z tego, w czym Pan, Bóg twój, tobie pobłogosławił.

Świadectwa zwyczaju darowania długów znajdujemy także w Koranie czy słowach Jezusa Chrystusa (przypowieść o o nieuczciwym/sprytnym zarządcy). Warto też podać przykład chińskiego odpowiednika chrześcijańskiej biblii, którą jest Księga przemian. Księga opisuje dwa rodzaje ludzi: człowieka szlachetnego i prostaka, różnica między nimi nie polega jednak na pochodzeniu, ale na motywacjach i zasadach postępowania. Dowodem starożytnych korzeni praktyki anulowania długu w Chinach może być aforyzm ukazujący prymat wartości etycznych nad wartością dóbr materialnych: W państwie rządzonym dobrze — wstyd być biednym, w państwie rządzonym źle — jest hańbą być bogatym. U podłoża tego twierdzenia leży poczucie solidarności międzyludzkiej, które warte jest więcej niż dążenie do bogactwa oparte na egoizmie. Sentencja ta mówi wprost, iż człowiek szlachetny nie pozwala nagradzać się dochodami, kiedy rządzą prostacy, bowiem staje się wówczas uczestnikiem niesprawiedliwości, co przynosi mu ujmę, czyli szkodę osobistą.

Dlatego każdy kto myśli o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej powinien uświadomić sobie, że sytuacja, w jakiej się znalazł, znana jest ludzkości od wieków. Możliwość umorzenia długów nie jest czymś nowym, a już na pewno nie jest czymś wstydliwym.

Czym jest upadłość konsumencka?

W największym uproszczeniu można napisać, że upadłość konsumencka oznacza bankructwo osoby fizycznej, która nie jest przedsiębiorcą. Jako niewypłacalność uznajemy sytuację, w której dłużnik (konsument) utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11 Prawa upadłościowego, PU). Najważniejszym przesłaniem tego przepisu jest stwierdzenie, że dłużnik nie jest w stanie zapłacić za coś, czego termin zapłaty już nastąpił. Dla przykładu dłużnik nie ma wystarczającej sumy pieniędzy, by zakupić najpotrzebniejsze artykuły życia codziennego i jednocześnie zapłacić zaległą ratę kredytu lub czynszu za mieszkanie. Pamiętaj, że świadomość, iż w przyszłości, np. za kwartał, zabraknie Ci środków na spłatę kredytu, nie jest podstawą ogłoszenia upadłości. Długi (zobowiązania) muszą być wymagalne, a więc musi upłynąć termin ich zapłaty.

Kluczowym celem upadłości konsumenckiej jest umorzenie zobowiązań (oddłużenie) dłużnika, a w drugiej kolejności spłata jego długów. To proste zdanie przedstawia całą istotę upadłości konsumenckiej. W upadłości likwidacyjnej przedsiębiorców, która do niedawna była dominującą formą upadłości, nacisk kładziony był na maksymalną spłatę długów upadłej firmy/przedsiębiorcy. Rola syndyka sprowadzała się w uproszczeniu do sporządzenia listy długów Upadłego, sprzedaży wszystkich składników jego majątku i spłacenie długów z pozyskanych środków.

Zasady pracy syndyka w upadłości konsumenckiej są identyczne jak w upadłości przedsiębiorców, ale jego głównym celem nie jest spłacenie długów, a doprowadzenie do oddłużenia Upadłego, a jeżeli jest to możliwe — spłata jego zobowiązań.

Aby zrozumieć dlaczego wprowadzono takie możliwości oddłużenia konsumentów, należy zadać sobie pytanie: co się dzieje z dłużnikami, którzy nie mogą spłacić swoich zobowiązań? Na początku wyzbywają się majątku, aby doraźnie rozwiązywać swoje problemy. Kolejnym etapem są zajęcia komornicze i związane z tym problemy. Trzeba także wspomnieć o wpływie wieloletniego stanu niewypłacalności na życie rodzinne dłużnika. Bardzo często jedynym rozwiązaniem sytuacji jest rozpoczęcie pracy w szarej strefie, aby ukryć dochody przed komornikiem. Doprowadza to przy okazji do sytuacji, że osoba, która może być istotnym elementem społeczeństwa i gospodarki, normalnie żyć i płacić podatki, zostaje zepchnięta na margines społeczny.

Dzięki upadłości konsumenckiej osoba zadłużona ma szansę na powrót do normalnego funkcjonowania jako człowiek i obywatel. Może rozpocząć legalną pracę, płacić podatki i składki na ubezpieczenie społeczne, regulować swoje zobowiązania. Oczywiście taka możliwość nie jest bezwarunkowa. Warunkiem koniecznym jest ustalenie, że konsument przed ogłoszeniem upadłości oraz w jej trakcie działał zgodnie z zasadami prawa.

Jak widać, wachlarz potencjalnych korzyści, które płyną z upadłości konsumenckiej jest bardzo atrakcyjny. Ale należy pamiętać, że rozwiązanie to ma bardzo ważne konsekwencje. W wyniku ogłoszenia upadłości konsumenckiej dłużnik traci swój majątek.

Zdolność upadłościowa, czyli kto może ogłosić upadłość konsumencką

Upadłość konsumencką może ogłosić osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej. W przypadku osób, które uzyskują dochody tylko ze stosunku pracy, np. umowy o pracę, zlecenia, o dzieło lub innych, sytuacja jest prosta. Zawsze i w każdym czasie mogą one złożyć wniosek o upadłość konsumencką. Co istotne taki wniosek mogą złożyć tylko i wyłącznie one. Nie może tego zrobić wierzyciel, komornik, prokurator ani nikt inny. Należy także pamiętać, że jest to prawo, a nie obowiązek, co oznacza, że za niezłożenie wniosku o upadłość dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Inaczej jest w upadłości podmiotów gospodarczych, gdzie niezłożenie wniosku o upadłość w określonych terminach grozi surowymi karami.

Inny przypadek stanowią osoby, które prowadzą: działalność gospodarczą (zarejestrowana lub nie), wspólnicy spółek jawnych i partnerskich, komplementariusze w spółkach komandytowych i komandytowo-akcyjnych, komandytariusze i akcjonariusze w spółkach komandytowych i komandytowo-akcyjnych odpowiadający jak komplementariusze, a także osoby z katalogu wolnych zawodów. Takie osoby nie mogą ogłosić upadłości konsumenckiej, ponieważ podlegają regulacjom o upadłości podmiotów gospodarczych. Dobra wiadomość dla nich jest taka, że od 1.01.2016 mogą wystąpić o upadłość konsumencką po zakończeniu działalności gospodarczej (wcześniej można było tego dokonać po upływie roku).

Przykładowo jeżeli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą na własny rachunek lub byłeś wspólnikiem w ww. spółkach, to uzyskujesz prawo do ogłoszenia upadłości konsumenckiej w dniu następnym po tym, jak ją formalnie wyrejestrujesz lub przestaniesz być wspólnikiem.

Pamiętać należy jednak, że zawieszenie działalności gospodarczej nie jest traktowane jak jej zamknięcie. Z punktu widzenia Prawa upadłościowego taka sytuacja to wciąż jej aktywne prowadzenie.

Kolejnym ważnym aspektem upadłości konsumenckiej dla byłych przedsiębiorców i wspólników wspomnianych rodzajach spółek jest fakt, że postępowanie upadłościowe może spowodować umorzenie tylko długów prywatnych. Oznacza to, że jeżeli masz długi jako przedsiębiorca, to musisz zgłosić upadłość zgodnie z regulacjami dotyczącymi upadłości podmiotów gospodarczych. Ale jeżeli jesteś przedsiębiorcą, a długi pochodzą np. z niespłaconego kredytu mieszkaniowego, to upadłość konsumencka jest właśnie dla Ciebie.

Ważną informacją dla byłych przedsiębiorców i wspólników omawianych spółek jest informacja, że przez rok od zaprzestania działalności lub udziału w spółce wniosek o upadłość konsumencką może złożyć wierzyciel. To jedyny wyjątek, gdzie wniosek o upadłość konsumencką może złożyć inny podmiot niż dłużnik.

Kolejnym istotnym zagadnieniem jest problematyka ogłoszenia upadłości osób pozostających w związku małżeńskim. Małżeństwo jako takie nie ma zdolności upadłościowej, a co za tym idzie, nie może ogłosić swojej upadłości. W takiej sytuacji małżonkowie muszą złożyć i opłacić dwa niezależne wnioski o upadłość konsumencką, załączając do nich wniosek o łączne rozpoznanie ich spraw (patrz załączniki). W takiej sytuacji oba wnioski o upadłość powinny być przez sąd rozpatrywane łącznie w jednym postępowaniu i powinien być wyznaczony jeden sędzia komisarz i syndyk.

W przypadku osób prowadzących gospodarstwo rolne (rolników), należy podkreślić, że mogą one ogłosić upadłość konsumencką tylko wtedy, gdy nie prowadzą innej działalności. Przykładowo rolnik, który dodatkowo prowadzi gospodarstwo agroturystyczne, przetwórnię artykułów rolnych, zakład mechaniczny i inne, nie może ogłosić swojej upadłości konsumenckiej.

Kończąc ten rozdział, chciałbym wyjaśnić pojęcie niezarejestrowanej działalności gospodarczej. Jest to ciągła i zorganizowana działalność zarobkowa. Należą do niej na przykład: prowadzenie warsztatu w garażu, sklepu na allegro, malowanie mieszkań itp., gdy zajmujemy się tym w sposób ciągły, zorganizowany i zarobkowy. Dłużnik ma wtedy obowiązek zgłosić taką działalność i odprowadzać stosowne podatki. Innym tematem jest kwestia kar, np. skarbowych, za niezarejestrowanie takiej działalności. Jednak na gruncie Prawa upadłościowego nawet brak rejestracji klasyfikuje dłużnika jako przedsiębiorcę. Jest to ważne zagadnienie i bardzo często lekceważone przez dłużników. Przykładowo pan Jan prowadził garażowy warsztat bez zarejestrowania swojej działalności. W tym celu zakupił podnośnik hydrauliczny, który sfinansował kredytem konsumpcyjnym. Po pewnym czasie Pan Jan popadł w problemy finansowe i nie był w stanie w dalszym ciągu spłacać rat. Złożył wniosek o upadłość konsumencką, wskazując koszt podnośnika jako swój dług prywatny. Dostawca podnośnika oraz inni wierzyciele ujawnieni w postępowaniu, w celu zabezpieczenia się przed umorzeniem długów Pana Jana, poinformowali sąd, że Pan Jan prowadził działalność gospodarczą. Postępowanie o upadłość konsumencką zostało umorzone, a Pan Jan naraził się na dotkliwe sankcje karno-skarbowe za niezarejestrowane prowadzenie działalności gospodarczej.

Kiedy można ogłosić upadłość konsumencką

Konsument, który chce ogłosić upadłość konsumencką, może to uczynić w każdym momencie. Wyjątkiem jest sytuacja byłego przedsiębiorcy lub wspólnika spółek, w przypadku którego taki wniosek, może złożyć wierzyciel, ale tylko w przeciągu roku od dnia zakończenia działalności lub udziału w spółce.

Najważniejszym warunkiem, jaki należy spełniać, aby sąd ogłosił upadłość konsumencką, jest udowodnienie, że dłużnik postępował uczciwie i zgodnie z prawem. Oceny tej dokona sędzia na rozprawie, podczas rozpatrywania wniosku o upadłość konsumencką. Dokona tego na podstawie informacji złożonych we wniosku o upadłość, załączonych dokumentów, a także poprzez przesłuchanie dłużnika składającego wniosek.

Sędzia, ustalając uczciwość płatniczą konsumenta, wyda orzeczenie o ogłoszeniu jego upadłości. Należy jednak pamiętać, że sędzia nie ogłosi upadłości, jeżeli stwierdzi (art. 4914 PU), że konsument doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie, lub w skutek rażącego niedbalstwa (np. planował ogłosić upadłość konsumencką i celowo zwiększył swoje zadłużenie „chwilówkami”, licząc na ich umorzenie, wziął kredyt na samochód, wiedząc, że nie ma szans na jego spłatę, utracił pracę ze swojej winy np. w wyniku udowodnienia kradzieży itd.).

Sąd oddali także wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jeżeli stwierdzi, że podane w nim dane są niepełne lub nieprawdziwe, chyba że uchybienia są nieistotne z punktu widzenia postępowania (np. dłużnik zatai we wniosku, że był karany za przestępstwo gospodarcze).

Sąd także oddali wniosek o upadłość, jeżeli stwierdzi, że w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku o upadłość konsumencką:

a) konsument miał obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości jako przedsiębiorca, a tego nie zrobił. Dotyczy to sytuacji, gdzie długi pochodzą z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i dłużnik powinien ogłosić upadłość przedsiębiorstwa np. z tytułu zaległości względem urzędu skarbowego, ZUS-u czy kontrahentów,

b) w stosunku do konsumenta prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe, ale zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na wniosek konsumenta (np.: konsument złożył wcześniej wniosek o upadłość konsumencką, ale zataił istotne informacje i sąd oddalił jego wniosek),

c) w stosunku do konsumenta we wcześniejszym konsumenckim postępowaniu upadłościowym uchylono plan spłaty (konsument nie wykonywał planu spłaty, nie składał sprawozdań, ukrył źródła swojego dochodu),

d) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli (np. dłużnik został prawnie skazany za oszustwo podatkowe, przy sprzedaży np. auta itd.),

e) względem konsumenta toczyło się już konsumenckie postępowanie upadłościowe, które zakończyło się całościowym lub częściowym oddłużeniem.

Ustawodawca pozostawił sądom prawne wyjście bezpieczeństwa, które sądy mogą zastosować w szczególnych przypadkach. Jeżeli sąd uzna, że względy słuszności lub humanitaryzmu uzasadniają ogłoszenie upadłości konsumenckiej, ogłosi ją pomimo negatywnych przesłanek (np. ciężka choroba).

Dlatego przygotowując się do upadłości konsumenckiej, a potem wypełniając wniosek, należy upewnić się, że nie zachodzą okoliczności, które spowodują że wniosek zostanie oddalony, a możliwość złożenia kolejnego wniosku zablokowana na kolejne 10 lat.

Należy także uzasadnić swój wniosek, że do niewypłacalności nie doszło z naszej winy.

Przykłady ogłoszonych upadłości konsumenckich

Poniżej przedstawiono kilka autentycznych przykładów sytuacji, w których sąd ogłosił upadłość dłużników. Ze względów formalnych zmienione zostały dane identyfikacyjne dłużników. Należy pamiętać, że są to tylko krótkie streszczenia, gdy w rzeczywistości analizowane sytuacje były bardzo skomplikowane. Przykłady służą jedynie zilustrowaniu treści niniejszej publikacji. Wszystkie zakończyły się ogłoszeniem upadłości dłużnika.

Przykład 1. Pan Krystian prowadził działalność gospodarczą, która polegała na sprowadzaniu urządzeń elektronicznych z Chin. W roku 2012 pan Krystian zrealizował bardzo duże zamówienie, które okazało się wadliwe. Dostarczony towar był wadliwy. Pan Krystian reklamował dostawę, ale bezskutecznie. Spowodowało to zator płatniczy, który pomimo podjętych prób rozwiązania trudnej sytuacji, zakończył się niewypłacalnością firmy. Pan Krystian stracił cały swój majątek w roku 2013 i od tego czasu był bezrobotny. Przedsiębiorca nie złożył w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, lecz ze względów humanitarnych skutecznie złożył w roku 2015 wniosek o upadłość konsumencką.

Przykład 2. Małżeństwo Zuzanny i Piotra żyło szczęśliwie na emeryturze. Posiadało mieszkanie własnościowe, działkę rekreacyjną oraz stabilne emerytury. W roku 2014 u pana Piotra zdiagnozowano białaczkę. Leczenie wymagało ogromnych nakładów prywatnych, na sfinansowanie których małżonkowie zaciągnęli szereg kredytów i pożyczek. Leczenie zakończyło się sukcesem. W celu spłaty zobowiązań pan Piotr musiał wrócić do pracy, dzięki której spłata zobowiązań była w pełni możliwa. Niestety po paru tygodniach pracy pan Piotr zmarł na zawał. Pani Zuzanna wraz z córką Oliwią, pogrążone w żałobie, nie odrzuciły spadku, w wyniku czego odziedziczyły solidarnie całe zadłużenie. W wyniku postępowania komorniczego obie panie straciły swoje mieszkania oraz majątek. Matka z córką złożyły skutecznie wnioski o ogłoszenie upadłości, do których dołączyły wnioski o wspólne rozpoznanie spraw. Dlatego obie panie mają jednego sędziego komisarza oraz syndyka.

Przykład 3. Pani Anna jest matką samotnie wychowującą dwójkę dzieci. Ojciec pierwszego dziecka nie łoży na nie, ponieważ przebywa w miejscu odosobnienia. Ojciec drugiego dziecka płaci symboliczne alimenty. Pani Anna ma zdiagnozowaną od wielu lat astmę, która nie pozwala jej podjąć pracy. Pani Kobieta żyje z alimentów wypłacanych przez fundusz alimentacyjny, jednego z mężów, pomocy społecznej i pomocy rodziny. Pani Anna miała zadłużenie z tytułu czynszu, energii elektrycznej i gazu.

Przykład 4. Pani Maria jest samotną matką, wychowująca 14-letnią córkę. Pani Maria, w dobrej woli, w imieniu znajomej zakupiła na raty telefon komórkowy i tablet za 4000 zł. Znajoma, dla której dokonano zakupu twierdziła, że sama nie może zakupić ww. produktów, ponieważ „ma komornika”, ale będzie spłacała raty za zakup. Znajoma pani Marii nie dotrzymała słowa, co wobec jej skromnych dochodów zakończyło się postępowaniem komorniczym, dodatkowo zwiększającym zadłużenie.

Przykład 5. Pani Monika w roku 2014 zarabiała bardzo dobrze i w celu zakupu i urządzenia mieszkania zaciągnęła kredyty na łączną kwotę 500 000 zł. W roku 2015 kobieta straciła pracę, a każda następna była słabo płatna. Pani Monika zaczęła wyzbywać się majątku i zaciągać kolejne pożyczki celem spłaty kredytu mieszkaniowego. Liczyła, że znalezienie lepiej płatnej pracy, biorąc pod uwagę jej kwalifikacje, jest kwestią czasu. W roku 2015 pani Monika cały czas nie znalazła lepszej pracy, straciła zdrowie fizyczne i psychiczne, a jej zadłużenie (wraz z kosztami komorniczymi i odsetkami) wynosiło ponad 750 000 zł. W wyniku ogłoszonej w roku 2015 upadłości konsumenckiej kobieta straciła mieszkania, samochód i przez 3 lata będzie realizowała plan spłaty w wysokości 700 zł miesięcznie. Jako że pani Monika była właścicielką mieszkania własnościowego, ze środków ze sprzedaży sąd przyznał jej środki na wynajem mieszkania przez okres 24 miesięcy (łącznie 28 800 zł, płatne jednokrotnie zaraz po sprzedaży mieszkania).

Przykład 6. Pan Krzysztof prowadził sieć cukierni, których zaopatrzenie gwarantował lokalny producent. Obie strony wiązała nieformalna umowa, wzorowana na założeniach franczyzowych. W roku 2012 dostawca postanowił zbudować własną sieć sprzedaży, w wyniku czego zaczął ograniczać asortyment produktów swoim odbiorcom m.in. panu Krzysztofowi. Nieuczciwe praktyki dostawcy zakończyły się bankructwem przedsiębiorstwa pana Krzysztofa, lecz ten mimo obowiązku nie złożył wniosku o upadłość przedsiębiorcy. Po 3 latach pan Krzysztof skutecznie złożył wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, motywując go faktem, że w wyniku bankructwa stracił cały swój majątek, a stan zdrowia jego i małżonki był bardzo zły.

Jak przygotować się do upadłości konsumenckiej

Postępowanie sądowe ma na celu określenie uczciwości płatniczej konsumenta oraz ustalenie powodów jego sytuacji finansowej. Dlatego warto się do tego dobrze przygotować, co zapewne zwiększy szanse na oddłużenie.

a) dokładnie zbierz wszystkie dokumenty potwierdzające zadłużenie. Zwróć uwagę na ustalenie adresów wierzycieli, będzie to konieczne do wypełnienia wniosku oraz dla syndyka,

b) odbieraj pocztę, wezwania, nie unikaj kontaktu z wierzycielami,

c) wystąp do banków lub innych wierzycieli o dane na temat aktualnego zadłużenia,

d) zbierz wszystkie wezwania do zapłaty przesłane od wierzycieli. Odpisz wierzycielom i zaproponuj polubowne załatwienie sprawy np. rozłożenie na raty, prolongatę lub umorzenie. Nawet jeżeli nie odniesie to skutku, będzie dowodem dla sądu przemawiającym na Twoją korzyść,

e) zbierz wszystkie nakazy egzekucyjne,

f) zgromadź wszystkie dokumenty, które uznasz za istotne dla sprawy np. dokumentację medyczną,

g) przygotuj listę całego swojego majątku oraz dokonaj oszacowania jego wartości np. sprawdzając ceny podobnych dóbr w cennikach lub aukcjach internetowych,